قورابايدى ماعان قازاق مادەنيەتىنىڭ قامقورى، قوعام قايراتكەرى دۇيسەن كاسەيىنوۆ تانىستىردى.. «مەنىڭ پاپام عوي ول، اكەم». دۇيسەكەڭ سىلق-سىلق كۇلەدى. دۇيسەن كاسەيىنوۆتىڭ اكەسىنىڭ اتى قوراباي ەكەنى ەسكە تۇسكەن...

...قوراباي.... قوراباي ەسەنوۆ... ءبىزدىڭ جاستىعىمىزعا، بالاڭ كەزىمىزگە، گۇل جارعان كوكتەمگى قىزعالدايتاي العاشقى ماحابباتىمىزعا كۋا بولعان، سەبەپكەر بولعان قورابايدىڭ اندەرى-ءتىن...

«كەزدەسسەڭ نۇرلانا قارايمىن.
اساۋداي تۋلايدى جاس جۇرەك.
مەن سەنى جانىما بالايمىن
سەن ءۇشىن مەندە بار ءبىر تىلەك...
سەنى ارتىق كورەمىن باسقادان.
سۇيەم دەپ ايتۋعا جاسقانام.
جەتكىزە الار ما جۇرەكتىڭ
جان سىرىن جاسىرىن جاس قالام؟..»

اۋىلداعى قوڭىر كەشتىڭ بىرىندە ۇيدەگى كىشكەنتاي راديودان وسى ءاندى العاش ەستىگەم. بۇل مەن ەستىمەگەن، تىڭداماعان اۋەز، تىلسىم ولەڭ، تاڭ قالدىرعان گيتارانىڭ ءۇنى بولاتىن. ءبىز ورەن ەدىك... تاۋدان قۇلاعان تاسقىنداي ويدا جوقتا كەلگەن، ەسكەن جەلدەي ەلىرگەن جاستىق ءبىزدىڭ كوزىمىزدى اشتى. كلاسستاعى ۇركەك قىزدى، اق فارتۋكتى ارۋدى ەندى تانىعان، جاڭا عانا كورگەندەي بۇلا كەز ەدى. بىزدەر عاشىق ەمەس، ساۋ دا ەمەس، قالىڭ تۇمان ىشىنەن اداسقان قۇلىنداي كىسىنەپ تۇرعان كەزىمىز ەكەن...

اسپانداعى اق بۇلتتىڭ كەمپىرقوساق سياقتى ءتۇرلى ءتۇستى ەكەنىن، تۇنگى بارقىن اسپاندا قۇس جولىنىڭ ىشىندە سەنىڭ سۇيىكتى جۇلدىزىڭ بارىن، ءتىپتى سارعالداقتىڭ سارى ەمەس، ونىڭ دا سان ءتۇرلى بوپ وزگەرەتىنىن وسى كوكتەم بىزگە ۇيرەتكەن...

بىزدەر - تابالدىراقتان اتتاعان جاستىقتىڭ بۋىنا ماسايعان جىگىتتەرگە گيتارانىڭ داۋىسى ەرەكشە اسەر ەتكەن. بۇرىندارى ەستىپ جۇرگەن انشىگەلەرگە ۇقسامايتىن داۋىس. ۇنىندە ءسال-ءپال قىرىل، قازاقى اۋەن. باياعى تانىستاي... قورابايدىڭ قوڭىر ءۇنى اپام جاققان وشاقتىڭ تۇتىنىندەي ءبىزدىڭ اۋلاعا ەمەس، اۋىلدىڭ كوگىنە كوتەرىلگەن...

مىنە، قوراباي ەسەنوۆپەن ءبىز وسىلايشا تانىسىپ، تابىسقان ەدىك... باسقانى بىلمەيمىن، ءبىزدىڭ اۋىلدا قورابايدىڭ ءانىنسىز بىردە-ءبىر كەش بولمايتىن. كەز-كەلگەن توي جيىندا ەسەنوۆتىڭ ءانى ەسىكتەن كىرىپ، تورگە وزاتىن. ويتكەنى ەسەنوۆ ءبىزدىڭ قازاق ەكەنىمىزدى ەسكە تۇسىرگەن العاشقى ءانشى بولدى. بۇكىل اتقامىنەر ورىس بولا الماي، بالا شاعاسىن باسقا مەكتەپكە سۇيرەلەپ جۇرگەندە، گيتاراسىن قولىنا العان بەيتانىس جىگىت بىزدەرگە باسقا الەمدى كورسەتتى...

اپىرماي؟.. ماحابباتتىڭا، سۋيگەنىڭە، سۋيىكتىڭە قازاق تىلىندە ءتىل قاتۋدان اسقان باقىت جوق ەكەنىن مەن ەندى ءتۇسىندىم.

ارينە، ول كەزدە ءانشى-كۇيشىدەن كەم ەمەس ەدىك. دەيتۇرعانمەن، ءبىز ءۇشىن قوراباي ەتەنە تانىس، ءبىر كوشەنىڭ بويىنداعى قاتار وسكەن دوسىمىزداي كورىنگەن. جانە قۇلاي سۇيگەن ادەمى قىزعا تۋرا ءبىزدىڭ جايىمىزدى، كوڭىل-كۇيىمىزدى قالاي بىلدىرگەن دەسەڭشى؟.. مىڭ جاسا، ءبىز بىلمەيتىن قوراباي!

كوپ ۇزاماي ەسەنوۆتىڭ اندەرى كوكتەمگى جاڭبىرداي راديودان، تەلەديداردان، توي-جيىندا، وتىرىستا، كوشەدە، باق ىشىندە توگىلە بەردى...

«سەنى ارتىق كورەمىن باسقادان...»

ناعىز مەنىڭ كۇيىمدى قالاي تاپقان، قوراباي ؟

«سۇيەم دەپ ايتۋعا جاسقانام...»

قانداي عاجاپ ءسوز! سۇيىكتىڭە «سۇيەم» دەپ ايتۋدان جاسقانۋ، الەمدەگى ەڭ ۇلكەن ەرلىك پەن ورلىك ەكەنىن ءبىز وندا بىلمەگەن ەدىك...

ەسەنوۆ مەن سەكىلدى ەسى كىرمەگەن ەسسىزدەرگە دابىرلاماي، داۋرىقپاي، ەشكىمگە ايتپاي، بىلدىرمەي، جار سالماي جاقسىلىقتى ىمداعان ەكەن...

ي، تۋما اقىن، عۇلاما جازۋشى، تالانتتى ءانشى، دارىندى سازگەر ءوز وقىرماندارىن، تىڭدارماندارىن وسىلاي تاربيەلەدى. قازىرگى ايتىپ جۇرگەن جوعارعى وقۋ ورىندارىنداعى «ديستانتسيوننوە وبۋچەنيەڭىز» مەنىڭشە، وسى بولار... ءومىر مەكتەبىندە قانشا ساباق وقىساڭ دا، ەڭ ۇلكەن ءدارىس – ماحاببات ءپانى ەكەنىن ەندى عانا بىلدىك قوي... جانە بۇل اۋديتوريادا سەزىمنەن «ەكى» الىپ، سۇيىستەن «بەس» قويعىزۋ مۇمكىن ەمەس. سەبەبى – سەنىڭ دەكانىڭ – ءومىر!

«جاس ەدىم، ومىرگە ەرتە بويلاماعان،

كۇن ەرتەڭ نە بولارىن ويلاماعان.

شارىقتاپ كەتسەمداعى قانات قاعىپ

وزىڭدەي قامقور ادام قايدا ماعان؟..»

«ءبىزدىڭ حالىقتا اكە مەن بالانىڭ ماحابباتى، سىيلاستىعى، قارىم-قاتىناسى وزگە ەلدەگىدەي ەمەس. ءبارىن، ءبارىن سوزبەن ەمەس، كوزبەن ۇعاسىڭ، بىلەسىڭ، سەزەسىڭ، سەنەسىڭ.

«الىستاپ كەتسەم داعى قانات قاعىپ. وزىڭدەي قامقور ادام قايدا ماعان؟».

«قازاقتا تۋعان اكەسىن اعا، تاتە، كوكە، اكە، پاپا دەپ تە اتاي بەرگەن. كىم قاي جەردە، قالاي اتاعانى قازىر ماڭىزدى ەمەس. ءبىز پاپا دەپ وسكەن ۇرپاقپىز.

وسى ءاندى ەستىسەم مەنىڭ اكەم ۇيدەن شىعىپ، ەكى قولىن ارتىنا ۇستاپ، كوشە بويلاپ جۇمىسىنا كەتىپ بارا جاتقانداي كۇيگە تۇسەم. نەگە ەكەنى بەلگىسىز پاپامنىڭ ءيىسىن سەزەم. ءيا، اكەمنىڭ ءيىسى... تەر مەن بىرگە بەلومور پاپيروسى ارالاس پاپامنىڭ عانا حوش ءيىسى. مەن ءۇشىن الەمدە بۇدان ارتىق ەشتەڭە جوق شىعار. ءتىپتى پاريجدەگى دۇكەندەردىڭ قۇنى ماعان بەس تيىن. مۇنى ءبىز ەشقاشان ايتپايتىن، تەك كوزبەن ۇعىساتىن، سىيلايتىن، قۇرمەتتەيتىن، ىشتەي سونىڭ اماندىعىن تىلەيتىن، كەيدە ءبىر جەرى اۋىرسا، بىرگە كۇيزەلەتىن اكەڭنىڭ بولعانى قانداي عاجاپ. وعان ارناعان ولەڭ ءتىپتى، ىستىق!

ءيا، ءيا... بۇل ءاننىڭ اۆتورلارى نۇرعيسا تىلەنديەۆ پەن مۇحتار شاحانوۆ. الايدا بۇل اۋەن قورابايدىڭ جانىنان، جۇرەگىنەن قورعاسىنداي بالقىپ شىققان تۋىندى! قازاق حالقى تالاي الاساپىراندى باسىنان وتكىزگەن ەل. بىزدە تۋعان ەل، تۋعان جەر، اناسىنا، عاشىعىنا، جەڭگەسىنە، ءتىپتى قۇداشا-قۇداسىنا دا شىعارعان اندەر از ەمەس. تەك اكەمىزگە ءان بۇيىرماپتى... ويتكەنى ءبىز اتتىڭ جالى، تۇيەنىڭ قومىندا وسكەن ەلدىڭ ۇرپاعىمىز. ءيا، ءبىز ەسەيگەن كەزدە ەشقاشان كوز جاسىمىزدى اكەمىزگە دە، بالامىزعا دا كورسەتپەگەن كوشپەلى ەلمىز، ەرمىز...

«وزىڭنەن تۋعان جاس بالا.

ساقالى شىعىپ جات بولماي

ەرلەردىڭ ءىسى بىتەر مە؟!»، - دەپ ايتقان ماحامبەتتىڭ ۇرپاعىمىز.

ءيا، سوندىقتان دا بۇل ءان ءار قازاقتىڭ جۇرەگىنە جاقىن ءان. الەمدەگى ەڭ قامقور كىسىڭە ارنالعان اۋەن. اسىرەسە، سول جاقىن جان ەندى قاسىڭدا بولماعاندا، بۇل اۋەزدى قايتا-قايتا تىڭداي بەرگىڭ كەلەدى.

قوراباي ەسەنوۆتىڭ ەكىنشى ەرلىگى دە، ەرەكشەلىگى دە وسىندا شىعار...

امان ءجۇرىڭىز ءانشى اعا! قاتىگەزدەۋ ۋاقىتتان شارشاماڭىز!

سالەممەن، تالعات تەمەنوۆ

Abai.kz