ۋكراينا مەن رەسەيدىڭ سوعىسىنا كەلەر جىلى اقپاندا ەكى جىل تولادى. سوعىستىڭ كەلەر جىلى دا جالعاساتىن ءتۇرى بار. BBC-ءدىڭ جۋرناليستەرى سوعىستا شەشۋشى رءول وينايتىن بەس نەگىزگى فاكتوردى اتادى.

ءبىرىنشى – قارجىلاي كومەك!

2022 جىلى اقپاندا رەسەي ۋكرايناعا باسىپ كىرگەندە، ۋكراينا ويلاماعان جەردەن ورىس اسكەرىنە بەرىلمەي، تويتارىس بەرىپ، حالىقارالىق قاۋىمداستىقتىڭ العىسىنا بولەندى. وداقتاس ەلدەردىڭ اسكەري كومەك بەرۋىنە تۇرتكى بولدى. «2024 جىلى جاعدايدىڭ وزگەرەتىن ءتۇرى بار، ولاي دەۋىمىزگە سەبەپ ەكى نەگىزگى قارجى كوزى ەكى ۇداي بولىپ وتىر», - دەپ جازادى اعىلشىن جۋرناليستەرى.

امەريكادا ۋكرايناعا قارجىلاي كومەك اقش كونگرەسسىنىڭ ماقۇلداۋىن كۇتىپ جاتىر. ولار جاڭا جىلعا دەيىن شەشىم شىعارايىن دەپ وتىرعان جوق.

ەۋرووداقتىڭ ۋكرايناعا باعىتتاعان 50 ميلليارد ەۋرو كومەگى ۆەنگريانىڭ قارسىلىعىنان كەيىن وتپەي قالدى. ۆەنگەريا ەۋروپاداعى بىردەن-ءبىر رەسەيشىل ەل بولىپ قالدى. ۋكرايناعا قارجىلاي، اسكەري كومەك بەرۋگە و باستان قارسى بولىپ كەلەدى.

ەكىنشى – قارۋ-جاراق!

سىرتقى كومەكتىڭ سوزبالاڭعا سالىنۋى ۋكراينا تاراپتىڭ وق-ءدارى تاپشىلىعىن تۋدىرۋدا. ەۋرووداق قاراشا ايىنداعى مالىمدەمەسىندە، ۋكرايناعا ناۋرىزدان بۇرىن 1 ميلليون دانا سنارياد جەتكىزۋ جوسپارىنىڭ ورىندالماي قالاتىنىن ايتقان ەدى. ۋكراينانىڭ جازداعى قايتارما شابۋىلىنىڭ كەشەۋىلدەۋىنە دە وسى وق-ءدارى تاپشىلىعى سەبەپ بولعان ەكەن. بۇل جاعداي زەلەنسكيدى ابىگەرگە سالسا، پۋتينگە سەنىمدى سويلەۋگە سەبەپ بولىپ وتىر. ول جىلدىق ءباسپاسوز جيىنىندا رەسەيدىڭ اسكەري ءوندىرىسىنىڭ جاندانىپ كەلە جاتقانىن، ال «دايىن اسقا تىك قاسىق بولعان» ۋكراينانىڭ جاعدايىنىڭ قيىن ەكەنىن تىلگە تيەك ەتتى. 2024 جىلى ۋكراينانىڭ اسكەري بيۋدجەتى 43 ميلليارد 2 ميلليون دوللاردى قۇراسا، ال رەسەيدىكى 112 ميلليارد دوللار بولىپ، رەكورد ورناتقان.

ءۇشىنشى – اسكەر سانى!

سوعىس باستالعالى بەرى 6 ميلليون ۋكراينا ازاماتى ەلدەن كەتكەن. اسكەرگە الۋ مەن ولاردى سوعىسقا دايىنداۋ كيەۆ ءۇشىن ءالى دە وزەكتى ماسەلە بولىپ وتىر. 18 بەن 60 جاس ارالىعىنداعى ەل تۇرعىنداردىڭ شەتەلگە شىعۋىنا زاڭ جۇزىندە تىيىم سالىندى. شەتەلدەردەگى ۋكراين ازاماتتارىن سوعىسقا تارتۋدا جوسپارعا الىنىپ وتىر.

ال رەسەيدە دە سوعىستان بەرى ميلليوننان استام تەپسە تەمىر ۇزەتىن ەر ازاماتتار شەتەلدەرگە باس ساۋعالاعان. كرەمل امالسىزدان تۇرمەدەگى قىلمىسكەرلەرمەن ەلدە زاڭسىز جۇرگەندەردى سوعىسقا تارتۋعا ءماجبۇر بولعان.

ەكى تاراپتىڭ سوعىستاعى ادام شىعىنى تۋرالى ناقتى مالىمەت جوق. امەريكا بارلاۋ ورگاندارىنىڭ مالىمەتىنشە، رەسەيدىڭ سوعىستا ولگەن، جارالانعان اسكەرلەرىنىڭ سانى 315 مىڭ ادامعا جەتكەن.

ءتورتىنشى – «ۋكراينا شارشادى».

ۋكرايناعا جاقتاس ەلدەردىڭ قولپاشتاۋى مەن ناقتى قولداۋى بارعان سايىن ازايىپ كەلەدى. نيدەرلاندى مەن سلوۆەنياداعى سايلاۋ ۋكرايناعا كومەكتى توقتاتۋعا اسەر ەتتى. سولوۆەنيا قارجىلاي كومەكتى توقتاتسا، نيدەرلاندى ۋادە ەتىلگەن F-16 اسكەري ۇشاعىن بەرمەۋى مۇمكىن.

امەريكاداعى 2024 جىلعى پرەزيدەنت سايلاۋى دا اسەر ەتۋى مۇمكىن. ەۋروپاداعى 27 مەملەكەتتىڭ سەگىزىنىڭ تۇرعىندارى ۋكرايناعا كومەك بەرۋگە قارسى بولعان. رەسەي ورتا شىعىس، لاتىن امەريكاسى، افريكاداعى جاقتاستارىن كوبەيتۋدە. باسقاسىن ايتپاعاندا، وسى جىلى لاۆروۆ افريكانىڭ 14 ەلىنە ساپارلاي بارعان. ال كۋلەبا ەكى رەتكى افريكا ساپارىندا 9 مەملەكەتكە عانا ات باسىن بۇرعان.

بەسىنشى – سوعىستىڭ ناتيجەسى.

«بۇل سوعىس قالاي اياقتالادى؟» دەگەن سۇراق ساياساتكەرلەرمەن ساراپشىلاردىڭ تالقى تاقىرىبىنا اينالعالى قاشان.

ۋكراينا تارابى: «ورىس اسكەرى باسىپ العان جەرلەرىمىزدى قايتارىپ المايىنشا تىنبايمىز»، - دەسە، كرەمل تارابى: «باتىس قانشا كومەكتەسسەدە، سوڭىنا دەيىن سوعىسامىز، ىقپايمىز»، - دەپ وتىر.

بۇل سوعىس 2024 جىلى دا بىتپەۋى مۇمكىن. ۋكراينا جۇرتى ولىممەن، قيىندىقپەن بەتپە-بەت كەلسە، ورىستار ەكونوميكالىق كۇيزەلىستە ءومىر ءسۇرۋى مۇمكىن.

گازادا سوعىستىڭ تۇتانۋى، قاقتىعىستارعا ۇلاسۋى بۇل سوعىستى ەل نازارىنان كومەسكىلەپ بارادى.

Abai.kz