كەشە جۇرتشىلىقپەن كەزدەسۋگە قاتىساتىن لاۋازىمدى توپ بورودۋليحا اۋدانىندا بولدى. اۋدان ورتالىعىنا كىرە سالىسىمەن ايماق باسشىسى جىلىتۋ قازاندىقتارىنىڭ جاي-كۇيىن تەكسەردى.

قىلىشىن سۇيرەتىپ قىس تا كەلە جاتىر. اۋىلداعى ساۋساقپەن سانارلىق كوپقاباتتى بىرنەشە ۇيگە جىلۋ جەتكىزەتىن قازاندىقتارعا ءدال قازىر قىزۋ جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتىر ەكەن. كومىر، اۋىزسۋ، تاعى باسقا دا تۇرمىستىق ماسەلەلەردىڭ انىق-قانىعىن سۇراپ بىلگەن وبلىس اكىمى جاۋاپتى ادامدارعا ناقتى تاپسىرمالار جۇكتەدى.

بورودۋليحا اۋىلىنىڭ جۇرتىمەن كەزدەسۋ بارىسىندا ايماق باسشىسى اۋداندا تەز شەشۋدى قاجەت ەتىپ تۇرعان اسا ماڭىزدى ماسەلەلەردىڭ جوق ەكەندىگىن تىلگە تيەك ەتتى.

- «تىرەك اۋىلدارىن دامىتۋ» باعدار-لاماسى بويىنشا جۇمىستار بۇل اۋداندا تىم سىلبىر اتقارىلۋدا. بيلىك بارىنشا كومەك جاساپ جاتىر، ارى قاراي ەل بولىپ، جۇرت بولىپ كوشەلەردى اباتتاندىرۋعا اتسالىسۋلارىڭىز كەرەك. ءار ازامات ءوز اۋلاسىنا ۇقىپتى قاراعانى دۇرىس، تازالىق مادەنيەتى دەگەن وسى جەردەن شىعادى. اۋىلدىق اكىمدىك ۇيىمداستىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزە وتىرىپ، ارنايى جۇمىس توبىن قۇرۋى كەرەك. ول توپقا اۋزى دۋالى اقساقالداردى، اۋىل ارداگەرلەرىن ەنگىزىڭىزدەر. ميحايليچەنكوۆو اۋىلى اۋدانداعى تىرەك اۋىلدارىنىڭ قاتارىندا جانە تۋرا كۇرە جولدىڭ بويىندا تۇر. ال قاشالارى كوزگە سۇرەڭسىز كورىنەدى. ءبىر قۇتى بوياۋ الىپ، قورشاۋلارىڭىزدى ارلەپ قويۋدىڭ ەشقانداي قيىندىعى جوق، - دەدى وبلىس باسشىسى.

كەشە جۇرتشىلىقپەن كەزدەسۋگە قاتىساتىن لاۋازىمدى توپ بورودۋليحا اۋدانىندا بولدى. اۋدان ورتالىعىنا كىرە سالىسىمەن ايماق باسشىسى جىلىتۋ قازاندىقتارىنىڭ جاي-كۇيىن تەكسەردى.

قىلىشىن سۇيرەتىپ قىس تا كەلە جاتىر. اۋىلداعى ساۋساقپەن سانارلىق كوپقاباتتى بىرنەشە ۇيگە جىلۋ جەتكىزەتىن قازاندىقتارعا ءدال قازىر قىزۋ جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتىر ەكەن. كومىر، اۋىزسۋ، تاعى باسقا دا تۇرمىستىق ماسەلەلەردىڭ انىق-قانىعىن سۇراپ بىلگەن وبلىس اكىمى جاۋاپتى ادامدارعا ناقتى تاپسىرمالار جۇكتەدى.

بورودۋليحا اۋىلىنىڭ جۇرتىمەن كەزدەسۋ بارىسىندا ايماق باسشىسى اۋداندا تەز شەشۋدى قاجەت ەتىپ تۇرعان اسا ماڭىزدى ماسەلەلەردىڭ جوق ەكەندىگىن تىلگە تيەك ەتتى.

- «تىرەك اۋىلدارىن دامىتۋ» باعدار-لاماسى بويىنشا جۇمىستار بۇل اۋداندا تىم سىلبىر اتقارىلۋدا. بيلىك بارىنشا كومەك جاساپ جاتىر، ارى قاراي ەل بولىپ، جۇرت بولىپ كوشەلەردى اباتتاندىرۋعا اتسالىسۋلارىڭىز كەرەك. ءار ازامات ءوز اۋلاسىنا ۇقىپتى قاراعانى دۇرىس، تازالىق مادەنيەتى دەگەن وسى جەردەن شىعادى. اۋىلدىق اكىمدىك ۇيىمداستىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزە وتىرىپ، ارنايى جۇمىس توبىن قۇرۋى كەرەك. ول توپقا اۋزى دۋالى اقساقالداردى، اۋىل ارداگەرلەرىن ەنگىزىڭىزدەر. ميحايليچەنكوۆو اۋىلى اۋدانداعى تىرەك اۋىلدارىنىڭ قاتارىندا جانە تۋرا كۇرە جولدىڭ بويىندا تۇر. ال قاشالارى كوزگە سۇرەڭسىز كورىنەدى. ءبىر قۇتى بوياۋ الىپ، قورشاۋلارىڭىزدى ارلەپ قويۋدىڭ ەشقانداي قيىندىعى جوق، - دەدى وبلىس باسشىسى.

جيىن بارىسىندا جەرنوۆكا اۋىلىندا سالىنىپ جاتقان مەكتەپ ماسەلەسى، الەۋمەتتىك نىساندار، تۇرعىن ۇيلەردى جوندەۋ، ەگىن ورۋ جانە تاعى باسقا دا تۇرمىستىق ماسەلەلەر تالقىلاندى.

تۇرعىندار تاراپىنان قويىلعان سۇراق-تاردىڭ ىشىندە جەزكەنت ەلدى مەكەنىن شاعىن قالالار قاتارىنا جاتقىزسا، بورودۋليحا مەن جەزكەنت اراسىنداعى جول جوندەلسە دەگەن تالاپ-تىلەكتەر دە از بولمادى.

وبلىس اكىمىنىڭ ايتۋىنشا، شاعىن قالا-لار قاتارىنا جاتقىزىلاتىن ەلدى مەكەندەر بەلگىلى تارتىپكە سايكەس تاڭدالىنىپ الىنادى. جەزكەنت قالاسىنا «قازاقمىس» كومپانياسى دەمەۋشىلىك جاسايتىندىقتان اتالمىش قاتارعا كىرە المايدى. جول جوندەۋ ماسەلەلەرىنىڭ قارجىمەن تىكەلەي بايلا-نىستى ەكەندىگى بەلگىلى. جيىن بارىسىندا تارتىلىپ بارا جاتقان «بولشوە» كولىنىڭ ەكولوگيالىق جاعدايى دا ءسوز بولدى. كول ايدىنى سۋالعان سوڭ ونىڭ تۇبىندەگى باتپاقتان زياندى گاز ءبولىنىپ، ماڭايداعى اۋىلداردىڭ بەرەكەسىن الىپ تۇر. وبلىس باسشىسى ەكولوگتار مەن ارنايى مامانداردىڭ قىزمەتى ارقىلى اتالمىش ماسەلەنى نازارعا الاتىنىن جەتكىزدى.

«نوۆايا زاريا» مال ءوسىرۋ كەشەنىندە بولعان ايماق باسشىسى قازىر ۇلكەن قارقىنمەن دايىندالىپ جاتقان 400 باسقا ارنالعان ارنايى ساۋىن الاڭىنىڭ قۇرىلىسىمەن تانىستى. بۇل شارۋاشىلىقتا قازىردىڭ وزىندە ەكى مىڭنان استام ءىرى قارا وسىرىلەدى ەكەن. شارۋاشىلىق ديرەكتورىنىڭ ايتۋىنشا، كەشەندە كۇن سايىن 500 باس سيىر ساۋىلىپ، ءۇش مىڭ ليترگە دەيىن ءسۇت دايىندالادى. وندىرىلگەن ءسۇتتى پاۆلودار قالاسىنىڭ «فۋدماستەر» فيرماسى ءليترىن قىستا 85, جازدا 75 تەڭگەدەن ساتىپ الاتىن كورىنەدى.

- بيىل ءشوپ ماسەلەسى قيىندىق تۋعىزىپ تۇر، قازىر قىسقى قور رەتىندە سۇرمە ءشوپ دا-يىنداپ جاتىرمىز. ساۋىپ وتىرعانىمىز سيممەنتال تۇقىمداس سيىرلار، الداعى ۋاقىتتا ەتتى-ءسۇتتى باعىتتاعى اسىل تۇقىمدى مال باسىن كوبەيتۋ ويىمىزدا بار، - دەيدى شارۋاشىلىق جەتەكشىسى.