ۇلتتىق ونەردىڭ ءۇش تاعانى
قازاق رۋحانياتىنىڭ تامىرى تەرەڭگە تارتىپ، عاسىرلاردان جەتكەن اسىل مۇرالارى بۇگىنگى كۇنگە امانات بولىپ كەلدى.
سول اماناتتى ارقالاپ، ۇلتتىق ونەردىڭ جالىنىن سوندىرمەي، كەلەر ۇرپاققا تازا كۇيىندە جەتكىزىپ جۇرگەن تۇلعالار بار. ولار – ساحنا مادەنيەتىن قالىپتاستىرىپ، ءداستۇرلى ونەردىڭ تۇعىرىن بيىكتەتكەن جاندار. بۇگىنگى ماقالانىڭ وزەگى – ونەر الەمىندە وزىندىك قولتاڭباسىن قالدىرعان ءۇش بىردەي مايتالمان: تەاتر ساحناسىندا تالاي ءرولدى شىنايى سومداعان اكتەر وڭداسىن بەسىكباسوۆ, ۇلتتىق ءان ونەرىنىڭ قوڭىر ءۇنىن جاڭا بيىككە كوتەرگەن الما امانجولوۆا, جانە جەتىسۋ مەكتەبىنىڭ ءانىن ساف كۇيىندە دارىپتەپ جۇرگەن دارىندى ءانشى قايراتبەك بەكتۇرسىن.
بۇل ءۇش تۇلعانىڭ ونەر جولى ءار ءتۇرلى بولعانىمەن، بارلىعىنىڭ تۇپكى ماقساتى – قازاق ءداستۇرلى ونەرىن ساقتاۋ، جالعاۋ جانە جاڭعىرتۋ. ۇشەۋى دە – ءبىر شاڭىراق، ءبىر وردا – الاتاۋ ءداستۇرلى ونەر تەاترىنىڭ شىعارماشىلىق ۇجىمى. سوندىقتان ولاردىڭ ءومىر جولدارى دا، ونەر جولدارى دا وسى ونەر ورداسىنىڭ تاريحىمەن بىتە قايناسىپ جاتىر.
سۋرەت: «الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترىنىڭ ادەبيەت بولىمىنەن الىندى.
وڭداسىن بەسىكباسوۆ - ساحنانىڭ سالماعىن كوتەرگەن تارلان تۇلعا!
ۋاقىتتىڭ تەزىنە، ونەردىڭ سىن تارازىسىنا توتەپ بەرگەن ونەرپازدىڭ ءبىرى – وڭداسىن يمانعاليۇلى بەسىكباسوۆ. شىعىستىڭ سايىن دالاسىندا تۇلەپ، سەمەيدىڭ «جاستىق» حالىق تەاترىندا قانات قاققان جاس اكتەر كەيىن ۇلكەن ساحنالاردىڭ ابىرويلى ونەر يەسىنە اينالدى. اباي اتىنداعى وپەرا جانە بالەت تەاترىندا 27 جىلعا جۋىق تەر توگىپ، قۇنانباي مەن بەيبارىس، شىڭعىس حان مەن سارىباي سەكىلدى وبرازداردى سومداۋى – ونىڭ اكتەرلىك قۋاتىن تانىتقان بيىك بەلەستەر.
فيلمدەرگە ءتۇسۋى، حالىقارالىق ماراپاتتارى – ونىڭ ونەر جولىن ايشىقتايتىن ىزدەر. 2013 جىلى ۋكراينادا وتكەن «بريگانتينا» فەستيۆالىندە «ەڭ ۇزدىك ەكىنشى ەر ادام ءرولى» نوميناتسياسىن جەڭىپ الۋى – قازاق اكتەرىنىڭ شەتەلدىك كورەرمەندى دە ءتانتى ەتكەنىن دالەلدەيدى.
2016 جىلى قۇرىلعان «الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترىنىڭ العاشقى كۇنىنەن باستاپ وسى شاڭىراقتىڭ رۋحاني تىرەگىنە اينالعان وڭداسىن بەسىكباسوۆ – اتالمىش تەاتر ءۇشىن دە، ۇلتتىق ساحنا ونەرى ءۇشىن دە ورنى بولەك تۇلعا.
سۋرەت: «الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترىنىڭ ادەبيەت بولىمىنەن الىندى.
الما امانجولوۆا - ءداستۇردىڭ ءۇنىن جۇرەگىندە جەتكىزگەن ءانشى!
المانىڭ ونەرگە كەلۋى – تاعدىردىڭ ءوز تاڭداۋى. بالالىق شاعىنان ءاننىڭ كيەسىن سەزىنگەن ول ج. ەلەبەكوۆ اتىنداعى ونەر كوللەدجىندە قايرات بايبوسىنوۆتان ءتالىم الىپ، ارقا مەن جەتىسۋدىڭ ءان مەكتەبىن بويىنا ءسىڭىردى. كەيىن قۇرمانعازى اتىنداعى ۇلتتىق كونسەرۆاتوريادا ءبىلىمىن شىڭداپ، ءداستۇرلى ءاننىڭ عىلىمي نەگىزدەرىن مەڭگەردى.
ونىڭ ورىنداۋىنداعى جامبىلدىڭ «ۋگاي-ايى»، نۇرعيسا تىلەنديەۆتىڭ «الاتاۋى»، التىنبەك قورازباەۆتىڭ «ەلگە سالەمى» – حالىقتىڭ جۇرەگىنە جەتكەن ەرەكشە تۋىندىلار.
المانىڭ ساحنالىق بەينەلەرى دە سان الۋان. «اباي – توعجان»، «عۇرىپ»، «التىباقان»، «ماملۇك. سۇلتان بەيبارىس» سەكىلدى سپەكتاكلدەردەگى رولدەرى – ونىڭ ىشكى دارالىعىن كورسەتەتىن كوركەم وبرازدار.
ونىڭ «تاۋەلسىزدىككە قوسقان ۇلەسى ءۇشىن» مەدالى، «قازاق ونەرىنىڭ قايراتكەرى» اتاعى، «ەرەن ەڭبەگى ءۇشىن» ماراپاتى – ونەرگە سىڭگەن ادال ەڭبەكتىڭ دالەلى.
الما امانجولوۆا – الاتاۋ تەاترىنىڭ اشىلعان كۇنىنەن بەرگى التىن كومەي، ساحنالىق كەڭىستىكتىڭ رۋحاني وزەگىن بايىتقان قوڭىر ءۇن.
سۋرەت: «الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترىنىڭ ادەبيەت بولىمىنەن الىندى.
قايراتبەك بەكتۇرسىن - جەتىسۋ ءانىن جاڭعىرتقان جاس دارىن!
1987 جىلى ىلە وڭىرىندە دۇنيەگە كەلگەن قايراتبەك – ۇلتتىق ءان ونەرىنىڭ جاس، بىراق سالماقتى وكىلى. قۇرمانعازى اتىنداعى ۇلتتىق كونسەرۆاتوريادا العان ءبىلىمى، تىلەۋلەس قۇرمانعاليەۆتان كورگەن ءتالىم – ونىڭ ونەرگە دەگەن كوزقاراسىن تەرەڭدەتتى.
2017 جىلدان بەرى «الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترىنىڭ بەلدى ءانشىسى بولىپ، جەتىسۋ ءان مەكتەبىنىڭ وزىق داستۇرلەرىن جاڭا تىنىسپەن جەتكىزىپ كەلەدى. اسەت نايمانباەۆ، دانەش راقىشەۆ، كەنەن ازىرباەۆ اندەرىن شابىتپەن ورىنداۋى – ونىڭ ەرەكشەلىگىن ايقىندايتىن دارا سيپات.
رەسپۋبليكالىق جانە حالىقارالىق كونكۋرستاردىڭ لاۋرەاتى اتانعان قايراتبەك – ۇلتتىق ءان ونەرىن جاڭا بۋىنعا تانىستىرىپ جۇرگەن جارقىن داۋىستى ونەرپاز.
ۇشەۋىن بىرىكتىرگەن وردا – الاتاۋ تەاترى. وڭداسىننىڭ اكتەرلىك قۋاتى، المانىڭ سىرشىل ءۇنى، قايراتبەكتىڭ ناقىشتى ءداستۇرلى ءانى – بارلىعى دا الاتاۋ تەاترىنىڭ ساحناسىندا توعىسادى. بۇل تەاتر – ارقايسىسىنىڭ شىعارماشىلىق بيىككە شىعۋىنا جول اشقان رۋحاني مەكەن.
ولاردىڭ ونەرى – ءۇش ءتۇرلى سالا، ءۇش ءتۇرلى قالىپ. الايدا ۇشەۋىن بىرىكتىرەتىن باستى قۇندىلىق – ۇلتتىق ونەرگە دەگەن شەكسىز قۇرمەت پەن ادالدىق.
ولار – وتكەن مەن بۇگىندى جالعاپ تۇرعان ونەر كوپىرى، ءداستۇردىڭ شىراقشىلارى، قازاق رۋحانياتىنىڭ ءۇش تاعانى. ۇشەۋىنىڭ دە ءومىر جولى – ەڭبەك پەن ىزدەنىستىڭ، ونەر مەن ۇلتقا قىزمەت ەتۋدىڭ جارقىن ۇلگىسى.
وڭداسىن بەسىكباسوۆ, الما امانجولوۆا, قايراتبەك بەكتۇرسىن – قازاقتىڭ ءداستۇرلى مادەنيەتىن ساقتاپ، ونى حالىققا جەتكىزىپ جۇرگەن ۇلى ونەردىڭ وكىلدەرى. ارقايسىسىنىڭ شىعارماشىلىعى – ءبىر-ءبىر مەكتەپ، ءبىر-ءبىر ءومىر ورنەگى. ال ۇشەۋىنىڭ ءبىر ساحنادا توعىسۋى – الاتاۋ تەاترىنىڭ عانا ەمەس، تۇتاس قازاق رۋحانياتىنىڭ باعا جەتپەس بايلىعى. ونەردىڭ وسىنداي مايتالماندارى باردا ۇلتتىق ونەردىڭ تامىرى ۇزىلمەيدى، ءۇنى وشپەيدى، كيەسى جوعالمايدى.
«الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترىنىڭ ادەبيەت ءبولىمى
Abai.kz
