ء«الىپ» دەگەن اراب تىلىندە «ا» دەگەن ءارىپ قوي. ۇزىن تاياق سياقتى. سونى جاتتاي الماعان بالالارعا مولدا: ء«الىپتى تاياق دەپ بىلمەيسىڭ»، دەپ اشۋلاناتىن بولسا كەرەك. ارينە، اكىمدەرگە ءالىپتى ءبىلۋ مىندەت ەمەس. بىراق، اكىم دە كۇندەلىكتى اتقارىپ جۇرگەن تىرلىكتەرىن ءالىپتى جاتتاعاننان كەم كورمەۋى كەرەك. ياعني، جۇمىس ىستەپ، تىرلىكتىڭ بەل ورتاسىندا جۇرگەن اكىمدەر ءار سالانىڭ كورسەتكىشىن كوبەيتۋ كەستەسىندەي جاتقا بىلەدى. ال، ءتيىپ-قاشىپ جۇمىس ىستەگەن اكىمدەر ار تسيفردان ءبىر جاڭىلىسىپ، ءوزىن دە، وزگەنى دە شاتاستىرىپ بىتەدى.
سوڭعى كەزدەرى جامبىل وبلىسىنىڭ اكىمى كارىم كوكىرەكباەۆ اۋدانداردى ارالاپ، شارۋامەن تانىسۋ كەزىندە بىرقاتار باسشىلارعا سۇراق قويسا، جاۋاپ تاپپاي، كۇمىلجىپ قالاتىندار قاتارى ءجيى كەزدەسىپ ءجۇر. الدە ۇلكەن اكىمنىڭ مىسى باسا ما، سۇسىنان سەسكەنە مە، ايتەۋىر، لەزدە تسيفرلاردان شاتاسىپ، ايدالاعا لاعىپ كەتەدى. قايتا وبلىس اكىمى ول اۋداننىڭ كورسەتكىشتەرىن جاتقا بىلەدى. وبلىس اكىمى اۋدان اكىمدەرىنىڭ اۋىزدارىنا ءسوز سالىپ، قولمەن قويعانداي ەتىپ كورسەتىپ بەرەدى.
جاقىندا وبلىستىق اكىمدىكتە 9 ايدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا وتكەن جيىندا تالاس اۋدانىنىڭ اكىمى بولات رىسمەنديدىڭ تىرلىگى تىپتەن، قارىن اشىردى. اۋدان اكىمى بۇل جيىندا ەسەپ بەرەتىنىن الدىن-الا ءبىلدى. ەندەشە، تاس-ءتۇيىن دايىندىقپەن كەلۋى كەرەك قوي. جوق، بولات قاناتبايۇلى اۋدان ورتالىعى قاراتاۋدان تارازعا جەتكەنشە قىزمەتتىك كولىگىنىڭ ىشىندە قاعازدارىنا اسىعىس قاراي سالعان سياقتى. «امانگەلدى گاز» جشس وڭىردەگى ەڭ ءىرى ءوندىرىس ورىندارىنىڭ ءبىرى. تالاس اۋدانىنىڭ اۋماعىندا ورنالاسقان. ەندى، مىنە، تالاس اۋدانىنىڭ اكىمى بولات رىسمەندي وسى ءوندىرىس ورنىنىڭ قالاي جۇمىس ىستەپ جاتقانىن، بيىل قانشا ءونىم وندىرگەنىن بىلمەيدى. وبلىس اكىمى سۇرادى، ايتا المادى. اۋدانداعى جۇمىسسىزدىق ماسەلەسىن سۇرادى. قولىنداعى قاعازىن ءارى-بەرى اقتارعان اۋدان اكىمى قاجەتتى تسيفرلاردى تابا الماي، اقىرىندا ماردىمدى جاۋاپ بەرە المادى. باسقا دا سالالار بويىنشا سۇراقتار قويدى. قاعازدارىن پاراقتاعان اكىم بىردە-ءبىر دۇرىس جاۋاپ قاتپادى. قايتا وبلىس اكىمى تالاستىڭ تىرلىكتەرىن ءتىزىپ ايتىپ شىقتى. «امانگەلدى گاز» جشس جىلىنا جالپى كولەمى 354 ميلليون تەكشە مەتر گاز وندىرەدى. نەگىزگى جوسپار بويىنشا 400 ميلليون تەكشە مەتر گاز ءوندىرۋ كەرەك ەدى. تالاس اۋدانىندا 2048 ادام جۇمىسسىز رەتىندە تىركەلىپ، سونىڭ 1852-ءسى جۇمىسپەن قامتىلعان. ياعني، بۇل باعدارلاما 91,7 پايىزعا ورىندالدى.
وسىدان كەيىن ءالىپتى تاياق دەپ بىلمەيتىن اكىمدەر دە بار ەكەن عوي دەگەن ويعا قالاتىنىڭ انىق. قارجىلىق داعدارىس كەزىندە قامشى سالدىرماي، بىلەك ءتۇرىپ جۇمىس ىستەۋى ءتيىس اكىمدەر ءوزى باسشىلىق ەتىپ وتىرعان اۋدانداعى ءىرى ءوندىرىس ورنىنىڭ تىنىس-تىرشىلىگىنەن بەيحابار قالعانى، جۇمىسسىزداردىڭ سانىن بىلمەۋى، ارينە، ۇيات تىرلىك. بولات رىسمەندي بۇعان دەيىن ءبىر ەمەس، بىرنەشە اۋداندى باسقارعان تاجىريبەلى-اق باسشى ەدى. امانگەلدىدە قانشا گاز وندىرىلەتىنىن بىلمەيتىن اكىم ايتپاقشى، وسى قىزمەتىنە «قازترانسگاز»-دان كەلگەن بولاتىن. ەندەشە، وسىنداي قيىن كەزەڭدە كورسەتكىشىن جاتتاي الماي، كىمگە ەركەلەپ ءجۇر؟ ءتۇن جارىمدا شىرت ۇيقىسىنان وياتىپ جىبەرسەڭ، كوزىن ۋقالاپ جىبەرىپ، سايراپ تۇرۋى ءتيىس ەمەس پە؟

ورالحان ءداۋىت
"ەگەمەن قازاقستان" گازەتى