الىشەر سۇلەيمەنوۆ: «اسقار سۇلەيمەنوۆ - ءالى تولىق ءوز دەڭگەيىندە اشىلماعان تۇلعا»
- ءسىزدىڭ اكەڭىز قازاقتىڭ اردا ازاماتتارىنىڭ بىرەگەيى - اسقار سۇلەيمەنوۆ. ونىڭ تۇلعاسىنا تولىققاندى باعا بەرىلدى، ول ءوز دەڭگەيىندە اشىلدى دەپ ويلايسىز با؟
- مەن اكەمە باعا بەرۋدەن اۋلاقپىن. اكەنى باعالاۋ، اكەنى سارالاۋ بالانىڭ جۇمىسى ەمەس. اسقار سۇلەيمەنوۆ - ءالى تولىق ءوز دەڭگەيىندە اشىلماعان تۇلعا. ونىڭ ايتقاندارى قازىرگى قازاق ادەبيەتىنىڭ سارقىلماس بايلىعى، ەرەكشە قۇبىلىسى. اسقار سۇلەيمەنوۆتىڭ شىعارمالارى بۇگىن دە، ەرتەڭ دە زاماننىڭ تىنىسىن ءدوپ باسادى دەگەن سەنىمدەمىن.
- سۇلەيمەنوۆتى ىزدەگەن، ءىزدەۋگە ىقىلاس تانىتقانداردىڭ ىسىنە كوڭىلىڭىز تولا ما؟
- اكەمنىڭ ىزدەۋشىسى، اللاعا شۇكىر، جەتەدى. وعان ىقىلاس تانىتقاندار دا بار. بىراق ولاردىڭ اراسىندا اسقار سۇلەيمەنوۆ الەمىن يگەرۋگە ءالى ەشكىمنىڭ ءتىسى باتقان جوق.
- اسقار اعامىز بەن ايتوتىم اجەمىزدىڭ اراسىنداعى انا مەن پەرزەنتكە ءتان سىيلاستىقتى، ەركەلىكتى جۇرت اڭىز ەتىپ ايتادى. ءتىپتى ءابىش كەكىلبايدىڭ «1960 جىلدارى ادەبيەت الەمىنە كەلگەن قازاق جازۋشىلارىنىڭ اناسى، ەل اناسى ەدى» دەگەنىن ەستىگەنمىن.
- ءسىزدىڭ اكەڭىز قازاقتىڭ اردا ازاماتتارىنىڭ بىرەگەيى - اسقار سۇلەيمەنوۆ. ونىڭ تۇلعاسىنا تولىققاندى باعا بەرىلدى، ول ءوز دەڭگەيىندە اشىلدى دەپ ويلايسىز با؟
- مەن اكەمە باعا بەرۋدەن اۋلاقپىن. اكەنى باعالاۋ، اكەنى سارالاۋ بالانىڭ جۇمىسى ەمەس. اسقار سۇلەيمەنوۆ - ءالى تولىق ءوز دەڭگەيىندە اشىلماعان تۇلعا. ونىڭ ايتقاندارى قازىرگى قازاق ادەبيەتىنىڭ سارقىلماس بايلىعى، ەرەكشە قۇبىلىسى. اسقار سۇلەيمەنوۆتىڭ شىعارمالارى بۇگىن دە، ەرتەڭ دە زاماننىڭ تىنىسىن ءدوپ باسادى دەگەن سەنىمدەمىن.
- سۇلەيمەنوۆتى ىزدەگەن، ءىزدەۋگە ىقىلاس تانىتقانداردىڭ ىسىنە كوڭىلىڭىز تولا ما؟
- اكەمنىڭ ىزدەۋشىسى، اللاعا شۇكىر، جەتەدى. وعان ىقىلاس تانىتقاندار دا بار. بىراق ولاردىڭ اراسىندا اسقار سۇلەيمەنوۆ الەمىن يگەرۋگە ءالى ەشكىمنىڭ ءتىسى باتقان جوق.
- اسقار اعامىز بەن ايتوتىم اجەمىزدىڭ اراسىنداعى انا مەن پەرزەنتكە ءتان سىيلاستىقتى، ەركەلىكتى جۇرت اڭىز ەتىپ ايتادى. ءتىپتى ءابىش كەكىلبايدىڭ «1960 جىلدارى ادەبيەت الەمىنە كەلگەن قازاق جازۋشىلارىنىڭ اناسى، ەل اناسى ەدى» دەگەنىن ەستىگەنمىن.
- ەركەلىكتىڭ ءتۇر-ءتۇرى بولادى. ءبىر ەركەلىك ەكىنشى ەركەلىككە ۇقسامايدى. اكەم مەن اجەمنىڭ اراسىنداعى ادەمى سىيلاستىقتىڭ سىرىن ءبىلۋ ءۇشىن اجەمنىڭ تۇلعاسىن تانۋ كەرەك. 24 جاسىندا جەسىر قالدى. جالعان دۇنيەنىڭ قىزىعىن جالعىز ۇلىنىڭ باس اماندىعى جولىندا قۇرباندىققا شالىپ، بۇكىل عۇمىرىن ۇلىنا، سوسىن نەمەرەلەرىنە ارنادى. نەمەرە-شوبەرەلەرىنىڭ كوز الدىندا، اق توسەگىندە 94 جاسقا جەتىپ، ءدۇنيەدەن ءوتتى. ۇلىنىڭ دوستارىنا، زامانداستارىنا دەگەن داستارقانى اشىق بولدى. ءبىزدىڭ شاڭىراعىمىزدان ءدام تاتپاعان قازاق زيالىلارى كەمدە-كەم. قارىنداسىم قاراكوز ەكەۋمىز سولاردىڭ قولىنا سۋ قۇيىپ وستىك. «ۇيادا نە كورسەڭ، ۇشقاندا سوندا ىلەرسىڭ» دەگەن.
- سوڭعى كەزدەرى ءسىزدىڭ كوزقاراسىڭىزدىڭ فيلوسوفيالىق استارى باسىمداۋ ءتۇسىپ جاتقانداي. ءسىز «ادامداردىڭ ءومىرى پوليەتيلەنمەن قاپتالعان قاپشىقتا ءوتىپ جاتىر. پوليەتيلەن سىرت كوزگە جۇپ-جۇقا بولىپ كورىنگەنمەن، ونى بۇزىپ-جارىپ شىعۋ ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ قولىنان كەلە بەرمەيدى» دەيسىز. ءسىز سول قاپشىقتان شىعا الدىڭىز با؟
- ادامنىڭ ماتەريالدىق ءومىرى سول قاپشىقتى جارىپ شىعۋعا باعىشتالعان. زاماننىڭ سوقپاعىنان، سەزىمنىڭ وتىنان رۋح تازالىعىنا، رۋح ەركىندىگىنە ۇمتىلاسىڭ. جالپى، كوزى ءتىرى ادامنىڭ بىرەگەي ماقساتى سول سياقتى ...
- بىراق اكەڭىز دە سول قاپشىقتى جارىپ شىعۋعا ۇمتىلدى عوي. بىراق ونى جان-جاعىنداعىلار ۇقپادى. ءسىز دە اكەڭىز ءتارىزدى جالعىزدىقپەن بەتپە-بەت قالامىن دەپ قورىقپايسىز با؟
- قوعام ىشىندە ءومىر سۇرسەڭ، ودان ازات بولا المايسىڭ. جالعىزدىق ادامنىڭ ساناسىندا ءومىر سۇرەدى. ەگەر جالعىزدىق وي-ساناڭدى جاۋلاپ السا، سەن ميلليون ادامنىڭ ورتاسىندا دا ءوزىڭدى جالعىز سەزىنەسىڭ. جالعىزدىق ۇعىمىنا بوي الدىراسىڭ. ەگەر جان-جاعىڭدا ءوزىڭدى تۇسىنەر، سەنى قولدار جانە سەنىڭ ىرعاعىڭدا ويلايتىن جان بولسا، وندا جالعىزدىقتىڭ اۋىلى سەنەن الىس قونادى.
- العاشقى تۋىندىڭىز «اينالايىن» كوپشىلىكتىڭ كوڭىلىندە جىپ-جىلى جانە جۇپ-جۇمىر دۇنيە رەتىندە ەستە قالدى.
- «اينالايىن» العاشقى تۋىندىم ەمەس. كينو الەمىنە 7 جاسىمنان باستاپ ارالاستىم. 1972 جىلى ەكرانعا جول تارتقان «قۇلاگەردەگى» اقان سەرىنىڭ تۇلپارىنىڭ جالىنا جارماسىپ ءجۇرگەن مىلقاۋ بالانىڭ بەينەسىن سومداعان مەنمىن. ودان كەيىن 3-4-سىنىپتا ءجۇرگەندە ءبىرلى-جارىم كينودا قوسالقى رولدە وينادىم.
1990 جىلى «يمپەراتورعا ارنالعان قۇرباندىقتا» جاپوننىڭ بارلاۋشىسى مەن قىتايدىڭ اسپازشىسى ءرولىن سومدادىم.
- تىرناقالدى تۋىندىلارىڭىزعا اكەڭىزدىڭ بەرگەن باعاسى ەسىڭىزدە مە؟ جالپى، اكەڭىز ءسىزدىڭ شەشىمىڭىزدى قالاي قابىلدادى؟
- قارسى بولعان جوق.
- ىقپالى دا تيمەدى مە؟ ءوز ەركىڭىزدى وزىڭىزگە قالدىردى ما؟
- ونەر - ينەمەن قۇدىق قازعانداي ەڭبەك. سول ەڭبەكتىڭ سوقپاعىنان ساقتاندىرعىسى كەلدى. 7-سىنىپتا وقىپ جۇرگەندە شاعىن اڭگىمەلەر جازدىم. اكەم سول كەزدە ويىن اشىپ ايتپاسا دا سونى ۇقتىرعىسى كەلدى.
- ءومىرىڭىزدى ەكى كەزەڭگە ءبولىپ قارايتىن سياقتىسىز. 33 جاسقا دەيىن جانە ودان كەيىن. سوندا الىشەر سۇلەيمەنوۆتىڭ 33 جاسقا دەيىنگى تۋىندىسى ءوزىن-ءوزى ىزدەۋدەن، ءتىپتى ءوزىن-ءوزى قامشىلاۋدان تۋعان ىزدەنىستەردىڭ جەمىسى مە؟ سونداي قورىتىندىعا كەلۋىڭىزگە نە سەبەپ بولدى؟
- مۇنى ارى قاراي تەرەڭدەتۋگە بولار ەدى. مەنىڭشە، تابيعي، پاك ءومىردىڭ عۇمىرى جەتى جىل عانا. سودان كەيىن ءوزىن-ءوزى تانۋ، قوعامدىق ءومىر باستالادى. اللانىڭ بار ەكەنىن تانۋ، اقيقاتتى سەزىنۋ تۇيسىگىن جۇرەكپەن قابىلداپ العان سوڭ عانا سانالى ءومىردىڭ باسپالداعىن اتتايسىڭ. ءمۇمكىن بۇل كەيبىرەۋلەر ءۇشىن 23 جاس شىعار، ال كەيبىرەۋلەرگە 63 جاس شىعار. ونى مەن بىلمەيمىن. وسى ساتكە دەيىن سانالى ومىرگە بەت بۇردىم دەپ ايتۋ كيىن.
- سول اقيقاتتى سەزىنگەندە، تۇيسىنگەندە اكەڭىزدىڭ قاسىڭىزدا بولماعانىنا وكىنگەن جوقسىز با؟
- جوق. وكىنگەن جوقپىن. سەبەبى سونىڭ الدىندا اكەم، اجەم، ءتىپتى اتا-بابالارىم تۇسىمە ەنىپ، ايان بەردى. جول سىلتەدى.
- جاڭا ءۇزىلىپ قالعان ويىمىزدى قايتا جالعاستىرساق پا دەيمىن. ءسىز ءجۋرناليسسىز، رەجيسسەرسىز، كاسىپكەرسىز. تەلەۆيدەنيەدە «مايدان»، «اسار»، «اتامۇرا» توك-شوۋى ارقىلى ۇلكەن جوبالاردىڭ بەتاشارىن باستادىڭىز. ءسىز پروديۋسەر - مەنەدجەرسىز. مەملەكەتتىك قىزمەتتە، ساياساتتا دا ءبىراز ات شالدىردىڭىز. وسىنشا كۇش-قۋاتتى قايدان الاسىز؟
- كۇش، دارىن، داۋىس، قايسار، قۋاتتى اللا بەرەدى.
- ءسىزدىڭ كرەدوڭىز «اللا ادام بالاسىنا دارىن-قابىلەتتىڭ ءبارىن بۇل فانيگە كەلمەي تۇرىپ پەشەنەسىنە جازىپ قويعان» دەگەنگە سايادى.
- اللانىڭ شاپاعاتىمەن بويىمىزعا سىڭگەن دارىندى اقتاۋ كەرەك. بۇدان شىعاتىن قورىتىندى دارىننان ەشكىم كەندە ەمەس، بىراق يمانسىزدىق دارىننىڭ كوزىن كولەگەيلەيدى.
- بۇل جەردە ءبىز تاعى دا ۇلى ابايعا جۇگىنەمىز.
- وعان قوسارىم، ءىشىپ-جەۋدى عانا ەمەس، رۋحاني دەڭگەيىمىزدىڭ «تەمپەراتۋراسىن» دا ولشەپ وتىرۋدى ۇمىتپاساق ەكەن دەيمىن. ادام بويىنداعى تۋما دارىننىڭ كوزىن اشاتىن بىردەن-ءبىر كۇش - ونىڭ يمانى. ەگەر يمان ادام بويىنا قونسا، دارىن كوزىن ەشكىم كولەگەيلەي المايدى.
- «ەكى جۇلدىز» تەلەجوباسى سىزگە نە ءۇشىن قاجەت بولدى؟ الدە جوبا اۆتورلارى ءسىز ءتارىزدى تۇلعالار ارقىلى تانىمالدىلىعىن ارتتىرىپ، رەيتينگىسىن كوتەرگىسى كەلدى مە؟
- سۇراعىڭىزدىڭ ءبىرىنشى بولىگىن سول جوبانىڭ جەتەكشىلەرىنە قويعانىڭىز ابزال. ال «جوباعا نەگە كەلدىڭىز؟ دەگەن ساۋالدىڭ قۇپياسى جوق. تەلەارنا تاراپىنان ۇسىنىس ءتۇستى. مەن قابىلدادىم. ءان ارقىلى ىشتە بۇلقىنىپ جاتقان سەزىمدى ەلگە جەتكىزۋ - مەن ءۇشىن قۋانىش.
- ەلدىڭ كوزىندە جانە كوپتىڭ سوزىندە جۇرگەن ازاماتسىز. ال كەز كەلگەن ازاماتتىڭ ەكى قاناتى بولادى. العاشقىسى - قوعامداعى ورنى، ءتىپتى مانسابى. ال ەكىنشىسى - وتباسى. ءسىزدىڭ ەكى قاناتىڭىز تەڭ بە؟ زايىبىڭىزدىڭ پاراساتى ءسىزدى قاناعاتتاندىرا ما؟
- ەر ادامعا ايەلدەن نە كەرەك؟ ىستىق جۇرەگى جانە بالا-شاعاسىنىڭ اماندىعى قاجەت. اسەلدىڭ پاراساتى ەرتەگىلەردەگى قاراشاشقا كوبىرەك ۇقسايدى. اڭگىمەنىڭ ءتۇيىنىن سابىرلىلىقپەن، مەيىرىمدىلىكپەن تۇيىندەيدى. ەرتەدە سوكرات: «ۇيلەن. ايەلىڭ جاقسى بولسا، باقىتتى بولارسىڭ. ناشار بولسا، فيلوسوفقا اينالاسىڭ» دەگەن ەكەن. سوعان قاراعاندا مەن باقىتتى فيلوسوفتاردىڭ قاتارىندا سياقتىمىن. ايەلدىڭ قوعامداعى ورنى دەگەن ولشەمدەر ەكىنشى كەزەكتە. اركىم اللا تاعالا جۇكتەگەن مىندەتىن دۇرىس اتقارىپ، ءوز جولىمەن جۇرسە ەكەن دەيمىن.
- سىزدىڭشە، ايەلدىڭ قوعامداعى قىزمەتى نەمەسە بەلسەندىلىگى ماتەريالدىق جاعدايىنا تاۋەلدى مە؟
- مەن وعان بىرجاقتى جاۋاپ بەرە المايمىن. ءبىر قولىمەن بەسىكتى، ءبىر قولىمەن الەمدى تەربەتۋ ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ ماڭدايىنا جازىلعان باقىت ەمەس.
- ايەلدىڭ قوعامداعى ەمەس، وتباسىلىق رولىنە عانا ءمان بەرگىڭىز كەلە مە؟ مىسالى، ءسىزدىڭ اكە-شەشەڭىزدىڭ قوعامداعى ورنى ءبىر-ءبىرىمەن تەڭ ءتۇسىپ جاتتى. ءبىرىن-ءبىرى تولىقتىرىپ تۇراتىن جۇپتىڭ جەمىسى - ءسىزسىز. اسەلدىڭ ايتوتىم انامىزعا ۇقساعانىن قالايسىز با، الدە اناڭىزداي بولسا ەكەن دەيسىز بە؟
- ەگەر مەنىڭ جارىم اسەل اجەمدەي بولسا، مەنىڭ اجەمدەي ەل اناسىنا اينالسا، مەنىڭ ارمانىم بولماس ەدى. اجەمىز نەمەرە كەلىنىنە - اسەلگە، ءبىر ەمەس، ءۇش رەت باتاسىن بەردى. ايتوتىمنىڭ ءدۇنيەدەن وتكەن كۇنى اسەلدىڭ تۋعان كۇنىمەن سايكەس كەلەدى. كەيدە ماعان ول اجەمنىڭ ورنىنا دۇنيەگە كەلگەن جان ءتارىزدى كورىنەدى.
- جاڭا جوبالارىڭىز جونىندە ايتا كەتسەڭىز...
- باستى جاڭالىق - جاڭا اندەرىممەن تولىقتىرىلعان ەكى مۋزىكالىق البومىم جارىققا شىعادى. العاشقىسى «Love you» «ALA - Musiس» ستۋدياسىندا جازىلدى. ونداعى اندەردىڭ تىنىسى 1990 جىلداردىڭ اۋەنىنە كوبىرەك كەلەدى، ايتىلۋ ۇلگىسى - قازىرگى تالعاممەن وڭدەلگەن.
- وسىدان ءبىراز بۇرىن «بەلوە كينونى» ءتۇسىردىڭىز، «اق البومدى» جازدىڭىز. جانە «اق كىتاپ» دەگەن كىتابىڭىز جارىق كوردى.
- مۇنىڭ ءبارى - ءان، ادەبيەت الەمىندەگى العاشقى قادامدارىم.
- ال «بەلىي البوم» تۋرالى ناقتى ايتىڭىزشى.
- العاشقى اندەر جيناعىمدى دوستارىما ارنادىم. ول كەزدە اندەر توپتاماسىنىڭ باسىن قوسىپ، جاريالاۋعا دەگەن ىقىلاسىم دا بولمادى. ال البومىم دا، كىتابىم دا وقىرماندار تاراپىنان قىزۋ قولداۋعا يە بولدى. مەنىڭ ءان، ادەبيەت الەمىندەگى العاشقى تالپىنىسىم وسىلاي باستالدى. ال كۇنى ەرتەڭ كورەرمەندەرىمنىڭ قولىنا تيگەلى وتىرعان «I Love you» - مەنىڭ شىعارماشىلىق ىزدەنىسىمنىڭ جەمىسى. بۇل تۋىندىم ءان الەمىندەگىلەرگە قانات بىتىرەتىندىگىنە، جانامىن دەگەن جۇرەكتەرگە وت بەرەتىنىنە سەنىم ارتامىن. ال «I Love you»-دەن كەيىنگى ەكىنشى البوم «REMAKE» دەپ اتالادى.
- اندەرىڭىزدى قاي ەلدە جازدىڭىز؟
- «REMAKE» باتىرحان ءشۇكەنوۆتىڭ ستۋدياسىندا جازىلىپ جاتىر. العاشقىسى لوندوننىڭ «Metropolis» ستۋدياسىندا جازىلدى.
- البومىڭىز ورىس تىلىندەگى اندەردەن تۇرادى ەكەن. بىراق اتاۋىن اعىلشىن تىلىندە ايشىقتاپسىز. نەگە؟
- سەبەبى تۇسىنىكتى. اعىلشىن ءتىلدى الەم قازاق الەمىنىڭ تابالدىرىعىنان اتتاپ قانا قويماي، جەرسىنە باستادى.
- ءسىزدىڭ جازعان اندەرىڭىز قاي جانرعا جاتادى؟
- ەكى ديسكى دە 20 كومپوزيتسيادان تۇرادى. العاشقى البومىم ليريكالىق اندەر بولسا، ەكىنشىسى مۇلدەم بولەك اۋەندەر. RnB جانە hip-hor-دىڭ ەلەمەنتتەرى بار.
ەكى البومىمدى الداعى ۋاقىتتا جازىلاتىن اندەرىم مەن ولەڭدەرىمە باستايتىن وتپەلى فورما دەۋگە دە بولار.
- العاشقى اندەر جيناعىڭىزعا «ساتىلىمعا تۇسپەيدى» دەپ بەلگى قويىپ، تەك دوستارىڭىزعا ارناعانىڭىزدى، وعان وكىنەتىنىڭىزدى ايتتىڭىز. سوندا سىزدىڭشە ونەر تۋىندىسى كوممەرتسيالىق سيپات نەمەسە شەدەۆر بولىپ بولىنە مە؟ ەكەۋىنىڭ اراجىگىندە ايقىندىلىق بار ما؟
- مەن ءسىزدى ءتۇسىنىپ وتىرمىن. بىراق ەكەۋىن ءبىر-بىرىنەن ءبولۋ شارت ەمەس.
- بىراق ءسىز ءبولىپ تۇرسىز عوي. جانە «ساتىلۋعا تۇسپەيدى» دەپ ۇكىلەۋدى دە ۇمىتپادىڭىز.
- وعان جاۋابىم دايىن. بىرەۋلەر احالتەكەنى تاڭداپ، ەندى بەرۋلەر جابىنى تاڭداپ، الىسقا شاپقىسى كەلەدى. مەنىڭشە، كوممەرتسيالىق جانە شىنايى ونەر تۋىندىسىنىڭ اراجىگىن ايقىندايتىن - وي. اۆتوردىڭ سول ويعا دەگەن كوزقاراسى. كوممەرتسيالىق دۇنيەلەردە تەرەڭ وي جاتىر دەپ ايتا المايمىز. ال ناعىز تەرەڭ وي شىنايى ونەر تۋىندىسىندا جاتىر.
- ءسىز اعىلشىن ءتىلدى الەم قازاق الەمىنە ءسىڭىپ بارا جاتىر دەيسىز. ال قازاق الەمىن باتىسقا، سول اعىلشىن ءتىلدى ورتاعا تانىستىراتىن كەز كەلدى عوي. مىسالى، «ۇلىتاۋدى» الىڭىز. قوبىز بەن سكريپكانى قالاي سينتەزدەي الدى. ولجاس اقىننىڭ تىلىمەن ايتقاندا، «قوبىزدى الاسارتىپ، سكريپكانى اسقاقتاتقان جوق». ءدال وسى ءۇردىستى جالعاستىرىپ الىپ كەتۋگە ءسىزدىڭ قابىلەتىڭىز جەتەر ەدى.
- ءبىز ەلىمىزدى تانىتقىمىز كەلسە، الدىمەن سول باتىستىڭ ءتىلىندە سويلەسەيىك ولارمەن. باتىستىڭ شىعىس الەمىنە دەگەن ىقىلاسى ەندى-ەندى عانا ويانىپ كەلە جاتىر. ماعان «Magic of Nomads» ونەرى «ۇلىتاۋدان» جاقىنىراق. شەتەلدە جۇرگەن مارات بيسەنعاليەۆ، جانار بايدارالينداردىڭ شىعارماشىلىعى جاقىن. ولار باتىسقا قازاقتى باتىستىڭ تىلىمەن تابىستىرىپ ءجۇر. مەن سىزگە ءبىر سىرىمدى اشقىم كەلىپ تۇر. جوعارىدا ايتىپ وتكەنىمدەي، مەنىڭ ءان جيناقتارىمنىڭ اتاۋى اعىلشىنشا دا، ءىشى ورىسشا. بىراق الداعى بىرەر جىلدا تەك قازاق تىلىندەگى اندەردەن تۇراتىن البوم جازسام با دەيمىن. ونىڭ ىشىندە قازاقتىڭ حالىق اندەرى بار. ودان بولەك قازاق تىڭدارمانىنا ارنالعان كۇيتاباق شىعارۋ دا جوسپاردا بار. قازىر قاي تۇردە، قاي ىرعاقتا جانە قاي ادىسپەن بەرۋ كەرەكتىگى تالقىلانىپ جاتىر.
- جوعارى بيلىكتە وتىرعاندارمەن بايلانىسىڭىز قالاي؟ ءسوزىڭىزدى وتكىزە الاسىز با؟
- شىڭدا تۇرعاندار تاۋ بوكتەرىندە جۇرگەندەردى ءجيى كەزىكتىرمەيدى.
- ءويتىپ ناز ايتۋعا قۇقىڭىز جوق قوي. سول بيىكتە ءسىز دە بولدىڭىز. سول بيلىكتىڭ ءدامىن ءسىز دە تاتتىڭىز.
- بيلىكتە ءجۇردىم دەپ ايتا المايمىن. بەرىلگەن تاپسىرمانى جاۋاپكەرشىلىكپەن اتقاردىم. ءجانە تياناقتى ورىنداۋشى بولدىم دەپ ايتا الامىن. بيلىك جۇيەسىندە جۇرگەندەرمەن قارىم-قاتىناسىم بەيبىت قاتار ءومىر ءسۇرىپ جاتقان كورشىلەر ءتارىزدى. سوعان تاۋبە دەيمىن.
- تاعى دا ايتامىن. فيلوسوفياعا كوبىرەك دەن قوياسىز. جۋرناليستەرگە بەرگەن سۇحباتىڭىزدا «ەڭ ءزامزام ىشىمدىك - جۇتىم تازا سۋ، ەڭ ءتاتتى تاماق - اق داستارقانداعى ءبىر ءۇزىم نان جانە عالامشاردىڭ گۇرياسى مەن ءدۇرياسى - جانىڭ قالاپ قوسىلعان جان-جارىڭ. ادام بالاسىنا ودان وزگەنىڭ قاجەتى جوق» دەپسىز. قولداعى بارىنا قاناعاتتانباي، كوكەيدەگىسىن كوكتەن ىزدەپ جۇرگەن زامانداستارىڭىز جايلى نە ايتاسىز؟
- اركىم ءوز ويىن ءوزى تۇجىرىمدايدى. مەنىڭ ازىرگە جەتكەن ويىم وسى بولدى. وسى ءتۇسىنىكپەن ءومىرىم ىرعاقتى جانە ءتۇسىنىكتى ءوتىپ جاتىر.
- قازاق رەجيسسەرلەرى اراسىندا كىمنىڭ اياق الىسى ءسىزدى قۋانتادى؟
- ۇمتىلىستار، تالپىنىستار بار. ماعان ءوزىمنىڭ قىرعىز دوسىم احتان ارىنقۇباتتىڭ تۋىندىسى ۇنادى. قالعانى تۋرالى پىكىر ايتۋ قيىن.
- «كوشپەندىلەر» شە؟
- «كوشپەندىلەر» كوڭىلىمنەن شىقپادى. ول ەكى جانردىڭ قاق ورتاسىندا، ۇزەڭگىگە اياعى ءىلىنىپ قالعان تۋىندى سياقتى. ءاۋپىرىمدەپ شاۋىپ كەلە جاتقان كينوتۋىندى. بۇعان دا شۇكىر. بۇل جانردىڭ اشىلعانىنا، قازاق دەگەن ءسوزدىڭ عالامدىق دەڭگەيدە ايتىلعانىنا شۇكىر.
- 2010 جىلدان كۇتكەن ءۇمىتىڭىز اقتالدى ما؟
- قازاقتىڭ مادەني باعدارلاماسىنىڭ جاڭا تۇجىرىمداماسى دايىندالسا دەگەن ۇلكەن ءۇمىتىم بار. سول جوبانىڭ بەل ورتاسىنان تابىلۋعا، بىلەك سىبانا قاتىسۋعا دايىنمىن. بۇگىنگە دەيىن دايىندالعانى جانە اياعىنان تىك تۇرعىزىپ جاتقانىمىز - بازيس. ءتۇسىنىپ وتىرسىز با؟ ەگەر ءبازيستى «ەكونوميكا» دەپ ەسەپتەسەك، قوندىرمامىز - مادەنيەت. ال مادەنيەتتىڭ كۇرە تامىرىنا قان جۇگىرتەتىن - ەكونوميكا جانە كەرىسىنشە، ەكونوميكانىڭ شىرايىن ارلەندىرەتىن - مادەنيەت. مادەنيەت پەن ەكونوميكا - ءبىزدى الىسقا باستايتىن قۇستىڭ قوس قاناتى.
سۇحباتتاسقان
گۇلبارشىن ايتجانباي
«ايقىن» گازەتى
تۇپنۇسقاداعى تاقىرىپ: «ەڭ ءتاتتى تاماق - داستارقانداعى ءبىر ءۇزىم نان»