26 قازاندا گرۋزيادا پارلامەنت سايلاۋى ءوتتى. سايلاۋ الدىندا كوپتەگەن ادامدار ەلدىڭ ەو مەن رەسەي اراسىنداعى تاڭداۋ الدىندا تۇرعانىن ايتقان بولاتىن. سوندىقتان، گرۋزيا ازاماتتارى وسى سايلاۋدان كوپ ءۇمىت كۇتتى.

اسىرەسە، ەۋروپاعا بەت بۇرعىسى كەلەتىن جاستار ەلدەگى "گرۋزين ارمانى" پارتياسىنىڭ ساياساتىن قاتتى سىنادى. ولار بيدزينا ءيۆانيشۆيليدىڭ «گرۋزين ارمانى» پارتياسى كرەملگە بەت بۇرىپ، سايلاۋشىلاردى رەسەيمەن مۇمكىن بولارلىق سوعىسپەن قورقىتىپ وتىر دەيدى. ياعني، رەسەيشىل «گرۋزين ارمانى» پارتياسى سايلاۋشىلاردى وزدەرى قولدايتىن «رەسەيمەن قورقىتۋى» ‑ ارينە، اقىلعا سيمايدى. سوندىقتان كوپتەگەن ەل ازاماتتارى گرۋزيانىڭ دامۋ باعىتىن ەۋرووداققا قاراي بۇرۋ قاجەت دەگەن سۇراقتى اشىق قويۋدا.

گرۋزيانىڭ ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى پارلامەنت سايلاۋىنىڭ الدىن الا ناتيجەلەرىن جاريالادى. 97% حاتتاما وڭدەلگەننەن كەيىن، بيلەۋشى «گرۋزين ارمانى» پارتياسى (گا) 54,2% داۋىس جينادى دەپ مالىمدەدى.

ناتيجەلەر كەلەسىدەي:

باسقارۋشى جانە رەسەيشىل دەپ سانالاتىن «گرۋزين ارمانى» پارتياسى 54,2% داۋىس جينادى;

قالعان وپپوزيتسيالىق باعىتتى ۇستاناتىن پارتيالار مەن كواليتسيالار:

«وزگەرىستەر ءۇشىن كواليتسيا» — 10,8%.

«بىرلىك – ۇلتتىق قوزعالىس»، وندا ەكس-پرەزيدەنت ميحايل سااكاشۆيليدىڭ «ءبىرتۇتاس ۇلتتىق قوزعالىسى» (بۇق) جەتەكشى ءرول اتقارادى، — 10%.

«كۇشتى گرۋزيا» — 8,71%.

«گرۋزيا ءۇشىن» ‑ 7,77%;

گرۋزيا پرەزيدەنتى سالومە زۋرابيشۆيلي بريفينگ وتكىزدى جانە سايلاۋدىڭ رەسمي ناتيجەلەرىن مويىندامايتىنىن مالىمدەدى

پرەزيدەنت گرۋزيانىڭ ەۋروپالىق بولاشاعى ءۇشىن داۋىس بەرگەن بارلىق سايلاۋشىلارعا العىس ايتتى. ال، سايلاۋ تۋرالى بىلاي دەدى:

«ءبىز وتە ەرەكشە جاعدايدىڭ كۋاسى بولدىق:  – بۇل سايلاۋ داۋىستاردى تولىقتاي جىمقىرۋ، تولىقتاي بۇرمالاۋ بولدى. سايلاۋدا باسقا ەلدەردە قولدانىلعان بارلىق بۇرمالاۋ ادىستەرى، سونىمەن قاتار، بۇرمالاۋدى اقتاۋدىڭ قازىرگى زامانعى تەحنولوگيالارى قولدانىلدى»، – دەدى پرەزيدەنت.

ونىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي جاعداي بۇرىن-سوڭدى بولماعان. «ءبىز ناعىز رەسەيلىك ارنايى وپەراتسيانىڭ كۋاسى ءارى قۇربانى بولدىق دەپ ايتۋعا بولادى. بۇل ءبىزدىڭ حالقىمىزعا، ەلىمىزگە قارسى جاسالعان گيبريدتى سوعىستىڭ جاڭا تۇرلەرىنىڭ ءبىرى»، – دەدى ول.

«بۇل سايلاۋ ءبىزدىڭ كونستيتۋتسيالىق تاڭداۋ قۇقىعىمىزدى تارتىپ الدى. بىزدە رەسەيلىك سيپاتتاعى سايلاۋ وتكىزىلدى. سايلاۋ ينستيتۋتى جويىلدى دەسە بولادى.. ازاماتتارىمىزدىڭ... ەميگرانتتاردىڭ سايلاۋعا قاتىسۋ قۇقىعىن بۇزىپ، شەت ەلدەردە سايلاۋ ۋچاسكەلەرىن اشقان جوق. وسى سايلاۋدان كەيىن ەشتەڭە وزگەرمەسە، كەلەسى سايلاۋلاردىڭ قانداي بولاتىنىن ەلەستەتۋ قيىن»، – دەپ مالىمدەدى پرەزيدەنت.

سايلاۋ ستسەناري بويىنشا ءوتتى

العاشقى ناتيجەلەر جاريالانۋدان ءبىر جارىم ساعات بۇرىن‑اق «گرۋزين ارمانى» پارتياسى جەڭىسىن تويلاي باستادى. 20:00-دە، ۋچاسكەلەر جابىلا سالىسىمەن تبيليسيدەگى پارتيانىڭ شتاب-پاتەرى الدىندا الدىن الا جوسپارلانعان ميتينگ ءوتتى. وندا پارتيا باسشىسى، وليگارح بيدزينا يۆانيشۆيلي ءسوز سويلەدى. ەكراندا ەكزيتپول ناتيجەلەرى پارتياعا 56,1% داۋىس بەرىلگەنىن كورسەتىپ تۇردى.

«گرۋزين ارمانى» پارتياسى تويدى قىزدىردى: «گرۋزين ارمانى» جاقتاستارىنىڭ ءتبيليسيدىڭ ورتالىق كوشەلەرىندە گرۋزيانىڭ جانە پارتيانىڭ جالاۋلارىمەن اۆتوكەرۋەنى مەن موتوكەرۋەنى ءوتتى. پارتيا بۇرىن، 75% داۋىسقا ءۇمىتتى بولعان ەدى. بىراق، بۇ جولى 54,2% داۋىس بولسا دا، سونى مەدەت تۇتتى. فەيەرۆەرك اتقىلاپ جاتتى... ءدال وسى ساتتە رەسەيگە جاقتاس ۆەنگريا پرەمەر-ءمينيسترى ۆيكتور وربان دا كوپكە سوزباي «گرۋزين ارمانى» پارتياسىن قۇتتىقتادى.

بۇل تويلاۋ سول جەردە اياقتالدى.

وسك العاشقى ناتيجەلەردى شامامەن 21:30-دا جاريالاعان كەزدە، كەيبىر جۋرناليستەر «گرۋزين ارمانى» كەڭسەسىنە بەت الدى. بىراق ولاردى تەك بوس ساحنا، بوس كەڭسە قارسى الدى. پارتيانىڭ ءوز ناتيجەسىنە ريزا بولماۋىنا نەگىز بار. سەبەبى، بۇل پارتيا 2012 جىلى پارلامەنتتەگى 150 ورىننىڭ 85-ىنە،

2016 جىلى 115-ىنە، ال 2020 جىلى 90-ىنا يە بولىپ ەدى. ال قازىر ول 88 ورىنعا تومەندەدى. ەندەشە، پارتينىڭ جىلدان جىلعا بەدەلى ءتۇسىپ بارا جاتقانى كىمگە ۇناسىن...

سەنبى كەشكى بريفينگتە وسك سايلاۋدىڭ وتكەنىن جاريالاپ، جەكسەنبىدە تۇپكىلىكتى ناتيجەلەردى ۋادە ەتتى. وسك سايتىنداعى داۋىس بەرۋ ناتيجەلەرىنىڭ گەوگرافياسىنا سۇيەنسەك، ايماقتار نەگىزىنەن بيلەۋشى پارتيانى قولداسا، ەل استاناسى ونىڭ قارسىلاستارىن جاقتادى.

وپپوزيتسيا سايلاۋ ناتيجەلەرىن مويىندامادى

بيلىككە قارسى تاراپتار دا جەڭىستى تويلاۋعا اسىقتى. 20:00-دە وپپوزيتسيالىق تەلەارنا اقش-تىڭ Edison جانە HarrisX سوتسيولوگيالىق قىزمەتتەرىنىڭ ەكزيتپولىن كورسەتتى، وندا «گرۋزين ارمانى» 41-42%، ال ەۋروپاشىل ءتورت پارتيا 48-دەن 51,9% دەيىن داۋىس جينادى دەپ كورسەتىلگەن. وپپوزيتسيانى قولدايتىن پرەزيدەنت سالومە زۋرابيشۆيلي الەۋمەتتىك جەلىدە «ەۋروپالىق گرۋزيا» 52% داۋىسپەن جەڭىسكە جەتتى» دەپ جازدى. الايدا، وسك-نىڭ العاشقى مالىمەتتەرى بويىنشا، وپپوزيتسيا بار بولعانى 38% داۋىس جيناپ، جاڭا ۇكىمەت قۇرا المايتىن بولىپ قالدى...

بيلىك پارتياسى «گرۋزين ارمانى» بيلىككە قارسى نەگىزگى ءتورت پارتيانى الدىن الا انىقتاپ، وزدەرىنىڭ ۇگىت-ناسيحات پلاكاتتارىندا ولاردىڭ نومىرلەرىن ۇستىنەن سىزعان بولاتىن. ولار: «وزگەرىس ءۇشىن كواليتسيا»، ميحايل سااكاشۆيليدىڭ بۇرىنعى بيلىك پارتياسى «ءبىرتۇتاس ۇلتتىق قوزعالىس»، LELO پارتياسى جەتەكشىلىگىندەگى «كۇشتى گرۋزيا» كواليتسياسى جانە «گاحاريا - گرۋزيا ءۇشىن» پارتيالارى. ولاردىڭ بارلىعى دەموكراتيالىق دامۋ مەن ەۋروينتەگراتسيانى قولدايدى. الدىن الا وسك مالىمەتتەرى بويىنشا، ولار سايكەسىنشە 10,8%، 10%، 8,7% جانە 7,7% داۋىس جينادى. بۇل ولارعا پارلامەنتتە 62 ورىن بەرەدى. ءسويتىپ، 88 ورىنعا يە بولعان «گرۋزين ارمانى» پارتياسى تاعى دا «ۇكىمەت جاساقتاۋ» قۇقىن يەمدەنىپ كەتتى.

كوپتەگەن قوعام قايراتكەرلەرى ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى «ءيۆانيشۆيليدىڭ لاس بۇيرىعىن ورىنداپ، گرۋزين حالقىنىڭ جەڭىسىن ۇرلاپ الدى» دەپ مالىمدەپ، سايلاۋ ناتيجەلەرىن مويىندامايتىنىن جاريالادى. پارتيالار جاڭا پارلامەنتتە جۇمىس ىستەۋدەن باس تارتىپ، ىشكى كەلىسسوزدەر مەن بارلىق سايلاۋ ۋچاسكەلەرى جابىلعاننان كەيىن نارازىلىق اكتسيالارىن وتكىزەمىز جاريالادى.

تبيليسيدەگى سايلاۋ ۋچاسكەسىندەگى كەزەك 2012 جىلدان بەرگى ەڭ جوعارى كورسەتكىشكە جەتتى. بۇل جولى 3,5 ملن سايلاۋشىنىڭ 2,06 ملن نەمەسە 58,94%-ى سايلاۋعا كەلىپتى. DW ءتىلشىسى تۇسكە دەيىن بارعان تبيليسيدەگى بەس ۋچاسكەنىڭ تورتەۋىندە 10-15 ادامدىق كەزەك بولدى. كىرەبەرىستە جەكە كۋالىكتەرى مەن الاقاندارىن تەكسەردى: بيۋللەتەندەردى العاننان كەيىن قايتا داۋىس بەرمەۋ ءۇشىن سايلاۋشىلاردىڭ ساۋساقتارىنا جارىق شاشاتىن سپرەي جاعىلدى. ۋچاسكەلەردە تسيك-ءتىڭ اككرەديتاتسياسىمەن جاسىل جيلەت كيگەن باقىلاۋشىلار كوپ بولدى. جالپى، 23 مىڭنان استام باقىلاۋشى تىركەلدى، ەلدە شامامەن 3 مىڭ ۋچاسكە بار، سوندىقتان ارقايسىسىندا ورتا ەسەپپەن 7-8 ەرىكتى بولدى. بىراق ول ناتيجە بەرمەدى.

سايلاۋداعى قۇقىق بۇزۋشىلىقتار، توبەلەستەر، بۇرمالاۋلار

داۋىس بەرۋ كۇنى بىرنەشە قۇقىق بۇزۋشىلىق ورىن الدى. مىسالى، زۋگديدي قالاسىنداعى ءبىر ۋچاسكەدە توبەلەس بولدى. گلداني جانە يساني اۋداندارىنداعى ۋچاسكەلەردە، سونداي-اق تبيليسيدەگى كاحەتي شوسسەسىندەگى ەۇق كەڭسەسىندە قارسىلاستار اراسىندا قاقتىعىستار بولدى. وپپوزيتسيا بيلىك جاقتاستارىنىڭ وپپوزيتسيا وكىلدەرى مەن باقىلاۋشىلارعا دۋبينكامەن شابۋىل جاساعانىن ايىپتادى.

بيلىك پارتياسىنىڭ جەڭىسىنىڭ قۇپياسى نەدە؟

بيلىك پارتياسىنىڭ باسىمدىعى ونىڭ قارجىلاندىرۋىمەن تۇسىندىرىلەدى. گرۋزيانىڭ انتيكوررۋپتسيالىق بيۋروسىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، 27 تامىزدان 7 قازانعا دەيىنگى ناۋقان باستالعان كەزەڭدە «گرۋزين ارمانى» پارتياسىنىڭ شوتتارى ارقىلى 20 ميلليون لاري (6,8 ميلليون ەۋرو) وتكەن. بۇل بارلىق باسقا پارتيالاردىڭ بيۋدجەتتەرىنەن كوپ. وپپوزيتسيادا ايتارلىقتاي بيۋدجەت تەك «كۇشتى گرۋزيا» كواليتسياسىندا – شامامەن 5,1 ميلليون لاري جانە «وزگەرىستەر كواليتسياسىندا» – شامامەن 5,5 ميلليون لاري بولدى. ال وپپوزيتسيانىڭ نەگىزگى كۇشى سانالاتىن ەند-ءنىڭ بيۋدجەتى نەبارى 1 ميلليون ءلاريدى قۇرادى.

بيلىك پارتياسى اكىمشىلىك رەسۋرستاردى دا الدىن الا پايدالاندى.

مىسالى، وزدەرىنىڭ ميتينگىلەرىنە ادامداردى جەتكىزۋ ءۇشىن. 23 قازاندا تبيليسيدە وتكەن سوڭعى ۇلكەن شارا كەزىندە بۇكىل ورتالىق ايماق وڭىرلەردەن كەلگەن شاعىن اۆتوبۋستارمەن تولىپ تۇردى. الەۋمەتتىك جەلىلەردە قالانىڭ «ۇلكەن اۆتوۆوكزالعا» اينالعانىن ايتىپ ازىلدەگەندەر بولدى. قىركۇيەكتە «گرۋزين ارمانى» پارتياسىنىڭ اكىمشىلىك ورتالىقتارداعى ميتينگىلەرىنە اۋدانداردىڭ تۇرعىندارىن ۇيىمداستىرىپ جەتكىزدى.

سايلاۋ كۇنى كەيبىر سايلاۋ ۋچاسكەلەرىنىڭ جانىندا قولدارىندا تىزىمدەرى بار كۇماندى ادامداردى بايقاعان. وپپوزيتسيا ولاردىڭ بيۋدجەتتىك قىزمەتكەرلەردى سايلاۋعا كەلىپ، بيلىكتى قولداۋعا ماجبۇرلەگەنىن ايتادى. مىسالى، زۋگديدي قالاسىندا وسى تىزىممەن جەرگىلىكتى كوممۋنالدىق قىزمەتتىڭ باسشىسى ۇستالدى.

ۆاشينگتون مەن بريۋسسەلدىڭ گرۋزياداعى سايلاۋعا رەاكتسياسى

ۆاشينگتون مەن بريۋسسەل گرۋزياداعى پارلامەنتتىك سايلاۋدا جىبەرىلگەن زاڭبۇزۋشىلىقتاردى تەرگەۋگە شاقىردى.

«ءبىز حالىقارالىق نورمالاردىڭ بارلىق بۇزىلۋىن ايىپتايمىز جانە سايلاۋعا قاتىستى بارلىق زاڭبۇزۋشىلىق تۋرالى حابارلامالاردى تولىق تەرگەۋ ءۇشىن حالىقارالىق جانە جەرگىلىكتى باقىلاۋشىلاردىڭ ۇندەۋىنە قوسىلامىز»، — دەلىنگەن اقش مەملەكەتتىك حاتشىسى ەنتوني بلينكەننىڭ مالىمدەمەسىندە.

ول زاڭبۇزۋشىلىقتار اراسىندا «بيلىك پارتياسىنىڭ مەملەكەتتىك رەسۋرستاردى تەرىس پايدالانۋى، سايلاۋشىلاردى ساتىپ الۋ جانە قورقىتۋ» ارەكەتتەرىن اتاپ ءوتتى.

«ءبىز گرۋزيانىڭ ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى مەن باسقا دا ءتيىستى ورگانداردى ءوز مىندەتىن ادال ورىنداپ، سايلاۋداعى زاڭبۇزۋشىلىقتاردى جەدەل، اشىق ءارى تاۋەلسىز تۇردە تەرگەۋگە جانە قاراۋعا شاقىرامىز. بۇل زاڭبۇزۋشىلىقتار انىقتالىپ، جويىلۋى ءتيىس»، — دەلىنگەن ەو-نىڭ جوعارعى ديپلوماتى جوزەپ بوررەلدىڭ مالىمدەمەسىندە.

رەسەي نە دەپ جاتىر؟

رەسەي ادەتتەگىدەي «مويا حاتا س كرايۋ»، ياعني, «ءبىز ء–بىز ەمەس، كورگەن جوقپىز، بىلگەن جوقپىز» دەۋمەن شەكتەلدى. رف پرەزيدەنت كەڭەسشىسى د.پەسكوۆ «گرۋزياداعى سايلاۋعا ىقپال ەتۋگە رەسەيدە ەشبىر مۇمكىندىك جوق» دەپ قىسقا عانا قايىردى...

ارماننىڭ اۋىلى الىستاي ءتۇستى...

سونىمەن، وسى جىلى ەۋرووداققا ءوتۋ مۇمكىندىگىنەن اجىراعان گرۋزين حالقىنىڭ «ەۋروپالىق ارمانىنىڭ» اۋىلى الىستاي ءتۇستى. حالىقتىڭ 80%-ى ەۋرووداقتى قولداپ وتىرسا دا، سايلاۋ وعان قاراما‑قارسى ناتيجەنى كورسەتتى. سوندىقتان، «گرۋزين پارلامەنتاريزمى» «ەۋروپاشىل» پرەزيدەنتىن «بۇعاتتاپ»، كوپشىلىك داۋىسپەن ءوز حالقىنىڭ سەكسەن پايىزىنىڭ ارمانىن جوققا شىعاردى...  

ءابدىراشيت باكىرۇلى،

ساراپشى

Abai.kz