ءلايلا باقداۋلەتقىزى كاماكوۆا 1977 جىلى 18 ناۋرىزدا سەمەي (قازىرگى اباي) وبلىسىنىڭ اياكوز اۋدانىنداعى قاراقول اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. الماتىداعى ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنىڭ تۇلەگى. «قوس قارلىعاش» اتتى جىر جيناعى جارىق كورگەن. بىرقاتار ولەڭىنە اسەم اۋەندى اندەر  جازىلعان.

الەم حالىقتارى جازۋشىلار وداعىنىڭ، تۇركى الەمى جازۋشىلار وداعىنىڭ، قازاقستان اۆتورلارى قوعامىنىڭ مۇشەسى. «قازاقستان اۆتورلارى قوعامىنىڭ  لاۋرەاتى»، «قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەتى جانە ونەر سالاسىنىڭ ۇزدىگى» مەدالدارىنىڭ، ءبىرىنشى دارەجەلى ديپلومىنىڭ يەگەرى.

– لايلا باقداۋلەتقىزى، سىر-سۇحباتىمىزدى تۋعان جەرىڭىز، وسكەن وڭىرىڭىزدەنباستاساق دەيمىز...

– كەزىندە اتاعى  دۇركىرەگەن،  الاقانداي اۋىلدان ءۇش بىردەي سوتسياليستىك ەڭبەك ەرى شىققان اسىل تۇقىمدى  مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىساتىن «قاراقول» كەڭشارىندا تۋىپ-ءوستىم. اۋىلدى نەبارى 27  جاسىندا اۋستراليا مەن جاڭا زەلانديا ەلدەرىندە تاجىريبە الماسىپ، شارۋاشىلىققا تيگىزەر قاسيەتى  بار، ونىمدىلىگى جوعارى ەتتى-ءجۇندى «سولتۇستىك قازاق مەرينوسى» تۇقىمىن شىعارعان عالىم - ەرعازى تاڭىربەرگەنۇلى،  اۋىلدىڭ وركەندەۋىنە ايانباي ەڭبەك ەتىپ، رۋحانياتىنا زور ۇلەسىن قوسقان تۇرسىن ماحمەتوۆ سىندى مىقتى ازاماتتار باسقاردى.

سول اۋىلدىڭ ورتا مەكتەبىنەن ءبىلىم الدىم. اركىمنىڭ تۋعان جەرى - وزىنە جۇماق. كىندىك كەسىپ، بالداۋرەن بالالىق شاعىم وتكەن تۋعان توپىراعىم - ەرەكشە قىمبات، ايرىقشا ىستىق. كەي كەزدە شىعىسىمنىڭ سىقىرلاعان سارى ايازىن ساعىنىپ قالامىن.

«قاراقول، سۋىڭدى ءىشىپ، ءوسىپ ەدىم،
تەربەتكەن باقىتىمدى بەسىك ەدىڭ.
كيەلىم، قاسيەتتىم، بويتۇمارىم،
اق وردام، تۋعان جەرىم، نەسىبەلىم!»
«كەرەتىن قيالىمنىڭ  جەلكەندەرىن،
ساعىندىم اۋىلىمنىڭ تەنتەك جەلىن.
قالانىڭ قولدان قويعان سۇلۋلىعىن
تابيعي كەلبەتىڭە  تەڭگەرمەدىم»،  - دەپ جىرلاعان ەكەنمىن. جىرلاي دا بەرەمىن.

– لايلا حانىم، شىعىستىڭ شىنارىنا بالاناتىن وسى ءبىر ايرىقشا اتتى، ەرەكشە ەسىمدى سىزگە كىم قويعان؟ ءماجنۇننىڭ ءلايلىسى، جۇماتاي جاقىپباەۆتىڭ ءلايلاسى، اتاقتى «دوس-مۇقاسان» ءانسامبلى شىرقايتىن «ءلايلىم شىراعى» دەگەندەي...

– قۇداباي اتام قۇلاعىما ازان شاقىرىپ، اتىمدى ءلايلا دەپ قويىپتى. وزىمە ۇنايدى. جۇمساق ەستىلەتىن نازىك ەسىم. اتام جۇيرىك ات ءمىنىپ، يت جۇگىرتكەن، قاسقىردى قۇرىعىمەن-اق سوعىپ الاتىن ساياتكەر ادام بولعان. اجەمنىڭ ەسىمى – ايشا.

جوعارىدا ايتىلعان شىعارمالار كەيىپكەرىندەي بولماسام دا ماعان ارنالعان ءبىرتالاي  ولەڭ-جىرلار بار. ءتىپتى، ارناۋ كۇي دە جازىلعان.

– مەكتەپتە قانداي وقۋشى بولدىڭىز؟ ۇستازدارىڭىزدان  كىمدەردىڭ ەسىمى ايرىقشا؟ العاشقى ولەڭدەرىڭىزدى قاشان جازا باستادىڭىز؟

– مەكتەپتە ۇقىپتى، تياناقتى، ءتارتىپتى وقۋشى بولدىم. ۇيىمداستىرۋشىلىق قابىلەتىممەن تانىلعانمىن. قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى پانىنە  دەگەن ماحابباتىم ايرىقشا  تۇعىن. اسىرەسە، ەركىن تاقىرىپقا شىعارما جازۋ قاتتى  ۇنايتىن. ونداي كەزدە ەركىن كوسىلىپ، ءتىپتى، تاقىرىپ بويىنشا اراسىندا  ولەڭ دە جازىپ جىبەرەتىنمىن. ادەبيەتكە قىزىعۋشىلىعىمدى ارتتىرعان وسى پاننەن ءدارىس بەرگەن  رايگۇل جولدىبايقىزى، بەيبىت زياداۇلى سىندى ۇستازدارىم ەدى. رايگۇل اپايىمنىڭ  ساباق ءتۇسىندىرۋى، كيىم كيىسى، ءجۇرىس-تۇرىسى، قيمىل-قوزعالىسى،  تىپتى، سويلەگەن سوزىنە دەيىن ەرەكشە اسەر بەرەتىن. وتە ءبىلىمدى، تاپ-تۇيناقتاي ادام ەدى. ساباقتى جانىن بەرىپ تۇسىندىرەتىن. ناعىز ۇستاز قانداي بولادى دەسە،   سول ءبىر  مەيىربان جاننىڭ  بەينەسى كوز الدىما كەلەدى. ادەبيەتكە دەگەن قىزىعۋشىلىعىمدى وياتقان  اياۋلى ۇستازدارىم - وسى كىسىلەر... العاشقى ولەڭدەرىمدى سول مەكتەپ قابىرعاسىندا جۇرگەندە (10-11 سىنىپتاردا) جازىپ باستادىم.

– قاي اقىنعا ەلىكتەيسىز؟ ءسىز ۇناتاتىن اقىندار؟ ەسەنعالي راۋشانوۆتىڭ «قىزداردان اقىن شىقپايدى ءانشى، كۇيشى بولماسا»، - دەگەن پىكىرىمەن كەلىسەسىز بە؟

– ەشكىمگە ەلىكتەمەيمىن. ولەڭگە ارنايى باۋلىعان ۇستازىم بولعان جوق. قانمەن كەلگەن قاسيەت. اكەم پوەزياعا جاقىن بولدى. بىزگە ولەڭ كىتاپتاردى ءجيى وقىتىپ، تىڭدايتىن. اتا-انام مەرزىمدى جانە ورتالىق  باسىلىمداردى جازدىرىپ الىپ تۇراتىن. جاستايىمىزدان «لەنينشىل جاس» (قازىرگى «جاس الاش»), «قازاق ادەبيەتى»، «جەتىسۋ»، «پراۆدا»، «يزۆەستيا»، گازەتتەرى مەن «جالىن»، «جۇلدىز»، «قازاقستان ايەلدەرى»، «مادەنيەت جانە تۇرمىس» (قازىرگى «پاراسات»), «ارا»، «شمەل»، «وگونەك»، «چەلوۆەك ي زاكون» جۋرنالدارىن  وقىپ وستىك.

پوەزيادا  وزىندىك ەرەكشە قولتاڭباسىن قالدىرا بىلگەن اقىنداردى ايرىقشا قۇرمەتتەيمىن. مىنەزدى اقىنداردى جاقسى كورەمىن. اباي قۇنانباەۆ، ماحامبەت وتەمىسۇلى، ماعجان جۇماباەۆ، قاسىم امانجولوۆ، توقاش بەردياروۆ، مۇقاعالي ماقاتاەۆ، تولەگەن ايبەرگەنوۆتەن  باستاپ، مۇحتار شاحانوۆ، تەمىربەك مەدەتبەك، فاريزا وڭعارسىنوۆا، ەسەنعالي راۋشانوۆ، تىنىشتىقبەك ابدىكاكىمۇلى، گۇلنار سالىقباەۆا   سىندى اقىنداردىڭ ولەڭدەرىن ءسۇيىپ وقيمىن.

ەسەنعالي اعامىز «قىزداردان اقىن شىقپايدى...» دەگەن ءسوزدى تۋرا ماعىناسىندا ايتپاعان بولسا كەرەك. ايەل زاتى دۇنيەگە  ۇرپاق اكەلۋشى بولعاندىقتان، ونىڭ ماقساتى - ولەڭ جازۋ ەمەس، ۇرپاق ءوربىتىپ، تاربيە بەرۋ دەگەندى مەڭزەگەن سياقتى.

اقىندىق قاسيەت - كەز كەلگەننىڭ بويىنا داري بەرمەيتىن،  اركىمگە بۇيىرا بەرمەيتىن باق.  قىزداردىڭ  قابىلەت-قارىمى، پايىم-تۇيسىگى، سۋرەتتەۋ شەبەرلىگى، وي ۇشقىرلىعى، ءسوز بايلىعى، قيال تەرەڭدىگى، سەزىمتالدىعى - ەر ازاماتتاردان استە كەم تۇسپەيدى. قىزداردان دا ايتۋلى  اقىن شىعاتىنىن الدىڭعى بۋىن اقىن اپكەلەرىمىز دە، قازىرگى بۋىن زامانداس اقىن قىزدارىمىز دا دالەلدەپ ءجۇر.

– ومىردە اقىنداردىڭ ءبارى جالعىز»، «اقىنداردىڭ ءبارى باقىتسىز»، «اقىننىڭ جانىن اقىن عانا تۇسىنەدى» دەگەن ۇعىمدار جايلى نە ايتاسىز؟

– اقىنداردىڭ الەمى وزگەشە. جۇرت  كورمەگەندى كورىپ، جۇرت  سەزبەگەندى سەزۋ - بىزگە بەرىلگەن ايرىقشا قاسيەت. نەگىزىندە ولار جايلى  ايتىلعانداردىڭ ءبارى   راس نارسە. بىراق، مويىنداعىمىز كەلمەيدى.

– ولەڭدەرىڭىزدى كەيدە نەلىكتەن جىگىتتەردىڭ اتىنان جازعاندى جاقسى كورەسىز؟ شىعارمالارىڭىزدى الەۋمەتتىك جەلىگە سالاسىز با؟ شىعارماشىلىق كەش وتكىزىپ كوردىڭىز بە؟

– يا، اندا-ساندا ەر ادام كەيپىنە ەنىپ، جازاتىنىم بار. اسىرەسە، ماحاببات تاقىرىبىنا كەلگەندە. ول  ەر ازاماتتاردىڭ جانىن تەرەڭ تۇسىنىپ، ىشكى سەزىمىن، تەبىرەنىسىن وبرازدى كۇيدە بەرە الاتىنىمدا شىعار، بالكىم.

2022 جىلى  ارداقتى اپكەم ەكەۋىمىزدىڭ شىعارماشىلىعىمىزدى قامتىعان تۇڭعىش جىر جيناعى-مىز – «قوس قارلىعاش» كىتابى جارىق كوردى. اكەمىزدىڭ قۇرمەتىنە ارنالعان كىتاپتىڭ بۇلاي اتالۋىندا دا وزىندىك  سەبەپ بار. اكەمىز اپكەم ەكەۋىمىزدى «قوس اققۋىم»، «قوس قارلىعاشىم»، - دەپ ەركەلەتەتىن. اتىمدى وسى قوس قىزىم شىعارادى دەيتىن.

«كەلگەن سايىن باقىت سىيلاپ شادىمان،
قىزدارىم جۇر ومىرىمدى ۇزارتىپ»، - دەپ جىرلايتىن ەدى.

الدا جەكە-جەكە جىر جيناقتارىن شىعارۋ ويىمىزدا بار. ولەڭدەرىمدى سيرەك تە بولسا فەيسبۋك جەلىسىندەگى پاراقشاما سالىپ تۇرامىن.

2022 جىلى تۋعان جەرىمىز - قاراقول اۋىلىنىڭ 90 جىلدىق مەرەيتويىندا العاشقى تۋىندىمىزدىڭ تۇساۋىن كەستىك. ەستەن كەتپەس بۇل وقيعانىڭ تۋىپ-وسكەن ولكەمىزدىڭ مەرەيلى تويىنا تۇسپا-تۇس كەلگەنىنە قۋاندىق. سول جىلى كيەلى سىر ەلىنىڭ كۋرورتتى ايماعى - جاڭاقورعان جەرىندە شىعارماشىلىق كەشىمىز وتكەن بولاتىن.

– قازاق پوەزياسىنىڭ قازىرگى دەڭگەيىن قالاي باعالايسىز؟ جاس اقىندار  شىعارماشىلىعى جايلى نە ايتاسىز؟

– قازىرگى قازاق پوەزياسى جاڭا ءبىر سيپاتتا دامىپ، ورلەپ كەلەدى. جاڭا عاسىردا ادەبيەتىمىز رۋحاني جاعىنان قايتا تۇلەدى دەسە بولادى. پوەزيادا تاقىرىپتىق جاعىنان، ولەڭ قۇرىلىمى جاعىنان وڭ وزگەرىستەر بولىپ، ۇلتتىق ادەبيەت ءوز كەلبەتىن ايقىنداۋدا. پوستمودەرن داۋىرىندەگى اقىنداردىڭ شىعارمالارىنداعى  ىزدەنىس، تالپىنىس، وي ەركىندىگى، ستيل الۋاندىعى، ولەڭدى ءتۇرلى فورمادا ۇسىنۋ - سانانىڭ جاڭعىرىپ، تالعامنىڭ وزگەرگەنىنىڭ ايقىن كورىنىسى.

«الۋان-الۋان جۇيرىك بار، الىنە قاراي شاباتىن» - دەمەكشى، كەيبىر جاس تولقىن ەلىكتەۋگە ۇرىنىپ جاتادى. جاتتاندىلىق پەن بىرىزدىلىككە بوي الدىرادى. تاقىرىپتىڭ ماعىناسىن اشپاي، ويىن قيۋلاستىرا الماي قينالادى. الايدا، پوەزيا الەمىندە سونى سوقپاق سالا بىلگەن ەرەكشە ءسوز ساپتاۋىمەن، توسىن تەڭەۋلەرمەن، وي تەرەڭدىگىمەن سۇيسىندىرەتىن اقىندار دا بارشىلىق. ۇلتتىق پوەزياعا سۇبەلى ۇلەس قوسقان ۇلىقبەك ەسداۋلەت، تىنىشتىقبەك ابدىكاكىمۇلى، سەرىك اقسۇڭقارۇلى، اقبەرەن ەلگەزەك، قالقامان سارين،  تاناكوز تولقىنقىزى، ەرلان ءجۇنىس، باۋىرجان باباجانۇلى، ەرشات قايبولدين، باقىتجان الديار  سياقتى  اقىندار لەگىن ايتۋعا بولادى.

– سۇيىپ وقيتىن كىتاپتارىڭىز؟ ۇناتاتىن انشى، سازگەر، ءبيشى، كۇيشى، اكتيور، سپورتشىلارىڭىز كىمدەر؟

– بىزدىڭ كەزىمىزدە قالتا تەلەفونى، ينتەرنەت دەگەن بولعان جوق. سوندىقتان دا كىتاپ وقۋعا دەگەن ىنتامىز زور تۇعىن. كىتاپ وقۋدىڭ لاززاتى مەن راحاتىن سەزىنىپ وستىك.

"پاراسات مايدانى", " الاساپىران", قان مەن تەر", "اتاۋكەرە", "اقيقات پەن اڭىز", "ماحاببات قىزىق مول جىلدار", " دۇنيەعايىپ", ء"ومىرزايا", "اقان سەرى", " تازىنىڭ ءولىمى", تاعى باسقا كىتاپتاردى ايرىقشا ۇناتىپ وقىدىق. جاقىندا وقىعان كىتاپتارىم: "دۇنيە عاپىل", "سۇلەيلەر وتكەن سوقپاقپەن", "رايىمبەك -  كيەلى جولدىڭ يەسى", " ۇلتتىڭ ۇلى ۇستازى", "اۋەزوۆ الەمى" شىعارمالارى.

ءبىز ەس بىلگەلى انامىزدىڭ اۋزىنان ءجيى ەستىگەن حالىق اندەرى مەن سال-سەرىلەردىڭ، ءشامشى قالداياقوۆ، نۇرعيسا تىلەنديەۆ، اسەت بەيسەۋوۆ، ەسكەندىر حاسانعاليەۆ سىندى سىرشىل  سازگەرلەردىڭ اندەرىمەن  سۋسىنداپ وستىك. سوندىقتان دا باتىستىڭ داڭعازاسىنان گورى  قازاقى بولمىستى اندەر جانىما جاقىن. كلاسسيكالىق اندەردى تىڭداعاندى ۇناتامىن. ەرمەك سەركەباەۆ، الىبەك دىنىشەۆ، بيبىگۇل تولەگەنوۆا، نۇرجامال ۇسەنباەۆا، مايرا مۇحامەدقىزى، ديماش قۇدايبەرگەنوۆتىڭ، ءداستۇرلى انشىلەر - جۇسىپبەك ەلەبەكوۆ، مادەنيەت ەشەكەەۆ،  قايرات بايبوسىنوۆ، رامازان ستامعازيەۆ، ەركىن شۇكىماننىڭ اندەرىن ىقىلاسپەن تىڭدايمىن.  كۇي ونەرىن  ەرەكشە باعالايمىن. قۇرمانعازى،  تاتتىمبەتتەن باستاپ، سەكەن تۇرىسبەكوۆ، قارشىعا احمەدياروۆ، ايگۇل ۇلكەنباەۆانىڭ، سونداي-اق، ءوزىمنىڭ دوسىم، تالانتتى كۇيشى -ارشىن كاسىمبايۇلىنىڭ كۇيلەرىن ءسۇيسىنىپ تىڭدايمىن. بالا كەزىمدە راديودان تىڭداعان كۇيلەردى ەستۋ قابىلەتى ارقىلى  دومبىراعا سالاتىن ادەتىم بولعان.

بابالاردان قالعان ونەر جۇيەلى،
اڭىز، تاريح جالعاسقان بۇل كۇي ەدى.
قوبىزىمنىڭ ىشەگىندە كيە بار،
دومبىرامنىڭ قاسيەتتى تيەگى.

سپورتتىڭ مۇزدا مانەرلەپ سىرعاناۋ ءتۇرى مەن كوركەم گيمناستيكانى تاماشالاعاندى جاقسى كورەمىن. قازاق ەلىنىڭ نامىسىن قورعاپ، رۋحىمىزدى كوتەرىپ، كوك تۋىمىزدى جەلبىرەتىپ جۇرگەن  سپورتشىلاردىڭ بارىنە جانكۇيەرمىن دەسەم بولادى.

– سىزدىڭ جاقسى كورەتىن حوببيىڭىزدى بىلۋگە بولا ما ەكەن؟

– حوببي دەگەندە، كەز كەلگەن ادامدا بەلگىلى ءبىر نارسەگە قىزىعۋشىلىق بولادى عوي. كىتاپ وقىعاندى، تاريحي، دەرەكتى كينو كورگەندى، ادەبي، تانىمدىق سيۋجەتتەر تاماشالاعاندى ۇناتامىن. ءتۇرلى اس مازىرلەرىن دايىنداعاندى جاقسى كورەمىن. مۇمكىندىك بولسا تابيعات اياسىنا شىعىپ، جاراتىلىسپەن ەتەنە  سىرلاسقاندى، رۋحاني دەمالعاندى جانىم قالايدى.

– وتباسى، بالا تاربيەسى تۋرالى نە ايتاسىز؟ رۋحاني قۇندىلىقتارىمىز نەلىكتەن جوعالىپ بارادى دەپ ويلايسىز؟ وبال-ساۋاپ، مەيىر-شاپاعاتتىڭ ازايۋىنا نە سەبەپ بولىپ وتىر؟

– «وتان - قۋات، وتباسى – شۋاق». جانۇيا دەپ اتالاتىن جاراسىم مەن سىيلاستىق ورناعان جىپ- جىلى ۇيادا مەيىرىم شۋاعىن كورىپ وسكەن بالا  ەشقاشان جامان ادام بولمايدى. بالا بويىنداعى ار-ۇجدان، ادامگەرشىلىك قاسيەتىن، مادەنيەتىن، اقىل-ويىن قالىپتاستىراتىن - وسى شاعىن عانا مەملەكەتتەگى ءتالىمدى  تاربيە ەكەنى داۋسىز. اتان-انا – قاشاندا بالاعا ۇلگى-ونەگە كورسەتە ءبىلۋى كەرەك. وسى ورايدا ءبىزدىڭ  اكەمىز - باقداۋلەت كاماكوۆ پەن انامىز - رايا جۇمابەكقىزىنىڭ  پەرزەنتتەرىنە بەرگەن ءتالىم-تاربيەسىنىڭ جەمىستى مول بولدى دەر ەدىك.

«ۇيادا نە كورسەڭ، ۇشقاندا سونى ىلەسىڭ»، - دەپ بەكەر ايتىلماعان عوي. ۇلىن ۇلتجاندى، ەرمىنەزدى، قىزىن يناباتتى، يبالى ەتىپ  ءتالىمدى، پاراساتتى تاربيە بەرۋ، بويىنا رۋحاني ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى ءسىڭىرىپ ءوسىرۋ – كەز كەلگەن  اتا-انانىڭ مىندەتى ءھام پارىزى دەپ بىلەمىن. سول سەبەپتى بالا تاربيەسىنە ەشقاشان سالعىرت قاراۋعا بولمايدى دەپ ويلايمىن.

وتباسىنىڭ تىرەگى - اكە دەگەن
ايالاعان ءسابيىن، ماپەلەگەن.
ادامدىق قاسيەتتى ۇلگى ەتىپ،
ۇل-قىزىن بيىكتەرگە جەتەلەگەن.

تىلەيتىن اماندىعىن بالاسىنىڭ،
ساقتايتىن جانۇيانىڭ جاراسىمىن.
شىرايىن شاڭىراقتىڭ كىرگىزەتىن
انا دەگەن ول - سەنىڭ جاناشىرىڭ.

بەرەكەسى مەن بىرلىگى، مەيىرىمى مەن ىنتىماعى جاراسقان وتباسىنىڭ بوساعاسى دا بەرىك بولماق. ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدىڭ قايماعى بۇزىلماي ساقتالۋى، ونىڭ وركەندەپ ءوسۋى ۇرپاققا بەرەتىن ءتالىم-تاربيەمىزگە تىكەلەي بايلانىستى. قازىر الەمدە، قوعامدا بولىپ جاتقان وزگەرىستەر جاس بالانىڭ ساناسىنا تەز اسەر ەتەدى. ەلىكتەۋ سەزىمى پايدا بولادى. بىراق، جاڭا زاماننىڭ تالابىنا ساي بەيىمدەلۋمەن قاتار ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى كوزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتاۋ قاجەتتىگىن  ۇمىتپاۋىمىز كەرەك. ۇلتتىق ادەت-عۇرىپ، سالت-ءداستۇر مەن يماندىلىقتى،  وبال-ساۋاپتى، ادامي قاسيەتتەردى، رۋحاني قۇندىلىقتاردى ءبىلىپ وسكەن بالا – كەلەشەكتە مىقتى تۇلعا بولىپ قالىپتاساتىنى ايدان انىق.

– جالپى ءومىر، ولەڭ، ونەر جايلى نە ايتا الاسىز؟

– ومىر - شىڭعا شىققانمەن بىردەي. اسىقپاي شىعاسىڭ، زىمىراپ تۇسەسىڭ»، - دەگەن ەكەن فرانتسۋز جازۋشىسى گي دە موپاسسان.

ءومىر - ەگەس، تارتىسى كوپ دۇربەلەڭ،
تىلسىم، تەرەڭ ءارى نەتكەن كۇردەلى ەڭ!
كەلبەتىڭدى كەلگەنىنشە قولىمنان
سۋرەتتەۋگە تالپىنامىن جىرمەنەن.

ءومىر - تۇلكى كەيدە سىلاڭ قاعاتىن،
قىزىقتىرىپ مىڭ اۋرەگە سالاتىن.
سىزداناتىن كەيدە يتەرىپ كەۋدەدەن،
ءىش تارتاتىن تاۋىپ كەيدە جاراسىم.

ولشەگەندەي قاس پەن كوزدىڭ اراسىن
وتە شىعار بەس كۇن قىسقا عاناسىڭ.
بەتپاقدالا كيىگىندەي ويقاستاپ،
ەي، ءومىرىم، قايدا زۋلاپ باراسىڭ؟! - دەپ  ومىر مانىن ولەڭگە ارقاۋ ەتكەنىم بار.

ءومىر دەگەن - سەنىڭ بار بولۋىڭ. كەۋدەڭدەگى لۇپىلدەپ تۇرعان جۇرەگىڭ. ءومىر - جاراتقاننىڭ بەرگەن سىيى. سوندىقتان، اماناتقا قيانات جاساماۋىمىز كەرەك.

«ءومىر - ۇزاقتىعىمەن ولشەنبەيدى، مازمۇنىمەن ولشەنەدى». ال، ونەر مەن ولەڭگە كەلەتىن بولساق، ادام بالاسىنىڭ  بويىندا سان الۋان ونەر بار. تەك سونى تانىپ، ءبىلىپ،  ارى قاراي ۇشتاستىرا بىلگەن ابزال. ءوزىم  ۇشىن اقىندىق -قۇدىرەت، ولەڭ – كيە بولىپ سانالادى. وسى ءبىر ازابى دا، عاجابى دا قاتار جۇرەتىن ونەر يەلەرىنىڭ پەشەنەسىنە تەرەڭ تۇيسىك، اسا سەزىمتالدىق قاسيەت جازىلعان بولسا كەرەك. ولەڭ - پاك، ءمولدىر، تاڭعاجايىپ الەم.  اقىن قالام ۇستاعان سيقىرشى ىسپەتتى. بولمىستى جان-دۇنيەسىمەن سەزىنىپ، شەكسىز، شەتسىز پوەزيا الەمىن ەركىن شارلايتىن، تورتكۇل دۇنيەنىڭ كىلتى ءبىر ءوزىنىڭ عانا قولىندا تۇرعانداي ازات رۋحتى جان يەسى دەر ەدىم. اقىن جانى - تىلسىم الەم.  اقىن  دەگەن - ءومىردىڭ ءوزى!

ول – كوكتەم جىر توگىلگەن بۇرشىگىنەن،
ول - نايزاعاي جاسقايتىن كۇركىرىمەن.
ول - قوڭىر كۇز  جانارىن بۇلتقا شىلاپ،
اسپاننىڭ تامشىلايتىن كىرپىگىنەن.

باقىت دەگەن - اقىننىڭ عۇمىرىندا،
ول – باقىتتى تولسا دا جىرى مۇڭعا.
ولەڭ -  عۇمىر، ولەڭ - كيە اقىن ءۇشىن
قاعيداسىز سياتىن ءبىر ۇعىمعا.

اقىنداردىڭ قارا دا كوزىنە سەن،
جانىن وقى، تاپ-تازا سوزىنە سەن!
ارتىق ايتقان بولماسپىن ەگەر دە مەن
اقىن دەگەن - ءومىردىڭ وزى دەسەم!!!

«ادەبيەت - اردىڭ ءىسى!» دەسەك، اقىندىق تا ادالدىقتى، ار-ۇياتتى، شىنايىلىقتى، ادىلدىكتى  تالاپ ەتەدى. قازىر قولدان اقىن بولىپ جاتقاندار بار. اقىن بولىپ قالىپتاسۋ ەمەس، اقىن بولىپ تۋ كەرەك. ادام ءوز-ءوزىن الداعان بولسا، جۇرتتى دا الداي الادى دەگەن ءسوز. جاساندىلىققا بوي الدىرماعان، جانى تازا، نامىسى مەن ۇياتىن كىرلەتپەگەن قالامگەردىڭ سەزىمى مەن جان تولعانىسىنان، تۇيسىك سەزىمتالدىعىنان عاجاپ تۋىندىلار دۇنيەگە كەلەرى حاق.

ولەڭىممەن كوكتەم بولىپ ءبۇر جاردىم،
گۇل جاينادىم قىرقاسىندا قىرلاردىڭ.
تاڭعى شىققا تۇنىعىمدى جاسىرىپ،
كۇن كوزىندە مىڭ قۇبىلىپ نۇرلاندىم.

ولەڭىممەن نوسەر بولىپ سەلدەتتىم،
سامال بولىپ ايمالادىم، جەردى ءوپتىم.
ايلى تۇندە ماناۋراعان عالامدى،
ولەڭ-جىردىڭ بەسىگىندە تەربەتتىم.

ولەڭىممەن تەڭىز بولىپ تاسىدىم،
تەرەڭىنەن تەردىم ءسوزدىڭ اسىلىن.
ولەڭ - مەنىڭ اينىمايتىن عاشىعىم،
ال، ءومىرىم - مەنىڭ التىن عاسىرىم!!!

– لايلا حانىم، ءوتىنىشىمىزدى قابىل الىپ، اسەرلى سۇحبات بەرگەنىڭىز ءۇشىن سىزگە ريزاشىلىق سەزىمىمىزدى بىلدىرگىمىز كەلەدى.

– ابەكە، ءسىز دە راقمەت!

سۇحباتتاسقان ءابدىساتتار ءالىپ،

جۋرناليست، اقىن، اۋدارماشى، قازاقستان جۋرناليستەر جانە حالىقارالىق جازۋشىلار وداقتارىنىڭ مۇشەسى، رەسپۋبليكالىق «شىمكەنتىم، شىرايلىم!» ادەبي-كوركەم الماناعىنىڭ باس ديرەكتورى – باس رەداكتورى.

شىمكەنت – الماتى

Abai.kz