18 قازان – رۋحاني كەلىسىم كۇنى. وسى كۇنگە وراي وبلىس اكىمى بەيبىت اتامقۇلوۆ وڭىردەگى ءدىني كونفەسسيالاردىڭ باسشىلارىمەن كەزدەستى، - دەپ جازادى kazrabat.kz. يسلام، پراۆوسلاۆيە، كاتوليكتەر، ەلۋىنشىلەر، پرەسۆيتەرياندار، جاڭااپوستولدىق جانە تاعى باسقا كونفەسسيالاردىڭ وكىلدەرى جينالعان كەزدەسۋدە بەيبىت باكىرۇلى بارلىق كەلۋشىلەردى وسىناۋ اتاۋلى كۇنمەن قۇتتىقتادى. «18 قازان – رۋحاني كەلىسىم كۇنى – قازاقستاننىڭ مەرەكەلەر كۇنتىزبەسىندەگى ەرەكشە كۇن»، دەپ اتاپ ءوتتى. كەزدەسۋدى وبلىستىق ىشكى ساياسات جانە ءدىن ىستەرى باسقارماسى ۇيىمداستىردى.

رۋحاني كەلىسىم كۇنى ءبىزدىڭ ەلىمىزدە 1992 جىلدان بەرى اتالىپ كەلەدى. سول جىلى وڭتۇستىك استانامىز الماتىدا بۇكىلالەمدىك رۋحاني كەلىسىم كونگرەسىنىڭ 1-ءشى سەسسياسى ءوتتى. كونگرەسكە قاتىسۋشىلار قازاننىڭ 18-ءىن رۋحاني كەلىسىم كۇنى — قاقتىعىستار مەن جانجالدارعا شەكتەۋ قويۋ، تاتۋلىققا تالپىنۋ، جاقىن ادامدارعا قايىرىمدىلىق پەن جاردەم جاساۋ كۇنى، دەپ جاريالاۋعا شاقىرعان مانيفەست قابىلدادى. مىنە، سودان بەرى جىل سايىن جەر-جەرلەردە دىنارالىق قارىم-قاتىناس ماسەلەلەرى حاقىندا وتىرىستار وتكىزىلەدى. ءدىني كونفەسسيالاردىڭ جەتەكشىلەرى ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرلەرىنە ساپارلاپ، جۇرتشىلىقپەن كەزدەسەدى.

احمەتجان كەرىمبەك، وبلىستىق مەشىتتىڭ باس يمامى:

– اللا تاعالا حالقىمىزدىڭ پەيىلىنە قاراي باسشى بەرىپ وتىر. جان-جاعىمىزداعى جاعدايلاردىڭ اسەرىن سەزىنبەي، تىپ-تىنىش ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز. ۇلتتىق، ءدىني، قاي-قاي جاعىنان دا الەمگە ۇلگى بولارلىقتاي جايىمىز بار. وسى باعىتتان اينىماي، دامي بەرۋدى قالايمىز. مۇسىلماندار وزگەگە دوس بولا بىلەدى. وزگەلەردىڭ دوستىعىن قابىل ەتە بىلەدى. استانا قالاسىندا دۇنيەجۇزىلىك دىندەر سەزىنىڭ ءوتۋى دە ءبىزدىڭ ەلدىگىمىزدى كورسەتەدى.

وتىرىستا اكىمنەن كەيىنگى ءسوز كەزەگىن قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى بويىنشا وكىل يمامى، وبلىستىق مەشىتتىڭ باس يمامى احمەتجان كەرىمبەك الدى. «رۋحاني كەلىسىم تۋرالى ايتۋ – مۇڭ بولىپ جاتقان ەلدەر دە بار. ياعني، رۋحاني جاعىنان تۇرماق، قاي-قاي جاعىنان بولسىن داعدارىسقا ۇشىراپ جاتىر. ءبىزدىڭ ەلىمىز وسىدان امان-ەسەن. بۇعان شەكسىز شۇكىر ەتۋىمىز كەرەك» دەپ ءبىر توقتادى.

باس يمامنىڭ ءسوزىن شىمكەنت ەپارحياسىنىڭ شىمكەنت قالاسىنداعى سۆياتو-نيكولسكي كافەدرالىق سوبورىنىڭ پريحودى جەرگىلىكتى ءدىني بىرلەستىگىنىڭ ءدىني قىزمەتشىسى الەكساندر موگيلەۆسكي جالعاستىردى. «بارلىعىن دا وسىناۋ رۋحاني كەلىسىم كۇنى مەرەكەسىمەن قۇتتىقتايمىن. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە قۋانىش پەن شاتتىققا تولى مەيرامدار كوپ. ال، بۇل رۋحاني كەلىسىم كۇنى بارىنەن دە ەرەكشە. ويتكەنى بۇل اتاۋلى كۇن – ءوزارا كەلىسىمگە قۇرىلعان. ەلىمىزدە ءارالۋان ۇلتتار، ءارالۋان ءدىني كوزقاراستار، ءارالۋان ماتەريالدىق جاعدايداعى ادامدار تۇرادى» دەپ دەمىن باسقان الەكساندر اكەي: «بىزدەر ءتىپتى فۋتبولدى دا ءارتۇرلى وينايمىز» دەپ ءازىل قوستى. الەكساندر اكەي بۇ جەردە رۋحاني كەلىسىم كۇنىنە وبلىستاعى ءدىني كونفەسسيالاردىڭ اراسىندا شاعىن فۋتبولدان وتكەن ءتۋرنيردى مەڭزەگەن ەدى.

اندرەي شاتالوۆ، «اگاپە» ىنجىلدىك حريستيان شىركەۋى» جەرگىلىكتى ءدىني بىرلەستىگىنىڭ جەتەكشىسى:

– رۋحاني مادەنيەتتى ساقتاپ، قاستەرلەي ءبىلۋ قاجەت. سەبەبى ادامزاتتىڭ بار بايلىعى، وسى – رۋحاني مادەنيەت. وسى مادەنيەت بولماسا، ەشبىر سالادا العا جىلجۋ جوق. رۋحاني كەلىسىم كۇنى – بارشا حالىقتىڭ باسىن بىرىكتىرەتىن مەرەكە. ءبىزدىڭ قوعامنىڭ تىنىشتىعىنىڭ كەپىلى، ول – حالىقتاردىڭ بىرلىگى. قازىرگى ۇنەمى وزگەرىپ، ساپىرىلىسىپ جاتاتىن الەمدە ەل بىرلىگى مەن ءوزارا كەلىسىمنىڭ ماڭىزى ۇلكەن. سوندىقتان دا ەل بيلىگىندەگى كىسىلەر: ۇلتتىق يدەيا – ستراتەگيالىق تاڭداۋ، دەپ ايتىپ كەلەدى. ءدىني تولەرانتتىلىق پەن كونفەسسياارالىق كەلىسىم – تاۋەلسىز قازاقستان دامۋىنىڭ ىرگەتاسى.

تولەرانتتىلىق پەن بەيبىتشىلىكتى مانسۇقتاعان جيىندا سۇبەلى سوزدەردىڭ تىعىنى اعىتىلدى. ءدىنى بوتەن بولعانىمەن، ءومىر سۇرگەن ورتاسى ءبىر ءدىني جەتەكشىلەردىڭ ارمان-تىلەگى ءبىر ارنادا توعىستى. ولاردىڭ بارلىعى: بەيبىت ءومىر – ەل دامۋىنىڭ كەپىلى، – دەيدى. قاي-قاي ءدىن بولماسىن، ءبارى دە ءبىر نارسەنى، ەلدىڭ اماندىعى مەن بەيبىتشىلىكتى قالايدى.

كەزدەسۋ سوڭىندا «رۋحاني كەلىسىم كۇنى» اياسىندا وتكىزىلگەن شاعىن فۋتبول ءتۋرنيرىنىڭ جەڭىمپازدارى ماراپاتتالدى. ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، ءدىني كونفەسسيالار اراسىنداعى فۋتبول تۋرنير: وسى جىلدىڭ 10 قازانىندا ۇيىمداستىرىلعان ەدى. ب. ساتتارحانوۆ اتىنداعى سپور مەكتەبىندە وتكەن تۋرنير جۇرتشىلىقتىڭ قىزىعۋشىلىعىن تۋدىردى. قاتىسۋشىلار بولسا، شاعىن فۋتبول جارىسىنىڭ تارتىسقا تولى بولعانىن ايتادى.

وبلىس اكىمى بەيبىت باكىرۇلى: «فۋتبول ويناۋ تۋرالى يدەيا ايتىلعاندا، مەن قۋاندىم. بىزدەردى بىرىكتىرىپ، شاتتىق سىيلايتىن كەرەمەت يدەيا. فۋتبول حالىقتاردى بىرىكتىرەدى. الداعى ۋاقىتتا جالپى جۇرتتى بىرىكتىرىپ، باسىن قوساتىن وسىنداي ءىس-شارالاردىڭ قاتارىن كوبەيتەمىز»، – دەدى.

تۋرنيردە ءبىرىنشى ورىندى يسلام كونفەسسياسىنىڭ «وقو مەشىتى» كومانداسى السا، ەكىنشى ورىنعا «الەۋمەتتىك باستامالار ورتالىعىنىڭ» «بايتەرەك» كومانداسى يە بولدى. ءۇشىنشى ورىن پرەسۆيتەرياندار كونفەسسياسىنىڭ «تيتان» كومانداسىنا بۇيىردى. جۇلدەلى ورىن يەگەرلەرىنىڭ بارىنە سپورت كۋبوگى، ماقتاۋ قاعازى مەن باعالى سىيلىقتار تاپسىرىلدى.

الەكساندر موگيلەۆسكي، «شىمكەنت ەپارحياسىنىڭ شىمكەنت قالاسىنداعى سۆياتو-نيكولسكي كافەدرالىق سوبورىنىڭ پريحودى جەرگىلىكتى ءدىني بىرلەستىگىنىڭ ءدىني قىزمەتشىسى:

– ءوزارا كەلىسىم — بىزدەردى ءبىر قوعام، ءبىر حالىق، ءبىر ۇلكەن وتباسى رەتىندە سەزىنۋگە جاعداي جاساپ، سەپتىگىن تيگىزەدى. تاريحقا قاراساق، سوناۋ قۋعىن-سۇرگىن، رەپرەسسيا جىلدارىندا قازاق دالاسى وسىندا جەر اۋدارىلعان كوپ حالىققا قۇتتى مەكەن بولدى. قازاق حالقى قانىندا بار قوناقجاي كەڭپەيىلدىگىمەن بارشا كەلۋشىلەردى ۇيىنە سىيدىردى. مەنىڭ اتا بابالارىم دا وسىندا جەر اۋدارىلدى. قازاق جۇرتى ولارمەن قولىندا بار سوڭعى نانىن ءبولىسىپ، امان الىپ قالدى. مىنە، سول ءبىر جاردەمنىڭ ارقاسىندا مەن وسى كۇنگە جەتىپ وتىرمىن. ءوزىمىزدى ۇلكەن ءبىر وتباسى رەتىندە سەزىنە وتىرىپ، وتباسى ءۇشىن ەڭ ماڭىزدىسى — ءوزارا تۇسىنىستىك ەكەنىن ايتقىم كەلەدى. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە وسى بار. بۇدان كەلىپ ەلىمىزدە بەيبىتشىلىك ورناعان. ەگەر بەيبىتشىلىك بولماسا، ەشتەڭەنىڭ دە قيۋى كەلىسپەي، ءبارى دە كەرى كەتەدى. ەل اۋماعىندا كوپتەگەن قازبا بايلىقتارى بولا تۇرا، بەيبىتشىلىك بولماسا ءبارى بەكەر. بۇعان سوناۋ تاياۋ شىعىس ەلدەرىندەگى جاعداي دالەل.

سونداي-اق، وبلىستاعى ءدىني كونفەسسيا جەتەكشىلەرىنىڭ بارلىعىنا، اتاپ ايتقاندا: قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى بويىنشا وكىل يمامى، وبلىستىق مەشىتتىڭ باس يمامى احمەتجان كەرىمبەككە، «شىمكەنت ەپارحياسىنىڭ شىمكەنت قالاسىنداعى سۆياتو-نيكولسكي كافەدرالىق سوبورىنىڭ پريحودى جەرگىلىكتى ءدىني بىرلەستىگىنىڭ ءدىني قىزمەتشىسى الەكساندر موگيلەۆسكيگە، «شىمكەنت قالاسىنىڭ ەۆانگەلدىك حريس-تيان باپتيستەرىنىڭ شىركەۋى» جەرگىلىكتى ءدىني بىرلەستىگىنىڭ جەتەكشىسى البەرت گورباتىيعا، «اگاپە» ىنجىلدىك حريستيان شىركەۋى» جەرگىلىكتى ءدىني بىرلەستىگىنىڭ جەتەكشىسى اندرەي شاتالوۆقا، «ۆەفيل» شىمكەنتتىك حريستياندىق پرەسۆيتاريان شىركەۋى» جەرگىلىكتى ءدىني بىرلەستىگىنىڭ جەتەكشىسى يگور تسايعا، ء«سابي يسانىڭ – اۋليە تەرەزاسى» اتىنداعى ريم-كاتوليك پريحودى» ءدىني بىرلەستىگىنىڭ جەتەكشىسى يرينا كولوديگە، «شىمكەنت قالاسىنىڭ ەۆرەي قاۋىمى» جەرگىلىكتى ءدىني بىرلەستىگىنىڭ جەتەكشىسى زەليك مۋردۋحاەۆقا، «وقو باھاي قاۋىمداستىعى» جەرگىلىكتى ءدىني بىرلەستىگىنىڭ وكىلى فايزيلحاك نازيپوۆقا، «شىمكەنت قالاسىنداعى جاڭا اپوستولدىق شىركەۋ» جەرگىلىكتى ءدىني بىرلەستىگىنىڭ جەتەكشىسى يۋري گيمرانوۆقا، شىمكەنت قالاسىنداعى جەرگىلىكتى «گولگوفا» ىزگى حابارلىق-ماسىحشىلدىك قاۋىمى» جەرگىلىكتى ءدىني بىرلەستىگىنىڭ جەتەكشىسى زينايدا انعا، «شىمكەنت ەۆانگەلدىك حريستياندىق «سۋن بوك ىم» شىركەۋى» ءدىني بىرلەستىگىنىڭ جەتەكشىسى باتىرحان احمەتوۆقا العىس حاتتار مەن سىيلىقتار تابىس ەتىلدى.

جانىبەك نۇرىش

Abai.kz