ادامزات تاريحىندا ۇنەمى لوكالدى مادەني وشاقتار پايدا بولىپ جاتادى...

وسىنداي كەزدەرى ول جەرلەردە كىندىككە بايلانعان تارتىلىس كۇشىنەن قاشۋ ورىن الادى. ورتا عاسىرلاردا بۇل ء"بىر ورتالىققا باعىنعان دىننەن" قاشۋ ارقىلى كورىنىس تاپتى.

ەۋروپادا كاتوليكتەر مەن پروتەستانتتار سوعىسى جانە ليۋتەراندىق پەن پراۆولاۆيەنىڭ پايدا بولۋى - وسىنىڭ ايعاعى. جاقىندا عانا ورىس شىركەۋىنەن ۋكراينا شىركەۋىنىڭ ءبولىنىپ شىعۋى دا سودان.

يسلام ورتا ازياعا قىلىش جۇزىمەن كەلدى.

بىراق، كەيىن ونىڭ تارالۋىنىڭ بەيبىت جولىن ياسساۋي جاسادى. ول تاڭىرلىكتى يسلامداندىردى.

بۇل دا "ورتالىقتان قاشۋ" كورىنىسى.

سوندىقتان، بۇرىنعى قازاق ءدىنى - اتى جاعىنان "يسلام", زاتى جاعىنان "تاڭىرلىك" بولىپ مۇنداعا دەيىن ءومىر ءسۇردى.

تاۋەلسىزدىكتەن كەيىن قازاقستاندا "قانداي يسلام بولۋى كەرەك؟" دەگەن ماسەلە پايدا بولدى.

سەبەبى، ءدىندى دە تاۋەلسىزدىككە وراي قايتا قۇرۋ باستالدى.

وسى كەز ارابي ءدىني ورتالىقتار ەرەكشە بەلسەندىلىك تانىتىپ، بىزدەگى ء"داستۇرلى" دەپ كەلگەن ءدىني قالىپتى ىعىستىرا باستادى...

بۇل پروتسەسس مورالدىك جانە باسقا كۇيزەلىس (داعدارىس) جاعدايندا وتكەندىكتەن - يسلام الەمىندە ورىن الىپ وتىرعان بارلىق اعىمداردىڭ قايشىلىعى بىزگە كەلدى.

ءسويتىپ، ءبىر ءدىن ىشىندەگى "سەكتالىق مايدان" بىزگە كوشتى.

ال، قاتاڭ ءدىني ەرەجەسىن ۇستاناتىن ارابتاردا ول جوق.

ىردۋ-دىردۋ ءدىني كوزقاراس تۇرعىدا بولشەكتەنگەن قازاقستاندا عانا بار.

ناتيجەسىندە، يسلامي سەكتالار اراسىنداعى تارتىس بىزدە ءورشىدى...

ول تۇتاس قازاقتى ىدىراتۋعا بەت الدى...

ال، بۇعان ىلەسە قازاقستاننىڭ تاۋەلسىز مەملەكەت رەتىندە جاڭا مادەني ورتاعا اينالۋ تەتىكتەرىن ىسكە قوسۋ ماسەلەسى كۇن تارتىبىنە قوسىلدى.

سوعان ساي، ەلىمىزدە مەملەكەتشىلدىكتى ماقسات ەتكەن جاڭا دۇنيەتانىم - تاڭىرلىك دۇنيەتانىم جاڭعىردى.

بۇل دا جاڭادان قالىپتاسۋ ۇستىندەگى وركەنيەتتىڭ "ورتالىقتان قاشۋ" بەلگىسى (تەك ءدىني باعىتتاعى).

ازىرگە ەلدە يسلام پوزيتسياسى كۇشتى.

وعان ىقپال ەتۋشى - قازاقتىڭ اسا ءبىر قاتتى دىنشىلدىگى ەمەس، كەرىسىنشە، قازاقتىڭ دىننەن الىستىعى...

قازاقتىڭ ءوزىن "مۇسىلمانمىن" دەۋى مەن "دىنشىلدىگى" اراسى جەر مەن كوكتەي.

ارينە، "مۇسىلمان" ءسوزى قۇلاققا ۇيرەنشىكتى بولعان سوڭ كوپ ايتىلادى.

ايتپەسە، جۇرت جاپپاي "تازا مۇسىلمان" ەمەس.

وسى جاعدايدا يسلام ناسيحاتى قازاقتىڭ "مۇسىلمانمىن" دەگەنىنە تاستاي جابىستى.

ءدىندى تاراتۋدى وسىدان باستاۋدى قولعا الدى...

ودان ءارى يسلام فۋندامەنتاليزمىن ەندىرۋ كوزدەلەدى....

بىراق، سول ارادا پايدا بولا كەتكەن، نە جاڭعىرىپ ۇلگەرگەن تاڭىرشىلىك يسلامعا بارىنەن بەتەر قاتتى سوققى بەرۋدە...

بولاشاقتا قازاق

- نە ءتاڭىرىن قايتا تابادى،

- نە يسلاممەن استارلاسقان پەريفەريالىق ءدىني فورماعا يە بولادى،

- نە عىلىمي- تەحنولوگيالىق جولعا تۇسەدى دەپ بولجاۋعا بولادى...

بىراق، قالاي بولعاندا دا، قازاق ءدىنسىز نە قۇدايسىز قالمايدى.

سەبەبى، تاڭىرلىك دۇنيەتانىمداعى تاڭىرلىك ءىلىمى مەن قازىرگى زاماناۋي عىلىمي تانىم ءبىر قاتارداعى قۇبىلىستار بولىپ شىقتى...

ءبىزدى سول قۇتقارادى.

وسى ەرەكشەلىگىمىز ءبىزدى جاڭا وركەنيەت وشاعىن - قازاق مەملەكەتتىلىگىن ومىرگە اكەلۋگە كومەكتەسەدى...

ءابدىراشيت باكىرۇلى

Abai.kz