وسىدان ءبىراز ۋاقىت بۇرىن، تامىز ايىنىڭ اياق شەنىندە ۋكراينانىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى پەتر ۆرۋبلەۆسكي قازاق بلوگەرىنە ەكى اۋىز سوزبەن سۇحبات بەرىپ، وعان ەل شۋ ەتە قالدى.

توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشى دەگەن اتاعى بار، ءوز ەلىنىڭ مۇددەسىن مۇرات قىلعان ديپلومات ۆرۋبلەۆسكي، سوزبە-ءسوز: «ستاراەمسيا ۋبيت كاك موجنو يح بولشە. چەم بولشە مى ۋبەم رۋسسكيح سەيچاس، تەم مەنشە پريدەتسيا يم ۋبيۆات ناشيح دەتەي. ۆوت ي ۆسە!» - دەگەن ەدى. قازاقشاعا قوتارساق: «ولاردى كوبىرەك ولتىرۋگە تىرىسامىز. ءبىز قازىر ورىستاردى قانشالىقتى كوپ ولتىرسەك، ولار ءبىزدىڭ بالالارىمىزدى سوعۇرلىم از ولتىرەدى. بارى وسى»، - دەدى.

ەلشى ۆرۋبلەۆسكيدىڭ وسى ايتقاندارى قازاقستان قوعامىندا قىزۋ تالقى تۋدىردى. رەسەي بيلىگىنىڭ اگرەسسياسىنا قارسى حالىق ەلشىنى جاقتادى. ال انشەيىندە بار-جوعى بەلگىسىز جاتاتىن، ەل ىشىندەگى ۇلتارالىق كيكىلجىڭدەرگە قاتىستى «ءلام-ميم» دەپ جاق اشپايتىن قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى دەيتىن ايدىك ۇيىم ءبىرىنشى بولىپ باس كوتەردى.

«ەلشى ۆرۋبلەۆسكي ەل ىشىنە ىرىتكى سالۋدا. سوندىقتان ونى ەلدەن شىعارايىق»، - دەپ ۇندەۋ جاسادى. وي، ءپالى... اسسامبلەيانىڭ اپىل-عۇپىل جاساعان ۇندەۋىنە قازاقستاننىڭ ەستى جۇرتى نارازىلىق تانىتتى. ءتىپتى، اسسامبلەيانى تاراتۋ تۋرالى ارنايى پەتيتسيا دا جاريالادى.

ونان سوڭ، قازاقستانداعى سويى ورىس ءبىرلى-جارىم بەلسەندى دە بۇلقان-تالقان بولدى. ارتىنان قر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى ەلشى ۆرۋبلەۆسكيدى شاقىرىپ الىپ، ەسكەرتۋ جاسادى. ەلشى: «ماقۇل كوندىم»، - دەگەندەي بولدى. وسىمەن گۋ-گۋ گاپ ءتامام بولۋى كەرەك ەدى.

جوق. ىسكە رەسەي ارالاستى. «ۋكراينانىڭ قازاقستانداعى ەلشىسىن قازاقستان بيلىگى ەلدەن قۋىپ شىعۋى كەرەك»، - دەپ تالاپ قويدى. بۇيىرىپ سويلەدى. وسىدان سوڭ، ەلشى ۆرۋبلەۆسكي كيەۆكە قايتا ورالعانى بەلگىلى بولدى. رەسمي تۇردە: «ەلشى ەڭبەك دەمالىسىنا كەتتى»، - دەدى.

كەشە سول ەلشى ۆرۋبلەۆسكي قازاقستانعا قايتىپ ورالدى. استاناعا، ءوزىنىڭ جۇمىس ورنىنا قايتىپ كەلدى. وسى اقپارات جارىققا شىعا سالىسىمەن، رەسەي تاعى شۋلادى. «ورىستاردى قىرۋ كەرەك» دەگەن ۆرۋبلەۆسكيدى قازاقستان نەگە قايتا الدىرتتى؟»، - دەپ شۋلادى. رەسەيدىڭ پروپوگاندالىق ارنالارىنداعى كوبىك اۋىز كوپ ساياساتكەرسىماقتار عانا ەمەس، رف سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ ءوزى كوممەنتاري بەردى. رف ءسىم-ءىنىڭ ارنايى وكىلى ماريا زاحاروۆا: «وتە وكىنىشتى. استانانىڭ «مىناۋ «باندەرالىق ەميسساردىڭ» قازاقستانعا قايتا ورالمايدى»، - دەگەن ۋادەسى ورىندالعان جوق. بۇل اام قازاقستان استاناسىنا قايتىپ ورالدى. جاي عانا، كيىم-كەشەگىن جيناپ كەتۋ ءۇشىن ورالماعانى تۇسىنىكتى. ول ديپميسسيا باسشىسى رەتىندە جۇمىستارىن جالعاستىرۋدا»، - دەپ سويلەدى.

قازاقستاننىڭ رەسەيدەگى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى ەرمەك كوشەرباەۆتى رف ءسىم-ىنە ارنايى شاقىرتىپ، ەسكەرتۋ جاسادى. «رەسەي فەدەراتسياسى مۇنداي جاعدايعا الاڭداۋلى»، - دەدى، جۇمسارتىپ ايتساق.

رەسەي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ بۇل ارەكەتتەرىنە قازاقستاننىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى دە جاۋاپ قاتتى.

قر ءسىم مالىمدەمەسى:

«رف ءسىم-ءىنىڭ رەسمي وكىلى ماريا زاحاروۆانىڭ پىكىرىنە قاتىستى ايتارىمىز، ۋكراينانىڭ قازاقستانداعى ەلشىسىن ەلدەن شىعارۋ تۋرالى مالىمدەمەسى ءھام سويلەۋ مانەرى قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى تەڭ قۇقىلى ارىپتەستىك، وداقتاستىق قارىم-قاتىناستار سيپاتىنا قايشى.

ۋكراينا تارابىنا دا، قازاقستان قوعامىنا دا ەلشى ۆرۋبلەۆسكيدىڭ سوزدەرىنە قاتىستى قازاقستاننىڭ رەسمي پوزيتسياسى تۇسىندىرىلگەن. ەلشى ۆرۋبلەۆسكيدىڭ سوزدەرى قازاقستانداعى ەتنيكالىق ورىستارعا جاعىمسىز اسەر ەتكەنى ايتىلدى. ۋكراينا تارابى دا ەلشىنىڭ بۇل سوزدەرى ديپلوماتيالىق قاتەلىك بولعانىن ايتتى»، - دەدى.

بۇل قر ءسىم-ءىنىڭ رەسمي وكىلى ايبەك سمادياروۆتىڭ سوزدەرى. سمادياروۆ مىرزا ۋكراينامەن كەلىسسوز وتكەنىن، ۋكراينا تارابى جاعدايدى تۇسىنگەنىن جانە ەلشى ۆرۋبلەۆسكيدى قىزمەتىنەن بوساتاتىن بولىپ ۋاعدالاسقانىن ايتتى.

«ۋكراينا سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى تارابىنان قازاقستانعا جاڭا ەلشى تاعايىنداۋ تۋرالى ۇسىنىس ءتۇستى. ءبىز بۇل ماسەلەدە ۋكراينامەن تولىق كەلىسىپ، جۇمىس ىستەپ جاتىرمىز. ەلشى ۆرۋبلەۆسكيدىڭ تەرىس رەپۋتاتسياسى قالىپتاستى. سوندىقتان قر ءسىم-ىندە ونىمەن ەشقانداي كەزدەسۋ جوسپارلانباعان»، - دەپتى.

رەسەي ەلشىسىن شاقىرتىپ، ەسكەرتۋ جاسالادى

رەسەيدىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى قر ءسىم-ىنە شاقىرتىلدى. وعان كەشەگى ماريا زاحاروۆانىڭ سوزدەرىنە قاتىستى ەسكەرتۋ جاسالادى.

«رەسەي ەلشىسىن شاقىرتتىق. باستى تالقى – رف ءسىم-ءىنىڭ رەسمي وكىلى ماريا زاحاروۆانىڭ مالىمدەمەسى. ماريا زاحاروۆانىڭ سويلەۋ مانەرى – ەكى ەل اراسىنداعى تەڭ قۇقىلى ارىپتەستىك بايلانىستار پرينتسيپىنە قايشى كەلەدى»، - دەپتى سمادياروۆ مىرزا.

جالپى، ەلشى ۆرۋبلەۆسكيدىڭ ارەكەتىنە باعا ءادىل بەرىلۋى كەرەك. رەسەي بيلىگى بۇيىردى، اسسامبلەيا ايتتى ەكەن دەپ، ەلشىنى ەلدەن شىعارۋ – ساياسي تاۋىلدىلىكتىڭ بەلگىسى!

راس، «مۇنداي ءىس-ارەكەت مەملەكەتتەر اراسىنداعى دوستىق مامىلەگە كەدەرگىسىن تيگىزبەۋى ءتيىس» ء(سىم-ءنىڭ مالىمدەمەسىنەن). ديپلوماتيالىق قىزمەتتىڭ ەرەجەسى مەن ەتيكاسى سولاي. داۋىمىز جوق.

ماسەلە مۇلدە باسقادا. رەسەيدىڭ وككۋپانت اسكەرى جۇزدەگەن، مىڭداعان بەيبىت حالىقتى قىناداي قىرىپ، ميلليونداردى ءۇي-جايىن تاستاپ، بوستىرىپ جىبەرگەن، اسكەري ەمەس نىساندارعا، تۇرعىن-جايلارعا كۇن دەمەي، ءتۇن دەمەي زىمىران جاۋدىرىپ جاتقان قانىشەر تىرلىككە ەلشى نە دەۋى كەرەك ەدى؟ دۇنيەجۇزىنىڭ ەستى جۇرتى ايىپتاعان الاپات سوعىستا ورىستىڭ وعىنان قىرىلىپ جاتقان ۋكراينالىقتاردىڭ ولگەنى دۇرىس بولدى دەۋى كەرەك پە؟

راس، «ۋبەم رۋسسكيح» دەگەنى دوعالداۋ ءسوز. تۇتاس حالىقتى عايباتتاۋ – ديپلوماتتىڭ تىلىنە جات. ءاسىلى، بۇنى ەلشىدەن گورى، ءوز ەلىنىڭ پاتريوتى، جانكەشتى ازاماتى ەرىكسىز ەموتسياعا بەرىلىپ ايتقان ءسوز دەپ باعالاۋ كەرەك.

قر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى شاقىرتىپ، ەسكەرتۋ جاسالدى ما؟ جاسالدى! وسىمەن گاپ ءتامام بولۋى كەرەك ەدى. ال ونى ەلدەن شىعارۋ – رەسەي بيلىگىنە تاۋەلدىلىكتىڭ ناقتى كورىنىسى! باسقا ءسوز جوق!

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz