ساكەن سەيفوللا. ورىس وتارلىعىنىڭ قايتا ورالۋى
ءوز جەرىمىزدە، ءوز ەلىمىزدە وتارلاۋشى، توناۋشى، جاۋلاۋشى ەلدىڭ پاتشالارىنا ارناپ، ازاتتىق جولىندا ءشايت بولعان، قۇربان بولعان بابالارىمىزدى قور قىلعانداي، كەشەگى جويقىن قىرعىندى ەسىمىزگە تۇسىرە بەرەتىندەي، جالپاق جۇرتتىڭ ار-نامىسىنا تيەتىن پاۆلودار، پەتروپاۆل سياقتى اتاۋلاردان قۇتىلا الماي جۇرگەنىمىزدە بوتەن-بوگدە ەمەس، ءوزىمىزدىڭ باق-تارىمىز قازاقستاندا ورىس پاتشا نيكولاي، پاتشايىمى الەكساندرا جانە ولاردىڭ الەكسەي، ولگا، تاتيانا، ماريا جانە اناستاسيا اتتى بالالارىنا ارناپ جاڭا شىركەۋ اشىلعانىن "اقجولتايلاپ" جازىپ جاتىر.
ءبىز رەسەيدەن، بىلايشا ايتقاندا، قىزىل كەڭەس-كوممۋنيست فاشيزم ءداۋىرى الدىنداعى قازاق حالقىنىڭ، قازاق ۇلتىنىڭ، قازاق مەملەكەتىنىڭ سوڭعى رەسمي ەلباسىسى كەنەسارى حاننىڭ كەسىلگەن باسىن جالىنا-جالبارىنا سۇراپ الا الماي جۇرگەنىمىزدە استانا ءميتروپوليتى الماتى وڭىرىنە بارىپ وسىنداي جاڭا شىركەۋدى سالتاناتتى تۇردە اشىپتى. ونىسىمەن قويماي، سول شىركەۋدى سالىسۋعا جاردەم بەرگەندەردىڭ ءبىرازىنا ءدال سول تۇستا ەلىمىزدىڭ "العىس" مەدالدەرى دە ۇلەستىرىلىپتى... http://www.zakon.kz/224641-v-kazakhstane-pojavilsja-khram-imeni.html
ءوز جەرىمىزدە، ءوز ەلىمىزدە وتارلاۋشى، توناۋشى، جاۋلاۋشى ەلدىڭ پاتشالارىنا ارناپ، ازاتتىق جولىندا ءشايت بولعان، قۇربان بولعان بابالارىمىزدى قور قىلعانداي، كەشەگى جويقىن قىرعىندى ەسىمىزگە تۇسىرە بەرەتىندەي، جالپاق جۇرتتىڭ ار-نامىسىنا تيەتىن پاۆلودار، پەتروپاۆل سياقتى اتاۋلاردان قۇتىلا الماي جۇرگەنىمىزدە بوتەن-بوگدە ەمەس، ءوزىمىزدىڭ باق-تارىمىز قازاقستاندا ورىس پاتشا نيكولاي، پاتشايىمى الەكساندرا جانە ولاردىڭ الەكسەي، ولگا، تاتيانا، ماريا جانە اناستاسيا اتتى بالالارىنا ارناپ جاڭا شىركەۋ اشىلعانىن "اقجولتايلاپ" جازىپ جاتىر.
ءبىز رەسەيدەن، بىلايشا ايتقاندا، قىزىل كەڭەس-كوممۋنيست فاشيزم ءداۋىرى الدىنداعى قازاق حالقىنىڭ، قازاق ۇلتىنىڭ، قازاق مەملەكەتىنىڭ سوڭعى رەسمي ەلباسىسى كەنەسارى حاننىڭ كەسىلگەن باسىن جالىنا-جالبارىنا سۇراپ الا الماي جۇرگەنىمىزدە استانا ءميتروپوليتى الماتى وڭىرىنە بارىپ وسىنداي جاڭا شىركەۋدى سالتاناتتى تۇردە اشىپتى. ونىسىمەن قويماي، سول شىركەۋدى سالىسۋعا جاردەم بەرگەندەردىڭ ءبىرازىنا ءدال سول تۇستا ەلىمىزدىڭ "العىس" مەدالدەرى دە ۇلەستىرىلىپتى... http://www.zakon.kz/224641-v-kazakhstane-pojavilsja-khram-imeni.html
مەنى دۇرىس ءتۇسىنۋىڭىزدى وتىنەمىن. اسىرە ۇلتشىلدىقتان استە اۋلاقپىن. بىراق، قايدام، ءبىزدىڭ قازەكەڭ رەسەيدە ءوزىنىڭ ءتول اتا-بابا تاريحي اتامەكەنىندە ەجەلدەن شوعىرلانا وتىرسا دا ءوز بالالارىنا كەم دەگەندە (بۇرىننان بولعان جانە كەشە عانا پۋتين تۇسىندا جابىلعان!) انا تىلىندە ءتالىم بەرەتىن مەكتەبىن اشا الماي وتىرعاندا بۇنداي "مىرزالىق-كەڭپەيىلدىلىگىمىز" ءوز قارا باسىما، ەڭ جۇمسارتىپ ايتقاندا، وتە ەرسى كورىنەدى.
شىركەۋلەرىن اشسا اشسىن، مەيلى، وعان، البەتتە، ەشكىمنىڭ بىزدە قارسىلىعى جوق تا. بۇل جەردە ورىستارعا ايتار نازىم جوق. قۇتتى بولسىن جاڭا قۇداي ۇيلەرى. باسقا نە ايتامىز؟!
بىراق ۇكىمەتىمىزگە، ءوزىمىزدىڭ پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنە، كەرەك بولسا ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىمىزگە، جاۋاپتى مادەنيەت جانە سىرتقى ىستەر مينيسترلىكتەرىمىزگە ايتار داۋىمىز تاۋداي.
كورشى ەكى ەل اراسىنداعى قارىم-قاتىناس تەرەزەسى تەڭ دارەجەدە ىسكە اسىرىلۋ كەرەك ەمەس پە؟ قاشانعى ءبىز جالپاقتاپ ءار وبلىستا، ءار قالادا، بۇكىل اۋداندارىمىزدا بيۋدجەتتەن باسقا دا قاينار-كوزدەردەن قارجىلاندىرىپ ەۆرەي، ورىس، ۋكراين تاعى تاعىلار تولىپ جاتقان مادەني-ۇلتتىق ورتالىقتاردى اشا بەرەمىز؟ ءدال بىزدەگىدەي دياسپورالار كەز-كەلگەن مەملەكەتتە دە بار. گەرمانيادا دا، فرانتسيادا دا، باسقالاردا دا. ءدال بىزدەگىدەي جاعداي ولاردا دا بارشىلىق. بىراق دۇنيەجۇزىندە ءبىر دە ءبىر وركەنيەتتى مەملەكەت تاپ بىزدەي جالپاقشەشەيلىك تانىتپايدى.
بۇل بيشارالىق جالتاقتىقتى قاشان قويامىز؟ قاشان ەل بولامىز؟
پاتشا ءولىمى ەل ءۇشىن ۇلكەن تراگەديا. ورىس ءۇشىن ءوز پاتشاسى (بۇل وزدەرىنىڭ ءدىني راسىمدەرى بويىنشا رەسمي تۇردە جاريالانادى!) قاسيەتتى اۋليە-امبيە قاتارىنا قوسىلادى. قازاق حالقى، قازاق ۇلتى، قازاق مەملەكەتى ءۇشىن ول پاتشا، بىرىنشىدەن، رەسەيدىڭ ءبىزدى وتارلاۋ ساياساتىن باسقارعان زۇلىم! ياعني بىزدەر ءۇشىن ول، تاريحي تۇرعىدان الساق، وتارلاۋ مەن قاناۋدىڭ سيمۆولى.
ءبىز لايىق دارىپتەي الماي جۇرگەن كەنەسارىمىز ءبىز ءۇشىن ءسوزسىز ۇلى تۇلعا بولسا، رەسەي ءۇشىن ول، بىرىنشىدەن، وزدەرىمەن سوعىسقان قاس دۇشپانى، ولاردىڭ ۇلتتىق وتارلاۋ ساياساتىنا قارسى شىققان بۇلىكشى ەكەنى بەلگىلى. جوعارىدا اتى اتالعان ورىس پاتشاسى دا ورىس حالقىنىڭ سوڭعى (ولتىرىلگەن) پاتشاسى، كەنەسارى دا قازاق حالقىنىڭ سوڭعى رەسمي ەلباسىسى، حانى، پاتشاسى. ونى دا ولتىرگەن. ورىستار بىزدە ءوز پاتشاسىنىڭ اتىن مەملەكەتتىك دەڭگەيدە (مەملەكەتتىك مەدالمەن ماراپاتتاۋ سول ەمەس پە؟) ناسيحاتتاپ جاتىر. ال ءبىز شە؟ ءبىز سوڭعى ەلباسى، پاتشا، حانىمىز كەنەسارى اتىن رەسەيدە ءبىر نىسانعا بەرۋ تۇگىلى ونىڭ باس سۇيەگىن (ارۋاققا سىيىنعان، اتا-بابا مازارلارىنا ءتاۋ ەتكەن قازاققا ودان قىمبات، ودان وتانشىل، ودان قاسيەتتى نە بار؟!) سول رەسەيدەن اكە-كوكەلەپ سۇراپ مايمونكەلەپ قايتارا الماي جۇرگەن ءتۇرىمىز وسى...
ەرتەڭ جوڭعار ۇرپاعى قالماقتارىمىز دا قازاقتى اياۋسىز قىرعان ءوز پاتشالارىنا ارنالعان سالتاناتتى شارالارىن وتكىزە باستاسا، نە ىستەيمىز ءبىز؟ ولار دا تەڭقۇقىلى ازامات قوي!
شىندىعى كەرەك بولسا وسى «قاپتاعان» دياسپورالاردىڭ بۇكىل ءىس-ارەكەتتەرى مەملەكەتىمىزگە، مەملەكەتتىك ءتىلىمىزدى دامىتۋعا نەگە باعىتتالمايدى؟ جو-جوق، ولار، كەرىسىنشە، تەك ءوز ءبىرىنشى وتانى - مەملەكەتتەرىن اڭساۋدا، ءوز ءتىلى مەن ءدىنىن ويلاۋدا. ء"ۇي سىرتىنداعى ءبورىنى" ءۇيىمىزدىڭ تورىنە شىعارىپ قاشانعى ەسىكتەن سىعالاپ كۇن كەشە بەرەمىز، اعايىن؟
مەملەكەتتىك ءتىل ‒ ول تەك قانا قازاقتىڭ عانا ءتىلى ەمەس قوي، ول بارشا قازاقستان ازاماتتارىنىڭ ورتاق ءبىرىنشى، نەگىزگى ءتىلى! قازاق تىلىنە مۇرىنىن شۇيىرگەندەردى ەلىمىزدىڭ ازاماتى دەپ ەسەپتەۋدىڭ ءوزى اقىلعا سىيمايدى!
ءوزىمىزدى ءوزىمىز بولشەكتەي بەرگەننەن كىم ۇتادى، كىم ۇتىلادى؟ وسى قاراپايىم پايىمدى كورمەگەن، ەلەمەگەن، دۇرىسى ‒ كورگىسى كەلمەگەن ادامدى قازاق ساناتىنا جاتقىزۋعا بولا ما، بولماي ما؟
قازاق، «جاۋىنىڭ ءسوزىن قوشتاعان، جاۋىڭنىڭ ءوزى جاساسىن» دەگەندەي (مۇقاعالي) ورىستى دا، رەسەيدى دە سىيلايدى. بىراق قازاققا ورىس پاتشانىڭ قۇنى (قايتادان جۇمسارتىپ ايتايىن) كوك تيىن ەكەنىن، ولاردىڭ اتتارى قالالارىمىزعا، باسقا نىساندارىمىزعا بەرىلگەنى بىزدەر ءۇشىن قورلىق ەكەنىن بىزگە سىرتان كەلگەن كەلىمسەك دياسپورالار ەسكەرۋ كەرەك پە، كەرەك ەمەس پە؟ مەملەكەتتىك ساياسات ەل مۇددەسىن قورعاماسا، ەلدىك ماسەلەسى توڭىرەگىنە جۇمىلدىرىلماسا، بۇنداي ساياسات ساياسات پا، كەسەپات پا؟ قازاق جەرىندە ءۇي ىشىنەن ءۇي تىگۋگە جول بەرگەن بيلىك ءوز اتىنا دا، زاتىنا لايىق پا، لايىق ەمەس پە؟
جوعارى جاقتا ەلدى، ەلدىكتى، تۋعان حالقىن، ەگەمەندىكتى ويلايتىن ادام بار ما ءوزى، نەمەسە مۇلدە جوق پا؟
بۇل قورلىققا حالىق مالداي توزە بەرەدى دەپ ويلاي ما ولار شىنىمەن؟
"ماسا-اقپارات"