ايدوس سارىم، ساياساتتانۋشى، «Abai.kz» اقپاراتتىق پورتالىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى:

ايدوس سارىم، ساياساتتانۋشى، «Abai.kz» اقپاراتتىق پورتالىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى:

- العاش «ءتىل تۋرالى» زاڭ 1989 جىلى قا­بىل­دانعانى كوپشىلىككە بەلگىلى. سودان بەرى جيىرما جىلدان استام ۋاقىت ءوتتى دەسەك تە، ءتىل ماسەلەسى وسى كۇنگە دەيىن كۇن تارتىبىنەن تۇسپەي كەلەدى. وسى ورايدا ەلىمىزدە ءتىل ماسەلەسىنىڭ تولىقتاي شەشىمىن تابۋى ءۇشىن قانداي شارالار جاسالۋى قاجەت؟ ءسوز باسىندا وسىعان توقتالساڭىز...
- بىرىنشىدەن، 1989 جىلمەن سالىستىراتىن بولساق، كوپ نارسەگە تاۋبە دەۋگە بولادى. قۇدايعا شۇكىر، قازاق ءتىلى دامىپ كەلەدى. ءتىلىمىزدىڭ ءوزى جاڭارىپ قالدى. بۇرىن قازاق ءتىلى مۇلدەم بارمايتىن، جولامايتىن عىلىمي سالالاردىڭ وزىنە بارىپ جاتىر، ياعني ءتىلىمىزدىڭ قولدانىس اياسى كەڭەيىپ كەلەدى. الايدا وسى جيىرما جىلدان استام ۋاقىت ىشىندە ءتىل ماسەلەسى تولىقتاي شەشىمىن تاپتى دەسەك قاتەلەسەمىز. ادامنىڭ ءوزىنىڭ ءبىر مەتافيزيكاسىندا بار نارسە عوي. ءبىر ماسەلە كۇن تارتىبىندە تۇرىپ، ءوز شەشىمىن تاپپاسا، وندا ونىڭ شەشىمىن تاپقانعا دەيىن كۇن تارتىبىنەن تۇسپەيتىنى انىق. مۇنى بىرەۋلەر مۇحتار شاحانوۆتىڭ جىل سايىن قىركۇيەكتە باس­تايتىن شاراسى دەپ اتايدى. ولاي ەمەس. قاراپ وتىرساڭىزدار، قازاق ءتىلىنىڭ ماسەلەسى - جىلدار بويى كەلە جاتقان ماسەلە. جاقىندا ۇلت پاتريوتتارىنىڭ ءبىر بولىگى «مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى» زاڭ جوباسىن جاساپ ۇسىنىپ جاتىر، ياعني ەلىمىزدە قازاق ءتىلىنىڭ كونستيتۋتسيالىق مارتەبەسى تولىقتاي بەكىمەي وتىر دەسەك بولادى.
ەكىنشىدەن، مەنىڭ تۇسىنىگىمدە قوعامنىڭ امبيتسياسى، ۇلتتىڭ امبيتسياسى مەملەكەتتىڭ كۇشىنىڭ اياسىنان كەڭىرەك بولۋعا ءتيىس. ەگەر بۇل زاماندا بيلىكتىڭ ارتىندا جۇرگەن كۇش بولسا، كوپ نارسەدەن كەم قالاتىن ەدىك. ۇلت ارقاشاندا بيلىكتىڭ ءوزىن الدىعا قاراي سۇيرەلەپ تارتىپ جۇرەتىن كۇش بولۋى كەرەك. سوندىقتان قوعامنىڭ تالابى مەملەكەتتىڭ مۇمكىندىگىنەن ارتىق بولىپ جاتقاندىعى - جاقسى نىشان، ياعني قازاق حالقى ءوزىنىڭ شەكاراسىن، ۋاقىتىن، كەڭىستىگىن ەندى تانىپ كەلەدى. ماسەلەن، ءتىل ماسەلەسىندە بولسىن، ۇلتتىق ەكونوميكادا بولسىن، ۇلتتىق بايلىق ماسەلەسىندە بولسىن، جالپى، قاي-قايسىسىندا بولسىن. سەبەبى، ەڭ جامانى مەنىڭ ويىمشا مىناۋ - ەگەر ءبىز كەيبىر اعايىندار سياقتى «بولدى، ءبىز قۇرىدىق، ەل بولۋدان قالدىق» دەپ قول قۋسىرىپ وتىرساق، وندا جامانى سول بولار ەدى. بىراق، بايقاپ وتىرساڭىز، قازىر ءتول باسىلىمداردا، قازاق عالامتورىندا «قازاق بولۋدىڭ شارتى»، «قايتسەك ەل بولامىز» دەگەن سياقتى ماسەلەلەردىڭ تۋىنداپ، كوپتەگەن پىكىر الماسۋلاردىڭ بولۋى كوڭىل قۋانتادى. سەبەبى، قازاق حالقى ءتىل، ءدىن، ءدىل سياقتى كۇردەلى ماسەلەلەردى تالقىعا سالىپ جاتۋى ارقىلى كەم دەگەندە ءوزىنىڭ وياۋ ەكەنىن جانە ءوزىنىڭ كەڭىستىگىن ايقىنداپ جاتقاندىعىن كورسەتىپ وتىر.
- كەيبىر ءتىل جاناشىرلارى «انا ءتىلىمىزدىڭ مارتەبەسىن ارتتىرۋ ءۇشىن «ءتىل ينسپەكتسياسىن»، «ءتىل پوليتسياسىن» قۇرۋ كەرەك» دەگەن ۇسىنىس ايتۋدا. بۇعان ءسىزدىڭ پىكىرىڭىز قانداي؟
- ءوز باسىم وسىعان قاتىستى ەكىۇداي پىكىرلەردى كوردىم. بىرەۋلەر ايتادى: «انا ءتىلىن بىلمەگەندەرگە ايىپپۇل سالۋ كەرەك جانە تاعى باسقا دا شارا قولدانۋ كەرەك»، - دەيدى. ەكىنشىدەن، «ءتىل ينسپەكتسيا­سىن قۇرۋ كەرەك» دەپ جاتادى. بىراق، مەنىڭ ويىمشا، ءتىل ينسپەكتسياسىن قۇرۋ دەگەن «ءبىز ۇتىلدىق» دەگەن سوزبەن بىردەي سياقتى. ءبىراز اعايىن بۇعان رەنجىپ قالۋى دا مۇمكىن. سوندىقتان ءتۇسىندىرىپ وتەيىن. مەنىڭ بىلەتىنىم كەلەسى جىلى قىركۇيەك ايىن­دا «مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى» زاڭ تالقىعا سالىنا باس­تايدى. ءبىز قازاق قاۋىمى بۇعان ۇلكەن دايىندىقپەن بارىپ، زاڭنىڭ دۇرىس بولۋىن قامتاماسىز ەتۋىمىز كەرەك. انا ءتىلىمىزدىڭ مەملەكەتتىك ءتىل رەتىندەگى كونستيتۋتسيالىق مارتەبەسىن ءسوزسىز ورىنداتىپ، «مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى» زاڭدا ءبىر­قاتار تالاپتار بولۋىنا كۇش سالۋىمىز قاجەت. ماسەلەن، بىرىنشىدەن، مەملەكەتتىك ءتىلدى بيلىكتەگى شەنەۋنىكتەردىڭ ءوزى جاقسى ءبىلۋى تۋراسىندا تالاپ بولسا. كەيبىر ءورىستىلدى ازاماتتار «بۇل - ءبىزدىڭ ازاماتتىق قۇقىعىمىزدى تاپتاۋ» دەپ جاتادى. مۇنىڭ ءبارى - بوس ءسوز. ويتكەنى، مەملەكەتتىك قىزمەت­كە كەلگەن ادام بەلگىلى-ءبىر مامىلەگە كەلەدى. مى­سالى، «مەن بيزنەسپەن اينالىسپايمىن، مەم­لە­كەتتىك قۇپيالاردى اشپايمىن» دەگەندەي، وزىنە ءبىر شەكتەۋلەردى الادى. سول سياقتى «مەملەكەتتىك ءتىلدى ءبىلۋ - ءاربىر مەملەكەتتىك قىزمەتكەردىڭ مىندەتى» دەگەن تالاپ بولسا، كەز كەلگەن دەڭگەيدەگى مەملەكەتتىك قىزمەتكەر ءوزى ءۇشىن ۇيرەنەر ەدى. تىلگە دەگەن سۇرانىس وسىندايدان تۋادى. بۇل - ءبىر. ەكىنشىدەن، حالىققا قىزمەت كورسەتۋ دەگەن سالا بار. پوليتسيا بولسىن، دارىگەرلەر بولسىن جانە تاعى باسقالارىنا دا مەملەكەتتىك ءتىلدى ءبىلۋ مىندەت بولسا. سول سياقتى كاسىپتەردىڭ ءتىزىمىن جاساپ، زاڭنىڭ ىشىندە بەكىتەتىن بولساق، جاقسى بولار ەدى. ولارعا قازاق ءتىلىن يگەرۋ ءۇشىن بەلگىلى ءبىر ۋاقىت بەرسەك. بىراق سودان تايماساق. وسىلاي دا قازاق تىلىندە سويلەتۋگە، جازدىرۋعا بولادى. ال ءتىل ينسپەكتسياسىنا كەلەتىن بولساق، مىسالى، زاڭنىڭ ءوزىنىڭ تالاپتارى بولادى. زاڭدا قىلمىستىق جانە اكىمشىلىك دەگەن تاراۋلار بار. ەگەر ءتىل زاڭىن ورەسكەل بۇزىپ جاتسا، وندا قىلمىستىق جازاعا تارتۋ كەرەك. ال كوشەدەگى نەمەسە عيمارات ىشىندەگى مەملەكەتتىك تىلدەگى جازۋلاردا قاتە بولىپ، ونى تۇزەتپەي جاتسا، وندا اكىمشىلىك ايىپپۇل سالۋ دەگەن اڭگىمە بولۋى مۇمكىن. بىراق، مەنىڭ ويىمشا، مۇنىمەن تىكەلەي اينالىساتىن ورگان، ول - پروكۋراتۋرا. ءتىل ينسپەكتسياسىن قۇرۋ جەمە-جەمگە كەلگەندە تاعى ءبىر جەمقورلىقتىڭ پايدا بولۋىنا اكەلەدى دەپ ويلايمىن. ونىڭ ۇستىنە قوعامنىڭ ىشىندە ءباسپاسوز، باق سالاسىندا جۇرگەن ادامداردىڭ مۇمكىندىكتەرى ارتىق. ماسەلەن، سەكسەنىنشى جىلداردىڭ اياعى، توقسا­نىنشى جىلداردىڭ باسىندا وسى «انا ءتىلى» گازە­تىنىڭ ءوزى ۇلتتىق ماسەلەلەردى، ونىڭ ىشىندە ءتىل ماسەلەسىن كوتەرگەن كوشباسشى گازەتتىڭ ءبىرى بولدى. ءتىل ماسەلەسىن ءتىلىپ ايتىپ، كوپتەگەن ماسەلەنىڭ وڭ شەشىمىن تابۋعا جول اشقانى بەلگىلى. ءالى دە سولاي كەلە جاتىر. بۇل ءتول باسىلىمداردىڭ مۇمكىندىگىنىڭ زور ەكەندىگىن كورسەتپەي مە؟ سونداي-اق ماعان الماتى تەلەارناسىندا بولاتىن «ءتىل ساقشىسى» دەگەن باعدارلاما ۇنايدى. تىلگە قاتىستى ناقتى ماسەلەلەردى تاۋىپ، سونى شەشۋگە تىرىسادى. وسىنداي حابارلار ەلىمىزدىڭ ءار وڭىرىندە بولسا، قانداي جاقسى بولار ەدى. قازىر جالپىلاما ۇرانداردىڭ ۋاقىتى ەمەس، ماسەلەلەردىڭ ناقتى شەشىمىن تابۋعا كۇش سالاتىن كەزەڭ.
- وزىڭىزبەن ۇزەڭگىلەس جولداستا­رى­ڭىزدىڭ ىشىندە ءورىستىلدى ورتادان شىعىپ، قازاق ءتىلىن ۇيرەنىپ جۇرگەن ازاماتتار بار ما؟
- بارشىلىق. ماسەلەن، ءورىستىلدى ورتادان شىعىپ قازاق ءتىلىن ءتاپ-ءتاۋىر يگەرگەن مۇحتار تايجاندى ايتۋعا بولادى. ول قازاق ءتىلىن وقۋ ءۇشىن مامان جالداپ، ارنايى تۇردە قازاق باسىلىمدارىن جازدىرىپ، وزىنە الىپ وتىردى. تۇسىنبەگەن جەرلەرىن سوزدىكتەن قاراپ، قازاق ءتىلىن تولىقتاي ءبىلىپ شىعۋعا كۇش سالۋدا. سونىڭ ناتيجەسىندە قازىر مەملەكەتتىك ءتىلدى ءبىر ادامداي بىلەدى. ودان بولەك، ءوزىم «اعا-جولداس» دەيتىن ءۋاليحان تولەش دەگەن ازامات تا قازىرگى كەزدە قازاق باسىلىمدارىندا كەز كەلگەن ماسەلە بويىنشا ءوز پىكىرىن ءبىلدىرىپ ءجۇر. باسقا دا ازاماتتاردى اۋىز تولتىرىپ ايتۋعا بولادى. قۇدايعا شۇكىر، قوعام قازىر وزگەرىپ كەلەدى. ەڭ باستىسى، قوعامنىڭ ىشىندە ينتەللەكتۋالدى توپتار دەيمىز عوي، ولاردىڭ ءوزى دە وسىدان ون جىل بۇرىن كوبىنە ءورىستىلدى عانا بولسا، قازىر ەكى ءتىلدى قاتار ءبىلۋ كەرەكتىگىن ايتىپ كەلە جاتىر. مىسالى، ءبىزدىڭ «ۇلى دالا» قوزعالىسىنا مۇشە بولعان ايدار الىباەۆ دەگەن ازامات وتكەندە سەزدە تولىعىمەن قازاقشا سويلەدى. ول: «مەن ءۇشىن، بالكىم، ەكونوميكا ماسەلەسىندە ورىس تىلىندە سويلەۋ جەڭىل بولاتىن شىعار. بىراق انا ءتىلىمىزدىڭ قولدانىس اياسىن كەڭەيتۋ ءۇشىن، ونىڭ عىلىمنىڭ ءتىلى بولۋى ءۇشىن وزىندىك ۇلەس قوسقىم كەلەدى»، - دەيدى. وسىنداي مىسالداردى كوپتەپ كەلتىرۋگە بولادى. كەيدە ءبىزدىڭ ءوزىمىز، ءبىر جاعىنان، «قازاق ءتىلىن بىلمەيدى»، «انا ءتىلىمىزدى كۇرمەتتەمەيدى» دەپ جۇرتتىڭ بارىنە رەنجىپ جاتامىز. ەكىنشى جاعىنان، قازاق تىلىندە ەندى عانا سويلەپ كەلە جاتقان ازاماتتى «قويشى، سەن قازاقشا سويلەمەي-اق قويشى» دەپ كەۋدەسىنەن ءبىر-اق يتەرە سالامىز. مەنىڭ ويىمشا، ول دا دۇرىس ەمەس. قازاق حالقى تابيعاتىنان يناباتتى حالىق قوي. سونداي كەزدە قازاق تىلىندە سويلەۋگە، جازۋعا تالپىنىپ جۇرگەن ازاماتتاردىڭ ارقاسىنان قاعىپ، قولداۋ كورسەتكەن دۇرىس. تىلدىك ورتا دەگەن سول عوي.
- الدىڭعى تولقىن اعالارىمىزدىڭ، كەيبىر زيالى قاۋىم وكىلدەرىنىڭ بالالارى قازاق تىلىنە كەلگەندە ءمۇدىرىپ جاتاتىنىن بايقايمىز؟ بۇل قازاق ءتىلىنىڭ بولاشاعىنا سەنبەگەندىك پە، الدە كەزىندەگى كەڭەس وكىمەتىنىڭ وكتەم ساياساتىنىڭ سالدارى ما؟
- نەگە وزدەرى قازاقتىلدى بولا تۇرا، قازاق ءتىلىنىڭ جاناشىرى بولا وتىرىپ، بالالارى نەگە وزگە تىلدە سويلەپ كەتتى دەگەنگە كەلسەك، ول كەزدە وتارلىق زامان، ءتوتاليتاريزمنىڭ قايناپ تۇرعان ۋاقىتى ەدى. كەڭەس وكىمەتى ناقتى تالاپ قوياتىن. ورىس ءتىلىن ءبىلۋ ءابسوليۋتتى زاڭ بولاتىن. «ورىس ءتىلىن بىلمەسەڭ، سەنىڭ ەشقانداي بولاشاعىڭ جوق» دەگەندەي قاتال تالاپ قويا الاتىن. سول سەبەپتى قالادا وسكەن ءبىرىنشى بۋىن قازاقى بولدى، ال ەكىنشى بۋىن اۆتوماتتى تۇردە ورىسشا سويلەپ كەتتى. ولاردىڭ كوبى جاڭاعىنداي تالاپتىڭ اسەرىنەن ورىس تىلىندە سويلەۋگە، جازۋعا بەيىم بولدى. ودان بولەك، كوپ ازاماتتار سول كەزدە ورىس مەكتەپتەرىندەگى ءبىلىم ساپاسى قازاق مەكتەپتەرىنەن ارتىق دەپ ويلادى. مىنە، سول ءۇردىس ءالى دە بار. وسى كۇنگە دەيىن ءوز جالعاسىن تاۋىپ كەلەدى. سوندىقتان بۇل ۇردىستەن ارىلۋ ءۇشىن «قازاق بولساڭ، بالاڭدى قازاق مەكتەبىنە بەر!»، «قازاقشا سويلەۋ - مادەنيەتتى ادامنىڭ بەلگىسى» دەگەن سياقتى مادەني، ساياسي-الەۋمەتتىك ستاندارتتى جاساپ، سونى كەڭىنەن ناسيحاتتاي ءبىلۋىمىز كەرەك. تاعى ءبىر ماسەلە. قازاق مەكتەپتەرىندەگى ءبىلىم بەرۋ ساپاسى ارتۋى ءتيىس. «قازاقشا ءبىلىم الساڭ، دۇنيەدەن ماقرۇم قالاسىڭ» دەگەن وتارلىق، كەڭەستىك ستەرەوتيپتى جويۋىمىز قاجەت. قۇدايعا شۇكىر، ءومىردىڭ ءوزى وسىنداي قيعاش پىكىرلەردى جوققا شىعارىپ جاتىر. سوندىقتان قازاق اتا-انا ءوز بالاسىن قازاق مەكتەبىنە باتىل تۇردە بەرۋى قاجەت.
- وزىڭىزگە بەلگىلى، ەلىمىزدە ەكى ءتۇرلى تىلدىك مادەنيەت، ياعني قازاقتىلدى جانە ءورىستىلدى ورتا بار. ەكى ورتانىڭ ءبىر-بىرىمەن ەتەنە تىعىز ارالاسىپ، بەلگىلى ءبىر ماسەلەنى تالقىعا سالىپ جاتقانى كورىنە بەرمەيدى. ءورىستىلدى باسىلىمداردا مەملەكەتتىك ءتىلدى ۇيرەتۋ تۋراسىندا، قازاقتىڭ ءتول رۋحانياتىنا، مادەنيەتىنە قاتىستى ماسەلەلەرگە ارنالعان ماقالالار جوقتىڭ قاسى. ال كەرىسىنشە، مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ اياسىن كەڭەيتۋ تۋراسىندا ءسوز بولا قالسا، ولاردىڭ قارسى پىكىر ايتىپ، اتتانداپ، شۋلاپ قويا بەرەتىنى بار. مۇنىڭ سەبەبى نەدە دەپ ويلايسىز؟
- ءيا، ءبىر-بىرىمەن ارالاسا بەرمەيتىن ەكى كەڭىستىك بار عوي. قازاقتىلدى جانە ءورىستىلدى. وسى ورايدا مىنا ماسەلەگە باسا نازار اۋدارعىم كەلەدى. ءتىل دەگەن كەزدە مۇنى تەك لينگۆيستيكالىق قۇرال دەپ قاراماۋىمىز قاجەت. ءتىل دەگەنىمىز - دۇنيەتانىم، تاريحي سانا، ومىرگە دەگەن كوزقاراسىمىز، ومىردە بولىپ جاتقان قاقتىعىستار مەن كارەزيالارعا دەگەن كوزقاراس، سولاردى شەشۋدىڭ جولى. اينالىپ كەلگەندە مۇنىڭ ءبارى تىلدىك ورتادان شىعادى. شىنىن ايتۋ كەرەك، قازاقتىڭ جەمقورلىققا دەگەن كوزقاراسى نەمەسە اۋىل شارۋاشىلىعىنا دەگەن كوزقاراسى جانە تاعى باسقاعا دەگەن كوزقاراسى باسقا ۇلتتارمەن سالىستىرعاندا ءارتۇرلى. سەبەبى ونىڭ ار جاعىندا ۇلكەن تاريحي جادى جاتىر. ەرتەگىلەرىمىز، اڭىزدارىمىز، نەبىر جىرلارىمىز بار. مۇنىڭ ءوزى ادامدى قالىپتاستىرادى. وسىنداي دۇنيەتانىمنان، ورتادان ءۇزىلىپ قالعان ادامدار ءۇشىن، ارينە، ولار جات دۇنيە بولىپ تابىلادى. ودان بولەك، بۇگىنگى ءورىستىلدى ورتانىڭ سىرتتان كەلىپ جاتقان قانداستارىمىزعا دەگەن، تىلگە دەگەن تىم قايشى كوزقاراستارى ۇلكەن مادەنيەتتىلىكتەن، تولەرانتتىلىقتان، سانادان تۋىنداپ وتىرعان جوق. بۇل - اشىنۋ، كۇيىنۋ. ءورىستىلدى ورتا كەشە عانا ءداۋىرى ءجۇرىپ تۇرعان كەزدە ءبارىن اۋزىنا قاراتىپ وتىر ەدى. ال بۇگىن وزدەرىنە تۇسىنىكتى، ۇيرەنگەن، وزدەرى ءومىر سۇرگىسى كەلەتىن الەمىنەن ايىرىلىپ بارا جاتىر. بۇل - ولار ءۇشىن ۇلكەن تراگەديا. مەن سىزگە ايتايىن، كەيبىر ءورىستىلدى ازاماتتار، لاۋازىمدى تۇلعالار «اۋىلدان كەلىپ جاتقان قازاقتار، شەتەلدەن كەلىپ جاتقان قانداستار ءبىزدى وزىمىزگە ۇيرەنشىكتى ورتادان ايىرىپ جاتىر» دەگەن ويلارىن ايتادى. ولاردىڭ ولاي ايتۋعا قۇقىعى بار ما؟ مەنىڭشە، جوق. سەبەبى «مادەني ستاندارت» دەگەن بار. كەزىندە الماتىنىڭ ستاندارتى دا ءارتۇرلى بولعان. ماسەلەن، 1917 جىلعا دەيىنگى ستاندارت، اناۋ ءوزىمىز اندا-ساندا جۇرەتىن 28 پانفيلوۆشىلار ساياباعىنىڭ داربازاسىندا «يتتەر مەن قازاقتارعا كىرۋگە بولمايدى» دەپ جازىلىپ تۇرعان ەدى. ول دا مادەني ستاندارت ەمەس پە؟ بالكىم، ولارعا وسىنداي ستاندارت كەرەك شىعار. ءبىز ولاي جاساپ جاتقان جوقپىز عوي. ءورىستىلدى ورتامەن بولعان ءبىر كەزدەسۋدە، مەن وسى جايتتى تولىقتاي ايتقان ەدىم. قازىرگى ءورىستىلدى ازاماتتار بولاشاق قازاق تىلىندە ەكەنىن بىلەدى. مەملەكەت ەرتە مە، كەش پە، قازاق تىلىندە سويلەيتىنىن بىلەدى. بىراق بۇلاردىڭ ءبىر عانا ويى «نەگە ءبىز جانىمىزدى قيناۋىمىز كەرەك» دەگەنگە سايادى، ياعني قازاق قاۋىمى ەندىگى كەزەكتە بۇل ازاماتتاردى ءجۇنجىتىپ جىبەرمەي، ءوزىنىڭ ءتول وركەنيەتىنە، ءتول مادەنيەتىنە قايتادان تابىستىرۋدىڭ ۇتىمدى جولدارىن قاراستىرۋى قاجەت. ال نەگىزى ۇلتتىق مادەنيەت دەگەنىمىز، ۇلتتىق مۇددە دەگەنىمىز ءار ازاماتتىڭ بىردەنەنى قۇرباندىققا شالا بىلۋىندە ەمەس پە؟ «ەگەر ەلىمىزدەگى كەز كەلگەن ازامات قازاقتىلدى گازەتتى كۇنىنە ءبىر ساعات وقۋعا ۋاقىت بولە الماسا، قازاق تىلىندەگى حاباردى كورۋگە قىزىقپاسا، وندا ەلىمىزدە نە ءبىتىرىپ ءجۇر» دەگەن اڭگىمە تۋىندايدى. وسى ورايدا ءبىزدىڭ الدىمىزدا بىرنەشە مىندەتتەر تۇر. بىرىنشىدەن، قالانى قازاقىلاندىرۋ ماسەلەسى. ول قالانى اۋىلداندىرۋ دەگەندى بىلدىرمەيدى. قالانى قازاقىلاندىرۋ دەگەنىمىز - ۇلتتىق ناقىش­تارمەن بەزەندىرۋ، ءتول مادەنيەتىمىزدە سۋسىنداۋ دەگەن ءسوز. اسىرەسە، سولتۇستىك وڭىردەگى قالالاردى قازاقىلاندىرۋ - باستى مىندەتتىڭ ءبىرى.
- اڭگىمەڭىزگە راقمەت! قىزمەتىڭىزگە شىعارما­شىلىق تابىستار تىلەيمىز!

اڭگىمەلەسكەن
سۇلتان تايعارين

http://anatili.kz/?p=7843