سەنبى, 23 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 7419 0 پىكىر 23 جەلتوقسان, 2010 ساعات 05:16

الىشەر سۇلەيمەنوۆ: «اسقار سۇلەيمەنوۆ - ءالى تولىق ءوز دەڭگەيىندە اشىلماعان تۇلعا»

- ءسىزدىڭ اكەڭىز قازاقتىڭ اردا ازاماتتارىنىڭ بىرەگەيى - اسقار سۇلەيمەنوۆ. ونىڭ تۇلعا­سىنا تو­لىققاندى باعا بەرىلدى، ول ءوز دەڭ­گەيىندە اشىلدى دەپ ويلايسىز با؟
- مەن اكەمە باعا بەرۋدەن اۋلاقپىن. اكەنى باعالاۋ، اكەنى سارالاۋ بالانىڭ جۇمىسى ەمەس. اسقار سۇلەيمەنوۆ - ءالى تولىق ءوز دەڭگەيىندە اشىلماعان تۇل­عا. ونىڭ ايتقاندارى قازىرگى قازاق ادەبيەتىنىڭ سارقىلماس بايلى­عى، ەرەكشە قۇبىلىسى. اسقار سۇلەيمەنوۆتىڭ شىعار­ما­لارى بۇگىن دە، ەرتەڭ دە زاماننىڭ تىنىسىن ءدوپ باسا­دى دەگەن سەنىمدەمىن.
- سۇلەيمەنوۆتى ىزدەگەن، ءىز­دەۋگە ىقىلاس تانىتقانداردىڭ ىسىنە كوڭىلىڭىز تولا ما؟
- اكەمنىڭ ىزدەۋشىسى، اللاعا شۇكىر، جەتەدى. وعان ىقىلاس تا­نىتقاندار دا بار. بىراق ولار­دىڭ اراسىندا اسقار سۇلەي­مەنوۆ الەمىن يگەرۋگە ءالى ەش­­كىم­نىڭ ءتىسى باتقان جوق.
- اسقار اعامىز بەن ايتوتىم اجەمىزدىڭ اراسىنداعى انا مەن پەرزەنتكە ءتان سىيلاستىقتى، ەركەلىكتى جۇرت اڭىز ەتىپ ايتادى. ءتىپتى ءابىش كەكىلبايدىڭ «1960 جىلدارى ادەبيەت الەمىنە كەل­گەن قازاق جازۋشىلارىنىڭ انا­سى، ەل اناسى ەدى» دەگەنىن ەستى­گەنمىن.

- ءسىزدىڭ اكەڭىز قازاقتىڭ اردا ازاماتتارىنىڭ بىرەگەيى - اسقار سۇلەيمەنوۆ. ونىڭ تۇلعا­سىنا تو­لىققاندى باعا بەرىلدى، ول ءوز دەڭ­گەيىندە اشىلدى دەپ ويلايسىز با؟
- مەن اكەمە باعا بەرۋدەن اۋلاقپىن. اكەنى باعالاۋ، اكەنى سارالاۋ بالانىڭ جۇمىسى ەمەس. اسقار سۇلەيمەنوۆ - ءالى تولىق ءوز دەڭگەيىندە اشىلماعان تۇل­عا. ونىڭ ايتقاندارى قازىرگى قازاق ادەبيەتىنىڭ سارقىلماس بايلى­عى، ەرەكشە قۇبىلىسى. اسقار سۇلەيمەنوۆتىڭ شىعار­ما­لارى بۇگىن دە، ەرتەڭ دە زاماننىڭ تىنىسىن ءدوپ باسا­دى دەگەن سەنىمدەمىن.
- سۇلەيمەنوۆتى ىزدەگەن، ءىز­دەۋگە ىقىلاس تانىتقانداردىڭ ىسىنە كوڭىلىڭىز تولا ما؟
- اكەمنىڭ ىزدەۋشىسى، اللاعا شۇكىر، جەتەدى. وعان ىقىلاس تا­نىتقاندار دا بار. بىراق ولار­دىڭ اراسىندا اسقار سۇلەي­مەنوۆ الەمىن يگەرۋگە ءالى ەش­­كىم­نىڭ ءتىسى باتقان جوق.
- اسقار اعامىز بەن ايتوتىم اجەمىزدىڭ اراسىنداعى انا مەن پەرزەنتكە ءتان سىيلاستىقتى، ەركەلىكتى جۇرت اڭىز ەتىپ ايتادى. ءتىپتى ءابىش كەكىلبايدىڭ «1960 جىلدارى ادەبيەت الەمىنە كەل­گەن قازاق جازۋشىلارىنىڭ انا­سى، ەل اناسى ەدى» دەگەنىن ەستى­گەنمىن.
- ەركەلىكتىڭ ءتۇر-ءتۇرى بولا­دى. ءبىر ەركەلىك ەكىنشى ەركە­لىككە ۇقسامايدى. اكەم مەن اجەمنىڭ اراسىنداعى ادەمى سىيلاستىق­تىڭ سىرىن ءبىلۋ ءۇشىن اجەمنىڭ تۇلعاسىن تانۋ كەرەك. 24 جاسىندا جەسىر قالدى. جالعان دۇنيەنىڭ قىزىعىن جالعىز ۇلىنىڭ باس اماندىعى جولىندا قۇرباندىق­قا شالىپ، بۇكىل عۇمىرىن ۇلى­نا، سوسىن نەمەرەلەرىنە ارنادى. نەمەرە-شوبەرەلەرىنىڭ كوز ال­دىندا، اق توسەگىندە 94 جاسقا جەتىپ، ءدۇ­نيەدەن ءوتتى. ۇلىنىڭ دوستا­رى­نا، زامانداستارىنا دە­گەن داس­تار­قانى اشىق بولدى. ءبىزدىڭ شاڭىراعىمىزدان ءدام تاتپاعان قازاق زيالىلارى كەم­دە-كەم. قارىنداسىم قاراكوز ەكەۋمىز سولاردىڭ قولىنا سۋ قۇيىپ وستىك. «ۇيادا نە كورسەڭ، ۇشقاندا سوندا ىلەرسىڭ» دەگەن.
- سوڭعى كەزدەرى ءسىزدىڭ كوزقاراسىڭىزدىڭ فيلوسوفيا­لىق استارى باسىمداۋ ءتۇسىپ جات­قانداي. ءسىز «ادامداردىڭ ءومىرى پو­ليەتيلەنمەن قاپتالعان قاپ­شىق­تا ءوتىپ جاتىر. پوليەتيلەن سىرت كوزگە جۇپ-جۇقا بولىپ كورىنگەنمەن، ونى بۇزىپ-جارىپ شىعۋ ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ قولىنان كەلە بەرمەيدى» دەيسىز. ءسىز سول قاپ­شىق­تان شىعا الدىڭىز با؟
- ادامنىڭ ماتەريالدىق ءومىرى سول قاپشىقتى جارىپ شى­عۋعا باعىشتالعان. زامان­نىڭ سوقپاعىنان، سەزىمنىڭ وتىنان رۋح تازالىعىنا، رۋح ەركىندىگىنە ۇمتىلاسىڭ. جالپى، كوزى ءتىرى ادامنىڭ بىرەگەي ماقساتى سول سياقتى ...
- بىراق اكەڭىز دە سول قاپ­شىقتى جارىپ شىعۋعا ۇمتىلدى عوي. بىراق ونى جان-جاعىن­داعى­لار ۇقپادى. ءسىز دە اكەڭىز ءتارىزدى جالعىزدىقپەن بەتپە-بەت قالا­مىن دەپ قورىقپايسىز با؟
- قوعام ىشىندە ءومىر سۇرسەڭ، ودان ازات بولا المايسىڭ. جال­عىزدىق ادامنىڭ ساناسىندا ءومىر سۇرەدى. ەگەر جالعىزدىق وي-ساناڭدى جاۋلاپ السا، سەن ميلليون ادامنىڭ ورتاسىندا دا ءوزىڭدى جالعىز سەزىنەسىڭ. جال­عىزدىق ۇعىمىنا بوي الدىرا­سىڭ. ەگەر جان-جاعىڭدا ءوزىڭدى تۇسىنەر، سەنى قولدار جانە سەنىڭ ىرعاعىڭدا ويلايتىن جان بولسا، وندا جالعىزدىقتىڭ اۋىلى سە­نەن الىس قونادى.
- العاشقى تۋىندىڭىز «اي­نا­لايىن» كوپشىلىكتىڭ كوڭىلىندە جىپ-جىلى جانە جۇپ-جۇمىر دۇنيە رە­تىن­دە ەستە قالدى.
- «اينالايىن» العاشقى تۋىن­دىم ەمەس. كينو الەمىنە 7 جاسىمنان باستاپ ارالاستىم. 1972 جىلى ەكرانعا جول تارتقان «قۇلا­گەردەگى» اقان سەرىنىڭ تۇل­پارىنىڭ جالىنا جارماسىپ ءجۇر­گەن مىلقاۋ بالانىڭ بەينە­سىن سومداعان مەن­مىن. ودان كەيىن 3-4-سىنىپتا ءجۇر­­گەندە ءبىرلى-جارىم كينودا قوسال­قى رولدە وينادىم.
1990 جىلى «يمپەراتورعا ار­نال­عان قۇرباندىقتا» جاپوننىڭ بارلاۋشىسى مەن قىتايدىڭ اس­پاز­شىسى ءرولىن سومدادىم.
- تىرناقالدى تۋىندىلا­رىڭ­ىز­عا اكەڭىزدىڭ بەرگەن باعاسى ەسى­ڭىزدە مە؟ جالپى، اكەڭىز ءسىزدىڭ شە­شىمىڭىزدى قالاي قابىلدادى؟
- قارسى بولعان جوق.
- ىقپالى دا تيمەدى مە؟ ءوز ەركىڭىزدى وزىڭىزگە قالدىردى ما؟
- ونەر - ينەمەن قۇدىق قاز­عانداي ەڭبەك. سول ەڭبەكتىڭ سوق­پاعىنان ساقتاندىرعىسى كەلدى. 7-سىنىپتا وقىپ جۇرگەندە شاعىن اڭگىمەلەر جازدىم. اكەم سول كەزدە ويىن اشىپ ايتپاسا دا سونى ۇقتىرعىسى كەلدى.
- ءومىرىڭىزدى ەكى كەزەڭگە ءبولىپ قارايتىن سياقتىسىز. 33 جاسقا دەيىن جانە ودان كەيىن. سوندا الىشەر سۇلەيمەنوۆتىڭ 33 جاسقا دەيىنگى تۋىندىسى ءوزىن-ءوزى ىزدەۋ­دەن، ءتىپتى ءوزىن-ءوزى قامشىلاۋدان تۋعان ىزدەنىستەردىڭ جەمىسى مە؟ سونداي قورىتىندىعا كەلۋىڭىزگە نە سەبەپ بولدى؟
- مۇنى ارى قاراي تەرەڭ­دەتۋگە بولار ەدى. مەنىڭشە، تابي­عي، پاك ءومىردىڭ عۇمىرى جەتى جىل عانا. سودان كەيىن ءوزىن-ءوزى تانۋ، قوعام­دىق ءومىر باستالادى. اللا­نىڭ بار ەكەنىن تانۋ، اقيقاتتى سەزىنۋ تۇيسىگىن جۇرەكپەن قابىل­داپ العان سوڭ عانا سانالى ءومىر­دىڭ باسپال­داعىن اتتايسىڭ. ءمۇم­كىن بۇل كەي­بىرەۋلەر ءۇشىن 23 جاس شىعار، ال كەيبىرەۋلەرگە 63 جاس شىعار. ونى مەن بىلمەيمىن. وسى ساتكە دەيىن سانالى ومىرگە بەت بۇردىم دەپ ايتۋ كيىن.
- سول اقيقاتتى سەزىنگەندە، تۇيسىنگەندە اكەڭىزدىڭ قاسىڭىزدا بولماعانىنا وكىنگەن جوقسىز با؟
- جوق. وكىنگەن جوقپىن. سەبەبى سونىڭ الدىندا اكەم، اجەم، ءتىپتى اتا-بابالارىم تۇسىمە ەنىپ، ايان بەردى. جول سىلتەدى.
- جاڭا ءۇزىلىپ قالعان ويىمىز­دى قايتا جالعاستىرساق پا دەيمىن. ءسىز ءجۋرناليسسىز، رەجيسسەرسىز، كا­سىپكەرسىز. تەلەۆيدەنيەدە «ماي­دان»، «اسار»، «اتامۇرا» توك-شوۋى ارقىلى ۇلكەن جوبالاردىڭ بەتاشارىن باستادىڭىز. ءسىز پرو­ديۋسەر - مەنەدجەرسىز. مەملەكەت­تىك قىزمەتتە، ساياساتتا دا ءبىراز ات شالدىردىڭىز. وسىنشا كۇش-قۋاتتى قايدان الاسىز؟
- كۇش، دارىن، داۋىس، قايسار، قۋاتتى اللا بەرەدى.
- ءسىزدىڭ كرەدوڭىز «اللا ادام بالاسىنا دارىن-قابىلەتتىڭ ءبارىن بۇل فانيگە كەلمەي تۇرىپ پەشە­نە­سىنە جازىپ قويعان» دەگەنگە سايادى.
- اللانىڭ شاپاعاتىمەن بويىمىزعا سىڭگەن دارىندى اقتاۋ كەرەك. بۇدان شىعاتىن قورىتىن­دى دارىننان ەشكىم كەندە ەمەس، بىراق يمانسىزدىق دارىننىڭ كوزىن كولەگەيلەيدى.
- بۇل جەردە ءبىز تاعى دا ۇلى ابايعا جۇگىنەمىز.
- وعان قوسارىم، ءىشىپ-جەۋدى عانا ەمەس، رۋحاني دەڭگەيىمىزدىڭ «تەمپەراتۋراسىن» دا ولشەپ وتىرۋدى ۇمىتپاساق ەكەن دەيمىن. ادام بويىنداعى تۋما دارىن­نىڭ كوزىن اشاتىن بىردەن-ءبىر كۇش - ونىڭ يمانى. ەگەر يمان ادام بويىنا قونسا، دارىن كوزىن ەشكىم كولەگەيلەي المايدى.
- «ەكى جۇلدىز» تەلەجوباسى سىزگە نە ءۇشىن قاجەت بولدى؟ الدە جوبا اۆتورلارى ءسىز ءتارىزدى تۇل­عالار ارقىلى تانىمالدىلىعىن ارت­تى­رىپ، رەيتينگىسىن كوتەرگىسى كەلدى مە؟
- سۇراعىڭىزدىڭ ءبىرىنشى بولىگىن سول جوبانىڭ جەتەك­شىلە­رىنە قويعانىڭىز ابزال. ال «جوبا­عا نەگە كەلدىڭىز؟ دەگەن ساۋالدىڭ قۇپياسى جوق. تەلەارنا تاراپىنان ۇسىنىس ءتۇستى. مەن قابىلدادىم. ءان ارقىلى ىشتە بۇلقىنىپ جات­قان سەزىمدى ەلگە جەتكىزۋ - مەن ءۇشىن قۋانىش.
- ەلدىڭ كوزىندە جانە كوپتىڭ سوزىندە جۇرگەن ازاماتسىز. ال كەز كەلگەن ازاماتتىڭ ەكى قاناتى بولادى. العاشقىسى - قوعامداعى ورنى، ءتىپتى مانسابى. ال ەكىنشىسى - وتباسى. ءسىزدىڭ ەكى قاناتىڭىز تەڭ بە؟ زايىبىڭىزدىڭ پاراساتى ءسىزدى قاناعاتتاندىرا ما؟
- ەر ادامعا ايەلدەن نە كە­رەك؟ ىستىق جۇرەگى جانە بالا-شاعا­سىنىڭ اماندىعى قاجەت. اسەلدىڭ پاراساتى ەرتەگىلەردەگى قاراشاش­قا كوبىرەك ۇقسايدى. اڭگىمەنىڭ ءتۇيىنىن سابىر­لىلىق­پەن، مەيىرىم­دىلىكپەن تۇيىندەيدى. ەرتەدە سوك­رات: «ۇيلەن. ايەلىڭ جاقسى بولسا، باقىتتى بولارسىڭ. ناشار بولسا، فيلوسوفقا اينا­لا­سىڭ» دەگەن ەك­ەن. سوعان قا­راعاندا مەن باقىتتى فيلوسو­ف­تاردىڭ قاتارىندا سياق­تىمىن. ايەلدىڭ قوعامداعى ورنى دەگەن ولشەمدەر ەكىنشى كەزەكتە. اركىم اللا تاعالا جۇكتەگەن مىندەتىن دۇرىس اتقارىپ، ءوز جولىمەن جۇرسە ەكەن دەيمىن.
- سىزدىڭشە، ايەلدىڭ قوعامداعى قىزمەتى نەمەسە بەلسەندىلىگى ماتە­ريال­دىق جاعدايىنا تاۋەلدى مە؟
- مەن وعان بىرجاقتى جاۋاپ بەرە المايمىن. ءبىر قولىمەن بەسىكتى، ءبىر قولىمەن الەمدى تەر­بەتۋ ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ ماڭدايىنا جازىل­عان باقىت ەمەس.
- ايەلدىڭ قوعامداعى ەمەس، وتباسىلىق رولىنە عانا ءمان بەرگىڭىز كەلە مە؟ مىسالى، ءسىزدىڭ اكە-شە­شەڭىزدىڭ قوعامداعى ورنى ءبىر-ءبى­رى­مەن تەڭ ءتۇسىپ جاتتى. ءبىرىن-ءبىرى تو­لىقتىرىپ تۇراتىن جۇپتىڭ جەمىسى - ءسىزسىز. اسەلدىڭ ايتوتىم انا­مىزعا ۇقساعانىن قالايسىز با، الدە اناڭىزداي بولسا ەكەن دەيسىز بە؟
- ەگەر مەنىڭ جارىم اسەل اجەمدەي بولسا، مەنىڭ اجەمدەي ەل اناسىنا اينالسا، مەنىڭ ارمانىم بولماس ەدى. اجەمىز نەمەرە كەلى­نىنە - اسەلگە، ءبىر ەمەس، ءۇش رەت باتاسىن بەردى. ايتوتىمنىڭ ءدۇ­نيە­دەن وتكەن كۇنى اسەلدىڭ تۋعان كۇنىمەن سايكەس كەلەدى. كەيدە ماعان ول اجەمنىڭ ورنىنا دۇنيەگە كەلگەن جان ءتارىزدى كورىنەدى.
- جاڭا جوبالارىڭىز جونىندە ايتا كەتسەڭىز...
- باستى جاڭالىق - جاڭا اندەرىممەن تولىقتىرىلعان ەكى مۋزىكالىق البومىم جارىققا شىعادى. العاشقىسى «Love you» «ALA - Musiس» ستۋدياسىندا جا­زىل­دى. ونداعى اندەردىڭ تىنىسى 1990 جىلداردىڭ اۋەنىنە كوبىرەك كەلەدى، ايتىلۋ ۇلگىسى - قازىرگى تالعاممەن وڭدەلگەن.
- وسىدان ءبىراز بۇرىن «بەلوە كينونى» ءتۇسىردىڭىز، «اق ال­بوم­دى» جازدىڭىز. جانە «اق كىتاپ» دەگەن كىتابىڭىز جارىق كوردى.
- مۇنىڭ ءبارى - ءان، ادەبيەت الەمىندەگى العاشقى قادامدارىم.
- ال «بەلىي البوم» تۋرالى ناقتى ايتىڭىزشى.
- العاشقى اندەر جيناعىمدى دوستارىما ارنادىم. ول كەزدە اندەر توپتاماسىنىڭ باسىن قو­سىپ، جاريالاۋعا دەگەن ىقىلا­سىم دا بولمادى. ال البومىم دا، كىتابىم دا وقىرماندار تارا­پى­نان قىزۋ قولداۋعا يە بولدى. مە­نىڭ ءان، ادەبيەت الەمىندەگى ال­عاش­قى تالپىنىسىم وسىلاي باستالدى. ال كۇنى ەرتەڭ كورەر­مەندەرىمنىڭ قولىنا تيگەلى وتىرعان «I Love you» - مەنىڭ شىعارماشىلىق ىزدەنىسىمنىڭ جەمىسى. بۇل تۋىندىم ءان الە­مىندەگىلەرگە قانات بىتىرەتىن­دىگىنە، جانامىن دەگەن جۇرەك­تەرگە وت بەرەتىنىنە سەنىم ار­تا­مىن. ال «I Love you»-دەن كەيىنگى ەكىنشى البوم «REMAKE» دەپ اتالادى.
- اندەرىڭىزدى قاي ەلدە جاز­دىڭىز؟
- «REMAKE» باتىرحان ءشۇ­كەنوۆتىڭ ستۋدياسىندا جازى­لىپ جاتىر. العاشقىسى لوندون­نىڭ «Metropolis» ستۋدياسىندا جا­زىل­دى.
- البومىڭىز ورىس تىلىندەگى اندەردەن تۇرادى ەكەن. بىراق اتاۋ­ىن اعىلشىن تىلىندە ايشىقتاپسىز. نەگە؟
- سەبەبى تۇسىنىكتى. اعىلشىن ءتىلدى الەم قازاق الەمىنىڭ تابال­دىرىعىنان اتتاپ قانا قويماي، جەرسىنە باستادى.
- ءسىزدىڭ جازعان اندەرىڭىز قاي جانرعا جاتادى؟
- ەكى ديسكى دە 20 كومپو­زيتسيا­دان تۇرادى. العاشقى البومىم ليريكالىق اندەر بولسا، ەكىنشىسى مۇلدەم بولەك اۋەندەر. RnB جانە hip-hor-دىڭ ەلەمەنتتەرى بار.
ەكى البومىمدى الداعى ۋا­قىت­­تا جازىلاتىن اندەرىم مەن ولەڭ­دەرىمە باستايتىن وتپەلى فورما دەۋگە دە بولار.
- العاشقى اندەر جينا­عىڭىزعا «ساتىلىمعا تۇسپەيدى» دەپ بەلگى قويىپ، تەك دوستارىڭىزعا ارناعا­نىڭىزدى، وعان وكىنەتى­نىڭىزدى ايت­تىڭ­ىز. سوندا سىزدىڭشە ونەر تۋىن­دىسى كوممەرتسيالىق سيپات نەمەسە شەدەۆر بولىپ بولىنە مە؟ ەكەۋىنىڭ اراجىگىندە ايقىن­دىلىق بار ما؟
- مەن ءسىزدى ءتۇسىنىپ وتىرمىن. بىراق ەكەۋىن ءبىر-بىرىنەن ءبولۋ شارت ەمەس.
- بىراق ءسىز ءبولىپ تۇرسىز عوي. جانە «ساتىلۋعا تۇسپەيدى» دەپ ۇكىلەۋدى دە ۇمىتپادىڭىز.
- وعان جاۋابىم دايىن. بىرەۋلەر احالتەكەنى تاڭداپ، ەندى بەرۋلەر جابىنى تاڭداپ، الىسقا شاپقىسى كەلەدى. مەنىڭشە، كوم­مەرتسيالىق جانە شىنايى ونەر تۋىندىسىنىڭ اراجىگىن ايقىن­دايتىن - وي. اۆتوردىڭ سول ويعا دەگەن كوزقاراسى. كوممەرتسيالىق دۇنيەلەردە تەرەڭ وي جاتىر دەپ ايتا المايمىز. ال ناعىز تەرەڭ وي شىنايى ونەر تۋىندىسىندا جاتىر.
- ءسىز اعىلشىن ءتىلدى الەم قازاق الەمىنە ءسىڭىپ بارا جاتىر دەيسىز. ال قازاق الەمىن باتىسقا، سول اعىلشىن ءتىلدى ورتاعا تانىس­تىراتىن كەز كەلدى عوي. مىسالى، «ۇلىتاۋدى» الىڭىز. قوبىز بەن سكريپكانى قالاي سينتەزدەي الدى. ولجاس اقىننىڭ تىلىمەن ايتقاندا، «قوبىزدى الاسارتىپ، سكريپكانى اسقاقتاتقان جوق». ءدال وسى ءۇردىستى جالعاستىرىپ الىپ كەتۋگە ءسىزدىڭ قابىلەتىڭىز جەتەر ەدى.
- ءبىز ەلىمىزدى تانىتقىمىز كەلسە، الدىمەن سول باتىستىڭ ءتى­لىندە سويلەسەيىك ولارمەن. باتىس­تىڭ شىعىس الەمىنە دەگەن ىقى­لا­سى ەندى-ەندى عانا ويانىپ كەلە جاتىر. ماعان «Magic of Nomads» ونەرى «ۇلىتاۋدان» جا­قىنىراق. شەتەلدە جۇرگەن ما­رات بيسەن­عاليەۆ، جانار باي­دارالين­دار­دىڭ شى­عار­­ماشىلىعى جاقىن. ولار باتىسقا قازاقتى باتىستىڭ تىلىمەن تابىستىرىپ ءجۇر. مەن سىزگە ءبىر سىرىمدى اشقىم كەلىپ تۇر. جوعارىدا ايتىپ وتكەنىم­دەي، مەنىڭ ءان جيناقتارىمنىڭ اتاۋى اعىلشىنشا دا، ءىشى ورىس­شا. بىراق الداعى بىرەر جىلدا تەك قازاق تىلىندەگى اندەردەن تۇراتىن البوم جازسام با دەيمىن. ونىڭ ىشىندە قازاقتىڭ حالىق اندەرى بار. ودان بولەك قازاق تىڭدار­مانىنا ارنالعان كۇيتاباق شىعارۋ دا جوسپاردا بار. قازىر قاي تۇردە، قاي ىرعاقتا جانە قاي ادىسپەن بەرۋ كەرەكتىگى تالقىلا­نىپ جاتىر.
- جوعارى بيلىكتە وتىر­عاندار­مەن بايلانىسىڭىز قالاي؟ ءسوزىڭىز­دى وتكىزە الاسىز با؟
- شىڭدا تۇرعاندار تاۋ بوك­تەرىندە جۇرگەندەردى ءجيى كەزىك­تىرمەيدى.
- ءويتىپ ناز ايتۋعا قۇقىڭىز جوق قوي. سول بيىكتە ءسىز دە بولدىڭىز. سول بيلىكتىڭ ءدامىن ءسىز دە تاتتىڭىز.
- بيلىكتە ءجۇردىم دەپ ايتا المايمىن. بەرىلگەن تاپسىر­مانى جاۋاپكەرشىلىكپەن اتقار­دىم. ءجا­نە تياناقتى ورىن­داۋشى بول­دىم دەپ ايتا الامىن. بيلىك جۇيەسىندە جۇرگەندەرمەن قارىم-قاتىناسىم بەيبىت قاتار ءومىر ءسۇرىپ جاتقان كورشىلەر ءتارىزدى. سوعان تاۋبە دەيمىن.
- تاعى دا ايتامىن. فيلوسو­فياعا كوبىرەك دەن قوياسىز. جۋر­ناليستەرگە بەرگەن سۇحباتىڭىزدا «ەڭ ءزامزام ىشىمدىك - جۇتىم تازا سۋ، ەڭ ءتاتتى تاماق - اق داستار­قان­داعى ءبىر ءۇزىم نان جانە عالامشار­دىڭ گۇرياسى مەن ءدۇرياسى - جا­نىڭ قالاپ قوسىلعان جان-جا­رىڭ. ادام بالاسىنا ودان وزگەنىڭ قاجەتى جوق» دەپسىز. قولداعى بارىنا قا­نا­عاتتانباي، كوكەيدە­گىسىن كوكتەن ىزدەپ جۇرگەن زامان­داستارىڭىز جايلى نە ايتاسىز؟
- اركىم ءوز ويىن ءوزى تۇ­جىرىمدايدى. مەنىڭ ازىرگە جەت­كەن ويىم وسى بولدى. وسى ءتۇسى­نىكپەن ءومىرىم ىرعاقتى جانە ءتۇ­سىنىكتى ءوتىپ جاتىر.
- قازاق رەجيسسەرلەرى اراسىن­دا كىمنىڭ اياق الىسى ءسىزدى قۋان­تادى؟
- ۇمتىلىستار، تالپىنىستار بار. ماعان ءوزىمنىڭ قىرعىز دو­سىم احتان ارىنقۇباتتىڭ تۋىن­دىسى ۇنادى. قالعانى تۋرالى پىكىر ايتۋ قيىن.
- «كوشپەندىلەر» شە؟
- «كوشپەندىلەر» كوڭىلىمنەن شىقپادى. ول ەكى جانردىڭ قاق ورتاسىندا، ۇزەڭگىگە اياعى ءىلىنىپ قالعان تۋىندى سياقتى. ءاۋپىرىم­دەپ شاۋىپ كەلە جاتقان كينو­تۋىن­دى. بۇعان دا شۇكىر. بۇل جانردىڭ اشىلعانىنا، قازاق دەگەن ءسوزدىڭ عالامدىق دەڭگەيدە ايتىلعانىنا شۇكىر.
- 2010 جىلدان كۇتكەن ءۇمىتىڭىز اقتالدى ما؟
- قازاقتىڭ مادەني باعدارلا­ما­سىنىڭ جاڭا تۇجىرىمداماسى دايىندالسا دەگەن ۇلكەن ءۇمىتىم بار. سول جوبانىڭ بەل ورتاسىنان تابىلۋعا، بىلەك سىبانا قاتىسۋعا دايىنمىن. بۇگىنگە دەيىن دايىن­دالعانى جانە اياعىنان تىك تۇر­عىزىپ جاتقانىمىز - بازيس. ءتۇ­سىنىپ وتىرسىز با؟ ەگەر ءبازيستى «ەكونوميكا» دەپ ەسەپتەسەك، قوندىرمامىز - مادەنيەت. ال مادەنيەتتىڭ كۇرە تامىرىنا قان جۇگىرتەتىن - ەكونوميكا جانە كەرى­سىنشە، ەكونوميكانىڭ شى­راي­ىن ارلەندىرەتىن - مادەنيەت. مادە­نيەت پەن ەكونوميكا - ءبىزدى الىسقا باستايتىن قۇستىڭ قوس قاناتى.

سۇحباتتاسقان
گۇلبارشىن ايتجانباي

«ايقىن» گازەتى

تۇپنۇسقاداعى تاقىرىپ: «ەڭ ءتاتتى تاماق - داستارقانداعى ءبىر ءۇزىم نان»

 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1465
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3233
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5354