عىلىم يەسى عالىم دا، ەل قورعاعان باتىر دا، تىلىنەن بال تامعان اقىن دا، تەرىن توككەن باعبان مەن شوپان دا، كوك كۇمبەزىنەن ءارى وتكەن عارىشكەر دە ءبارى-ءبارى ۇستازدان ءتالىم العان.

سوندىقتان ۇلاعاتتى ۇستازدارعا بۇكىل ادام بالاسى قۇرمەتپەن باس يەدى. جاعىمدى جاڭالىق، بيىل ەل تاريحىندا تۇڭعىش رەت رەسپۋبليكا كۇنىن اتاپ ءوتۋ اياسىندا ەكى بىردەي پەداگوگ «ەڭبەك ەرى» اتاندى. سونىمەن قاتار  مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ جارلىعىمەن ەل دامۋىنا قوسقان قوماقتى ۇلەسى ءۇشىن ءبىر توپ ازامات مەملەكەتتىك ناگرادالارمەن ماراپاتتالدى. القالى جيىندا قاراپايىم ەڭبەك ادامدارى، اسىرەسە عىلىم-ءبىلىم، دەنساۋلىق ساقتاۋ، مادەنيەت، ءوندىرىس سالالارىنداعى قىزمەتكەرلەرگە ەرەكشە كوڭىل ءبولىندى. ماڭىزدى مەملەكەتتىك مەرەكەدە ۇلكەن ماراپاتقا يە بولعان الماتى قالاسىنداعى №4 زاعيپ جانە ناشار كورەتىن بالالارعا ارنالعان مەكتەپ-ينتەرناتتىڭ پەداگوگى گۇلجانار نۇرپەيىسوۆانى اڭگىمەگە تارتقان ەدىك.

- «قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى» اتاعى قۇتتى بولسىن، بۇل ماراپاتتى العانداي قانداي سەزىمدە بولدىڭىز؟

- بۇل تەك ماعان ەمەس، بۇكىل ۇستازدار قاۋىمىنا كورسەتىلگەن قۇرمەت دەپ ەسەپتەيمىن. سەبەبى تەك مەن عانا ەمەس، ەلىمىزدىڭ جارقىن بولاشاعى جولىندا قانشاما ارىپتەسىم شاكىرت تاربيەلەپ، ايانباي ەڭبەك ەتىپ ءجۇر. ارينە، مەملەكەت باسشىسىنىڭ قاراپايىم ەڭبەك ادامدارىن ەلەپ-ەسكەرىپ جاتقانى ۇلكەن قۋانىش سەزىمىن سىيلادى. الدىندا پرەزيدەنتىمىزدىڭ ءوزى «ەلىمىزدە ەڭبەكقور ءارى كاسىبي مامان ەڭ سىيلى ادام بولۋعا ءتيىس. مۇنداي ازاماتتار  مەملەكەتىمىزدى دامىتادى» دەپ ايتقانى بەلگىلى. قاراپايىم ەڭبەك ادامىنا قۇرمەت كورسەتۋ تەك ءسوز جۇزىندە قالماي، ناقتى ىسكە اسىپ جاتقانى ءبىزدىڭ قوعامعا جاڭاشا لەپ بەردى. ادال ەڭبەكتە جۇرگەن ادامدارعا ءۇمىت وتىن سىيلادى دەسەم ارتىق ايتقاندىق ەمەس. مەن ءوزىم 40 جىلدان استام ۋاقىت ءبىلىم سالاسىندا تەر توگىپ كەلەم. سول 40 جىلدىڭ 26 جىلىن كورۋ قابىلەتى بۇزىلعان جانە زاعيپ بالالارعا ارناپپىن، قازىر مەن الماتى قالاسىنداعى №4 زاعيپ جانە ناشار كورەتىن بالالارعا ارنالعان مەكتەپ-ينتەرناتتا ماتەماتيكا پانىنەن ساباق بەرەمىن.

- وسىنداي ماراپاتتار سىزگە جانە ارىپتەستەرىڭىزگە قانشالىقتى شابىت بەرەدى دەپ ويلايسىز؟

- ارينە، ەڭبەك ەلەنسە، شابىت تا شالقيدى. دەسەك تە جۇمىستى ەشقاشان دا اتاق-داڭق، ماراپات ءۇشىن جاساعان ەمەسپىن. مۇعالىم بولۋدى جاس كەزدەن ارماندادىم، ءوزىم شىن كوڭىلىممەن قالاعان سۇيىكتى ماماندىعىم. مۇعالىم بولۋ - ەڭ قۇرمەتتى جانە ابىرويلى ماماندىق دەپ ەسەپتەيمىن. ەلىمىزدە سوڭعى جىلدارى ءبىلىم سالاسىنا ايرىقشا ءمان بەرىلىپ جاتىر. الاش ارداقتىسى جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ «ەل ءىسىن تۇزەۋدى - ءبىلىم بەرۋدى تۇزەۋدەن باستاۋ كەرەك» دەپ ايتقان. ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى مىقتى مەملەكەتتە مىقتى ۇرپاقتار قالىپتاسادى، بۇل مەملەكەتتىڭ بولاشاعىن باياندى ەتەتىن فاكتور.

- پەداگوگتاردىڭ مارتەبەسىنە قاتىستى وي-پىكىرىڭىز قانداي؟ مەملەكەت تاراپىنان كورسەتىلىپ جاتقان قولداۋلار تۋرالى نە ويلايسىز؟

- كەزىندە الاش ارداقتىسى – ماعجان جۇماباەۆ ايتىپ وتكەندەي، «التى الاشتىڭ باسى قوسىلسا ءتور – مۇعالىمدىكى» دەپ ايتقان. كەزىندە قاي ءبىر جىلدارى پەداگوگتاردىڭ مارتەبەسى ءتۇسىپ، مۇعالىمدەرگە مەملەكەت تاراپىنان ەشقانداي كوڭىل بولىنبەي كەتكەن كەزدەر بولدى، تالاي قيىن جاعدايدى باستان كەشىردىك. بەس جىل بۇرىن زاڭعا قول قويىلعان سوڭ وسى ءىس قايتا جاندانىپ، قازىر پەداگوگ مارتەبەسى ايقىندالدى. وعان ۇكىمەت تاراپىنان زاڭ اياسىندا ۇلكەن ىستەر اتقارىلۋدا، ونى كۇندە كورىپ-ەستىپ، باقىلاپ وتىرمىز. پەداگوگ مارتەبەسىن كوتەرۋ تۋرالى زاڭ قابىلدانعان سوڭ مۇعالىمدەردىڭ جالاقىسى العاش رەت 25 پايىزعا، ودان كەيىن 4 جىل كولەمىندە ەكى ەسە ارتتى جانە ءبىلىم سالاسىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنە ۇلكەن جاعدايلار جاساپ جاتىر، ەركىن جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك بار. سونىڭ ارقاسىندا شىعار، مۇعالىم بولام دەگەن جاستاردىڭ سانى ارتتى. تاعى ايتاتىن نارسە، كەزىندە مۇعالىمدەردى وزىنە ءتان ەمەس كەز كەلگەن جۇمىسقا قوسىپ قوياتىن، قازىر پەداگوگتار وزىنە قاتىسى جوق جۇمىستاردان بوساتىلدى. الاڭسىز جۇمىس ىستەۋگە، ءوز بىلىكتىلىگىمىزدى ارتتىرۋعا مۇمكىندىك مولايدى.

- ەرەكشە بالالارعا ءبىلىم بەرۋ كۇردەلى ءىس ەكەنىن بىلەمىز. ەرەكشە ءبىلىم بەرۋدى قاجەت ەتەتىن بالالاردى وقىتۋدا قانداي قيىندىقتارعا تاپ بولاسىز جانە ولاردى قالاي جەڭەسىز؟ ساباق بارىسىندا قانداي جاڭاشىل ءادىس-تاسىلدەر قولداناسىز؟

- 26 جىلدان بەرى وسى مەكتەپتە ماتەماتيكادان ساباق بەرەمىن. بىزدەگى ءبىر قيىندىق - وقۋلىق ماسەلەسى ەدى. سەبەبى ءبىز قولداناتىن كىتاپتار - جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپكە ارنالعان وقۋلىقتار. ول وقۋلىق بويىنشا ءبىزدىڭ بالالارىمىزعا جۇمىس جاساۋ قيىنعا ءتۇستى. سول سەبەپتى، ءبىز  الەۋمەتتىك دامىتۋ جانە ەڭبەكپەن قامتۋ ورتالىعىمەن بىرلەسە وتىرىپ، نەگىزگى پاندەر اعىلشىن ءتىلى، حيميا، بيولوگيا پاندەرىنەن وقۋشىلاردىڭ وقۋلىقتارىن بالالارعا بەيىمدەپ جاساپ شىعاردىق. قازىر ەلىمىزدەگى كورۋ قابىلەتى بۇزىلعان بالالارعا ارنالعان وزگە مەكتەپتەر دە ءبىزدىڭ جاساعان وقۋلىقتارىمىزبەن جۇمىس جاساپ جاتىر. بۇل وقۋلىقتىڭ باستى ەرەكشەلىگى – جازۋلارى، ساندارى ءۇش ەسەگە ۇلكەيتىلگەن. كەز كەلگەن گەومەتريالىق فيگۋرالار، جازۋلار، سۋرەتتەرى انىق، بالالار ءبىر قاراعاندا تۇسىنەتىندەي ەتىپ جازۋ-سىزۋلاردى رەتتەدىك. بالا ءبىر قاراعاندا بارلىق تۇستەردى اجىراتا الاتىنداي ەتىپ جاسالعان.

- ۇستازدىق جولدا وسىنداي بيىك ماراپاتقا جەتەلەگەن نەگىزگى ۇستانىمىڭىز قانداي؟

- بار ۇستانىمىم، بار ارمانىم - وسى شاكىرتتەرىمدى جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردە وقيتىن بالالارمەن تەڭ قىلۋ. ارنايى ءبىلىم بەرەتىن مەكەمەدە ەڭبەك ەتكەننەن كەيىن بىزدە ودان وزگە ماقسات-مۇرات جوق. بارلىق ۇستانىمدارىمىز وسىعان كەلىپ توعىسادى. باسقا ءبىلىم وردالارىنداعى وقۋشىلارى سياقتى وسى بالالار دا قاتارىنان كەم بولماسا ەكەن دەيمىن. جالپى مۇعالىمنىڭ ەڭبەگى شاكىرتىنىڭ جەتىستىگىمەن باعالانادى عوي، شاكىرتىمىز جەتىستىككە جەتىپ جاتسا ءبىز مەدال العاننان ارى قۋانامىز. كوزى اشىق، كوكىرەگى وياۋ، سانالى، ءبىلىمدى، دەنساۋلىعى مىقتى، وقۋشىلارىم كوپ بولسا مەن ءۇشىن ەڭ ۇلكەن ماراپات سول. ءبىزدىڭ وقۋشىلارىمىز ەرەكشە بالالار بولعاندىقتان ولاردىڭ قوعامدا تولىققاندى ازامات بولۋىنا، باسەكە جاعدايىندا ءومىر سۇرۋگە تاربيەلەۋىمىز كەرەك.  شاكىرتتەرىمە زامانعا ساي، جان-جاقتى ءبىلىم بەرۋ ءۇشىن كوپ ىزدەنەمىن، الەمدىك تاجىريبەلەرگە سۇيەنەمىن. قازىرگى ۇستاز وقۋشىعا  بىلىم بەرىپ قانا قويماي، ونى الەمدىك ءبىلىم كەڭىستىگىنە ەركىن شىعۋعا، ياعني باسەكەگە قابىلەتتى ەتىپ بەيىمدەگەنى ابزال. بۇل جەردە ءبىز ءار بالانىڭ قولىنا ۇستاتىپ، كورسەتىپ، ءار وقۋشىمەن جەكە جۇمىس اتقارامىز. ءبىزدىڭ وقۋشىلار دەنساۋلىعىنا بايلانىستى توپپەن ءبولىنىپ وقيدى. برايل سىنىبى، جاي سىنىپ بولىپ ەكى توپقا ءبولىنىپ ءبىلىم الادى. ۇجىم بولىپ بالالارعا كومەك بەرىپ، قاتارىنان كەم قىلماۋ ءۇشىن مۇعالىمدەر بارىن سالادى. ءار وقۋشىمەن جەكە-جەكە ءدارىس وتكىزەمىز. قولىمىزدان كەلگەن مۇمكىندىگىمىزدى پايدالانىپ، ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداتامىز. مىڭداعان كاسىپ ىشىندە مۇعالىم ماماندىعى - جان-جاقتى بىلىمدىلىكتى، يكەمدىلىكتى، شەبەرلىكتى، مەيىرىمدىلىكتى قاجەت ەتەتىن ماماندىق. قازىرگىدەي مەملەكەت تاراپىنان ۇستازدار قاۋىمىنا زور قولداۋ بار كەزدە وقىتۋشىلار جاڭاشىلدىقپەن ەڭبەك ەتۋى ءتيىس دەپ ويلايمىن.

- قازىرگى جاس مۇعالىمدەرگە قانداي كەڭەستەر بەرەر ەدىڭىز؟

- پەداگوگيكا سالاسىن تاڭداپ كەلگەن جاس ماماندارعا ايتارىم، قاجىماي-تالماي ەڭبەك ەتە بىلسەڭىز، بالامەن ءتىل تابىسا بىلسەڭىز، شىدامدىلىق تانىتساڭىز، ەڭ باستىسى - ءوز ءىسىڭىزدى جاقسى كورسەڭىز ابىروي-اتاق وزدىگىنەن كەلەدى. قاراپايىم ەڭبەك ادامدارى ەلەنىپ جاتقانىنا قاراپ، جاستار شابىت الادى، ەرىنبەي ىزدەنسە سول ەڭبەكتەرى وسى ەلدە ەلەنەدى دەپ ويلايمىن. قازىر ءبىز اشىق قوعامدا ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز. بار كۇش-جىگەرى مەن ءبىلىمىن بالا تاربيەسىنە جۇمساعان بىلىكتى پەداگوگتىڭ ەڭبەگى اقتالادى. جاستىڭ اتى – جاس، جۇمىسىن ەندى باستاعان جاس مامانعا ءدال قازىر ماراپات ماڭىزدى بولۋى مۇمكىن، بىراق ۋاقىت وتە كەلە وقۋشىلار مەن اتا-انالاردىڭ العىسىن ەستىگەن كەزدە ەڭ بيىك ماراپات شاكىرتىڭنىڭ  جەتىستىگى ەكەنىنە كوزىڭ جەتەدى.

سۇحباتىڭىزعا كوپ راقمەت!

اڭگىمەلەسكەن مەرۋەرت رايىم

Abai.kz