كوركەيگەن كوكپەكتى
جيىرما جىلدىڭ ىشىندە اتقارىلعان يگى ىستەردىڭ ارقاسىندا ءاربىر ءوڭىرىمىز وزگەرىپ، ءومىرىمىز جاقسارىپ كەلەدى. تومەندە شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ كوكپەكتى اۋىلىنان فوتورەپورتاج بەرىلىپ وتىر. (سۋرەتتەر «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنىڭ سايتىنان الىندى).
سوناۋ نارىق قاتىناستارىنا وتپەلى كەزەڭدە كوكپەكتى اۋدانىنىڭ تۇرعىندارى (شقو) قارجى تاپشىلىعى سالدارىنان قاتتى كۇيزەلدى. 1997 جىلى وڭتايلاندىرۋ ساياساتى نەگىزىندە بۇرىنعى سامار اۋدانىمەن بىرىككەن سوڭ، «قولى قيمىلداعاننىڭ، اۋزى قيمىلدايدى» دەگەندەي، ەكونوميكانى العا باستىرۋ قامىمەن ءبىرشاما ىستەر تىندىرىلدى. الايدا كوپتەگەن اۋىلداردىڭ توز-توزى شىعىپ، اۋدان ورتالىعىنداعى بىرقاتار الەۋمەتتىك عيماراتتار ۇستاعاننىڭ قولىندا، تىستەگەننىڭ اۋزىندا كەتتى.
جيىرما جىلدىڭ ىشىندە اتقارىلعان يگى ىستەردىڭ ارقاسىندا ءاربىر ءوڭىرىمىز وزگەرىپ، ءومىرىمىز جاقسارىپ كەلەدى. تومەندە شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ كوكپەكتى اۋىلىنان فوتورەپورتاج بەرىلىپ وتىر. (سۋرەتتەر «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنىڭ سايتىنان الىندى).
سوناۋ نارىق قاتىناستارىنا وتپەلى كەزەڭدە كوكپەكتى اۋدانىنىڭ تۇرعىندارى (شقو) قارجى تاپشىلىعى سالدارىنان قاتتى كۇيزەلدى. 1997 جىلى وڭتايلاندىرۋ ساياساتى نەگىزىندە بۇرىنعى سامار اۋدانىمەن بىرىككەن سوڭ، «قولى قيمىلداعاننىڭ، اۋزى قيمىلدايدى» دەگەندەي، ەكونوميكانى العا باستىرۋ قامىمەن ءبىرشاما ىستەر تىندىرىلدى. الايدا كوپتەگەن اۋىلداردىڭ توز-توزى شىعىپ، اۋدان ورتالىعىنداعى بىرقاتار الەۋمەتتىك عيماراتتار ۇستاعاننىڭ قولىندا، تىستەگەننىڭ اۋزىندا كەتتى.
ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العان جىلدار ىشىندە اۋداندا كوپ ىستەر اتقارىلا باستادى. سوڭعى 2 جىلدان بەرى اۋداندى بىلىكتى باسشى دۇيسەنعازى مۋسين باسقارىپ كەلەدى. 9 جىل بويى كورشى جارما اۋدانىن ىسكەرلىكپەن باسقارىپ اۋداندى الدىڭعى قاتارعا شىعارعان، سول قاجىرلى ەڭبەگى ءۇشىن «قۇرمەت» وردەنىن ومىراۋىنا تاققان د.مۋسين اۋداندى كوركەيتۋ، ەكونوميكانى ورگە باستىرۋ جولىندا ىزدەنىستەر تانىتا باستادى. ول ەڭ الدىمەن كوكپەكتى اۋىلىنىڭ كوشەلەرىن جوندەپ، اسفالت توسەتتىردى. يەسىز قالعان عيماراتتاردى كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزدى. بۇدان 2 جىل بۇرىن وبلىس اكىمى بەردىبەك ساپارباەۆتىڭ باستاماسىمەن «تۋعان جەرگە تاعزىم» اكتسياسى دۇنيەگە كەلگەن ەدى. ونداعى ماقسات وسى جەردىڭ تۇلەكتەرى، كاسىپكەرلىكپەن شۇعىلدانىپ جۇرگەن جانى جايساڭ ازاماتتاردى تۋعان ەلىنىڭ ەكونوميكاسىن كوتەرۋگە تارتۋ بولاتىن. بۇل شاقىرۋعا ەڭ ءبىرىنشى بولىپ كوكپەكتى اۋدانىندا كىندىك قانى تامعان، قازىر الماتىدا تۇراتىن نۇربەك ۋاليەۆ ءۇن قوستى.
نۇرەكەڭ «ەلىم-اي» دەگەن باعدارلامانى دۇنيەگە اكەلىپ، كوكپەكتىدە 216 ملن.تەڭگەگە تۇرعىندارعا قىزمەت كورسەتۋگە ارنالعان كەشەن سالىپ بەردى. ول اۋداننىڭ 80 جىلدىق مەرەيتويى قارساڭىندا سالتاناتتى جاعدايدا اشىلدى. «ەلىم-اي» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگى ەلىمىزدەگى ەڭ ءىرى سەرپىندى جوباعا ەنەتىن سيىر ەتىن شەتەلدەرگە ەكسپورتقا شىعاراتىن مال بورداقىلاۋ كەشەنىنىڭ قۇرىلىسىن باستاپ كەتتى. ونىڭ سمەتالىق قۇنى 4 ملرد. تەڭگەدەن اسادى، اياقتالۋ مەرزىمى - 2012 جىل. اتالمىش كەشەن كوكجايىق اۋىلىندا بوي كوتەرمەك.
ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 20 جىلدىق مەرەيتويىن كوكپەكتىنىڭ تاعى ءبىر ىسكەر ازاماتى تۇراربەك راكيشەۆ وزىندىك سىي-سياپاتىمەن قارسى الماق. ول 15 ملن.تەڭگەگە سامار اۋىلىندا «رومات» اتتى فيرمالىق ءدارىحانانى ىسكە قوستى. بيىل كوكپەكتى اۋىلىندا 90 ورىندىق بالاباقشا، سامار اۋىلىندا بالاباقشاعا قوسىمشا 75 ورىندى 3 توپ اشىلدى. بالالاردى مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋمەن قامتۋ جانە تاربيەلەۋدىڭ ءوسۋ قارقىنى 9 اي بويىنشا 110,1 % قۇرادى.
2011-2012 جىلدارعا 2 ءبىلىم بەرۋ نىسانىن سالۋ جوسپارلاندى. اقوي جانە ماماي اۋىلدارىندا 80 ورىندىق مەكتەپتىڭ قۇرىلىسى اياقتالماق. دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىندا الەۋمەتتىك ماڭىزدى كورسەتكىشتەردىڭ رەتتەلۋى باقىلاندى. 2010 جىلدىڭ وسى كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا ءسابيلەردىڭ تۋ دەڭگەيى ءوسىپ، ول 120,3 %-دى قۇرادى، بۇل وبلىس اۋداندارى اراسىندا 1-ورىن دەگەن ءسوز.
كوكپەكتى اۋدانىنىڭ بارلىق اۋىلدىق وكرۋگتەرى قازىر ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 20 جىلدىعىن ەستە ساقتالاتىنداي ءماندى دە ءساندى وتكىزۋدە. اۋىلدار كوركەيىپ، اعاش كوشەتتەرى وتىرعىزىلدى. مەكتەپتەر مەن مەكەمەلەر، ۇجىمدار مەرەيتوي قۇرمەتىنە باعدارلامالار جاساپ، قارتتار جانە ارداگەرلەرمەن كەزدەسۋلەر وتكىزىپ، قايىرىمدىلىق اكتسياسىن ۇيىمداستىرۋدا. اۋدان اكىمى د.مۋسيننىڭ ايتۋىنشا، بيىل كوكپەكتىدە مادەنيەت ءۇيى، بالاباقشا، وقۋشىلار دەمالاتىن جازعى لاگەر اشىلىپتى. اعىمداعى جىلدىڭ 9 ايىندا 7 ملرد.-قا جۋىق جالپى ايماقتىق ءونىم شىعارىلعان. قازىر اۋداندا 70 مىڭعا جۋىق ءىرى-قارا، 13 مىڭعا جۋىق جىلقى بار، مال باسى تۇراقتى ءوسىپ كەلەدى. جىل باسىنان بەرى 1 مىڭ شارشى مەترگە جۋىق تۇرعىن ءۇي پايدالانۋعا بەرىلدى.
كوركەيىپ، گۇلدەنىپ كەلە جاتقان كوكپەكتى اۋدانىنىڭ تۇرعىندارى تاۋەلسىزدىك مەرەيتويىن وسىنداي تارتۋمەن قارسى الماق.
