ءبىز دايىنبىز با؟
قازاقستاندا 2019 جىلدان باستاپ قوقىستى سۇرىپتاپ تاستاۋ جۇيەسى ەنگىزىلمەك.
الدىمىزداعى جىلدىڭ قاڭتار ايىنان باستاپ مەملەكەت تەرريتورياسى بويىنشا پلاستيك، قاعاز، جالپى قاتتى قالدىقتاردى پوليگونعا كومۋگە تىيىم سالاتىن زاڭ كۇشىنە ەڭبەك. بۇل دەگەنىڭ، قايتا وڭدەۋگە جارامدى قوقىس قالدىقتارىن ىرىكتەۋدى بۇگىننەن باستاۋىمىز كەرەك دەگەن ءسوز.
رەسمي مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، قازاقستان بويىنشا قوقىستى سۇرىپتاپ، قايتا وڭدەپ شىعاراتىن 130 كاسىپورىن جۇمىس جاسايدى دەلىنگەن. الايدا، ءبىر جىل ىشىندە، 3,2 ملن توننا قوقىستىڭ 330 مىڭ تونناسى عانا قايتا وڭدەۋدەن وتەدى. بۇل كورسەتكىش 10,5 % - دى قۇرايدى. ياعني، ءبىر كاسىپورىنعا شاققاندا ارقايسىسىنا 2538 كگ – نان كەلەدى. وسى ورايدا تۋىندايتىن سۇراق: 130 كاسىپورىن تولىقتاي ءوز جۇمىسىن اتقارا ما، الدە، رەسمي مالىمەتتەردە سان تولتىرۋ ءۇشىن عانا جۇمىس جاسايدى ما؟
ەندى، ەڭ قىزىقتىسى، 2018 جىلى 10,5 % - دى قۇراعان كورسەتكىش 2016 جىلى نەبارى 2,6 % - دى عانا قۇراعان. دەمەك، وسى ۋاقىتقا دەيىن قوقىس قالدىقتارىنىڭ بارلىق تۇرلەرى ەشقانداي قاداعالاۋسىز جەر استىنا كومىلگەن، جاعىلعان، سول ارقىلى جەراستى سۋلارىن ۋلاپ، جەر ەروزياسىنا شالدىقتىرىپ، اۋا لاستانۋىن بىرنەشە ەسەگە ارتتىردى. استانا، الماتى سىندى ءىرى قالالارداعى سموگ، تۇتىنگە قاراپ وتكەن جىلدارداعى ولقىلىقتىڭ ناتيجەسىن كورە الامىز. ءار ەكىنشى الماتىلىقتى جوتەل مازالايدى، ال استانا قالاسىنىڭ تەرريتورياسى تۇمشا پەن تۇتىننەن كوزىن اشپايدى.
قوقىستى قايتا وڭدەۋمەن اينالىساتىن كاسىپورىنداردىڭ اقتالىپ ايتاتىن جالعىز سەبەپتەرى بار: «حالىق قوقىستى سۇرىپتاپ تاستاماۋدىڭ كەسىرىنەن، 75 % قايتا وڭدەۋگە جارامدى قاتتى قوقىس قالدىقتارىنىڭ نەبارى 10% - ى عانا قايتا وندەلەدى».
دەمەك، اينالىپ كەلگەندە بارلىق ماسەلە وزىمىزدە ەكەنىن تۇسىنۋگە بولادى. مەملەكەت جاعداي جاساۋدا. سەبەبى، تازا قالا، جاقسى ەكولوگيالىق جاعداي، حالىق دەنساۋلىعىنىڭ جاقسى بولۋى - ەڭ اۋەلى ۇكىمەت باسىنداعىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىندا بولۋى ءتيىس، ءىس – جۇزىندە قالاي ەكەنىن بىلمەيمىن، قاعاز جۇزىندە سونداي سيپاتقا يە. ماسەلەن، 2018 جىلى ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى وكم وپەراتورىنا 3,2 ملرد تەڭگە كولەمىندە قارجى بولۋگە كەلىسىمىن بەرىپتى. بولىنگەن قارجىنىڭ 30-40% ى كونتەينەرلەردى ورناتۋعا، كادەگە جاراتۋ پۋنكتەرىن اشۋعا جۇمسالسا، ال قالعان 60-70% - قوقىس قالدىعىن جيناۋ، تاسىمالداۋ جانە قايتا وڭدەۋ ءۇشىن قاراستىرىلعان. بۇل قارجى مۇمكىندىگىن بارلىق وڭىرلەر پايدالانبايدى، دەگەنمەن ورنىمەن قولدانىلسا، باستاپقى كەزەڭگە جەتۋى ءتيىس.
ەندىگى مىندەت - قاراپايىم حالىق، ياعني ارقايسىمىز قوقىستى سۇرىپتاپ تاستاۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن سەزىنىپ، جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋىمىز ءتيىس. استانا قالاسى بويىنشا بارلىق وقۋ ورىندارىنا جانە كەيبىر اۋداندارعا ارنايى سارى كونتەينەرلەردى ورناتىپ ۇلگەردى. الايدا، قوقىستى قايتا وڭدەۋ زاۋىتىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنىڭ ايتۋىنشا، ادامدار سارى كونتەينەرگە سۇرىپتالماعان قوقىستارىن تاستايدى، نەمەسە مۇلدەم باسقا، ورتاق جاسىل كونتەينەرلەرگە لاقتىرادى ەكەن. بۇل اقپاراتتىڭ جەتىسپەۋشىلىگىنەن، ناسيحات جۇمىستارى ءتيىستى دەڭگەيدە جۇرگىزىلمەگەندىكتەن ورىن العان ولقىلىقتىڭ ناتيجەسى دەپ بىلەمىن. سوندىقتان، مەملەكەتتىك تەلەارنالاردان، قالا ىشىندەگى جارناما تاقتالارىنان قوقىستى سۇرىپتاپ تاستاۋعا ۇگىتتەيتىن حابارلامالار سانىن كوبەيتۋىمىز كەرەك. الداعى ايلاردا وسى باعىتتى قولعا الاتىن بولساق، وڭ ناتيجەسىن بەرەرى ءسوزسىز.
قالا تۇرعىندارىنىڭ ايتۋىنشا، ءۇي ماڭىنداعى قوقىس جاشىكتەرى ءوز ۋاقىتىندا بوساتىلمايدى. سول سەبەپتى، قوقىستى بوس كونتەينەرلەرگە تاستاۋعا، كەيدە كونتەينەر سىرتىندا قالدىرۋعا ءماجبۇر بولادى ەكەن. دەمەك، قوقىستى تاسىمالداۋعا كولىك جەتىسپەيدى، فيزيكالىق تۇرعىدان ۇلگەرمەيدى دەگەن ءسوز. پروبلەمانىڭ شەشىمى رەتىندە ارنايى ۇيىمدارعا وسى جاعدايدى ەسكەرۋلەرىن ۇسىنامىن! سوندا عانا ۇيىمداستىرىلىپ جاتقان بارلىق شارالار وڭ ناتيجە بەرەدى.
مۇرات ابەنوۆتىڭ facebook پاراقشاسىنان
Abai.kz