سەنبى, 23 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 2083 0 پىكىر 14 مامىر, 2011 ساعات 16:58

سەرىك ساعىنتاي. قالا يتتەرىنە دە پاتەراقى تولەتۋ كەرەك

ءار جىل باستالعان سايىن قارا­عان­دىدا، تەك قاراعاندى عانا ەمەس، قالالى جەردىڭ بارىندە تۇرعىندارعا كوممۋنالدىق قىزمەت ۇسىناتىن مەكەمەلەر ەل تۇتىنار سۋعا، جىلۋعا، قالا­نىڭ كوپقاباتتى ۇيىندە، اۋلاسىندا ۇسىنىلاتىن وزگە دە قىزمەتتەرگە تولەنەتىن اقى تاريفتەرىن وسىرمەككە تالپىنادى. كوممۋنالدىق قىزمەت مەكەمەلەرى، پاتەر يەلەرىنىڭ كووپەرا­تيۆتەرى ءار وتباسىنىڭ تۇرعىن ءۇيىن­دەگى شارشى مەتردى سانامالاپ، اۋلا­داعى تازالىق پەن ءتارتىپ ءۇشىن ادام باسىنا تيەسىلى تولەماقىنىڭ ءالى دە ار­زاندىعىن تىلگە تيەك ەتىپ كەلەدى. كە­يىنگى كەزدەرى ارنايى ساناق الىپ، ەڭ­بەكتەگەن بالادان، ەڭكەيگەن كارى­گە دەيىن تىزىمگە ىلىككەن. قالا پاتەر­لە­رىندەگى پايدالى شارشى مەتردى تۇتى­ناتىن «تۇرعىنداردىڭ» ىشىندە ىلىك­پەي قالعانى - يتتەر مەن مىسىقتار عانا.

كوپقاباتتى ءۇيدىڭ تولىققاندى تۇرعىنى سانا­لاتىن يت-مىسىقتار ءۇشىن نەگە پاتەراقى ەسەپتەلمەيدى؟! ومىرگە كەلگەن بەتىندە تىزىمگە الىناتىن سابيگە ءبولىنىپ، ەسەپتەلىپ كەلەتىن كوممۋنالدىق قىزمەت تولەماقىسى ارقايسىمىزبەن كورشىلەس تۇرا­تىن تا­يىنشاداي توبەتتەر مەن اپتاسىنا التى رەت جۋىنباسا، كوڭىلى كونشىمەيتىن مارعاۋ مىسىقتار ءۇشىن نەگە ەسەپتەلمەيدى؟!

ءار جىل باستالعان سايىن قارا­عان­دىدا، تەك قاراعاندى عانا ەمەس، قالالى جەردىڭ بارىندە تۇرعىندارعا كوممۋنالدىق قىزمەت ۇسىناتىن مەكەمەلەر ەل تۇتىنار سۋعا، جىلۋعا، قالا­نىڭ كوپقاباتتى ۇيىندە، اۋلاسىندا ۇسىنىلاتىن وزگە دە قىزمەتتەرگە تولەنەتىن اقى تاريفتەرىن وسىرمەككە تالپىنادى. كوممۋنالدىق قىزمەت مەكەمەلەرى، پاتەر يەلەرىنىڭ كووپەرا­تيۆتەرى ءار وتباسىنىڭ تۇرعىن ءۇيىن­دەگى شارشى مەتردى سانامالاپ، اۋلا­داعى تازالىق پەن ءتارتىپ ءۇشىن ادام باسىنا تيەسىلى تولەماقىنىڭ ءالى دە ار­زاندىعىن تىلگە تيەك ەتىپ كەلەدى. كە­يىنگى كەزدەرى ارنايى ساناق الىپ، ەڭ­بەكتەگەن بالادان، ەڭكەيگەن كارى­گە دەيىن تىزىمگە ىلىككەن. قالا پاتەر­لە­رىندەگى پايدالى شارشى مەتردى تۇتى­ناتىن «تۇرعىنداردىڭ» ىشىندە ىلىك­پەي قالعانى - يتتەر مەن مىسىقتار عانا.

كوپقاباتتى ءۇيدىڭ تولىققاندى تۇرعىنى سانا­لاتىن يت-مىسىقتار ءۇشىن نەگە پاتەراقى ەسەپتەلمەيدى؟! ومىرگە كەلگەن بەتىندە تىزىمگە الىناتىن سابيگە ءبولىنىپ، ەسەپتەلىپ كەلەتىن كوممۋنالدىق قىزمەت تولەماقىسى ارقايسىمىزبەن كورشىلەس تۇرا­تىن تا­يىنشاداي توبەتتەر مەن اپتاسىنا التى رەت جۋىنباسا، كوڭىلى كونشىمەيتىن مارعاۋ مىسىقتار ءۇشىن نەگە ەسەپتەلمەيدى؟!

شىنتۋايتىندا، كوممۋنالدىق يگىلىكتەردى قا­لا­لىق قايمانا تۇرعىنمەن بىرگە بولىسەتىن «ءتورت اياقتى تۋىستارىمىزعا» تۇتىناتىن سۋ مەن اۋا تەگىن! ءبىر ءيتتى جۋىندىرۋعا جۇمسالاتىن ىستىق-سۋىق سۋ مولشەرى كىشكەنە ءسابيدى شومىلدىرۋعا كەتەتىن سۋدان الدەقايدا كوپ بولاتىنىن ەسەپتەپ شىعارۋ وتە وڭاي. ماسەلەن، ءبىر توبەتتىڭ سالماعى 20 كەلى باسادى دەلىك. تەرىسىن قىلشىق باسقان يتپەن سالىستىرعاندا، بالانىڭ سالماعى بەس ەسە از عوي. يتكە، ءتىپتى، قولدىڭ باسىنداي قاندەنگە ءبىر جۋىندىرعاندا، كەمى 1 تەكشە مەتر سۋ جۇمسالاتىنى انىق. ال بالاعا... ءبىر لەگەن ىستىق سۋ عانا. ونىڭ سىرتىندا، بالا ءۇشىن پاتەراقى ەسەپتەلىنگەن. ال يتكە ەسەپتەلىنبەيدى!

الىس-جاقىن شەتەلدەردە، ەۋروپادا يت اسىراۋ­شىلار ارنايى سالىق تولەپ، ۆەتەرينارلىق ءدارى­گەر­گە، پوليتسياعا تىركەلىپ، يت قىدىرتاتىن ارنايى ورىن­دارعا جازىلادى ەكەن. ال بىزدە 2004 جىلى اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى ەلدەگى بۇكىل يت-مى­سىقتى ساناققا الىپ، قۇجاتتاماسىن تۇزەتۋ تۋرالى قاۋلى قابىلداعان بولاتىن. بىراق اتالمىش قاۋلى ءتۇرلى سەبەپتەرمەن ورىندالماي قالدى. ەشبىر مەملەكەتتىك مەكەمە «ءتورت اياقتى تۋىستاردى» ساناپ شىعۋعا تالپىنىس جاساماعان. سونىڭ سالدارىنان يت قاپقان، قۇتىرعان يت تالاعان، سونىڭ سالدارىنان ادام ومىرىنە زالال، دەنساۋلىعىنا زاقىم كەلگەن جاعدايلاردا عانا يتتەردى تىزىمدەۋ ەسكە تۇسەدى.

ءبىر قىزىعى، اۋىل شارۋا­­­شىلىعى مينيسترلىگى ءجۇر­گىز­گەن ناۋقاندىق شا­را­نىڭ ءبىرى - اۋىلداعى مال-مۇلىككە قاتىستى ساناق ءتيىس­تى تارتىبىمەن جۇرگى­زىلدى. قا­­تىناس پەن جەر شالعاي­لى­عىنا قاراماستان، الىس اۋىل­دارداعى مال باسىن تۇگەندەۋ، قۇجاتتاۋ ءراسىمى ءوز دەڭگەيىندە وتكىزىلدى. ال اۋىلعا قاراعاندا ءتارتىپ-تەك­سەرىسى، قارىم-قاتىناس قۇ­رال­دارى دامىپ كەتكەن قالا­داعى يت ساناعى نەگە ءجۇر­گىزىل­مەي قالدى؟! وسى تەكتەس سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەسەك، ءتۇرلى استارلى اڭگى­مە­لەردى، ۇلتارالىق دەڭگەيدەگى تۇسىنىكتەر تەكسەرىسكە تۇسەتىن جايتتاردىڭ بەتى اشىلاتىن ءتارىزدى.

رەسمي اتقارۋشى ورگاندار جەتى قازىنانىڭ ءبىرىن تۇگەندەمەي وتىرعانىنا قا­راماستان، قالالى جەر­دىڭ بارىندە دەرلىك يت اسىراۋشىلاردىڭ ارنايى كلۋب­تارى، ءتىپتى ينتەرنەت سايتتارى دا بار! كلۋبتار مەن سايتتاردا توبەتتەر توبەلەسى، قاندەننىڭ اتا-تەگىن تۇگەن­دەۋگە قاتىستى الامان بايگە، جالاۋلى جارىس­تار تۇراقتى وتكىزىلىپ تۇرادى. سايتتارداعى بلوگتار مەن كون­فە­رەن­تسيالاردا يتتەردىڭ سۇلۋلىق بايقاۋى، دەنساۋ­لىعىن تەكسەرتۋ ءۇشىن اپارۋعا ءتيىس­تى مامان-ءدارى­گەر­لەر­دىڭ مەكەنجايلارى، ولارعا ارنال­عان ولەڭ­­دەر (!), يت اسىراۋدىڭ قىزىق-شىجىقتارى تۋرا­لى كەڭىنەن تالقى­لانادى. تەك، ولاردىڭ بىزبەن ءبىر­گە پاتەردە تۇرعا­نى ءۇشىن مەملەكەت قازىناسىنا تولەنۋ­­گە ءتيىستى كوممۋنالدىق شىعىن، پاتەراقى دەگەن اڭگىم­ە جوق! نەگە؟ سەبەبى يت - ادامنىڭ دوسى!

شىنى كەرەك، يت اسىراۋدىڭ قوعامداعى مورال­دىق تارتىپتەرى تۋرالى اڭگىمە ەرتە باستان ايتىلىپ كەلەدى. ەندى، زايىرلى مەملەكەتتەردەگىدەي يت-مى­سىق ءۇشىن سالىق پەن پاتەراقى تالاپ ەتەتىن ۋاقىت كەلگەن سىڭايلى...

دەرەك-دايەك

قاراعاندىدا ناقتى تاريف بويىنشا، سۋىق سۋدىڭ تەكشە مەترى - 54,43 تەڭگە، كاناليزاتسيا قۇبىرىن تۇتىنعانى ءۇشىن وتباسىنداعى ءار ادام اعىزىلعان سۋدىڭ ءار تەكشە مەترىنە 41,19 تەڭگەدەن اينالىپ تۇر.

جاڭا جىل باسىنان بەرى «قاراعاندىجىلۋسبىت» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگى ەلەكتر قۋاتى مەن ىستىق سۋ جانە جىلىتۋ تاريفتەرىن ەداۋىر قىمباتتاتتى. سەبەپ - جشس ەلەكتر ەنەرگياسىن ساتىپ الۋشىلاردان قىمبات باعاعا الۋعا ءماجبۇر بولىپ وتىر.

* * *

قاراعاندىدا وتكەن جىل سوڭىندا روتۆەيلەر تۇقىمداس يت يەسىنىڭ بەتىنەن تىستەپ الىپ، جاس بالاسىن تالاپ تاستاعانى جۇرتشىلىقتى شۋ ەتكىزدى. جەرگىلىكتى قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى وقيعا سالدارىن تولىق تەكسەرمەي، ءيتتى اتىپ تاستاۋمەن شەكتەلدى.

قاراعاندى

«الاش ايناسى» گازەتى

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1483
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3255
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5508