بۇگىن الماتىدا ءماجىلىس جانىنداعى قوعامدىق پالاتانىڭ كوشپەلى وتىرىسى ءوتتى. جيىنعا پالاتا توراعاسى ايدوس سارىم جەتەكشىلىك ەتىپ، ءماجىلىس ۆيتسە-سپيكەرى دانيا ەسپاەۆا مەن بيزنەس-قوعامداستىق وكىلدەرى قاتىستى. ولار جاڭا سالىق كودەكسىنىڭ جوباسىن تالقىلادى.

وتىرىسقا  قوعامدىق پالاتا مۇشەلەرىمەن قاتار ءماجىلىس پەن بارلىق دەڭگەيدەگى ءماسليحات دەپۋتاتتارى، مۇددەلى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ، «اتامەكەن» ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ وكىلدەرى، كاسىپكەرلەر مەن ساراپشىلار قاتىستى.

ايدوس سارىم سالىق كودەكسىنىڭ جوباسىن تالقىلاۋعا ارنالعان جيىندى الماتى قالاسىندا وتكىزۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالىپ، مۇندا بارلىق دەڭگەيدەگى بيزنەس شوعىرلانعانىن جانە كاسىپكەرلەر بەلسەندى جۇمىس ىستەيتىنىن اتاپ ءوتتى.

سونداي-اق ول مەملەكەت باسشىسى قىركۇيەكتەگى جولداۋىندا سالىق زاڭناماسى ماسەلەلەرىن ۇكىمەت پەن پارلامەنتتە جان-جاقتى تالقىلاپ، قاجەتتى شەشىمدەر شىعارۋدى تاپسىرعانىن ەسكە سالدى.

– قىركۇيەك ايىنان باستاپ ءماجىلىس جاڭا سالىق كودەكسىنىڭ جوباسىن ازىرلەپ جاتىر. ونىڭ تانىستىرىلىمى كەزىندە قىزۋ تالقىلاۋ بولدى. ارينە، ءتۇرلى پلاتفورماداعى تالقىلاۋلارعا، ساراپشىلاردىڭ ۇسىنىستارىنا قاراماستان، جوبا ءالى دە ءبىز ويلاعانداي دەڭگەيگە جەتپەي جاتىر، تولىق ءپىسىپ-جەتىلۋى كەرەك، – دەدى ا.سارىم.

دەپۋتات تۇزەتۋ ەنگىزە بەرمەيتىن، بولاشاقتا تۇراقتى جۇمىس ىستەيتىن كودەكستى قابىلداۋ مىندەتى تۇرعانىن اتاپ ءوتتى. ول كاسىپكەرلەردى اشىق جۇمىس ىستەۋگە، سالىق تولەۋگە ماجبۇرلەمەي، ىنتالاندىرۋى قاجەت. بۇل رەتتە ونىڭ باستى مىندەتى «سالىقتى تولەۋ ونى تولەمەۋدەن ارزانىراق» بولۋى كەرەك.

ۇلتتىق ەكونوميكا ۆيتسە-ءمينيسترى ازامات ءامرين جاڭا سالىق كودەكسى جوباسىنىڭ سالىق ساياساتى بولىگىندەگى نەگىزگى باعىتتارى تۋرالى اقپارات بەردى. ول بۇل جوبا سالىق تولەمدەرىن ازايتۋعا، سالىق جەڭىلدىكتەرىن وڭتايلاندىرۋعا، كورپوراتيۆتى تابىس سالىعى مولشەرلەمەسىن سارالاۋعا جانە ارنايى سالىق رەجيمدەرىن رەفورمالاۋعا باعىتتالعانىن ايتتى. سونداي-اق جەكەلەگەن نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردە جەر قويناۋىن پايدالانۋشىلار مەن جەكە تۇلعالار ءۇشىن ينۆەستيتسيالاردى ىنتالاندىرۋ جانە سالىقتىق رەتتەۋ قاراستىرىلعان.

سونىمەن قاتار قارجى مينيسترلىگى مەملەكەتتىك كىرىستەر كوميتەتى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى جانىبەك نۇرجانوۆ سالىقتىق اكىمشىلەندىرۋدىڭ سەرۆيستىك مودەلى دەپ اتالاتىن ءتۇرى ەنگىزىلىپ، سالىق ەسەپتىلىگى قىسقارتىلىپ، ادال سالىق تولەۋشىلەرگە باقىلاۋ ازاياتىنىن اتاپ ءوتتى. سالىق تاۋەكەلدەرىن باسقارۋ، قوسىمشا قۇن سالىعىن اكىمشىلەندىرۋ، ماجبۇرلەپ ءوندىرىپ الۋ، كەيىنگە قالدىرۋ جانە ءبولىپ تولەۋ جوسپارلارىن ۇسىنۋ جانە باسقا دا ەرەجەلەر قامتىلعان.

تالقىلاۋ بارىسىندا ءماجىلىس دەپۋتاتى، كودەكس جوباسى بويىنشا جۇمىس توبىنىڭ جەتەكشىسى بەرىك بەيسەنعاليەۆ، ساراپشىلار ەرلان سمايىلوۆ پەن ناتاليا ماليارچۋك، بيزنەس-قوعامداستىق وكىلدەرى مەن ساراپشىلار ءوز ۇسىنىستارىمەن ءبولىستى.

«اتامەكەن» ۇكپ باسقارما توراعاسىنىڭ ورىنباسارى، باسقارما مۇشەسى تيمۋر جاركەنوۆ ءوز سوزىندە جاڭا سالىق كودەكسىنىڭ جوباسىن ازىرلەۋ جانە تالقىلاۋ بارىسىندا كاسىپكەرلەر مەن ۇكىمەت ۇستانىمدارىنىڭ كەلىسپەگەن تۇستارىنا توقتالدى. اتاپ ايتقاندا، ول الەۋمەتتىك سالا ۇيىمدارى، مەديتسينا، سونداي-اق تۇرعىن ءۇي جىلجىمايتىن مۇلىكتى باستاپقى ساتۋ بويىنشا قۇرىلىس سالۋشىلار ءۇشىن قوسىمشا قۇن سالىعىنان بوساتۋ جەڭىلدىكتەرىن ساقتاۋدى ۇسىندى.

 – سالىق كودەكسىنىڭ جوباسىندا كەز كەلگەن نىسانداعى دارىلىك زاتتاردى، مەديتسينالىق ماقساتتاعى بۇيىمداردى، سونداي-اق تەگىن مەديتسينالىق كومەكتىڭ كەپىلدىك بەرىلگەن كولەمى جانە مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ شەڭبەرىندە عانا ولاردى وندىرۋگە ارنالعان ماتەريالدار مەن جيناقتاۋشى بۇيىمداردى ساتۋدى جانە اكەلۋدى قوسىمشا قۇن سالىعىن تولەۋدەن بوساتۋ بويىنشا شەكتەۋلەر قاراستىرىلعان. بۇل رەتتە كوممەرتسيالىق سەگمەنتتە ساتىلاتىن ءدارى-دارمەكتەرگە قوسىمشا قۇن سالىعى سالىنادى. ۇسىنىلىپ وتىرعان ەرەجە تۇتىنۋشىلار اراسىنداعى تەڭگەرىمسىزدىككە، حالىق شىعىنىنىڭ ارتۋىنا جانە ءدارى-دارمەك تاپشىلىعى قاۋپىنە اكەلەدى، – دەدى تيمۋر جاركەنوۆ.

جيىن بارىسىندا كاسىپكەرلەردىڭ دە  پىكىرلەرى تىڭدالدى. ولار وزدەرىنە تانىس ءارى قولايلى نورمالاردى الىپ تاستاۋعا باعىتتالعان زاڭنامالىق تۇزەتۋلەرگە الاڭداۋلى. «اليانس ماركو» جشس ديرەكتورى وكسانا مارچەنكونىڭ ايتۋىنشا، قولدانىستاعى زاڭناماعا سايكەس، سالىق ورگانى كامەرالىق تەكسەرۋ تۋرالى حابارلامانى ورىندالماعان دەپ جاريالاعان كەزدە ءتيىستى شەشىم قابىلداۋعا مىندەتتى، بىراق سالىق كودەكسىنىڭ جوباسىندا بۇل نورمانى الىپ تاستاۋ ۇسىنىلىپ وتىر. ساراپشىلار مۇنىڭ تيىمسىزدىگىن بايقاپ وتىر، ويتكەنى سالىق تولەۋشى ​​بۇدان بىلاي كامەرالىق باقىلاۋ ناتيجەلەرى تۋرالى تولىق ءارى سەنىمدى اقپارات الا المايدى جانە اكىمشىلىك اكتىگە سوتتا نارازىلىق ءبىلدىرۋ مۇمكىندىگىنەن ايىرىلادى.

كاسىپكەرلەر ءوز سوزدەرىندە باسقا دا وزەكتى ماسەلەلەرگە توقتالدى. ايدوس سارىم ايتىلعان ۇسىنىستار سالىق كودەكسىنىڭ جوباسى بويىنشا الداعى جۇمىس بارىسىندا ماجىلىستە قارالاتىنىن اتاپ ءوتتى. سونداي-اق ول ءماسليحات دەپۋتاتتارىن سالىق كودەكسىنىڭ جوباسى بويىنشا قوعامدىق پالاتا مۇشەلەرىمەن پىكىر الماسۋعا جانە كاسىبي ۇسىنىمدار بەرۋگە شاقىردى، ويتكەنى ولاردىڭ ماجىلىستە قارالىپ جاتقان زاڭ جوبالارى بويىنشا جۇمىس توپتارىنا ۇسىنىستار ەنگىزۋگە مۇمكىندىكتەرى بار.

سوڭىندا ۆيتسە-سپيكەر دانيا ەسپاەۆا جالپى سالىق كودەكسىنىڭ جوباسىن تالقىلاۋعا جانە جيىنعا بەلسەنە قاتىسقانى ءۇشىن مەملەكەتتىك ورگاندار مەن بيزنەس وكىلدەرىنە العىسىن ءبىلدىردى.

 – سالىقتى ازايتۋ نەمەسە جاڭا سالىقتار ەنگىزۋدەن باس تارتۋ تۋرالى ۇسىنىستار جاسالدى. دەگەنمەن كۇنى كەشە ءبىز بيىلعى جانە الداعى ءۇش جىلدىق بيۋدجەتكە وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلاردى قاراستىرعانىمىزدى ۇمىتپاۋىمىز كەرەك جانە قانداي تاپشىلىق بار ەكەنىن كورىپ وتىرمىز. بيۋدجەتتى تولىقتىرۋ ادىستەرىنىڭ ءبىرى – سالىق بازاسىن ۇلعايتۋ. سوندىقتان مەن قاتىسۋشىلاردى، اسىرەسە ساراپشىلاردى بيۋدجەت كىرىستەرىن ۇلعايتۋ ماسەلەسىندە مەملەكەتتىڭ ۇستانىمىن ەسكەرۋدى سۇرايمىن. ويتكەنى بۇگىندە شىعىستاردىڭ 40 پايىزى الەۋمەتتىك سالاعا تيەسىلى. بۇل دەگەنىمىز – جالاقى، زەينەتاقى، ءبىلىم بەرۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە ولار جىل سايىن ءوسىپ كەلەدى، – دەدى ءماجىلىستىڭ ۆيتسە-cپيكەرى.

Abai.kz