ءامىرجان قوسانوۆ. تەگىن توقاش
ۇكىمەتتىڭ ەلباسى ءوزى جۇرگىزگەن وتىرىسى ءوتتى. شىنىن ايتساق، ونداي ۇزىن-سونار جيىندارعا قۇلاق تا، كوز دە، سانا دا ۇيرەندى. تاقىرىپ – تانىس تا تاپتاۋرىن: سول باياعى داعدارىس، سودان شىعۋ امالدارى (الدىمەن وعان قالاي كىرىپ كەتكەنىمىزدى جانە وعان كىم كىنالى ەكەنىن انىقتاپ الساق قوي، شىركىن!).
بۇرىن دا ايتىلىپ كەلە جاتقان ۇسىنىستار قايتالاندى. سوناۋ 2007 جىلعا داعدارىستان كەيىنگى سول ەسكى ءۇردىس: ۇلتتىق قوردان تاعى دا ميللياردتاعان اقشا شىعارىپ، شۇرق-شۇرق تەسىلگەن قارجىلىق كورپەنىڭ جىرتىعىن جاماپ-جاسقاۋ. ول قوردىڭ ءتۇبى ءبىر كۇنى تەسىلىپ قالاتىنىن ءبارىمىز دە بىلەمىز عوي. سوندا نە ەتەمىز؟
بۇل جولعى «جاڭالىعى» سول – ەندى مەملەكەتتىك بيۋدجەت شىعىندارى پرەزيدەنتتىڭ ۇسىنىسىمەن 10 پايىزعا قىسقارتىلادى. بىراق قاي باپتارعا «سەكۆەستردىڭ» سەمسەرى سىلتەنەدى؟ سول جاعى قىزىق.
اسسامبلەيانىڭ ۇسىنىسىمەن تاياۋدا بولۋى ىقتيمال سايلاۋ اسەر ەتتى مە، بىلمەدىم، بىراق پرەزيدەنت «الەۋمەتتىك مىندەتتەمەلەر قىسقارتىلمايدى!» دەپ كەسىپ ايتتى. قولدايمىن.
اسىرەسە، «ۇنەمدەۋدى ءار شەنەۋنىك وزىنەن باستاۋى ءتيىس»، «داڭعازا دا اس تا توك تويلاردى دوعارۋ كەرەك!» دەگەن تالاپتاردان قالاي اينالمايسىڭ-اۋ؟!
بىراق كەيبىر ۇسىنىلعان «قىسقارتۋلار» كوڭىلگە قونبادى.
ماسەلەن، ەندى باستاۋىش مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ تەگىن تاماقتانۋى تىيىلادى!
ەسكپو-2017, ۋنيۆەرسيادا مەن وليمپيادا سەكىلدى قىرۋار قارجىنى قاجەت ەتەتىن ءارى ەشبىر ەكونوميكالىق پايدا بەرمەيتىن جوبالاردى قىسقارتۋدىڭ ورنىنا وكىمەتتىڭ وسىنداي الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق، كەرەك دەسەڭىز، مورالدىق تۇرعىدان ماسقارا قادامعا بارۋىن ءتۇسىنۋ ءتىپتى دە مۇمكىن ەمەس! بالالاردىڭ اۋزىنان جىرىپ الىنعان سول قارجى قازاقستان ەكونوميكاسىن جارىلقاپ تاستايدى دەگەنگە ءوز باسىم سەنبەيمىن! ونىڭ ۇستىنە نەگە بيلىك ۇنەمدى وزىنەن ەمەس... بەيكۇنا بالالاردان باستايدى؟!
ارينە، پرەزيدەنت: «بۇنى دا ويلانىپ ىستەڭدەر، الەۋمەتتىك جاعىنان قورعالماعان توپتار قينالىپ قالماسىن» دەگەن سىڭايدا تىلەك ءبىلدىردى.
بىراق، مويىندايىقشى، ءوزىن ورتاشا تابىسى بار توپقا جاتقىزىپ جۇرگەن وتباسىلار ءۇشىن مەكتەپتەگى كۇندەلىكتى تەگىن تاماققا تىيىم سالىنۋى ءبىرشاما اۋىر سالماق تۇسىرەتىنى ايتپاسا دا بەلگىلى. باعاڭ اناۋ كۇن سايىن شارىقتاپ جاتقان. تەڭگەنىڭ باعامى دا ۇلتتىق بانكتىڭ توراعاسى باق-قا شىققان سايىن جوعارىعا ىتقىپ كەتۋگە دايىن تۇر. جالاقى مەن زەينەتاقى دا جىل سايىنعى ينفلياتسياعا ىلەسە الماي-اق قويدى. وسىنداي جاعدايدا تۇراقتى جۇمىسى مەن تابىسى بار ادامداردىڭ ءوزى الەۋمەتتىك جاعىنان قورعالماعان توپقا قالاي كىرىپ كەتكەنىن بايقاماي قالدى ەمەس پە؟
ۇنەمدەۋ سونىمەن بىرگە الماتى مەتروسىنا دا جەتتى. ەندىگى جەردە ونىڭ قۇرىلىسى توقتاتىلماق. ءوز باسىم مۇنداي شەشىمنىڭ استارىندا ەكونوميكالىق سەبەپتەن گورى باس قالا مارتەبەسىنەن ايرىلسا دا، جىل وتكەن سايىن قۇلپىرىپ بارا جاتقان، ونىڭ ۇستىنە قوعامدىق-ساياسي بەلسەندىلىگىن اراكىدىك تانىتىپ، نارازىلىق ميتينگىلەرى مەن باسقا دا اكتسيالارىنا شىعىپ، مىنەز كورسەتىپ، بيلىككە قاتتى-قاتتى سىن ايتىپ جۇرگەن وڭتۇستىك استاناعا دەگەن استانانىڭ تەرىس كوزقاراسى دەپ بىلەمىن. ايتپەسە، قىسقارتاتىن قۇرىلىس نىساندارى استانادا دا تولىپ جاتىر ەمەس پە؟! شىنىمەن دە ۇنەم كەرەك بولسا، سولاردان نەگە باستامايدى؟
...ءيا، تاعى دا ءبىر وتىرىس ءوتتى، ءبىتتى. ەرتەڭ تاعى دا وسىنداي سپەكتاكلدەردىڭ كورەرمەنى بولا جاتارمىز.
تەلەديداردان وسى قويىلىمدى كورىپ ءبىر قورىتىندى شىعاردىم.
«ساياسات – ەكونوميكانىڭ مەيلىنشە شوعىرلانعان كورىنىسى» دەگەن ءبىر قاناتتى ءسوز بار.
بىزدە ساياسي ءومىر – ءولى قالپىندا، قىبىر ەتكەن جاندى ءبىر قيمىل جوق. باسەكە جوق. سوندىقتان بەرەكە دە جوق. ءبارىن ءبىر پارتيا شەشىپ جاتىر. باسقا قوعامدىق كۇشتەر شەشىم تالقىلاۋ جانە قابىلداۋ پروتسەسىنەن شەت قالعان. مىنە، وسىلايشا شيرەك عاسىرعا سوزىلعان وسى ساياسي احۋال بىزگە جاڭا ءبىر فەنومەندى اكەلدى، ونىڭ اتى – «نۇروتاندىرىلعان» ەكونوميكا! ياعني، ساياسي ءومىر سەكىلدى قوعام ءومىرىنىڭ بۇل سالاسىندا دا سەلت ەتكەن ارەكەت، پىكىر مەن وي سايىسى جوق. سوندىقتان دا قازىرگى ۇكىمەتتىڭ ەكونوميكالىق ساياساتىنىڭ بار سيقى مىناۋ – مۇنايدان تۇسكەن ميللياردتاردى اراكىدىك ورتاق بولىسكە سالىپ، تالان-تاراجعا سالۋ! باسقا باعدارلاما جوق!
پرەزيدەنتتىڭ ءوزى وتىرىس باسىندا قاراماعىنداعىلارعا: «كەلەلى كەڭەس بولسىن، بارشامىز تالقىلاۋعا قاتىسىپ، ءوز ۇسىنىستارىمىزدى ايتايىق، اقىلداسايىق!» دەگەن سىڭايدا نيەت ءبىلدىردى.
«قايدام»، - دەدىم ىشىمنەن. ءومىر بويى تەك قانا ەلباسىنىڭ تاپسىرماسىمەن جۇمىس جاساپ ۇيرەنىپ قالعان، ول وتىرعاندا جۇمعان اۋزىن اشپايتىن ءبىزدىڭ شەنەۋنىكتەردەن قايدان بالاما ۇسىنىس، نە جاڭالىق شىعا قويسىن؟ ارقايسىسى ءوزىنىڭ جۇمساق كرەسلوسى ءۇشىن دىرىلدەپ وتىرعاندا ەركىن وي مەن بەلسەندىلىك قايدان شىعا قويسىن؟
اقىرىندا ءدال سولاي بوپ شىقتى. سويلەگەن مينيسترلەر مەن اكىمدەر ءوز ەسەپتەرىن بەرۋدەن ءارى اسا المادى. سول باياعى ء«سىزدىڭ تاپسىرماڭىزعا سايكەس» دەگەن جالپىلداق جاۋاپتار مەن ءدۇدامال ۋادەلەر.
بىرپارتيالىق ساياسي جۇيە بىرپارتيالىق ەكونوميكانى دۇنيەگە اكەلدى. ال ول قۇرساۋدا كوپپارتيالىق قوعام قالاي ءومىر سۇرەدى؟ سونى ويلاپ، باسىم قات...
«اشىق الاڭ» (قالام مەزگىل) گازەتى، №6, 19 اقپان 2015 جىل