ادەتتە ءبىز شىرشا مەرەكەسىنە اي، اي جارىم بۇرىن دايىندىقتى باستاپ كەتەمىز. ءتۇرلى قىزمەت ورتالىقتارى، سالتاناتتى سارايلار جاڭا جىلدىق رەڭككە ءوتىپ، ساۋدا ورىندارىندا شىرشا مەرەكەسىنە وراي جەڭىلدىك اكتسيالارى ءجۇرىپ جاتادى. اسىرەسە، بالالار شات-شادىمان قۋانىشقا بولەنىپ اياز اتادان ەرەكشە سىيلىق كۇتەدى. ءبىر قىزىعى ءوزىمىزدىڭ ءتول مەرەكەمىز – جىل باسى ناۋرىزدى تاپ وسىنداي كوڭىل كۇيمەن قارسى الۋ ءداستۇرى بىزدە ءالى كۇنگە قالىپتاستپاي جاتىر. انە-مىنە، اقپاننىڭ اق شاپانىن سىلكىپ تاستاپ جەر – انانىڭ قۇشاعىن جىلىتىپ ناۋرىز كەلە جاتىر. ال، ءبىز ءۇنسىزبىز. وسى ۇنسىزدىكتى بۇگىن «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىندە مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى ارىستانبەك مۇحامەديۇلى «بۇزدى». مينيستر «ەگەمەننىڭ» تىلشىسىنە ارنايى سۇحبات بەرىپ، ءاز-ناۋرىزدى جاڭا ناقىشتا قالاي اتاپ ءوتۋ قاجەت ەكەندىگىن اڭگىمەلەدى. ءمينيستردىڭ ويىنشا، ناۋرىز مەرەكەسى الدىمەن بالالارعا ارنالۋى كەرەك.

- ناۋرىزدا ءبىز بار مەيىرىم-شاپاعاتىمىزدى بالعىن بالاپاندارىمىزعا ارناعانىمىز دۇرىس. جاڭا جىلعا ءسابي نەگە ءۇيىر؟ روجدەستۆو نەسىمەن مىقتى؟ اياز اتا دا، سانتا-كلاۋس تا ەڭ اۋەلى بالا­نىڭ ءتىلىن تابادى. ءبىر عانا شىرشا سول كۇننىڭ شىرايىن كەلتىرىپ، جاڭا جىلدىڭ يدەولوگيالىق نىسانىنا اينالىپ كەتتى. سول سەكىلدى ناۋرىزدىڭ قادىر قاسيەتىن جان-جاقتى قامتي وتىرىپ، شىن مانىندە مەرەكە جاساعىمىز كەلسە، ناۋرىزدىڭ ءبىرىنشى ماعىناسى دا، ءسانى مەن سالتاناتى دا بالدىرعاندار بولۋى ءتيىس، - دەيدى مينيستر.

ناۋرىز مەرەكەسىندە كوپشىلىكتىڭ كوڭىلىن كوتەرىپ، ونەر كورسەتەتىن ءانشى-بيشىلەر بولماسا، ءبىزدىڭ ءبارىمىز ۇلتتىق كيىم كيۋگە ەش ءمان بەرمەيمىز. ءبىز ناۋرىز مەركەسىنە قاتىسۋدى ەمەس، سىرتتاي تاماشالاۋدى عانا بىلەمىز. وسى جايتتى ەسكەرتە كەلە مينيستر: «ناۋرىز – بارشا قازاقستاندىقتاردىڭ مەرەكەسى. سوندىقتان بۇل ۇلى مەرەكەگە ءار ۇلتتىڭ وكىلى وزدەرىنە ءتان ءداس­تۇرلى كيىمدەرىن كيسە. قازاقتىڭ ءداستۇرلى ۇلتتىق كيىمىنە كۇللى الەم تامسانا، قىزىعا قارايدى. بارلىعىمىز وسى قاسيەتتى كۇنى، باسقا دا اتاۋلى كۇندەرى ۇلتتىق كيىم كيىپ شىعايىق!  بايقاساڭىز، تاۋەلسىزدىك تاڭى اتقالى بەرى جوعارعى بيلىكتەن ناۋرىز مەرەكەسىندە ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ قانا ادەمى شاپان كيىپ، ۇلىس كۇنىندە قالاي ءجۇرۋدىڭ كەرەمەت مادەنيەتتى ۇلگىسىن كورسەتۋدە. قازاقتىڭ «تانىعان جەردە بوي سىيلى، تانىماعان جەردە تون سىيلى» دەيتىن ماتەلى بار. حالىق اراسىندا بەلگىلى ءبىر توپتار ۇيدە دە، تۇزدە دە، كۇندەلىكتى تۇرمىستا دا ۇدايى جاقسى كيىنىپ جۇرگەن. ەل اعالارى جاعالى كيىم، تىماق جانە بورىك كيگەن. مەنىڭشە، ءبىز شال، اقساقال، قاراساقال، قارت، قاريا سەكىلدى اتاۋلاردى كەز كەلگەن جەرگە ءجون-جوسىقسىز قىستىرا بەرمەي، ءوز ارداقتىلارىمىزدى سىيلاپ، ەل اعاسى دەسەك ورىندى بولماي ما؟!» - دەپ ۇسىنىس جاسادى.

مينيستر ارىستانبەك مۇحامەديۇلىنىڭ ويىنشا، قىزعالداق – ناۋرىزدىڭ اتريبۋتتىق بەلگىسى، ەمبلەماسى رەتىندە بەكىتىلۋى قاجەت.

- گۇلدىڭ ادامعا دەگەن اسەرى وتە مول. سەبەبى گۇلدەن ەرەكشە سۇلۋلىقپەن بىرگە ادام ءنار الادى. گۇل تۇرعان جەردە بيىك سەزىم بار. مەرەكە كۇنى انالارعا، قىز-كەلىنشەكتەرگە گۇل سىيلاۋ كوڭىلدەرگە قۇشتارلىق سىيلايدى. بۇعان قوسا مەكەمەلەر، كوشەلەر، ساياباقتار قىزعالداقتارمەن، باسقا دا گۇلدەرمەن كومكەرىلىپ، اباتتاندىرىلسا نۇر ۇستىنە نۇر، - دەدى سۇحبات بارىسىندا مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى.

31 جەلتوقسان ءتۇنى ۇيىقتاماي جاڭا جىلدى قارسى الاتىن اعايىنعا ارىستانبەك مۇحمەديۇلى ناۋرىزدىڭ 21-ىنەن 22-نە قاراعان ءتۇنى جاپپاي كۇندى قارسى الۋ ءداستۇرىن تۇلەتكەنىمىز ابزال دەگەن وي ايتتى. ويتكەنى، كۇن مەن ءتۇننىڭ تەڭەلۋى – استرونوميالىق كوكتەمنىڭ تۋى. استرونومداردىڭ تىلىمەن ايتار بولساق، بۇل كەزدە كۇننىڭ ورتالىعى ءوز قوزعالىسى بارىسىندا جەر ەكۆاتورىن كەسىپ وتەدى. عىلىمدا كوكتەم تۋاتىن مەزگىلدى تۇرلىشە شامالاۋ ءادىسى قالىپتاسقان. كۇن قوزعالىسىنا نەگىزدەلگەن ەسەپ بويىنشا ناعىز كوكتەم وسى – كۇن مەن ءتۇننىڭ (21-نەن 22-نە قاراعان ءتۇنى) تەڭەلۋ ءساتى.

ەلىمىزدىڭ باتىس وڭىرىندەگى جۇرت «امال كەلدى – جىل كەلدى!» دەپ، ارقا-جارقا بولىپ، ۇلىس كۇنىن ءبىر كىسىدەي اتاپ وتەدى. ال بۇل ەرەكشە كۇن ۇلت كوشباسشىسى ەل دامۋىنىڭ كەپىلى رەتىندە بەلگىلەپ بەرگەن بىرلىك، تاتۋلىق، وتباسىن قاستەرلەۋ سياقتى ادامزاتتىق قۇندىلىقتارعا قۇرىلعان.

- ناۋرىز مەيرامىنا الدىن الا ۇلكەن دايىندىقتار جاسالادى. 14 ناۋرىز كۇنى تاڭعى ساعات 6-دان باستاپ جۇرتتىڭ ءبارى ءۇي-ءۇيدى جاعالاپ كورىسەدى. «كىم ەرتە تۇرىپ، 40 ۇيگە كىرىپ، كورىسەتىن بولسا، سوعان قىدىر اتا نەسىبەسىن بەرەدى» دەگەن دە ءسوز بار. سول نەسىبەنى الىپ قالۋ ءۇشىن كىشكەنتاي بالدىرعاندار تاڭ اتپاي ەرتە تۇرىپ، ءۇي-ۇيگە جۇگىرىپ، ۇلكەن اتا-اجەلەرگە بارىپ كورىسەتىن. ۇلكەن ادامدار «بۇگىن كورىسۋگە ادامدار كەلەدى» دەپ، ءۇيىنىڭ اينالاسىن، ءىشىن تازالاپ، جاڭا كيىمدەر كيىپ، كۇتىپ وتىرادى. سونىمەن بۇل كۇن كورىسۋ كۇنىنە سۇرانىپ-اق تۇر، - دەي كەلىپ مينيستر، - بۇل ماقساتتا ناۋرىزدىڭ 21-ءى كۇنى سيپاتىن اشاتىنداي ءارى ۇلتتىق تانىم مەن ءداستۇر سالتتى جاڭعىرتاتىنداي  وتباسى كۇنى • قايىرىمدىلىق جاساۋ كۇنى • اق داستارقان كۇنى • تال ەگۋ كۇنى دەپ مازمۇن بەرە وتىرىپ، رۋحاني ءىس-شارالاردى نەگە قالىپتاستىرماسقا؟ – دەگەن وي ايتادى.

• Abai.kz