جۋرناليست بولعان سوڭ، ءار الۋان ماسەلە الدىڭنان شىعىپ جاتادى. ءبىر كۇنى ماعان قۇلاندىق ايجان رىسبەكوۆادان شاعىم حات كەلىپ ءتۇستى. حاتتى اقتارىستىرا قالىپ ەدىم، ىشكى مازمۇنى تىڭ فاكتىلەرگە تولى ەكەن.

حاتتىڭ مازمۇنى بىلاي باستالادى: «مەنىڭ قىزىم جامبىل وبلىسى، تۇرار رىسقۇلوۆ اۋدانى قوراعاتى اۋىلىنىڭ تۇرعىنى لاۋرا مامادياروۆا 32 اپتالىق جۇكتى كەزىندە (7.04.2010 جىلى) ساعات ءتىلى كۇندىزگى ون بىرگە تاياعاندا كەنەت ءىشى اۋىرىپ، اۋىلداعى مەدپۋنكتكە بارادى. وندا مەيىربيكە گ.يساەۆا بالەندەي دانەڭە جوق، ءجاي عانا «ۋگروزا» دەپ نو-شپا، پاپاۆەرين دارىلەرىن ەگىپ، كەرى ۇيىنە قايتارىپ جىبەرەدى. قىزىم ۇيىنە كەلگەن سوڭ ىشىنەن قان كەتكەن. سول ەكى ارادا مەيىربيكە قىزىمنىڭ ۇيىنە قوڭىراۋ شالىپ، جاعداي سۇرايدى. لاۋرا قان كەتىپ جاتقانىن ايتادى. وسى كەزدە مەيىربيكە وزىندە نە جەدەل جاردەم كولىگىنىڭ، نە ءدارىنىڭ جوق ەكەنىن ايتىپ، ورتالىق بولىپ سانالاتىن اقبۇلاق اۋىلىنداعى امبۋلاتورياعا حابارلاسىپ، اكۋشەركا ر.دوسحودجاەۆاعا ءمان-جايدى بايان ەتەدى. اكۋشەركا مەن مەيىربيكە اقىلداسىپ، مەيىربيكە كولىك ىزدەپ جۇرگەندە مەنىڭ كۇيەۋ بالام اۋىلعا كەلە جاتادى.

جۋرناليست بولعان سوڭ، ءار الۋان ماسەلە الدىڭنان شىعىپ جاتادى. ءبىر كۇنى ماعان قۇلاندىق ايجان رىسبەكوۆادان شاعىم حات كەلىپ ءتۇستى. حاتتى اقتارىستىرا قالىپ ەدىم، ىشكى مازمۇنى تىڭ فاكتىلەرگە تولى ەكەن.

حاتتىڭ مازمۇنى بىلاي باستالادى: «مەنىڭ قىزىم جامبىل وبلىسى، تۇرار رىسقۇلوۆ اۋدانى قوراعاتى اۋىلىنىڭ تۇرعىنى لاۋرا مامادياروۆا 32 اپتالىق جۇكتى كەزىندە (7.04.2010 جىلى) ساعات ءتىلى كۇندىزگى ون بىرگە تاياعاندا كەنەت ءىشى اۋىرىپ، اۋىلداعى مەدپۋنكتكە بارادى. وندا مەيىربيكە گ.يساەۆا بالەندەي دانەڭە جوق، ءجاي عانا «ۋگروزا» دەپ نو-شپا، پاپاۆەرين دارىلەرىن ەگىپ، كەرى ۇيىنە قايتارىپ جىبەرەدى. قىزىم ۇيىنە كەلگەن سوڭ ىشىنەن قان كەتكەن. سول ەكى ارادا مەيىربيكە قىزىمنىڭ ۇيىنە قوڭىراۋ شالىپ، جاعداي سۇرايدى. لاۋرا قان كەتىپ جاتقانىن ايتادى. وسى كەزدە مەيىربيكە وزىندە نە جەدەل جاردەم كولىگىنىڭ، نە ءدارىنىڭ جوق ەكەنىن ايتىپ، ورتالىق بولىپ سانالاتىن اقبۇلاق اۋىلىنداعى امبۋلاتورياعا حابارلاسىپ، اكۋشەركا ر.دوسحودجاەۆاعا ءمان-جايدى بايان ەتەدى. اكۋشەركا مەن مەيىربيكە اقىلداسىپ، مەيىربيكە كولىك ىزدەپ جۇرگەندە مەنىڭ كۇيەۋ بالام اۋىلعا كەلە جاتادى.

سول كەزدە يساەۆا كۇيەۋ بالامدى توقتاتىپ الىپ، لاۋرادان قان كەتىپ جاتقانىن ايتادى. سول ارالىقتا ولار ۇيگە كەلىپ، اسحات (كۇيەۋ بالام) كەلىنشەگىن جانە 1 جاس توعىز ايلىق نەمەرەمدى كيىندىرىپ، الىپ شىعادى. سول مەزەتتە مەيىربيكە كولىكتەن دە تۇسپەگەن. قىزىم نەمەرەمدى ءوزىنىڭ الدىنا الىپ وتىرعان. قىسقاسى، ءبىر كەزدە ۇلكەن قىزىم حابارلاسىپ: «ماما، لاۋراعا وتا جاساپ جاتىر، اۋداندىق اۋرۋحاناعا جەت» دەيدى. مەن الىپ-ۇشىپ اۋرۋحاناعا جەتسەم، ساعات ءۇش جارىمدا قىزىما «كەسەرەۆا» جاساپ قويىپتى. سول جەردە گ.يساەۆا جىلاپ وتىر ەكەن. «نەگە جىلايسىڭ؟» دەپ ەدىم، جوعارىداعى جايتتى حابارلاپ، نەمەرەمنەن ايرىلعانىمدى «ەستىرتتى».  «قوي، بولار ءىس بولدى، ەندى نەگە جىلايسىڭ؟» دەسەم، ول جايدان جاي ەمەس ارادا ءتورت ساعات ۋاقىتتى وتكىزىپ العانىنا وپىنىپ جىلاپ وتىر ەكەن. سوندا دەيمىن، گ.يساەۆا ر.دوسحودجاەۆاعا حابارلاستى، ول ءوز كەزەگىندە اعا دارىگەر ا.قۇدايبەردينگە نەگە دابىل قاعىپ، ءتيىستى شارالاردى قابىلداپ، جەدەل جاردەم كولىگىمەن نەگە اۋداندىق اۋرۋحاناعا جەتكىزبەدى؟ ەگەر ولار وسىلاي ەتكەندە ءتۇپتىڭ تۇبىندە قىزىمدى امان الىپ قالۋعا بولۋشى ەدى...  ا.قۇدايبەردين اعا دارىگەر بولىپ تۇرعان كەزىندە ۇكىمەتتىڭ كولىگىمەن ءوزىنىڭ جەكە مالىن تاسىعانىن جاقسى بىلەمىز. ءتىپتى، سۋرەتكە دە ءتۇسىرىپ العانمىن. وسىلاردىڭ سالعىرتتىعىنىڭ «ارقاسىندا»، مەنىڭ قىزىم قايتىس بولدى. قۇدايبەردين جەكە شارۋاسىمەن شۇعىلدانباي، دەر كەزىندە قىزىمدى اۋرۋحاناعا جەتكىزگەندە ءبارى باسقاشا بولار ەدى».

حاتتىڭ مازمۇنى وسىلايشا ءوربىپ وتىرادى. ءبىز تۇسىنگەن ءبىر جايت، ەگەر گينەكولوگ گ.مومىنجانوۆا ساۋاتتىلىق تانىتىپ،  ل.مامادياروۆانىڭ جاتىرىن الىپ تاستاعاندا لاۋرا مامادياروۆانىڭ ءومىرىن ساقتاپ قالۋعا بولاتىن ەكەن. بۇل وسى ءىس بويىنشا جۇرگىزىلگەن ساراپتامادا دا كورسەتىلگەن. ساراپتامانىڭ ناقتى قانداي ماقساتتا جۇرگىزىلگەنىن ءتۇسىنىپ بولمايسىڭ، بىرەسە ورىس تىلىندە، بىرەسە قازاق تىلىندە جازىلعان. سوندا قالاي؟ قۇرىعاندا ەكى تىلدەگى نۇسقاسى دا بولۋى كەرەك ەمەس  پە؟ سونداي-اق، ساراپتامانىڭ ءبىر تۇسىندا قالاداعى ءنومىرى ەكىنشى اۋرۋحاناعا جەتكەندە ل.مامادياروۆانىڭ جاعدايى مۇشكىل ەدى دەلىنەدى. دەمەك، شىن مانىسىندە دە جاس انانىڭ ءومىرىن ساقتاپ قالۋ مۇمكىنشىلىگى قۇلان اۋىلىندا بولعانىن اڭداۋ قيىنعا سوقپايدى. سونداي مۇمكىندىك بولا تۇرا بىلىكسىزدىككە بارعان قىزمەتكەرلەردىڭ كاسىپقويلىعىنا قانداي باعا بەرۋگە بولادى؟ گ.مومىنجانوۆا بار مۇمكىندىكتى دۇرىس باعامداي الماعان با؟ شاعىم حاتتىڭ ىشىندە نە ايتىلمايدى. ناقتى فاكتىلەر دە جەتىپ ارتىلادى. ايتالىق، بۇل ءىس سوت پروتسەسىندە جالعاسىن تاۋىپ، اۋداندىق سوتتىڭ ءتورايىمى ج.بەكەەۆا، تەك قانا مەيىربيكە گ.يساەۆاعا عانا قاتاڭ شارا قولدانىپ، قالعان ازاماتشالاردى كىناسىز دەپ تابۋىنا نە تۇرتكى بولدى ەكەن؟ سوندا ساراپتاماداعى دايەكتەر وزگەلەردى كىنالى دەپ تابۋعا مۇمكىنشىلىك بەرمەگەنى مە؟ سونداي-اق، ايجان رىسبەكوۆانىڭ شاعىمىنا بەرىلگەن اۋداندىق پروكۋراتۋرانىڭ جاۋابىنان ءۇزىندى كەلتىرەيىك:

«ءسىزدىڭ گ.يساەۆانىڭ قر قك-ءنىڭ 114 بابىنىڭ 4 بولىگىمەن سوتتالعان قىلمىستىق ءىسى بويىنشا شىعارىلعان سوت ۇكىمىنە دارىگەرلەر ا.حۋدايبەردين، ر.دوسحوجاەۆا، گ.مومىنجانوۆا، ن.ماجەنوۆتاردىڭ ۇستىنەن ءىس قوزعاۋ ءۇشىن بۇزىپ، ءىستى قايتا تەرگەۋگە جولداۋدى سۇراعان ارىزىڭىز اۋداندىق پروكۋراتۋرامەن قارالدى.

گ.يساەۆاعا قاتىستى قىلمىستىق ءىس سوتپەن 04.04.2011 جىلى قارالىپ، سوت ۇكىمىمەن يساەۆا گۋلميرا تۋرەكۋلوۆنا قر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 114 بابىنىڭ 4-بولىگىمەن ايىپتى دەپ تانىلىپ، اتالعان باپپەن 2 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلىپ، 3 جىلعا بەلگىلى ءبىر لاۋازىمداردى اتقارۋ نەمەسە بەلگىلى ءبىر قىزمەتپەن اينالىسۋ قۇقىعىنان ايىرىپ، وعان قر قك-ءنىڭ 63-بابىن قولدانىپ، شارتتى جازا تاعايىنداپ، 2 جىل سىناق مەرزىمى بەلگىلەنگەن.

جامبىل وبلىستىق سوتىنىڭ اپەللياتسيالىق القاسىمەن ءسىزدىڭ سوتتالۋشى گ.ت.يساەۆانىڭ قر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 14 بابىنىڭ 4-بولىگىمەن سوتتا بولعان ءىسى بويىنشا سوت ۇكىمىنە جازعان اپەللياتسيالىق شاعىمىڭىز 16.05. 2011جىلى قارالىپ، سوت ۇكىمى بۇزىلماي، وزگەرتىلۋسىز كۇشىندە قالدىرىلدى»

قۇمەتتى وقىرمان، ءسىز بۇل جەردەن نە ءتۇسىندىڭىز؟ ءيا، شۇبالاڭقى، گرامماتيكالىق قاتەلىكتەرگە تولى سويلەمدەردى بىلاي قويعاندا، پروكۋراتۋرا قىزمەتكەرلەرىنىڭ بىرەسە «114 بابىنىڭ 4 بولىگىمەن» دەپ، بىرەسە «14 بابىنىڭ 4-بولىگىمەن» دەۋى ساسقان ۇيرەك ... دەگەندى ەسىڭىزگە سالماي ما؟ بۇل قالاي ءوزى، ءبىزدىڭ قۇقىعىمىزدى قورعايدى دەپ جۇرگەن زاڭ ورگانىنىڭ ساۋاتتىلىعىنىڭ وسى بولعانى ما؟ بۇدان ارعىسىن ايتپاي-اق قويالىق...

قۇداي-اۋ، شاعىمدانۋشى نە ايتپادى. سوت پروتسەسىنىڭ رەسمي تىلدە ياعني، ورىس تىلىندە جۇرگىزىلگەنى، ول ءتىلدى شاعىمدانۋشىنىڭ تۇسىنبەيتىنى، ونى ونىڭ قورعاۋشىسى مەن وزگە دە ازاماتتاردىڭ الداپ سوققانى، ازامات قۇدايبەرديننىڭ اراعا ادامداردى سالعانى، ءبارى-ءبارى تايعا تاڭبا باسقانداي ايتىلادى. ءبىز جۋرناليستيك ەتيكانى ساقتاي وتىرىپ، بۇل ماسەلەلەرگە تولىققاندى توقتاعاندى ءجون دەپ ۇيعارمادىق (ونىڭ ۇستىنە قۇدايبەرديننىڭ «شەنى» تومەندەتىلگەن). سونداي-اق، كەيۋانانىڭ اۋرۋحانا پالاتاسىندا جاتىپ، قىزىن كۇزەتكەنى ءبارى-ءبارى دارىگەرلەر مومىنجانوۆا مەن ناجەنوۆتەردىڭ «مينۋستارى» اشىق جازىلعان.  ارينە، مۇنىڭ ءبارىن تولىقتاي جازۋ ءۇشىن ءبىر گازەت ارناۋ كەرەك بولادى.

ال، اسىلىندە، ساراپتامانىڭ نەگىزى بولا تۇرا ەكى-ءۇش مارتە اۋداندىق سوتتىڭ ءتورايىمى ج. بەكەەۆانىڭ ءوز شەشىمىن وزگەرتپەي قالدىرۋىنا قانداي سەبەپ تۇرتكى بولدى ەكەن؟ اشىنعان كەيۋانانىڭ شاعىمدانباعان جەرى قالماپتى. ونىڭ بار ءۇمىتى شىڭىراۋداعى شىندىققا جەتىپ، لايىقتى جازالانباعاندار وزدەرىنە تيەسىلى دەڭگەيدە ايىپتالعانىن قالايدى. ءتىپتى، «بولار ءىس بولدى» دەپ قويا سالار ەدىم، بۇلاردىڭ مەنى ابدەن مازاققا اينالدىرعانى، قىزىمنىڭ جانىن العانى مەنىڭ جۇيكەمە ءتيدى» - دەيدى اشىنعان انا. ءبىز تۇرار رىسقۇلوۆ اۋدانىنىڭ ورتالىعى قۇلان اۋىلىنداعى ر.مەدەۋلوۆ كوشەسىندەگى ا.رىسبەكوۆانىڭ جەكە ۇيىنە بارعانىمىزدا، لاۋرانىڭ ۇلىن كوردىك. ەسىككە ەنتەلەگەن سابيگە «ماما، اپا قايدا دەپ ەدىم: بەيكۇنا ءسابي: «ماما، اۋۋۋ» دەپ كوكجيەكتى كورسەتتى...

بۇگىندە اۋداندىق اۆتوبەكەتتە جەمىستى قىزمەت اتقارىپ كەلگەن ايجان رىسبەكوۆا وتباسىلىق جاعدايعا بايلانىستى ءۇش جاسار نەمەرەسىن باعىپ-قاعۋ ءۇشىن جۇمىستان دا شىعىپ، بەيكۇنا نەمەرەسىن ەلدەن كەم قىلماۋعا جانتالاسىپ باعۋدا. ال، «ءادىل سوت بولسا، الا-قۇلا شەشىم شىعارۋدان تانار ەمەس»،- دەيدى ايجان رىسبەكوۆا.

P.S.

ءبىز شاعىمدانۋشى ايجان رىسبەكوۆانىڭ ۇيىندە بولعاندا شىندىقتى ىزدەگەن انا استاناعا بارىپ كەلىپتى. استانادا ءتيىستى قابىلداۋ بولىمىندە بولعان كەيۋانا ولاردىڭ ارنايى تەكسەرۋ جىبەرەتىنىن دە ايتىپ قالدى. «مەن مۇندا بارلىق ءتيىستى ورگاندارعا شاعىمدانىپ، شىندىقتىڭ تۇبىنە جەتە المادىم، ءتىپتى، ءوزىمدى مازاق قىلدى، جاۋاپتارى ەكىۇشتى، قورعاۋشىم دا ناپاقاسىن الىپ، مەنى ساتىپ كەتتى. پروكۋراتۋرانىڭ تىرلىگى - اناۋ. ءادىل ۇكىم شىعاراتىن سوتىڭىزدان دا قايران بولماي تۇر. سوڭعى ءۇمىتىم اقوردادا»، دەيدى اشىنعان انا.

شىنىن    ايتۋ  كەرەك، سوڭعى    جىلدارى تۇرار رىسقۇلوۆ اۋدانىندا انا مەن بالا ءولىمىنىڭ سانى كۇرت ارتىپ كەتتى.  مۇنى   اكىمشىلىك جينالىستارىندا دا ەستىپ، ماسەلەگە ابدەن قانىققانبىز. لاۋرا مامادياروۆانىڭ وقىستان قايتىس بولۋى دا جوعارىداعى سوزىمىزگە ناقتى دالەل بولا الادى. ءبىز بۇل ماقالانى جازۋ بارىسىندا ءبىراز دايەكتەردى، شاعىمحاتتاعى دۇنيەلەردى پايدالانعان جوقپىز. بىراق، ءبىر انىعى، دارىگەرلەردىڭ تىرلىگىندە كىلتيپان بار ەكەنى راس. ايتپەسە، قۇلاندا انا مەن بالا ءولىمى جىل وتكەن سايىن ءورشىپ، وتكىر ماسەلە اۋداندىق، وبلىستىق دەڭگەيدە تالقىلانباس ەدى عوي. ءبىز بۇل ماسەلەنى الداعى ۋاقىتتا دا ءوز باقىلاۋىمىزدا ۇستايتىن بولامىز. ازىرگە وسى...

«اباي-اقپارات»