ءماجىلىستىڭ پلەنارلىق وتىرىسىندا 2015-2017 جىلدارعا ارنالعان بيۋدجەتتى تالقىلاپ، سول تۋرالى زاڭدى قابىلداۋ ءجۇرىپ جاتتى. ءبارى دە ءاپ-ادەمى، قازاق تىلىنە شورقاقتاۋ بولسا دا ايتاتىن سوزدەرىنەن توسىلمايتىن ءبىزدىڭ مينيسترلەرىمىز دەپۋتاتتاردىڭ ساۋالدارىنا ويپاڭ-تويپاڭ جاۋاپ بەرىپ جاتىر.

ولارعا پرەمەر-مينيستر كارىم ءماسىموۆ تە كومەككە كەلىپ، كەيبىر سۇراقتاردى ءوز موينىنا الىپ جاتتى. ءسوز كەزەگى وزىنە كەلگەندە ءماجىلىستىڭ جاس دەپۋتاتى ايقىن قوڭىروۆ كۇتپەگەن سۇراق قويدى. ول ء«بىزدىڭ مەملەكەتتىك كومپانيالاردان بيۋدجەتكە تۇسەتىن تۇسىمدەر نەگە از؟ 2012 جىلعى بيۋدجەتتە ول 171 ملرد. تەڭگە دەپ جوسپارلانعان ەكەن، ال 2013 جىلعى بيۋدجەتتە ون ەسە ازايىپ، 15 ملرد. تەڭگە عانا جوسپارلانىپتى. 2014 جىلعى بيۋدجەتتە بۇدان دا از. وسىنىڭ سەبەبى نە؟ ۇكىمەت مەملەكەتتىك سەكتوردا اشىق جانە ءمولدىر ديۆيدەنتتىك ساياساتتى قاشان جۇرگىزەتىن بولادى؟» – دەدى.

بۇل حالىقتى دا الاڭداتاتىن وتە ورىندى سۇراق ەدى. شىنىندا ديۆيدەنت ارقىلى بيۋدجەتكە ءتۇسىم جاساماسا مەمكومپانيالاردان نە پايدا؟ بۇل كومپانيالاردىڭ توپ-مەنەدجمەنتىن ءوز ەركىن وزىنە بەرىپ، قاشانعا دەيىن ەركەلەتۋگە بولادى؟ مەملەكەت قىسىلسا قولداپ، بيۋدجەتتەن قاراجات تا بەرىپ جاتادى، ال ولاردان حالىققا تۇك پايدا جوق ەكەن...

«جاسىرعاندى قۇداي كورمەي مە» دەگەندەي بۇل جەردە ماسەلەنىڭ ءمانىسى باسقادا سياقتى. مۇنداي كومپانيالاردىڭ ءبارى باي جانە تازا تابىستارى وتە ۇلكەن. ال ولاردىڭ باسىندا دا، قوسىندا دا... كىلەڭ مىقتىلاردىڭ بالالارى وتىر. سوندىقتان ولارعا ديۆيدەنتتى وزدەرىڭ قالاعاندارىڭشا پايدالانىڭدار، بيۋدجەتكە ەشتەڭە بەرمەي-اق قويىڭدار دەگەن جاسىرىن رۇقسات بەرىلگەن سياقتى.  

سوندىقتان دا بۇل سۇراققا ك.ءماسىموۆ ساسىپ قالدى. الايدا سۇڭعىلا ساياساتكەر جاۋاپتان توسىلماي، «باس دەسە قۇلاق دەپ، قۇلاق دەسە شۇناق» دەپ بيۋدجەتتىڭ ءتۇسىمىن شىعىسىنا اينالدىرىپ، قارا قويىرتپاققا سالىپ بەرگەن جاۋابىن حالىققا ديكتوفونعا جازىلعان قاز-قالپىندا ۇسىندىق: «ەتو ۆوپروس وچەن ۆاجنىي. ۆوپروس كورپوراتيۆنوگو ۋپراۆلەنيا، ديۆيدەنتنوي پوليتيكي ي سيتۋاتسيا س ناتسيونالنىمي كومپانيامي. كونەچنو، ەسلي ەست ەففەكتيۆنوست، تو مى بۋدەم پوۆىشات ۆوپروس ديۆيدەنتنوي پوليتيكي، ون موجەت بىت پەرەسماتريۆاتسيا. نو ەسلي ۆنيماتەلنو پوسموترەت نا سترۋكتۋرۋ ناشەي ەكونوميكي، تو وسنوۆنىمي پلاتەلششيكامي كاك نالوگا تاك ي وسنوۆنىمي پلاتەلششيكامي ناشيح گوسۋدارستۆەننىح كومپاني ياۆليايۋتسيا كومپاني، كوتورىە سۆيازانى ۆ پەرۆۋيۋ وچەرەد س سىرەۆىمي رەسۋرسامي. تاكوۆا سترۋكتۋرا ناشەي ەكونوميكي. ي پو بولشومۋ سچەتۋ پريۆەدەنيە ناشەي ماكروەكونوميچەسكوي پوليتيكي... ۆەس بانكەت وپلاچيۆايۋت ۆ وسنوۆنوم سىرەۆيكي. ت.ە. زا سچەت ەتوي ديۆيدەنتنوي پوليتيكي بيۋدجەتنىە پوستۋپلەنيا يدۋت. ي مى نە يمەەم ۆوزموجنوست رازۆيۆات درۋگيە سەكتورا ەكونوميكي. ك سوجالەنيۋ سترۋكتۋرا ميروۆوي ەكونوميكي ي تسەن نا سىرەۆىە رەسۋرسى تاكوۆا، چتو ونا نە پوزۆولياەت نام وچەن سيلنو سەيچاس ەتو ۋۆەليچيۆات، سەيچاس پروتسەسس كاك راز يدەت ۆ وبراتنۋيۋ ستورونۋ. پوستۋپلەنيا (وني) ۋحۋدشايۋتسيا. نو يسپولزوۆات ەتوت سلۋچاي، نا موي ۆزگلياد، وچەن ۆاجنو دليا توگو چتوبى پوسموترەت ۆنيماتەلنو سترۋكتۋرۋ راسحودوۆ. يا دۋمايۋ، چتو زدەس كاك ۆنۋتري بيۋدجەتا، مى دولجنى ەششە ناد ەتيم رابوتات، تاك ي ۆ ناتسيونالنىح كومپانياح، تاك ي ۆ درۋگيح كومپانياح. سەيچاس وچەن حوروشي مومەنت دليا توگو، چتوبى مى سۆويۋ راسحودنۋيۋ چاست ەششە راز پوسموترەلي ي پودتيانۋلي. يا دۋمايۋ، چتو زدەس ۋ ناس ەست ەششە دوپولنيتەلنىە يزليشكي. مى بۋدەم ناد ەتيم رابوتات ۆ پراۆيتەلستۆە، مى بۋدەم ناد ەتيمي رابوتات س ناشيمي ناتسيونالنىمي كومپانيامي. ي بۋدەم سوۆەتوۆاتسيا س پارلامەنتوم، س دەپۋتاتامي دليا توگو چتوبى پوسموترەت تە ۆوپروسى، گدە مى موجەم پودتيانۋت. يا ۆنيماتەلنو سلەجۋ، ۆ توم چيسلە زا تەمي وبسۋجدەنيامي كوتورىە يدۋت ۆ ستەناح پارلامەنتا، ۆنيماتەلنو سموتريۋ زا تەمي پرەدلوجەنيامي كوتورىە يدۋت نا وبسۋجدەنيا. ۆ توم چيسلە نا دەپۋتاتسكوي فراكتسي «نۋر وتان» ي در. پارتي. دۋمايۋ چتو، مى سوۆمەستنو س ۆامي پروۆەدەم وپرەدەلەننۋيۋ رابوتۋ دليا ۆوپروسوۆ بولەە ەففەكتيۆنوگو يسپولزوۆانيا بيۋدجەتنىح سرەدستۆ. سپاسيبو.»

ورىسشانى ءبىز دە ءبىر كىسىدەي بىلەتىن ەدىك، الايدا ناقتى سۇراققا بەرىلگەن مىنا قويىرتپاقتان تۇك تۇسىنە المادىق. «ساسقان ۇيرەك ارتىمەن جۇزەدى» دەگەندەي دەپۋتات بيۋدجەتتىڭ ءتۇسىمىن ايتۋدىڭ ورنىنا شىعىسىن ايتىپ كەتتى مە نەمەنە... قىسقاسى، ايتاتىن ناقتى جاۋابى بولماعان سوڭ وسىلاي قويىرتپاقتاتقانى كورىنىپ تۇر. دەمەك، مەملەكەتتىك كومپانيالاردىڭ ەركەلىگىن ول كورىپ وتىر. ءسويتىپ، كەگوك، «قازاقتەلەكوم»، «قازاقستان تەمىر جولى» جانە ت.ب. مەملەكەتتىك كومپانيالاردا ەڭبەكاقى مەن سىياقى اسپانمەن تەڭدەس... ال بيۋدجەتتەن اقشا الاتىندار كۇندەرىن زورعا كورىپ قالا بەرەتىن سياقتى.

       سەرىك ەلەۋ، ساراپشى.