ەلىمىزدىڭ دامىعان مەملەكەتتەردىڭ وتىزدىعىنا كىرۋ جولىنداعى ەلباسىنىڭ «100 ناقتى قادام» اتتى باستاۋىمەن جۇرگىزىلىپ جاتىرعان رەفورمالار شەڭبەرىندە ەڭبەك قاتىناستارىن ىرىقتاندىرۋ شارالارى الىنۋدا.

وسى باعىتتا ەڭبەك كودەكسىنىڭ جاڭا جوباسى دايىندالىپ، قازىرگى كەزدە پارلامەنت ماجىلىسىندە نەگىزىنەن قولداۋ تاۋىپ، سەناتتىڭ قاراۋىنا جولداندى.
وسىعان وراي، كاسىپوداقتار فەدەراتسياسى، ونىڭ اۋماقتىق بىرلەستىكتەرى، سالالىق كاسىپوداقتاردىڭ ورتالىق جانە وڭىرلەردەگى قۇرىلىمدارى كودەكس جوباسى جاريالانعان كۇننەن باستاپ كاسىپوداق ۇيىمدارىندا جوعارعى دارەجەلى قۇقىق سالاسىنىڭ ماماندارى، تانىمال عالىمدار، قوعامدىق ۇيىم وكىلدەرى قاتىسقان كەڭەس-جيىندار، ترەنينگتەر ۇيىمداستىرىپ، زاڭ جوباسىنىڭ ءاربىر تاراۋ، باپتارىن تالقىلاۋ جۇمىستارىن جۇرگىزدى.
ناتيجەسىندە، تالقىلاۋدىڭ العاشقى كەزەڭىنىڭ وزىندە كاسىپوداقتار تاراپىنان جوبانى دايىنداۋشى جۇمىسشى توبىنا 117 ءتۇرلى ۇسىنىستار ەنگىزىلدى. حالىقارالىق ەڭبەك ۇيىمىنىڭ قاعيداتتارىن، باسقا دا شەتەلدىك تاجىريبەلەردى، ەڭبەك جانە الەۋمەتتىك ماسەلەلەرگە قاتىستى تۇجىرىمدامالارىن باسشىلىققا الا وتىرىپ جولدانعان كوپتەگەن ۇسىنىستار ماقۇلداندى.
جوبادا نەگىزىنەن، جۇمىس بەرۋشىلەر مەن جۇمىسكەرلەر اراسىنداعى ەڭبەك قاتىناستارىنا مەملەكەتتىڭ ارالاسۋىن ازايتىپ، بەلگىلەنگەن ەڭبەك ستاندارتتارى مەن كەپىلدىكتەردىڭ ساقتالۋىنا قاتاڭ باقىلاۋدى جۇزەگە اسىرۋ قارالعان.
نارىق جاعدايىندا جۇمىسشىلاردىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق كەپىلدىكتەرىن جانە ەڭبەك ەتۋدىڭ اۋىر، زياندى تۇرلەرىنە ارنالعان جەڭىلدىكتەردى جۇزەگە اسىرۋ جولدارى جىل سايىن قازاقستان ۇكىمەتى، جۇمىس بەرۋشىلەر وكىلدەرى مەن كاسىپوداقتار فەدەراتسياسى اراسىندا جاسالاتىن ۇشجاقتى باس كەلىسىمدە كورسەتىلەدى. ەڭبەك ۇجىمدارىنداعى ەڭبەك-الەۋمەتتىك قارىم-قاتىناستار جۇمىس بەرۋشىلەر مەن جۇمىسشىلاردىڭ زاڭدى وكىلدەرى بولىپ تانىلعان كاسىپوداق ۇيىمدارى جاساقتايتىن ۇجىمدىق شارتتارمەن، ال جەكەلەگەن جۇمىسكەردىڭ ەڭبەكتىك قارىم-قاتىناستارى ەكىجاقتى كەلىسىممەن، ياعني ەڭبەك شارتتارىمەن رەتتەلەدى. بۇل شارتتار ەڭبەك كودەكسىمەن، ءاربىر كەزەڭدەرگە ارنالعان باس جانە سالالىق، وڭىرلىك كەلىسىمدەرمەن قارالعان جۇمىسكەرلەردىڭ ەڭبەك قاتىناستارىنا قاتىستى جاعدايلارىن ناشارلاتپاۋعا ءتيىس. مۇنداي ەرەجەلەر زاڭعا سايكەس جارامسىز دەپ تانىلادى جانە قولدانۋعا جاتپايدى.
قورىتا ايتقاندا، مەنشىكتىڭ تۇرلەرى كوبەيگەن ۋاقىتتا ورتالىقتاندىرىلعان ادىسپەن ەڭبەك جاعدايىن رەتتەۋ قىسقارادى دا، كاسىپورىنداردىڭ، باسقا دا شارۋاشىلىق جۇرگىزۋشى قۇرىلىمداردىڭ ەكونوميكالىق جاعدايىنا جەرگىلىكتى جەردىڭ ءوز بەتىمەن ەڭبەكتىك قارىم-قاتىناستاردى رەتتەۋى كوبەيە باستايدى. ياعني ەڭبەك ادىستەرى مەنشىك يەسى مەن جالعا العان جۇمىسكەرلەردىڭ، ەڭبەك ۇجىمدارىنىڭ ورتاق مۇددەسىن تەڭ قاراستىرۋعا بەيىمدەلەدى، كاسىپكەرلەر مەن كاسىپوداقتار تەك قانا ۇجىمدىق شارتتىڭ قاتىسۋشى جاقتارى بولىپ قالماي، ءوز ەركىمەن ءىس-ارەكەت جاسايتىن الەۋمەتتىك ارىپتەستەر دە بولىپ سانالادى.
ەڭبەك كودەكسىندە ەڭبەك-الەۋمەتتىك قاتىناستارى نەگىزىنەن ۇجىمدىق شارتپەن رەتتەلۋگە جاتقىزىلعان. شارتپەن رەتتەلمەيىنشە جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ زاڭمەن قارالعان كەيبىر ەڭبەك جاعدايلارىن ساقتاۋ مىندەتتىلىگى تۋىنداماۋى مۇمكىن. كوپ جاعدايدا جۇمىس بەرۋشىلەر ءوز مۇددەلەرىنىڭ، ەڭبەك جانە وندىرىستىك تارتىپتەردىڭ، جاۋاپكەرشىلىكتىڭ ۇجىمدىق شارتپەن قارالعانىن قالايدى.
دەمەك، جاڭا زاڭنامالىق قاعيداتتاردى جۇزەگە اسىرۋ ماقساتىندا كاسىپوداق بەلسەندىلەرىنىڭ قاتارىن مەيىلىنشە لايىقتى جۇمىسكەرلەر وكىلدەرىمەن، جان-جاقتى تاجىريبەلى ماماندارمەن نىعايتۋ قاجەتتىلىگى بۇرىنعىدان گورى وزەكتى ماسەلە بولماق. سەبەبى، شارتتاردى قالىپتاستىرۋ بارىسىندا كەلىسسوز جۇرگىزۋ، تالاپتار قويۋ ءۇشىن جۇمىسكەرلەر وكىلدەرى كاسىبي، ەكونوميكالىق جانە قۇقىقتىق ءبىلىمدى بولعانى ابزال.

سەلباي قوجىقوۆ،
كاسىپوداقتار ورتالىعىنىڭ باس مامانى. 

Abai.kz