بەيسەنبى, 28 ناۋرىز 2024
بيلىك 6028 0 پىكىر 2 ءساۋىر, 2015 ساعات 08:24

قاجىماس قايراتكەر-قالامگەر

ەلىمىز جەڭىستىڭ 70 جىلدىعىن اتاپ وتۋگە دايىندالىپ جاتقان  بيىلعى جىل باسىندا مەرزىمدىك باسپاسوزدە ايگىلى سوعىس قاھارمانى جايىندا «سۇرمەرگەن ىبىرايىم سۇلەيمەنوۆ» اتتى ماقالا جاريالاندى. اۆتورى بەلگىلى قارت قالامگەر، قازاقستاننىڭ قۇرمەتتى ءجۋرناليسى، جامبىل وبلىسىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى، اقىن جانە جۋرناليست ساعات ارىنۇلى.

ىبىرايىم سۇلەيمەنوۆ مەرگەننىڭ مايدانداعى ەرلىگى جايىندا س.ارىنۇلى 1954 جىلدان جازىپ كەلەدى. بۇگىندە وسىناۋ سوعىس قاھارمانىنىڭ سارىسۋ اۋدانىنان شىققانىن، مايداندا 280 ءفاشيستى جەر جاستاندىرعانىن، كوزى تىرىسىندە كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعىنا ۇسىنىلعانىن، بىراق بەلگىسىز سەبەپتەرمەن باتىر اتاعىنىڭ بەرىلمەگەنىن، نەۆەل قالاسى ءۇشىن شايقاستا مانشۇك مامەتوۆامەن ءبىر شەپتە 1943 جىلعى 15 قازاندا قازا تاپقانىن (نەۆەلدەگى بەيىتتەرىنىڭ باسىنا: «پۋلەمەتشى مانشۇك مامەتوۆا (1922–1943)»; «سنايپەر ىبىرايىم سۇلەيمەنوۆ (1911–1943)» دەپ جازىلعان) جۇرتشىلىق بىلەدى. ساعات اعا بالا كەزىندە اۋىلداس ىبىرايىمدى سوعىسقا اتتانعانىنا دەيىن كورىپ جۇرگەن ەكەن. بەرتىندە، باتىردىڭ ءومىر جولىن جۋرناليست رەتىندە زەرتتەۋگە كىرىسكەنىندە، ونىڭ سول شاقتا جاسى سەكسەننەن اسقان اق شاشتى قارت اناسى تىنىشبالا شەشەيدىڭ اڭگىمەسىن تىڭداپ، قولىنداعى ءتۇرلى قۇجاتتارمەن، گازەتتەر قيىندىلارىمەن، بالاسىنىڭ مايداننان جولداعان حاتتارىمەن تانىسقان. «باسقا التى ۇلىم ءبىر توبە، ىبىرايىم قاراشىعىم ءبىر توبە بولاتىن»، – دەپ كۇرسىنگەن قاريا. ىبىرايىمنىڭ ولەڭدەتىپ جازعان حاتىنداعى: «قابىرعالى قالىڭ ەل، الىستا جاتقان قازاعىم. ەلدىگىڭ ءۇشىن بولاشاق، سوعىستىڭ كوردىڭ ازابىن. ولىمگە دە باس يدىك، كورمەۋگە فاشيست مازاعىن. وتان ءۇشىن توقتاتتىق جىگىتتىكتىڭ بازارىن!» – دەگەن جولداردى جاتقا ايتىپ بەرگەن. ۇلىنىڭ ەرلىگىن دارىپتەگەن ەلىنە رازىلىعىن، قابىرعاسىن قايىستىرعان قايعى بۇلتىن بالاسىنىڭ اتى وشپەگەنى سەرگىتەتىنىن، سونى مەدەت تۇتاتىنىن اڭگىمەلەگەن. بىردە كورشى كەمپىر: «بالام باتىر دەپ ماقتاناسىڭ. بارعان جەردە تورگە شىعاسىڭ، جۇرت جاپىرىلا قۇرمەتتەپ جاتقانى. ەگەردە بالاڭ شىن باتىر بولسا، التىن مەدالى قايدا؟ سونى كورسەتشى ماعان؟» دەپتى. سوندا وعان تىنىشبالا شەشەي: «قيماسا دا سولارىڭ بۇل اتاقتى، ۇلىمنىڭ ەرلىكپەنەن داڭقى شىقتى. ۇمىتپاس ىبىرايىمدى ەلىم مەنىڭ، كورسەتكەن قان مايداندا باتىرلىقتى. سەن-داعى ءىشى تار سورلى ەكەنسىڭ، كۇناھار، مازالاما ارۋاقتى»، – دەگەن ەكەن.  

قارت انانىڭ نەمەرەسى، ىبىرايىمنىڭ ارتىندا قالعان جالعىز قىزى الماگۇل اكەسى جايىندا ماسكەۋدەن سۇراستىرعانىندا، وعان كسرو قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ باس كادرلار باسقارماسىنان پولكوۆنيك كولەسنيكوۆ 1958 جىلعى 5 ساۋىردە مىنانداي جاۋاپ قايتارىپتى: ء«سىزدىڭ كسرو جوعارعى كەڭەسى تورالقاسىنىڭ توراعاسى ك.ە.ۆوروشيلوۆ جولداسقا جولداعان حاتىڭىز مۇقيات تەكسەرىلدى. ارميانىڭ اسكەري كەڭەسى ستارشينا سۇلەيمەنوۆ ىبىرايىمدى 1943 جىلدىڭ شىلدەسىندە كەڭەس وداعىنىڭ باتىرلىعىنا ۇسىنعانى انىقتالدى. بىراق، ول كالينين مايدانىنىڭ اسكەري كەڭەسى تاراپىنان قولداۋ تاپپاعان، مەرگەندى لەنين وردەنىمەن ماراپاتتاۋعا ۇيعارىلعان. سول بويىنشا كسرو جوعارعى كەڭەسى تورالقاسىنىڭ 1944 جىلعى 4 ماۋسىمداعى ۋكازىمەن ستارشينا سۇلەيمەنوۆ ىبىرايىمعا لەنين وردەنى بەرىلگەن. سوندىقتان بۇرىنعى شەشىمدى قايتا قاراۋعا مۇمكىندىك جوق. مۇنىمەن قاتار سۇلەيمەنوۆ ىبىرايىم ەرلىگى مەن سىڭىرگەن ەڭبەگى ءۇشىن بۇدان بۇرىن «قىزىل جۇلدىز» وردەنىمەن جانە «جاۋىنگەرلىك ەڭبەگى ءۇشىن» مەدالىمەن ماراپاتتالعان».

س.ارىنۇلى ىبىرايىمنىڭ جاۋمەن جان اياماي شايقاسىپ كورسەتكەن تەڭدەسى جوق، جەڭىس كۇنىن جاقىنداتۋ جولىنداعى ەرلىگىن تاريحي قۇجاتتار مەن مايدانداستارىنىڭ ەستەلىكتەرى ارقىلى جاڭعىرتادى. مەرگەن سۇلەيمەنوۆ فاشيستەردىڭ 281 سولداتى مەن وفيتسەرىن جەر قۇشتىرعان (ياعني جاۋدىڭ اتقىشتار باتالونىنىڭ تەڭ جارتىسىن جالعىز ءوزى جويعان) دەلىنەتىن رەسمي مالىمەتتى تالداي وتىرىپ، بۇل كورسەتكىشتىڭ  ءالى دە تولىق ەمەستىگىنە نازار اۋدارادى. قولىندا بار قۇجاتتاردى سالىستىرا زەرتتەگەنىندە ىبىرايىم سۇلاتقان باسقىنشىلاردىڭ سانى 300-دەن الدەقايدا كوپ بولعانىنا كوز جەتكىزەدى. تەك نەۆەل قالاسىن ەكىنشى رەت جاۋدان ازات ەتكەن 6 قازانداعى ۇرىستاردا مەرگەن ىبىرايىمنىڭ 60 ءفاشيستى جويعانى بەلگىسىز سەبەپپەن ەسەپكە الىنباي قالعان. سونىمەن، اتاقتى مەرگەننىڭ قولىنان وققا ۇشقان فاشيست سولداتى مەن وفيتسەرىنىڭ ناقتى سانى 341 بولادى. وسىنشا جاۋدى بەساتارمەن جايراتقان سۇلەيمەنوۆكە باتىر اتاعىن قيماۋدان  وتكەن ادىلەتسىزدىك بولا ما دەپ قىنجىلادى قالامگەر. سول ورايدا كەزىندە ءازىلحان نۇرشايىقوۆتىڭ كۇيىنىشپەن ايتقان سوزدەرىن دە ەسكە تۇسىرەدى: «قازاق سولداتى ىبىرايىم سۇلەيمەنوۆ 239 ءفاشيستى جويعان كەزدىڭ وزىندە-اق ءسوزسىز كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى بولۋعا لايىق ەدى. بىراق ءساتى تۇسپەدى. ال 300-دەن استام جاۋدى جايپاپ، ەر ولىممەن ولگەننەن كەيىن دە ول باتىر اتاعىن الۋعا لايىق ەدى. ۇسىنىلىپ، الدەكىمدەردىڭ قازاقتاردان باتىرلاردى كوبەيتە بەرىپ قايتەمىز دەگەن ارام نيەتىمەن وتپەي قالدى ما، بىلمەيمىن… بار بىلەتىنىم، ۇلى وتان سوعىسىندا ەرەن ەرلىك كورسەتكەن ەسىل ەر ىبىرايىم سۇلەيمەنوۆ باتىر اتاعىنا ىلىنبەي قالدى. مۇنداي جاۋىنگەردىڭ باتىر اتاعىن الماعانىنا قالاي وكىنبەسسىڭ؟!». «جاسىراتىنى جوق، سوعىس كەزىندە از ۇلتتاردىڭ وكىلدەرىن كەمسىتۋگە جول بەرىلدى، – دەيدى س.ارىنۇلى. – كەمسىتكەندەر وزدەرىنىڭ تۇيمەدەيىن تۇيەدەي ەتىپ كورسەتۋدى ماقسات تۇتتى. بۇل ءتوتاليتاريزمنىڭ سولاقاي ساياساتىنىڭ سالدارى ەدى. سلاۆيان ناسىلدىلەردەن باسقالاردىڭ مايدانداعى كوزسىز ەرلىكتەرىنە كۇدىكپەن قاراۋ، مەنسىنبەۋ ورىن الدى. كەزىندە باۋىرجان مومىشۇلىنا، راحىمجان قوشقارباەۆقا جانە باسقا باۋىرلارىمىزعا باتىر اتاعىنىڭ بەرىلمەي قالعانى وسىنداي كەلەڭسىزدىكتىڭ كەساپاتىنان بولعانى بەلگىلى».

مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىككە قول جەتكەننەن كەيىن، 1995 جىلى ى.سۇلەيمەنوۆكە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «حالىق قاھارمانى» اتاعىن بەرگىزۋگە ۇسىنىس جاسالعان، بىراق شەنەۋنىكتەر تاراپىنان جىبەرىلگەن بىلىكسىزدىك، قارادۇرسىندىك سالدارىنان ۇسىنىس وتپەي قالعان. بۇل ادىلەتسىزدىكتى كەش بولسا دا تۇزەتۋ ءۇشىن پارمەندى شارالار قولدانىلۋى ءتيىس دەپ ەسەپتەيدى اۆتور. باتىر ارۋاعىن قاستەرلەۋدىڭ تاعى ءبىر جولى شەشىلمەي تۇرعان. ۇلى وتان سوعىسىنىڭ ەل تانىعان باتىرى، داڭقتى مەرگەن ىبىرايىم سۇلەيمەنوۆكە ەسكەرتكىش ورناتۋ قاجەتىن س.ارىنۇلى العاش كەڭەس بيلىگى كەزىندە كوتەرگەن ەدى. الايدا بۇل  ماسەلە ونداعان جىلدار بويى سوزبۇيداعا سالىنۋدا. بۇل جونىندە ارنايى شەشىم دە قابىلدانعان. قارجى جوق دەپ ايتۋعا ەشقانداي قيسىن جوق. قۇلاق سارسىتقان قۇرعاق ۋادە عانا بار. تاۋەلسىزدىك ورناعالى ماسەلەنى ول رەسپۋبليكالىق باسپاسوزدە تاعى بىرنەشە رەت كوتەردى. اقىرى 2013 جىلى قر پرەمەر-مينيسترىنە ارنايى حات جازىپ، ۇلى وتان سوعىسى كەزىندەگى اسقان ەرلىگى ءۇشىن ىبىرايىم سۇلەيمەنوۆكە كەش تە بولسا تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ «حالىق قاھارمانى» اتاعىن بەرۋ، تارازداعى سۇرمەرگەن كوشەسى قاپتالىندا جاتقان اللەياعا ءزاۋلىم ەسكەرتكىشىن تۇرعىزۋ جايىندا ۇسىنىس جاسادى. ۇسىنىستاردى ورىندى دەپ تاپقان ۇكىمەتتىڭ جامبىل وبلىسى اكىمدىگىنە بەرگەن تاپسىرماسى وڭ شەشىمىن تاباتىن سياقتى. جاقىندا وبلىس اكىمى كارىم كوكىرەكباەۆ اتاقتى مەرگەنگە ۇلى جەڭىستىڭ 70 جىلدىعىنا وراي تاراز قالاسىندا ەسكەرتكىش سالۋعا قاتىستى ماسەلە قارالىپ، ءتيىستى شەشىم قابىلدانعانىن وبلىستىق ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ كەزەكتى پلەنۋمىندا جاريا ەتتى. اۆتور ابىرويلى ماسەلەنى ءوستىپ جەرىنە جەتكىزە تياناقتادى.

ساعات ارىنۇلى قازاق جۋرناليستيكاسىنىڭ تۋىن بيىك ۇستاپ، ءاردايىم ابىرويىن كوتەرە تۇسۋگە وزىندىك ۇلەسىن  قوسىپ كەلە جاتقان، رەسپۋبليكامىزعا كوپتەن تانىمال جۋرناليست. ول  تاۋەلسىزدىك داۋىرىندە جاستارعا ءتان شابىتپەن قالام تەربەپ جۇرگەن ەرەسەك بۋىن ىشىنەن ءاردايىم وتكىر پىكىرلەرىمەن ەرەكشە كوزگە تۇسەتىن. ءبىز بۇل كىسىنىڭ ءتۇرلى كەمشىلىكتەردى – ەلىمىزدىڭ ابىرويىنا نۇقسان كەلتىرەتىن كەلەڭسىزدىكتەردى، رىنوك جەلەۋىمەن جالپىحالىقتىق بايلىعىمىزدى تالان-تاراجعا سالعان سىبايلاس جەمقورلاردى، قۇلقىننىڭ قۇلىنا اينالعان شەنەۋنىكتەردى، بيلىك بۋىندارىنداعى ءتۇرلى تۇتقاعا يە بولىپ الىپ، قيلى قيسىق تىرلىكتەرىمەن بىرلىگىمىزگە ىرىتكى سالىپ جۇرگەن رۋشىلدار مەن توپشىلداردى اشكەرەلەگەن ماقالالارى وقىرماندى ريزاشىلىققا بولەيتىن. وقىعان سايىن تاعى سونداي كەمشىلىكتەردى باتىل كورسەتىپ، وتكىر پىكىرلەرىن بىلدىرۋىنە ىشتەي اركىم تىلەكتەس بولاتىن. جاريالانىمدارىنىڭ جوعارىدا اتالعان بىرىمەن اتالمىش جەڭىسكە جەتۋى سەكسەننىڭ بەسىنشى باسقىشىنا كوتەرىلگەن اقساقال قالامگەردىڭ قالام-قارۋىن تاستاماي، جەمىستى شىعارماشىلىق جۇمىستارىمەن جاۋىنگەرلىك ساپتا نىق باسىپ كەلە جاتقانىن كورسەتەدى.

ول جامبىل وبلىسىندا تۋىپ-ءوستى. كۇللى ءومىر جولى، جۋرناليستىك قىزمەتى دە وسى وبلىسپەن تىعىز بايلانىستا وتۋدە. وبلىستىق گازەتتە، راديوكوميتەتتە قىزمەت اتقارىپ، قاتارداعى تىلشىدەن باسشى قىزمەتكەرگە دەيىن كوتەرىلدى. «شۇعىلا–رادۋگا» اتتى جامبىل اۋداندىق گازەتىنىڭ العاشقى باس رەداكتورى بولدى. جاڭا شىعارماشىلىق ۇجىم  قالىپتاستىرىپ، ءبىر شوعىر جاس جۋرناليستەردى تاربيەلەدى.  ءباسپاسوز بەن راديودا جارتى عاسىردان استام ۇزبەي ەڭبەك ەتتى. قارىمدى قالامگەر «سوتسياليستىك قازاقستان» (قازىرگى «ەگەمەن قازاقستان»), «ەڭبەك تۋى»، «اق جول»، «وڭتۇستىك قازاقستان»، «تىڭ ولكەسى»، «لەنينشىل جاس» (قازىرگى «جاس الاش»), «انا ءتىلى» جانە زاماناۋي وزگەرىستەرگە وراي شاڭىراق كوتەرگەن باسقا دا رەسپۋبليكالىق باسىلىمداردا جاريالانعان كوسەمسوز، وچەرك، سىن جانە پروبلەمالىق ماقالالارىندا ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىنا، ادەبيەتى مەن ونەرىنە قاتىستى سان ءتۇرلى ماسەلەلەر كوتەردى.  ماڭىزدى جۋرناليستىك جۇمىستارىن  توپتاستىرعان بەس كىتابى جەكە باسىلىمدار رەتىندە جارىق كوردى.  ول تەك جامبىل وبلىسىنا عانا ەمەس، بۇكىل رەسپۋبليكامىزعا تانىمال قالامگەر.

س.ارىنۇلىنىڭ بۇكىل جۋرناليستىك قىزمەتىنىڭ ءورىسى دە، قاينار بۇلاعى دا كادىمگى قازاق اۋىلى بولدى. اۋىل تىرشىلىگى كەڭەس زامانىندا ونىڭ باستى تاقىرىبىنا اينالعان. ول قازاق شارۋاسىنىڭ – مالشىنىڭ، ديقاننىڭ  ەرلىككە پاراپار ەڭبەگى مەن ونى جاقسارتۋ جولدارى جايىندا جازدى. ادىلەتسىزدىككە ۇشىراعاندارعا اراشا ءتۇستى. تاۋقىمەتتى تىرشىلىكتە مويىماي، ەل داۋلەتىن اسىرۋعا ۇلەس قوسۋشىلاردى دارىپتەدى. ءباسپاسوزدىڭ اۋىل تۇرعىندارىمەن بايلانىسىن نىعايتۋ، قاراپايىم ەڭبەك ادامىنىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋ، ولاردى ەلىمىزدىڭ باستى تىرەگى، نەگىزى رەتىندە ناسيحاتتاۋ، حالىق داستۇرلەرىنىڭ وركەن جايۋى، انا ءتىلىمىزدىڭ ومىرشەڭدىگىن قامتاماسىز ەتۋ، ادەبيەتىمىز بەن مادەنيەتىمىزدىڭ ەل ومىرىمەن بىتە قايناسىپ جاتۋى  جولىندا كەڭەس زامانىندا دا، بەرگى تاۋەلسىزدىك داۋىرىندە دە جان اياماي تەر توكتى. ۇزاق جىلعى جۋرناليستىك قىزمەتىندە ول جامبىل وبلىسىن تۇگەل ارالاپ، ەل تىنىس-تىرشىلىگىمەن ەتەنە تانىستى. ءار اۋداننىڭ حال-احۋالىن تىكەلەي ەڭبەكشىلەرمەن ارالاسا ءجۇرىپ تانىپ-ءبىلدى. شۋ وزەنىنىڭ تومەنگى اعىسىنداعى القاپتى، مويىنقۇمدى، بەتپاقدالانى، سارىارقانى مەكەندەگەن جۇرت ءومىرىن، جەر جاعدايىن جاقسى تانىپ-ءبىلىپ، كورگەن-بىلگەنىن، ويعا تۇيگەنىن وبلىستىق جانە رەسپۋبليكالىق ءباسپاسوز بەتتەرىندە وقىرمانمەن ءبولىسىپ وتىردى. 

ساعات اعانىڭ ادەبيەت پەن ونەر تاريحىن تولىقتىرۋداعى ەڭبەگى دە زور. 50–60-جىلدارى شۋ بويىنداعى شارۋاشىلىقتاردى ارالاي ءجۇرىپ، ادامدارمەن كەزدەسۋ ساتتەرىندە الەمدىك مۋزىكا مادەنيەتى تاريحىندا ءوز ورىنى بار اتاقتى قوبىزشى ىقىلاس دۇكەنۇلىنىڭ بەيىتىن تاپتى. باسىنا بەلگى قويۋعا مۇرىندىق بولدى. حالقىمىزدىڭ ماقتانىشىنا اينالعان ايگىلى كومپوزيتور جانە ورىنداۋشى ىقاڭنىڭ سول جىلدارى كوزى ءتىرى جاقىن تۋىسقاندارىمەن سۇحباتتاستى. داڭقتى ونەرپاز جايىنداعى ەستەلىكتەردى جازىپ الىپ،  قوبىز كۇيلەرىمەن بىرگە راديو ارقىلى كۇللى قازاق ەلىنە تاراتتى. رەسپۋبليكالىق ادەبي گازەتكە ءارى تانىمدى، ءارى پروبلەمالى ماتەريال جاريالادى. جەرگىلىكتى مۋزىكانت ءسابيت نۇركەەۆتىڭ  سارىسۋ اۋدانىندا مۋزىكا مەكتەبىن اشۋىنا قولداۋ كورسەتتى. مەكتەپكە ۇلى قوبىزشى ىقىلاستىڭ ەسىمىن بەرگىزۋ، ودان، مەكتەپكە جاڭا عيمارات سالعىزۋ ءۇشىن ءتۇرلى مەكەمەلەر تابالدىرىعىن توزدىرىپ جۇرگەن ديرەكتور نۇركەەۆتىڭ وڭ ناتيجەگە قول جەتكىزۋىنە جاردەمدەستى. ىقاڭنىڭ تۋىستارىنان، وزگە دە تىكەلەي كورگەن ادامداردان بەت-بەينە ەرەكشەلىكتەرىن اۋىزشا سۇراستىرۋ ارقىلى، ۇلى كومپوزيتوردىڭ سۋرەتىن قىلقالاممەن سالعىزۋ جونىندەگى ىزدەنىستەرىنە اقىل-كەڭەسىن بەرىپ، ۇدايى مورالدىق كومەگىن تيگىزىپ تۇردى. سونىمەن قاتار، «حالىق جاۋى» اتتى قارا تاڭبادان 50-جىلدارعى العاشقى لەكتە اقتالعان قازاق ادەبيەتى كلاسسيكتەرىنىڭ ءبىرى، مەملەكەت قايراتكەرى، اقىن ساكەن سەيفۋلليننىڭ ومىرىنە بايلانىستى ەل ىشىندە ساقتالعان مالىمەتتەردى جانە ونىڭ ءبىراز ولەڭدەرىن جۇرت اۋزىنان جازىپ الىپ، جۇرتشىلىق يگىلىگىنە ۇسىندى. ساكەننىڭ قيىرداعى لاگەر قاپاسىنان جولداعان ولەڭى جايىندا جاقىندا جاريالاعان ماقالاسى جۇرتشىلىقتى ويعا قالدىردى.

ساعات ارىنۇلىنىڭ ءوزى دە پوەزيانى جانىنا جاقىن تۇتقان. مايتالمان قالامگەردىڭ «اقيقاتتىڭ جولى الىس» اتتى كىتابىنا جازعان العىسوزىندە پروفەسسور ابدەش قالمىرزاەۆ ونىڭ جۋرناليستىگىمەن قاتار، اقىندىعى حاقىندا دا جىلى پىكىر بىلدىرگەن بولاتىن. ساعات اعا ولەڭدى مەكتەپ قابىرعاسىندا جازا باستاعان. ەسەيگەن سايىن ولەڭىنىڭ ءورىسى كۇردەلىلەنە تۇسكەن. «ولەڭگە بار اركىمنىڭ تالاسى...» دەگەن پوەزيالىق تۋىندىسىندا (1980): «جازعان ەمەن ولەڭدى ءوزىم ءۇشىن،  الدەقانداي الا قۇيىن سەزىم ءۇشىن»، – دەپ سىرىن اشىپ، ء«بىر تەرەڭ وي جانىڭدى تەبىرەنتپەسە – ولەڭ ەمەس، ۇقساسا دا سىرتقى ءپىشىن»، – دەگەن جولدارمەن اقىندىق ماقساتى ءجاي ۇيقاس قۇرۋ ەمەس ەكەنىن بىلدىرەدى. ونىڭ كەمەل شاعىنداعى قالام تەربەسى، شىنىندا، تەك قانا جانىن تەبىرەنتكەن  تەرەڭ ويدان تۋىنداپ جاتقانىن كورەسىڭ. مۇنى ولەڭ، داستاندارى عانا ەمەس، كۇندەلىكتى تىنىس-تىرشىلىككە سەرگەك ءۇن قاتىپ وتىرعان پۋبليتسيستيكالىق ماقالالارى دا تانىتادى. «ادىلەتتى اتتاعاندى كورسەم ەگەر، قانىم شاپشىپ باسىما، قاينار ءىشىم. شەنەۋگە مۇندايلاردى تىرپ ەتكىزبەي، جۇمسايمىن قۇدىرەتتى ءسوزدىڭ كۇشىن»، – دەگەن ولەڭ جولدارىندا قالامگەرلىك جانە ازاماتتىق ۇستانىمى تۇيىندەلگەن.

تاۋەلسىزدىك جىلدارى ساعات اعا وقىرماندارىن قازاقتىڭ ۇلتتىق رۋحىن قورلاپ جۇرگەن ماڭگۇرتتەردى اشكەرەلەۋدەگى  باتىلدىعىمەن جانە قايرات-قارىمىمەن قايران قالدىرىپ كەلەدى. مادەنيەت مۇرالارىن ساقتاۋ، تاريحتى بۇرمالاۋعا  جول بەرمەۋ ماسەلەلەرىنە وتە كىرپياز قارايتىنىن كورسەتتى. باسپاسوزدە ءاردايىم ادىلدىك ءۇشىن شايقاسىپ، شىندىقتى بەت-جۇزگە قاراماي تۋرا ايتىپ كەلەدى. «وپاسىزدى وماقا اسىرىپ، وتكىر ءتىل – بەت قاراتپاي، تۋراشىل ايتار شەشىم. بىرەۋگە ول جاعا ما، جاقپايدى ما، مەنىڭ وندا بولمايدى ەشبىر ءىسىم»، – دەيدى اقىن-جۋرناليست. ولەڭ تىلىمەن اعىنان جارىلۋ دەگەنىڭىز وسىنداي-اق بولار. ونىسىنىڭ حاقتىعىنا كۇللى جاريالانىمدارى كۋا. ونى وقىرماندارى ءومىر بويى اقيقاتتىڭ اق جولىنان اينىماعان قالامگەر رەتىندە بىلەدى. ول قيىندىقتان قورىقپاي، ادىلەت تۋىن ۇدايى جوعارى ۇستاۋدا. شىعارماشىلىعى ايقايلاپ ايتىپ تۇر – ول ارقاشان تۋراشىل بولىپ كەلە جاتقان قالامگەر. تەك شىندىقتى جازدى، كولگىرسۋگە ەشقاشان جول بەرمەي، ءادىل سويلەۋدى ءاردايىم مۇرات تۇتتى. بۇل جاستارعا ونەگە بولارلىق قاسيەت، مۇنى وسكەلەڭ ۇرپاققا  قاشاندا ۇلگى ەتىپ تارتۋعا تۇرادى.

ادالدىق پەن ازاماتتىقتى سەرىك ەتكەن  جۋرناليستيكا ارداگەرى بۇگىندە ايتۋلى جاسقا – سەكسەننىڭ بەسەۋىنە كوتەرىلدى. قالامى ءالى قولىندا، ايتارى دا مول. بارشا كۇش-جىگەرىن، قالامىنىڭ قارىمىن ءوز ەلىنىڭ رۋحىن كوتەرۋگە جۇمساپ، ءار سالادا ەڭبەك ەتەتىن ۇل-قىزدارىنىڭ، نەمەرەلەرىنىڭ ورتاسىندا قاناي جەڭگەمىزبەن بىرگە باقىتتى ءومىر ءسۇرىپ كەلە جاتقان قالامگەر اعامىز ساعات ارىنۇلىن اقساقالدىق بەلەسىمەن قۇتتىقتاي وتىرىپ، ۇزاق عۇمىر، شىعارماشىلىق جەمىس تىلەيمىز.  

بەيبىت قويشىباەۆ.

 

Abai.kz 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1562
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2256
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3524