بۋراباي باۋرايىندا وتكەن ۇلتتىق قۇرىلتايدا ەلدىڭ جاي-كۇيىنە قاتىستى ماسەلەلەر كوتەرىلدى. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ بۋرابايدا ءوتىپ جاتقان ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ VI وتىرىسىندا ءسوز سويلەدى.

پرەزيدەنت امال كۇنىمەن قۇتتىقتاپ، ۇلتتىق قۇرىلتاي قۇرىلعان ءۇش جىل ىشىندە قازاقستان قالاي وزگەرگەنىن ايتتى.

ءۇش جىلدىڭ ىشىندە قازاقستان جاڭا تۇرپاتتى ەل بولدى. ساياسي رەفورمالار جان-جاقتى وزگەرىستەر جاساۋعا مۇمكىندىك بەردى. جالپىحالىقتىق رەفەرەندۋم ارقىلى اتا زاڭعا تۇزەتۋلەر ەنگىزىلدى. پارلامەنتتىڭ قۇزىرى كەڭەيدى، ۇكىمەتتىڭ جاۋاپكەرشىلىگى ارتتى. ادام قۇقىقتارىن قورعاۋ جۇيەسى جاقساردى، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.  

ال كەشەدەن بەرى جۇمىس سەكتسيالارىندا قاتىسۋشىلار رۋحانيات، ازاماتتىق قوعامنىڭ دامۋى، ءبىلىم مەن عىلىم، الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق ماسەلەلەر بويىنشا نەگىزگى ءتورت باعىت بويىنشا وي-پىكىرلەرىن ورتاعا سالدى. ايتىلعان ۇسىنىستاردىڭ دەنى ازاماتتىق قوعامدى نىعايتۋعا، وتباسىلىق قۇندىلىقتاردى دارىپتەۋگە، ەلدىڭ ەكونوميكالىق الەۋەتىن كوتەرۋگە باعىتتالعان. قارجىگەر، NAC Analytica توراعاسى، ۇلتتىق قۇرىلتاي مۇشەسى راسۋل رىسمامبەتوۆ ەنەرگوتيىمدىلىكتى ارتتىرۋ، قازىنا قارجىسىن قورعاۋ قاجەتتىلىگىنە نازار اۋداردى.   

سۋرەت: check-point.kz سايتىنان الىندى.

«ەلدىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىنا قاتىستى سەكتسيادا جاڭا سالىق ساياساتى تۋرالى وي-پىكىرلەر ورتاعا سالىندى. بيزنەس وكىلدەرى، كاسىپكەرلەر، ەكونوميستەر، قارجىگەرلەر سالىقتىق رەفورماعا قاتىستى ءوز ساۋالدارىن ورتاعا سالدى. مەن دە ءوز ۇسىنىستارىمدى ءبىلدىردىم. سەكتسيا  جۇمىسىنا قر پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى-ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى سەرىك جۇمانعارين جەتەكشىلىك ەتىپ، الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق سالانىڭ جانە بيۋدجەتتىڭ قازىرگى جاي-كۇيى، سالىق ماسەلەرى، رەفورمالار تۋرالى بايانداسا، قارجى ءمينيسترى  ءمادي تاكيەۆ ۇلتتىق قۇرىلتاي مۇشەلەرى تاراپىنان قويىلعان سۇراقتارعا جاۋاپ بەردى. ۇكىمەتتىڭ ارى قارايعى جوسپارى قانداي بولادى دەگەن ساۋال كوپشىلىكتى تولعاندىرعان ەڭ ماڭىزدى تۇسى دەسەك بولادى.  شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ ءۇشىن جەڭىلدەتىلگەن نەسيە جۇيەسىن قۇرۋ ۇسىنىلدى. سونىمەن قاتار سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنان كەلگەن وكىلدەر ەنەرگوتيىمدىلىك تاقىرىبىن كوتەردى. تۇرعىنۇيلەردەگى  ەنەرگوتيىمدىلىك، جارىق پەن جىلۋدى ۇنەمدەۋ تەحنولوگيالارى جايلى ۇسىنىستار كوكەيگە قوناتىن ماڭىزدى تاقىرىپ بولدى. سەبەبى تۇرعىنۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىقتى مودەرنيزاتسيالاۋ بۇگىنگى كۇننىڭ باستى تالابىنا اينالىپ وتىرعانى راس. سالانى تسيفرلاندىرۋ دا ماڭىزدى»، - دەيدى قارجىگەر.   

راسۋل رىسمامبەتوۆتىڭ ايتۋىنشا، ارقاشاندا وڭىرلەردىڭ الەۋمەتتىك- ەكونوميكالىق دامۋ ماسەلەلەرى وزەكتى بولىپ قالا بەرەدى. وسى تۇرعىدا رەسپۋبليكالىق جانە ايماقتىق بيۋدجەتتەردى جۇيەلەۋ تاقىرىبى قوزعالدى.  

«مەملەكەت تاراپىنان بولىنەتىن قاراجاتتىڭ ءتيىمدى جۇمسالۋى وزەكتى ماسەلە. بۇل قاتاڭ قاداعالاۋدى، جۇيەلى باقىلاۋدى تالاپ ەتەدى. قازىر بىزگە رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدە عانا ەمەس، وڭىرلىك بيۋدجەتتى دە ۇنەمدەۋ قاجەت. ىسىراپشىلدىققا جول بەرمەگەنىمىز ابزال. مىسالعا الساق، بىزدە بىرقاتار وڭىرلەر اقشاعا باي، قازىنادان قىرۋار قولداۋ الادى، وعان قوسا شاعىن جانە ورتا بيزنەستەن تۇسەتىن كورپوراتيۆتىك تابىس سالىعى دا وزىنە قالىپ وتىر. كەي وڭىرلەردەگى ارتىق تۇرعان قاراجاتتى جەتىسپەي جاتقان وڭىرلەرگە باعىتتاۋ كەرەك دەپ سانايمىن. بۇل ەندى مەنىڭ جەكە پىكىرىم. وڭىرلەردەگى قوردالانعان پروبلەمالاردى شەشۋدىڭ ءتيىمدى جولى - بيۋدجەت قارجىسىن ءتيىمدى، ءارى ۇقىپتى پايدالانۋ. ايتپەسە تىعىرىققا تىرەلۋىمىز مۇمكىن. نەگە دەسەڭىز قازاقستان شاعىن مەملەكەت. الەمدىك ەكونوميكادا قيىندىقتار تۋىنداسا ول ءبىزدى  اينالىپ وتپەيدى. سوندىقتان ءوز تۇيتكىلدەرىمىزدى ءوزىمىز شەشەتىن تەتىك ويلاپ تابۋىمىز قاجەت»، - دەدى قارجىگەر.  

ۇلتتىق قۇرىلتايدا ەكونوميكالىق-الەۋمەتتىك دامۋدان باستاپ رۋحاني قۇندىلىقتار، جاس ۇرپاق تاربيەسى، حالىقتىڭ تالاپ-تىلەكتەرى مەن وتىنىشتەرى سىندى بىرقاتار ماسەلەلەردى جيناقتاعان 120-دان استام ۇسىنىس ەنگىزىلدى. ەنگىزىلگەن ۇسىنىستار قوعامنىڭ ءارتۇرلى سالالارىنىڭ دامۋىنا تىكەلەي اسەر ەتەتىن كوپتەگەن ماسەلەلەردى قامتيدى. بۇل - ءبىلىم، عىلىم، الەۋمەتتىك ماسەلەلەر، سونداي-اق ءداستۇرلى وتباسىلىق قۇندىلىقتاردى ساقتاۋ ماسەلەلەرى بولىپ تابىلادى.   

القالى جيىندى باقىلاپ وتىرعان سالا ماماندارى دا سىرت قالمادى. ساۋلەتشى، INK Architects نەگىزىن قالاۋشى نۇرلان كاميتوۆ ءوز پىكىرىن ءبىلدىردى.  

سۋرەت: exclusive.kz سايتىنان الىندى.

«ءۇش جىلدان بەرى ءوزىم مۇقيات بايقاپ ءجۇرمىن، ۇلتتىق قۇرىلتاي جاي عانا پىكىرتالاس الاڭى ەمەس، ناقتى ۇسىنىستار ءبىلدىرىپ، سول بويىنشا ءتيىمدى شەشىمدەر قابىلداۋ تەتىگىنە اينالدى. قۇرىلتاي مۇشەلەرى ماسەلەلەردى كوتەرىپ قانا قويماي، ونى شەشۋدىڭ ناقتى جولدارىن ۇسىنادى. بىرلەسكەن كۇش-جىگەردىڭ ارقاسىندا ۇتىمدى شەشىمدەر ازىرلەنىپ، كەيىن پراكتيكالىق قولدانىسقا ەنگىزىلەدى. بۇل ەل تۇرعىندارىنىڭ كەڭ اۋقىمدى وي-پىكىرى توعىساتىن جەر.  وسى ارقىلى مەملەكەت پەن حالىق اراسىنداعى بايلانىس نىعايىپ، ەلىمىزدىڭ دامۋ جولىندا ناتيجەلى ىنتىماقتاستىققا سەپتىگىن تيگىزەدى. بىلتىر ناۋرىز ايىندا اتىراۋدا وتكەن ۇلتتىق قۇرىلتاي وتىرىسىندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ حالقىمىزدىڭ بىرلىگىن، ۇلتتىق بىرەگەيلىگىن نىعايتۋدىڭ، قازاق ءتىلىن قولدانۋ اياسىن كەڭەيتۋدىڭ، ءوزىنىڭ مادەني مۇراسىن ىلگەرىلەتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ وتكەن بولاتىن. سونىمەن بىرگە ول ەسىرتكى ساۋداسى مەن ناشاقورلىق، لۋدومانيا، تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق، اگرەسسيا، ۆانداليزم مەن ىسىراپشىلدىقتىڭ تارالۋىن توقتاتۋعا شاقىردى. ايەلدەردىڭ قۇقىقتارى مەن بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرى بويىنشا زاڭناماعا تۇزەتۋلەر ەنگىزىلگەنىن ءبارىمىز بىلەمىز. تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىقتى كريميناليزاتسيالاۋ، بالالارعا قاتىستى زورلىق-زومبىلىقتىڭ بارلىق تۇرلەرى ءۇشىن جازانى كۇشەيتۋ جانە تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىقپەن كۇرەسۋدىڭ الدىن الۋ شارالارىنىڭ تۇتاس كەشەنى قابىلداندى. وسىنداي وڭ ناتيجەلەرگە كۋا بولىپ جاتىرمىز. سوندىقتان دا قۇرىلتايدىڭ كۇن تارتىبىندەگى پروبلەمالاردى شەشۋگە قوسىپ جاتقان ۇلەسى زور»، - دەپ اتاپ ءوتتى ول.  

نۇرلان كاميتوۆ ءوزىن تولعاندىرىپ جۇرگەن نەگىزگى قۇندىلىقتار تۋرالى دا ايتتى.  

«پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ، تاۋەلسىزدىك پەن پاتريوتيزم، بىرلىك پەن ىنتىماقتاستىق، ادىلدىك پەن جاۋاپكەرشىلىك، زاڭ مەن ءتارتىپ، ەڭبەكقورلىق پەن كاسىپقويلىق، جاسامپازدىق پەن جاڭاشىلدىقتى ۇنەمى ايتىپ كەلەدى. ءوز تاراپىمىزدان مەملەكەت باسشىسى كوتەرگەن ماسەلەلەرگە قولداۋ بىلدىرەمىز. سونداي اق، ساۋلەتشى رەتىندە ەل قالالارىنىڭ قازىرگى زامانعى دامۋى، حالىقارالىق ستاندارتتارعا سايكەس، ارحيتەكتۋرا ماماندارىن دايارلاۋ، سونىمەن قاتار حالىقتىڭ قاجەتتىلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ، قۇرىلىس جانە ساۋلەت سالاسىنداعى ستاندارتتاردى قايتا قاراۋ ماسەلەلەرىنە دە نازار اۋدارعىم كەلەدى. جالپى الدىڭعى ءۇش وتىرىستا ەلىمىزدى دامىتۋعا قاتىستى باستامالار كوتەرىلدى. ونىڭ ءبىرازى ورىندالدى. وزگەرىستەر بارلىق سالادا بولىپ جاتىر. قازىر ەڭ الدىمەن، ەكونوميكا سالاسى اسا ماڭىزدى دەگەن پىكىرمەن تولىقتاي كەلىسەمىن»، - دەپ اتاپ ءوتتى نۇرلان كاميتوۆ.  

ارحيتەكتوردىڭ ايۋىنشا، قۇرىلتايدا قوردالانعان پروبلەمالار ايتىلىپ قانا قويمايدى. ونى شەشۋدىڭ جولدارى دا قاراستىرىلادى. سونىڭ ناتيجەسىندە اربىر قازاقستان ازاماتى ايتىلعان ماسەلەلەرگە جەتە كوڭىل بولە وتىرىپ، ونىڭ ويداعىداي جۇزەگە اسىرىلۋىنا سۇبەلى ۇلەس قوسۋى ءتيىس. ەل بولامىز دەسەك نەمقۇرايلىلىقتان ارىلۋىمىز قاجەت.   

ايتا كەتەلىك، ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ ەرەكشەلىگى – ءار وڭىردەن، ءتۇرلى سالادان جينالعان قۇرامىندا. بۇل جەردە ءبىلىم، عىلىم، مەديتسينا، مادەنيەت، سپورت سالاسىنىڭ ماماندارى، بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى سالاسىنىڭ وكىلدەرى، ەڭبەك جانە قۇقىق قورعاۋ سالاسىندا جۇمىس ىستەيتىن ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ مۇشەلەرى، قوعام بەلسەندىلەرى مەن جاستار قوزعالىسىنىڭ جەتەكشىلەرى بار. بۇل حالىق دەموكراتياسى مەن جاسامپاز ءپليۋراليزمنىڭ ۇلگىسى رەتىندە قوعامنىڭ كەڭ اۋقىمدى پىكىرى مەن مۇددەسىن ەسكەرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.  

Abai.kz