پاريج-2024: جۇلدەدەن قاققان ءجۇز گرامم
جازعى وليمپيالىق ويىندار دا جابىلۋعا جاقىن. سپورت تۇرلەرىنىڭ كەيبىرىنەن جارىستار تولىق اياقتالدى، كەيبىرىنىڭ سوڭعى، شەشۋشى سايىستارى ءوتىپ جاتىر.
قازاق بوكسشىلارى ەكى مەدال يەلەندى. ەرلەر اراسىنان نۇربەك ورالباي (80 كەلى) فينالدا ۋكراين بىلعارى قولعاپ شەبەرى ولەكساندر حيجنياكتان تورەشىلەر شەشىمى بويىنشا 2:3 ەسەبىمەن جەڭىلىپ، كۇمىس جۇلدەنى قاناعات تۇتتى. ال قىزدار بوكسىندا 50 كەلىگە دەيىنگى سالماق دارەجەسىندە سىنعا تۇسكەن نازىم قىزايباي جارتىلاي فينالدا قىتايلىق ۆۋ يۋعا ەسە جىبەرىپ، قولا جۇلدەگە يە بولدى.
گرەك-ريم كۇرەسىندە بىرنەشە شەبەر بالۋاننىڭ جاۋىرىنىن جەرگە تيگىزگەن دەمەۋ جادىراەۆ (77 كەلى) شەشۋشى بەلدەسۋدە جاپون سپورتشىسى ناو كۋساكادان جەڭىلدى. ءسويتىپ، قازاقستان قورجىنىنا تاعى ءبىر كۇمىس مەدال سالدى. ال 87 كەلى سالماقتا كۇرەسكەن نۇرسۇلتان سۇلتانوۆ شيرەك فينالدا ءسۇرىندى.
سپورتتىق قۇزعا ورمەلەۋ سپورتىنان ەل نامىسىن قورعاپ جاتقان ءامىر مايمۇراتوۆ جارىستىڭ العاشقى كۇنىندە-اق وليمپيالىق رەكورد جاسادى. «جىلدامدىق» باسەكەسىندەگى ونىڭ ۋاقىت كورسەتكىشى – 4.89 بولدى. الايدا ەرتەڭىنە-اق بۇل رەكورد قۇلادى: ۆەدريك لەوناردو (يندونەزيا) مارەگە ودان دا جىلدام (4.79) جەتتى. ءا.مايمۇراتوۆ بۇگىن (8 تامىزدا) سايىستىڭ شيرەك فينالىندا باق سىنايدى.
* * *
سىرىقپەن سەكىرۋدە شۆەد اتلەتى ارمان ديۋپلانتيس 6 مەتر 25 سانتيمەتر بيىكتىكتى باعىندىرىپ، الەم رەكوردىن جاسادى. ول – ەكى دۇركىن وليمپيادا چەمپيونى.
ال قىزدار اراسىندا التىن جۇلدەنى ۋكراينالىق ياروسلاۆا ماگۋچيح يەلەندى. ونىڭ كورسەتكىشى – 2 مەتر 02 سانتيمەتر.
***
400 مەترگە جۇگىرۋدە امەريكالىق جەلاياق كۋينسي حولل ناعىز ەرلىك جاسادى. ول مارەگە ءجۇز مەتر قالعانعا دەيىن ءتورتىنشى بولىپ كەلە جاتتى. ودان بريتاندىق مەتتيۋ حادسون-سميت، زامبيالىق مۋزالا سامۋكونگا، دجەريم ريچاردس (ترينيداد جانە توباگو) سەكىلدى جەلاياقتار وزىپ كەتكەن ەدى. الايدا اقىرعى مەجەدە بارىن سالعان ك.حولل جەلدەي ەسىپ، الگىلەردىڭ ءبارىن ارتتا قالدىردى. مارە سىزىعىن ول حادسون-سميتتەن 0.04 سەكۋند بۇرىن قيىپ ءوتىپ، التىن مەدالعا يە بولدى.
* * *
42 جاستاعى كۋبالىق بالۋان ميحاين لوپەس بەسىنشى رەت وليمپيادا چەمپيونى اتاندى. گرەك-ريم كۇرەسىنەن ەڭ اۋىر سالماقتا (130) سىنعا تۇسكەن ول شەشۋشى بەلدەسۋدى جەڭگەن سوڭ كىلەم ورتاسىنا شىعىپ، اياق كيىمىن شەشىپ، تىزەرلەپ وتىرا كەتتى. ونىڭ كۇرەس الاڭىندا سوڭعى رەت تۇرعانىن، وسىمەن سپورتتىق مانسابىن اياقتايتىنىن تۇسىنگەن زال تولى كورەرمەن ون مينۋت بويى توقتاۋسىز قول سوقتى.
ميحاين لوپەس العاش رەت وليمپياداعا سوناۋ 2004 جىلى افيناعا بارعان ەدى. 22 جاستاعى بالۋان ول كەزدە شيرەك فينالدا رەسەيلىك حاسان باروەۆتان جەڭىلگەن بولاتىن. ەسەسىنە، سودان كەيىنگى بەس وليمپيادادا قاتارىنان التىن يەلەنۋمەن كەلدى: 2008 جىلى بەيجىڭدە، 2012 جىلى لوندوندا، 2016 جىلى ريو-دە-جانەيرودا، 2021 جىلى توكيودا، ەندى، مىنە، 2024 جىلى پاريجدە! سپورتپەن ونىڭ ناعىز شىڭىندا تۇرىپ قوشتاسۋ دەگەن وسىنداي-اق بولار!
* * *
ديسك لاقتىرۋ سپورتىندا ەكى رەت وليمپيادا رەكوردى جاڭاردى. اۋەلى ليتۆالىق ميكولاس الياكنا ديسكتى 69 مەتر 97 سانتيمەتر قاشىقتىقتا لاقتىرىپ، رەكورد جاساعان ەدى (ول – كەزىندە وسى سپورت تۇرىنەن سيدنەيدە جانە افينادا ەكى رەت وليمپيادا چەمپيونى بولعان ۆيرگيليۋس الياكنانىڭ ۇلى). الايدا كەيىن يامايكالىق روجە ستونا ودان ءۇش سانتيمەتر اسىپ ءتۇسىپ ء(دال 70 مەتر), التىن مەدال الدى. م.الياكنا كۇمىستى قاناعات تۇتتى.
* * *
3 000 مەترگە كەدەرگىلەرمەن جۇگىرۋدىڭ فينالىندا ۇزدىكتەر قاتارىندا الدا كەلە جاتقان ەفيوپ جەلاياعى لامەحا گيرما مارەگە 200 مەتردەي قالعاندا وڭباي قۇلادى. ول كەزەكتى كەدەرگىدەن سەكىرە بەرگەندە اياق كيىمىنىڭ ۇشى بوگەۋىلگە ءتيىپ، ءسۇرىندى. جەرگە باسىمەن تۇسكەن ونىڭ جانىنا دەرەۋ دارىگەرلەر جەتىپ بارىپ، العاشقى جاردەم كورسەتتى. دەگەنمەن سپورتشىنىڭ احۋالى قيىن ەكەنىن بايقاعان ولار ونى لەزدە اۋرۋحاناعا الىپ كەتتى. قازىر ل.گيرمانىڭ جاعدايى جامان ەمەس.
ال بۇل سايىستا ماروككولىق جەلاياق سۋفيان ءال-باككالي وزىپ شىعىپ، وليمپيادا چەمپيونى اتاندى.
* * *
پاريجدەگى فۋتبول تۋرنيرىندە تەك جۇلدەلى ورىنداردى ءبولىسۋ عانا قالدى. بۇگىن، ياعني 8 تامىزدا ماروككو جانە ەگيپەت فۋتبولشىلارى قولا جۇلدەنى ساراپقا سالسا (استانا ۋاقىتىمەن 20.00-دە، ەرتەڭ، 9 تامىزدا فينالدا فرانتسيا مەن يسپانيا (21.00) كەزدەسەدى.
* * *
ەركىن كۇرەستەن قىزدار اراسىندا 50 كەلىگە دەيىنگى سالماق دارەجەسىنىڭ فينالىنا شىققان ءۇندى بالۋانى ۆينەش پحوگات سالماعىنىڭ رۇقسات ەتىلگەن شەكتەن 100 گرامم (!) اسىپ كەتۋىنىڭ كەسىرىنەن جارىستان شەتتەتىلدى. بۇل سالماق دارەجەسىندە سىنعا ءتۇسۋ ءۇشىن سپورتشىنىڭ سالماعى 48-52 كەلى ارالىعىندا بولۋى، ارتىق نە كەم شىقپاۋى كەرەك ەدى.
ءۇندىستان قۇراماسىنىڭ دارىگەرى دينشوۋ پارديۆالا بىلاي دەيدى: «بالۋان، ادەتتە، ءوزىنىڭ ناقتى سالماعىنان ءسال جەڭىلدەۋ سالماق دارەجەسىندە باق سىنايدى. بۇل بەلدەسۋ بارىسىندا سپورتشىعا ازداپ بولسىن ارتىقشىلىق بەرەدى. سالماق قۋ پروتسەسى قاتاڭ قاداعالانادى: جەڭىل عانا تاماقتانۋ، سۋ ءىشۋ، جاتتىعۋلار جاساۋ، تەر شىعارۋدىڭ ءتۇرلى تاسىلدەرىن قولدانۋ... سالماق قۋ بارىسىندا سپورتشى اعزاسى ءسال السىرەيدى، كۇشى ازايادى، سول سەبەپتى ءبىز سايىستان سوڭ ەنەگەرتيكالىق قۋاتى باسىم تاعامداردىڭ كومەگىمەن دەنە كۇشىن قايتا قالپىنا كەلتىرەمىز. بۇل – جىلدار بويى بۇكىل الەم سپورتشىسى قولدانىپ كەلە جاتقان ءادىس.
فينالدان ءبىر كۇن بۇرىن ۆينەش وتە اۋىر ءۇش بەلدەسۋ وتكىزدى، سوندىقتان ونىڭ اعزاسىن قالپىنا كەلتىرۋ جانە دەگيدراتسيا جاساۋ (دەنەدەگى ارتىق سۇيىقتىقتى شىعارۋ) قاجەت ەدى. كەشكە، جارتىلاي فينالدان سوڭ، ولشەنگەنىمىزدە، ۆينەشتىڭ سالماعى رۇقسات ەتىلگەن 52 كەلىدەن 2 كەلى 700 گرامم اسىپ تۇردى. ءبىز ءتۇنى بويى سالماق قۋدىڭ بار امالىن جاسادىق: سپورتشى تاماقتانعان جوق، تەك سۋ ءىشتى، تەر شىعاردى. مەديتسينالىق تۇرعىدان ءبىز قولدان كەلگەننىڭ ءبارىن جاسادىق. ءتىپتى اقىرىندا ول شاشىن دا قىسقارتتى، سپورتتىق كومبينەزونىنىڭ دا ارتىق تۇسىن كەستى. ايتەۋىر ميلليگرامداپ بولسا دا سالماعىن ازايتۋعا بارىن سالدى.
وكىنىشكە قاراي، بۇدان ەش ناتيجە شىققان جوق. ۆينەشتىڭ سالماعى 52 كەلىدەن ءبارىبىر 100 گرامم اسىپ تۇردى. بىزدە بىرەر ساعات ارتىق ۋاقىت بولعاندا، ول ءجۇز گرامدى دا بىردەمە عىپ قۇرتار ەدىك. بىراق فينال ۋاقىتى كۇندىز بولدى دا، ۇلگەرمەدىك. ونى نەگە قاتاڭ جازاعا تارتىپ، جارىستان شىعارىپ تاستاعانىن تۇسىنبەدىك. فينالعا قاتىستىرماي، قولا جۇلدەمەن قالدىرۋعا دا بولار ەدى عوي. وكىنىشتى. شەشىم شىققان سوڭ ءبىز ينەمەن ەگۋ ارقىلى ۆينەش اعزاسىنداعى سۋ بالانسىن قالپىنا كەلتىرۋگە كىرىستىك، قان ءاناليزىن تەكسەردىك، قازىر جاعدايى جاقسى...».
ۆينەش پحوگات جارتىلاي فينالدا ءتورت جىل بويى جەڭىلمەك تۇگىلى، ەشكىمگە ۇپاي دا بەرمەي كەلە جاتقان جاپوندىق يۋيا سۋساكانى 3:2 ەسەبىمەن جەڭگەن بولاتىن. فينالدا دا ءۇندى قىزى اۆستراليالىق سارا ەنن حيلدەبراندتقا لايىقتى قارسىلاس بولا الار ما ەدى، كىم ءبىلسىن... اۆستراليا بالۋانى كەشە كۋبالىق يۋسنەيليس گۋسمان لوپەستى اسا قينالماي جەڭىپ، وليمپيادا چەمپيونى اتاندى.
ساكەن سىبانباي
Abai.kz