بۇگىندە الماتىداعى ەكى دۇكەننىڭ بىرىنەن ويىن اۆتوماتتارىن كەزدەستىرەسىز. قالانىڭ تومەنگى جانە شەتكى اۋداندارىنداعى ادام كوپ جۇرەتىن جەرلەردە اۆتوماتتار قوس-قوستان تۇر. ولاردى قورشاي قاۋمالاعان جاستار ودان دا كوپ. ايتپاقشى، قازىر ويىن اۆتوماتتارى دەگەن تۇسىنىك جوق. ولارعا تىيىم سالىنعالى، قۇمار ويىن ءتۇرىن كاسىپ ەتكەندەر اۆتوماتتاردى جاسىل-سارى لوتورەيالىق تەرمينالدارمەن تەز-اق اۋىستىرىپ قويعان. ول تەرمينالدار زاڭدىق تىيىمنان ادا. ويتكەنى قازاقستاندا لوتورەيالىق تەرمينالدارعا رۇقسات ەتىلگەن. شىن مانىندە ولاردىڭ الگىندەگى اۆتوماتتاردان مازمۇندىق ايىرماشىلىعى جوق. وسىلايشا اتى اۋىسقانىمەن، زاتى وزگەرمەگەن قۇمار ويىن تالاي قازاقتى تاپقان-تايانعانىنان ايىرۋدا.

«لوتورەيالىق تەرمينالدارداعى ويىن سەنسورلىق ەكران ارقىلى وينالادى. ونىڭ كادۋىلگى قاعاز لوتورەيالاردان ايىرماشىلىعى از. بىراق ارتىقشىلىقتارى كوپ. باستىسى – تەرمينال ارقىلى كەز كەلگەن جەردە، كەز كەلگەن ۋاقىتتا ۇتىسقا يە بولۋ مۇمكىندىگى جوعارى. بۇرىنعىداي لوتورەيا ساتاتىن دۇڭگىرشەكتەر ىزدەپ سابىلمايسىڭ. دۇكەنگە، ساۋدا ۇيىنە كىرە قالساڭ، ۆوكزالداردا، ايالدامالاردا الدىڭنان شىعا كەلەدى. بۇنداي تەرمينالدار بۇگىندە الەمنىڭ كوپتەگەن ەلىندە تانىمالدىققا يە. جانە ونىڭ ارەكەتى ەشقانداي زاڭعا قايشى كەلمەيدى». بۇل لوتورەيالىق تەرمينال يەلەرىنىڭ ءسوزى. شىن مانىندە اتالمىش اپپاراتتار ويىن اۆتوماتتارىنان دا قاتەرلى. ويتكەنى تەرمينالداردا ۇسىنىلعان ويىندار سانىنىڭ كوپتىگىمەن جانە ارالۋاندىلىعىمەن، ويىن گرافيكاسىنىڭ تارتىمدىلىعىمەن كوزگە تۇسەدى. ونىڭ ءبارى ادامدى قۇمار ويىنعا ءۇيىر ەتۋگە باعىتتالعان. اپپاراتپەن ويناۋشىلاردىڭ كوبى بۇنى ويىن اۆتوماتى ەمەس، كوڭىل كوتەرۋ، لوتورەيانىڭ جەڭىل ءتۇرى، وڭاي اقشاعا كەنەلۋ جولى دەپ قاتە ويلايدى.

بۇنداي اپپاراتتاردا جەمتىك تاستاۋ ءتاسىلى قولدانىلادى. تەرمينال قاشىقتان، ارنايى ورناتىلعان قۇرىلعى ارقىلى سمارتفوننان باسقارىلادى. وندا تەرمينالعا تۇسكەن جانە تەرمينال بەرگەن قاراجات تۋرالى دەرەكتەر كورسەتىلەدى. اۆتومات يەسى قالاۋىنا قاراي تەرمينال جۇمىسىن ارنايى باعدارلاما ارقىلى باپتاپ، باستاپقىدا تەرمينالعا تۇسكەن قاراجاتتىڭ كوبىن ويناۋشىلارعا بەرىپ، از بولىگىن وزىنە قالدىرىپ ادامدى كوپتەپ تارتۋعا جۇمىستانادى. سوڭىندا تەرمينال جۇمىسىن 60:40, 70:30, 80:20, 90:10 پايىزدىق ەسەبىمەن ءوز پايداسىنا باعدارلايدى. وسى ەكى ارادا ويىنشىلار و باستا ۇتىپ، كەيىن بۇكىل اقشاسىن قالاي ۇتتىرىپ جىبەرگەنىن اڭعارماي قالادى. وسىلايشا، اندا-ساندا ءبىر جىلت ەتكەن مۇمكىندىكتى ساتتىلىككە بالاپ، قۇمار ويىن شىرماۋىنا تۇسەدى.

ەسىمىن جاريالاماۋدى وتىنگەن ش. اتتى ازامات وسى تەرمينالدارعا بىرنەشە اي بويى تاپقان تايانعانىن سالىپ كەلگەنىن ايتادى.

– ويىن اۆتوماتتارىنىڭ «لوحوترون» ەكەنىن بۇرىننان بىلەم. الايدا ءوزىمدى دەر كەزىندە توقتاتا الاتىندىعىما سەنىمدى بولىپ، ويناپ كوردىم. باسىندا اندا-ساندا، جول تۇسكەندە عانا وينايتىنمىن. كەيىن ءۇيدىڭ جانىنداعى دۇكەنگە ورناتىلعاننان كەيىن ۇيگە كەرەكتى زاتتاردى الۋعا بارعان سايىن وينايتىندى شىعاردىم. ارتىنشا دۇكەنگە ارنايى وسى ءۇشىن بارىپ ءجۇردىم. كوپ ۇزاماي تەرمينالدار جۇمىس ورنىمنىڭ ماڭىنا قويىلعاندا جۇمىستاعى جىگىتتەرمەن قالىپ ويناي باستادىق ۇتىس جاعى ءار كەزدە ارقالاي بولاتىن. كەيدە 10 مىڭ تەڭگە ۇتاسىڭ. ەرتەسى 30 مىڭعا ۇتىلاسىڭ. كوبىنە ۇتىلادى ەكەم. ونى كەيىن بايقادىم. جالاقىمدى كۇنبە-كۇن الام. العان بەتتە سول جاققا تارتام. بۇگىن ۇتىلعانىمدى، ەرتەڭ شىعارىپ الارمىن دەپ ءجۇرىپ، بىرنەشە اي بويى 300 مىڭ تەڭگەدەي اقشانى وسى اپپاراتقا سالىپ جىبەرىپپىن، – دەيدى وزەگىن وكىنىش وتى ورتەگەن  اسپاز بولىپ جۇمىس ىستەيتىن جىگىت.

ونىڭ سوزىنشە، تانىستارىنىڭ تالايى ءالى تەرمينال سوڭىندا ءجۇر ەكەن.

– «ودان ۇتام دەۋ بوس اۋرەشىلىك، تۇبىندە قولىڭداعى بارىڭدى سولارعا ساناپ بەرەسىڭ» دەسەم ەش تىڭدامايدى. ءوزىم دە سونداي بولعام. انە-مىنە ۇتاتىن سياقتى بولىپ تۇراسىڭ، – دەيدى ول.

ازىق-تۇلىك دۇكەنىندە ساتۋشى بولىپ ىستەيتىن ايگۇل اتتى ايەل قۇمار ويىنعا قۇمارتۋشىلار اراسىندا مەكتەپ وقۋشىلارىنان باستاپ، 50-دەگى ەركەكتەر دە كوپ ەكەندىگىن ايتادى.

– مەن جۇمىس ىستەيتىن دۇكەن قوجايىنى «ارەندا تولەيدى» دەپ تەرمينال قويدىرعالى، بۇل جەر دۇكەن ەمەس، بال اراسىنا اينالدى. وقۋشىلاردان باستاپ، 50-ءدى ەڭسەرگەن ەركەكتەرگە دەيىن ەرتەلى-كەش وسى اپپارات جانىنان شىقپايدى. ءتۇرلى وقيعانىڭ كۋاسى بولدىم. ءبىر كۇندە پاتەراقىنىڭ، وقۋىنىڭ اشاسىن ۇتتىرىپ جىبەرگەندەردى دە كوردىم. قانشا جىلاپ-سىقتاعانىمەن ۇتىلعان اقشالارىن تەرمينال يەسى قايتارىپ بەرمەيدى. بىردە بىرەۋلەردىڭ ۇتىسقا يە بولىپ، سىڭعىرلاعان تيىن الىپ جاتقانىن كورگەن مەكتەپ وقۋشىلارى ولارعا قىزىقتاي قاراپ قالىپتى. ەرتەڭ سول بالالاردىڭ دا ويناماسىنا كىم كەپىل؟! بۇل تەرمينالداردى الىپ تاستاماي جاقسىلىق جوق. كوزى اشىق تالاي قازاق بالاسىنىڭ وسىلارعا جەم بوپ جۇرگەنىن كۇندە كورەم. «وسىنى قويمايسىڭ با؟» دەسەم، «قويام اپاي» دەپ مەنى دە ءوزىن دە الدايدى. بىراق قۇمار ويىندى ءبىرجولا تاستاپ كەتكەندەر وتە از، – دەيدى ايگۇل اپاي.

تەرمينال يەلەرى اپپارات قويعانى ءۇشىن ارقايسىسىنا اي سايىن اجەپتاۋىر اقشا تولەيتىندىكتەن، ولاردى كەز كەلگەن جەرگە ورناتۋ اسا قيىنتىق تۋدىرمايدى. ءارى يەلەرىن كول-كوسىر پايداعا كەنەلتىپ وتىرعان تەرمينالدار كوبەيمەسە، ازايمايتىنى تۇسىنىكتى. سوندىقتان قۇمار ويىندى كوپە-كورنەۋ قوزدىرىپ وتىرعان لوتورەيالىق تەرمينالدار زاڭدىق تۇرعىدا ويىن اۆتوماتى دەپ تانىلىپ، وعان تىيىم سالىنۋى ءتيىس. ول جۇزەگە اسپايىنشا وتانداستارىمىز ويىن اۆتوماتتارى وپا تاپتىرمايتىنىن سەزە تۇرا،  تەرمينالداردى ءالى قانشا تورۋىلدايتىنى بەلگىسىز.

مەلىس سەيداحمەتوۆ

Abai.kz