مەن تانىعان وباما
العىسوز ورنىنا
جەڭىسىمەن عانا ەمەس، باتىلدىعىمەن دە دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىرگەن باراك وبامانىڭ ومىرىمەن بايلانىستى مالىمەتتەر مەن وعان قاتىستى مەنىڭ پىكىرىم «كامەلەتتىك جاسقا» كەشە عانا كەلگەن جاس قازاق مەملەكەتىنىڭ حالقى ءۇشىن قىزىق شىعار دەپ ويلادىم. بالكىم، ۇلگى الاتىن تۇستارى دا بار دەگەن ويمەن وسى كىتاپتى جازا باستادىم. ونسىز دا قىم-قۋىت تىرلىككە ماتاۋلى زاماندا «وباما ۇلگى بولا الا ما؟» دەگەن وي جەلىسىندە جازىلعان وسى كىتاپتى قولىنا الىپ، وقۋعا ىنتا بىلدىرگەن وقىرمانعا العىسىم زور. تاڭدامالى تۋىندىلاردىڭ ىشىنەن اتى تارتىمدى كورىنگەن مەنىڭ كىتابىمدى قولعا العانداعى ءۇمىتىڭىز اقتالار دەگەن ىشكى ارمانىم بار.
مەنىڭ وقىرمانىم امبيتسياسى كۇشتى، جانىپ تۇرعان ءىنى-قارىنداسىم دا، ءبىراز بەلەستى باعىندىرىپ ۇلگەرگەن قاتارلاسىم دا، بالا تاربيەسىنە ەرەكشە ءمان بەرەر ورتا جاستاعى اعام نەمەسە اپكەم دە، ماعان ۇلگى بولار مايتالمان جازۋشى-قالامگەر دە، تالايدى تارازىلاپ كورگەن كەمەڭگەر اقساقال دا بولۋى مۇمكىن. بىراق، ءبىزدى بىرىكتىرەتىن ءبىر نارسە بار. ول - قازاق ۇلتىنىڭ ۇلىلىعىن تۇسىنە ءبىلۋ جانە تۇسىندىرە ءبىلۋ. ال مەنىڭ ماقساتىم - بۇكىل الەمگە ايگىلى اقش پرەزيدەنتى باراك وباما تۋرالى، ونىڭ امەريكانىڭ ازاماتى، بەدەلدى ساياساتكەر، ۇلگىلى جار، ءارى اكە رەتىندەگى ءرولىن سيپاتتاۋ ارقىلى امەريكانىڭ ۇلگى-ونەگە بولار قىزىقتى سىرلارىن اشۋ. بۇل دۇنيە قانداس باۋىرلارىم مۇحيتتىڭ ارعى جاعىنداعى ەل تۋرالى وقىپ-بىلسە، تانىسا دەگەن ويمەن جازىلدى.
العىسوز ورنىنا
جەڭىسىمەن عانا ەمەس، باتىلدىعىمەن دە دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىرگەن باراك وبامانىڭ ومىرىمەن بايلانىستى مالىمەتتەر مەن وعان قاتىستى مەنىڭ پىكىرىم «كامەلەتتىك جاسقا» كەشە عانا كەلگەن جاس قازاق مەملەكەتىنىڭ حالقى ءۇشىن قىزىق شىعار دەپ ويلادىم. بالكىم، ۇلگى الاتىن تۇستارى دا بار دەگەن ويمەن وسى كىتاپتى جازا باستادىم. ونسىز دا قىم-قۋىت تىرلىككە ماتاۋلى زاماندا «وباما ۇلگى بولا الا ما؟» دەگەن وي جەلىسىندە جازىلعان وسى كىتاپتى قولىنا الىپ، وقۋعا ىنتا بىلدىرگەن وقىرمانعا العىسىم زور. تاڭدامالى تۋىندىلاردىڭ ىشىنەن اتى تارتىمدى كورىنگەن مەنىڭ كىتابىمدى قولعا العانداعى ءۇمىتىڭىز اقتالار دەگەن ىشكى ارمانىم بار.
مەنىڭ وقىرمانىم امبيتسياسى كۇشتى، جانىپ تۇرعان ءىنى-قارىنداسىم دا، ءبىراز بەلەستى باعىندىرىپ ۇلگەرگەن قاتارلاسىم دا، بالا تاربيەسىنە ەرەكشە ءمان بەرەر ورتا جاستاعى اعام نەمەسە اپكەم دە، ماعان ۇلگى بولار مايتالمان جازۋشى-قالامگەر دە، تالايدى تارازىلاپ كورگەن كەمەڭگەر اقساقال دا بولۋى مۇمكىن. بىراق، ءبىزدى بىرىكتىرەتىن ءبىر نارسە بار. ول - قازاق ۇلتىنىڭ ۇلىلىعىن تۇسىنە ءبىلۋ جانە تۇسىندىرە ءبىلۋ. ال مەنىڭ ماقساتىم - بۇكىل الەمگە ايگىلى اقش پرەزيدەنتى باراك وباما تۋرالى، ونىڭ امەريكانىڭ ازاماتى، بەدەلدى ساياساتكەر، ۇلگىلى جار، ءارى اكە رەتىندەگى ءرولىن سيپاتتاۋ ارقىلى امەريكانىڭ ۇلگى-ونەگە بولار قىزىقتى سىرلارىن اشۋ. بۇل دۇنيە قانداس باۋىرلارىم مۇحيتتىڭ ارعى جاعىنداعى ەل تۋرالى وقىپ-بىلسە، تانىسا دەگەن ويمەن جازىلدى.
الپاۋىت مەملەكەتتىڭ بيلىك تىزگىنىن يەلەنۋ ەكىنىڭ بىرىنە بۇيىرا سالاتىن باق ەمەس. ولاي بولسا، باراك وبامانىڭ وسى شىڭعا شىعۋىنا قانداي قاسيەتتەرى سەپتىگىن تيگىزدى ەكەن، نەندەي وقيعالار سەبەپكەر بولدى ەكەن، كىمدەر ىقپال ەتتى ەكەن؟ مەن وسى قۇپيانىڭ سىرىن اشۋدى ماقسات تۇتتىم. ەڭ باستىسى، اقش-تاعى جاعدايلاردىڭ كۋاگەرى رەتىندە كورگەن-بىلگەنىمدى، ءوزىم حاباردار جايتتى ءتول تىلىمىزدە جەتكىزۋدى ازاماتتىق پارىزىم دەپ سانادىم. دۇنيەنىڭ و شەتى مەن بۇ شەتىندە جاتقان ەكى مەملەكەتتەگى قۇبىلىستاردى جان-جاقتى ءبىلۋ جەتكىلىكسىز. دەرەكتى ماتەريالداردى نەگىزگە الا وتىرىپ بارىنشا شەبەرلىكپەن، شەندەستىرە، تەڭدەستىرە تالداۋعا تىرىستىم. ال ەگەر تاجىريبەسىزدىكتەن كەتكەن قاتەلىك بولسا، كەم-كەتىگى كەزدەسىپ جاتسا، وقىرمان قاۋىم تۇسىنىستىك تانىتار دەگەن ۇمىتتەمىن.
ءوز باسىم وبامانىڭ تاجىريبەسى، ءومىر جولى ساياسي ۇستانىمدارىڭىزعا، ادامي قاسيەتتەرىڭىز بەن وزگە دە ەرەكشەلىكتەرىڭىزگە قاراماستان، وقىپ ۇيرەنۋگە تۇرارلىق اڭگىمە دەپ ەسەپتەيمىن. وبامانىڭ «ءيا، قولىمىزدان كەلەدى» دەگەن ءبىر قاراعاندا قاراپايىم كورىنەتىن سوزدەردى شەشۋشى قادام جاساۋعا يتەرمەلەيتىن قۋاتتى ۇرانعا اينالدىرا ءبىلۋ ونەرى راسىمەن دە سۇيسىندىرمەي قويمايدى. بويىنداعى ەرەكشە قاسيەتتەر ونىڭ ءبىرتۋار ازامات ەكەنىن اڭعارتادى. دەگەنمەن، پەندەگە ءتان وزىندىك كەمشىلىكتەرى دە بارشىلىق.
باراك حۋسەين وباما جانە ونىڭ حالقى تۋرالى ەلىمىزدە كەڭ تارالا قويماعان مالىمەتتەر مەن سونىڭ نەگىزىندەگى ءوز وي-پىكىرىمدى بىرنەشە تاراۋعا ءبولىپ تاستادىم. بىردەن اشىپ ايتاتىن ءبىر نارسە، ماقساتىم - امەريكاندىقتارعا ورىنسىز ەلىكتەۋ نەمەسە ولاردىڭ ءداستۇر-عۇرپىن دارىپتەۋ ەمەس. كەرىسىنشە، جاقسىسىن جاراتىپ، ءونىمدى ۇلگىسىن ۇيرەنۋ.
جەڭىستىڭ كىلتى
امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ پرەزيدەنتى باراك حۋسەين وباما مەن ونىڭ جەڭىسكە جەتۋىنىڭ سەبەپتەرىن تالداۋشىلاردىڭ پىكىرى سان ءتۇرلى. پرەزيدەنت سايلاۋىنىڭ ناتيجەسى بەلگىلى بولعاننان كەيىن دە «ءبىزدىڭ الىپ-قوسارىمىز شامالى» دەگەن ىڭعايدا نەمقۇرايدىلىق تانىتقان تالاي-تالاي امەريكاندىققا ءۇمىت ۇيالاتىپ، سەنىمىن وياتقان وبامانىڭ جەڭىسى كىم-كىمدى دە بەي-جاي قالدىرمايدى. ولاردىڭ اراسىندا مەن دە بارمىن.
سايلاۋالدى ناۋقان مەنىڭ بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى جانىنداعى قازاقستاننىڭ تۇراقتى وكىلدىگىندەگى قىزمەتىمنىڭ العاش كۇندەرىمەن ساي كەلدى. بۇۇ-داعى ەڭ جاس ديپلومات رەتىندە قىزمەتكە كىرىسىپ كەتكەن ەدىم. ءوزىم سىرتقى ساياساتقا بۇرىننان قىزىعاتىنمىن. ال اقش-قا اياق باسا سالىسىمەن بۇل ەلدىڭ ەرەكشەلىكتەرىن، وسىندا شتاب-پاتەرى ورنالاسقان بەدەلدى حالىقارالىق ۇيىم - بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ قىزمەتىن تەرەڭ زەرتتەي باستادىم. ارينە، اقش-تى عانا ەمەس، الەمدى ءدۇر سىلكىندىرگەن وباما تۋرالى اڭگىمە بولەك.
باراك وبامانى العاش رەت 2009 جىلعى تامىزدىڭ سوڭعى كۇندەرىنىڭ بىرىندە كوردىم. نيۋ-يورك پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ وكىلدەرى بليۋ حيلل مەيرامحاناسىنان كەشكى اسىن ىشكەن وبامالار وتباسىن تايمس سكۋەردە (Times Square) ورنالاسقان بيلاسكو تەاترىنا (Belasco Theater) اپاراتىن التىنشى اۆەنيۋدى (داڭعىلدى) جاۋىپ قويعان ەدى. كەشكى سەگىزگە تامان دوسىم ەكەۋمىز كوشەنىڭ ەكى جاعىنا لىق تولعان حالىقتىڭ قاتارىندا تۇردىق. قىسقا مەرزىمدى پاراد تۇرىندە وتكەن بۇل شارادا جۇرگىنشىلەردىڭ ءبىرى اقش پرەزيدەنتىنىڭ كارتەجىن مەتالل قورشاۋدىڭ ارعى جاعىنان قول بۇلعاپ، قۇرمەتپەن قارسى الىپ جاتسا، ەندى بىرەۋلەرى اسىعىس-ۇسىگىس سۋرەتكە تۇسىرۋمەن بولدى. بۇل وبامانىڭ ءوز جارى ميشەلگە برودۆەي شوۋىنىڭ بىرىنە اپارامىن دەپ بەرگەن ۋادەسىن ورىنداعان ءساتى ەكەنى ەستەرىڭىزدە بولار.
اراعا ءبىر اي سالىپ بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى باس اسسامبلەياسىنىڭ كەزەكتى 64-سەسسياسىنىڭ رەسمي وتىرىسى ءوتتى. سول جولى اقش كوشباسشىسىن ەكىنشى مارتە جاقىننان كوردىم. بۇۇ-عا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ وكىلدەرى الىپ تا الپاۋىت ەلدىڭ باسشىسى بولعاننان كەيىن بە، الدە وبامانىڭ ابىرويلى ازامات ەكەنىن بىلگەننەن بە، ەرەكشە قۇرمەتپەن قول الىسۋعا اسىعىپ جاتتى. جۇرتتىڭ ءبارىنىڭ قوعاداي جاپىرىلۋىنا وبامانىڭ ۇتقىر ويعا تولى سەنىمدى سوزدەرى دە اسەر ەتكەنى ءسوزسىز.
«مەن، سىزدەر سياقتى ءوز ەلىمنىڭ، حالقىمنىڭ مۇددەسى ءۇشىن ارەكەت ەتۋگە مىندەتتىمىن جانە سول مۇددەنى قورعاعانىم ءۇشىن كەشىرىم سۇرامايمىن»، - دەپ باستادى ءسوزىن وباما مىرزا. «مەنىڭ پىكىرىمشە، 2009 جىلى ادامزات تاريحىندا بۇرىن-سوڭدى بولماعان وقيعا بولدى: ورتاق مۇددە ءۇشىن ۇلتتار مەن ۇلىستار بىرلىك كورسەتە الدى. جۇرەگىمىزدىڭ تۇكپىرىندەگى ءدىني ۇستانىمىمىز جاڭا بايلانىس ورناتۋى دا، بىرىمىزدەن ءبىرىمىزدى الشاقتاتۋى دا مۇمكىن، بۇگىنگى كۇننىڭ وزىق تەحنولوگيالارى ءبىزدىڭ جولىمىزدى اشۋى دا مۇمكىن، كولەڭكەلەۋى دە مۇمكىن. ءبىز قولدانعان ەنەرگيا پلانەتامىزدى ساقتاپ قالۋى مۇمكىن نەمەسە جويىپ جىبەرۋى مۇمكىن»، - دەدى سوسىن.
ءتىپتى، بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى پان گي مۋن مىرزا باراك وبامانىڭ اقش پرەزيدەنتى بولىپ سايلانۋىن عالامدىق سىن-تالاپتارعا توتەپ بەرىپ، باياندى بولاشاققا قادام جاساۋعا جەتەلەيتىن جاعىمدى وزگەرىستەردىڭ باسى دەپ سانايدى.
2009 جىلدىڭ 9 قازانىندا باراك وباما ادامدار اراسىنداعى حالىقارالىق ديپلوماتيا مەن ىنتىماقتاستىقتى كۇشەيتۋگە ايرىقشا اتسالىسقانى ءۇشىن نوبەل سىيلىعىن يەلەندى. سول جەردە سويلەگەن سوزىندە وباما: «جاي عانا پرەزيدەنت بولۋ جەتكىلىكسىز. ۇلى پرەزيدەنت بولۋعا تىرىسۋ قاجەت»، - دەدى. بۇل - وبامانىڭ وزىنە-ءوزى قوياتىن كوپ تالابىنىڭ ءبىرى عانا.
وباما اۋديتوريانىڭ تامىرىن تاپ باسا الاتىن قاسيەتكە يە. بۇل سوزىمىزگە ونىڭ ستۋدەنتتەردىڭ الدىندا ايتقان اڭگىمەسى دالەل. «امەريكا - اسقاق ارماندار مەن ۇلكەن ۇمىتتەر الەمى. بۇل رەۆوليۋتسيا جانە ازاماتتىق سوعىس، دەپرەسسيا، دۇنيەجۇزىلىك سوعىس، ازاماتتىق جانە الەۋمەتتىك قۇقىقتار ءۇشىن كۇرەس كەزەڭدەرىندە دە ساقتالعان ۇمىتتەر. ءبىز وسى ارماندارىمىزدىڭ ارقاسىندا باستان كەشكەن ءاربىر سىننان اناعۇرلىم ءبىرتۇتاس، اناعۇرلىم ابىرويلى بولىپ شىعا بىلدىك»، - دەدى پرەزيدەنت ستۋدەنتتەرگە.
امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ بۇگىنگى الپاۋىت دارەجەگە جەتۋ ءۇشىن تالاي-تالاي تار جول، تايعاق كەشۋدەن وتكەنى بەلگىلى. سول سەكىلدى باراك وبامانىڭ بۇگىنگى جەڭىسى دە وڭايدان كەلگەن ولجا ەمەس. ونىڭ بويىندا كوشباسشىلىق قاسيەت بار. ول كوپشىلىكپەن جۇمىس ىستەي الادى جانە، جوعارىدا ايتقانىمىزداي، اۋديتوريانىڭ تامىرىن تاپ باسادى. ال پرەزيدەنتتىك تاققا وتىرۋىنا سەبەپكەر بولعان ەڭ باستى قاسيەتىنە كەلسەك، وباما ەلدىڭ جاعدايىن جانە ساياسي ءساتتى ساۋاتتى تۇسىنە ءبىلدى. بۇرىنعى ەل باسقارۋ ادىستەرى ەسكىرىپ، باسقارۋ قاعيدالارى قۇردىمعا كەتكەن ۋاقىتتا بيلىك تىزگىنىن ۇستاۋ قولعا قانجار ۇستاعانمەن تەڭ. باسقاشا ايتساق، بۇل - قۇندىلىقتاردى قايتا زەرتتەۋ كەزەڭى. وسى وتپەلى كەزەڭدە ءارى راديكالدى، ءارى كونسەرۆاتور وباما ۇلى جەڭىستەرگە قول جەتكىزەدى دەگەن سەنىمىم بار.
بالا باراك
1961 جىلى جاڭا قوسىلعان جاس جۇبايلار ۇلدى بولادى. دۇنيەگە كەلگەن بالانىڭ اتىن باراك قويادى. بىراق، كوپ ۇزاماي وتاعاسى وباما وتباسىن تاستاپ، گارۆاردتىڭ زاڭ مەكتەبىنە وقۋعا كەتەدى. وقۋىن بىتىرگەن سوڭ افريكاعا تارتادى. باراك اكەسىن ون جاسقا تولعاندا بىراق كورەدى. اراقتىڭ كەسىرىنەن ۇلكەن وباما كەنيانىڭ ۇكىمەت ۇيىندەگى اعا ەكونوميست لاۋازىمىنان ايىرىلىپ، قىزمەتتەن قۋىلادى. بىرنەشە رەت جول اپاتىنا ۇشىرايدى. اقىرىندا 1982 جىلى 46 جاسىندا قازا تابادى.
ال باراكتىڭ اناسى اننا اجىراسقاننان كەيىن، يندونەزيادان كەلگەن شەتەلدىك ستۋدەنت لولو سوەتوروعا كۇيەۋگە شىعادى. ەكىنشى كۇيەۋىنىڭ امەريكاندىق ۆيزاسىنىڭ ۋاقىتى بىتكەننەن كەيىن وتباسىمەن دجاكارتاعا كوشۋگە ءماجبۇر بولادى. سول جەردە وبامانىڭ جالعىز قارىنداسى مايا دۇنيەگە كەلەدى.
الپىسىنشى جىلدارى، دجاكارتادا تۇرعاندا اناسى اننا اعىلشىن تىلىنەن ساباق بەرەدى. ال بارري، ياعني باراك شەتەلدىك بالالارعا ارنالعان امەريكاندىق مەكتەپتىڭ ورنىنا، ەلدەن ەرەكشە جەرگىلىكتى ورتا مەكتەپكە بارادى. يندونەزيانىڭ مەملەكەتتىك ءتىلىن مەڭگەرۋمەن قاتار، تاڭەرتەڭگى ۋاقىتتا اناسىنان اعىلشىن تىلىنەن ءدارىس الادى. كۇن وتكەن سايىن ول بوگدە مادەنيەتتى بويىنا ابدەن سىڭىرەدى. كەيىننەن مەمۋارلارىندا جازعانداي، ەكزوتيكالىق تاعامدار، سونىڭ ىشىندە يت جانە جىلان ەتتەرىن جەۋگە ادەتتەنەدى. بالا باراك ازاننىڭ داۋىسىن ەستىپ وسەدى. دامۋشى ەلدەگى اۋرۋ جايلاعان ەلدىمەكەندەر مەن كەدەيشىلىك كورىنىستەرىن ءوز كوزىمەن كورەدى. اناسى قايدا بارسا دا باراكتى قاسىنان ءبىر ەلى تاستاماي، ەرتىپ جۇرەدى. بۇل جاس بالانىڭ ۇلكەن كىسىلەردىڭ انگىمەسىنە ارالاسۋىنا جول اشادى. ال كەلە-كەلە بالا باراك قاجەت كەزىندە وي قوسىپ، پىكىر بىلدىرەتىن بولادى. يندونەزيادا بالا تاربيەسى امەريكاندىق بالا تاربيەلەۋ تارتىبىنەن الدەقايدا وزگەشە. قالاي بولعاندا دا، اناسى اننانىڭ بالا باراكتىڭ تاربيەسىنە ەرەكشە ءمان بەرىپ، ومىرگە ەرتە دايىنداعانى بايقالادى.
جەتپىسىنشى جىلداردىڭ باسىندا اننا مەن لولونىڭ قارىم-قاتىناسى ناشارلاپ كەتكەندىكتەن، اننا ءبارريدى اجەسىنىڭ قولىنا - گاۆايگە جىبەرەدى. ال كوپ ۇزاماي اننا مەن لولو اجىراسىپ تىنادى. ءتاي-ءتاي باسقان مايانى جەتەكتەگەن اننا ۇلىنىڭ ارتىنان بارادى. بۇل كەزدە ناعاشى اتاسى مەن اپاسى بەدەلدى مەكتەپتەردىڭ ءبىرى - پۋناحوۋ باسشىلىعىمەن كەلىسىپ، نەمەرەسىن 5-سىنىپقا ورنالاستىرادى. وباما پۋناحوۋ اكادەمياسىنىڭ گرانتىمەن وقىپ جاتادى. ال بۇل اكادەميا گاۆايدەگى بەتكەۇستار وقۋ ورىندارىنىڭ ءبىرى ەدى. سولتۇستىك-شىعىس جاقتىڭ نەمەسە ەۋروپانىڭ ۇزدىك ۋنيۆەرسيتەتتەرى سەكىلدى پۋناحوۋ اكادەمياسىنىڭ دا ماقساتى - ناقتى ءارى كەڭ اۋقىمدى ءبىلىم بەرۋمەن قاتار، مىندەتتەمەنى مويىندارىنا جۇكتەۋ ارقىلى ولاردىڭ العان ءبىلىم ءۇشىن قارىزدار ەكەنىن، ياعني قالايدا قايتارۋ پارىز ەكەنىن جەتكىزۋ ەكەن.
بىرنەشە جىل بويى اننا ەكى بالاسىمەن حونولۋلۋداعى كىشىگىرىم پاتەردە تۇرادى. اناسى ۇزاق مەرزىمدى ساپارلارمەن افريكا مەن ازيانى ارالاپ، حالىقارالىق دامۋ اگەنتتىكتەرى ءۇشىن بايانداما دايىنداۋمەن جۇرگەنىندە وباما اتا-اجەسى مادەلين مەن ستەنلي دۋنحامنىڭ قولىندا تۇرىپ جاتادى. ناعاشىلارىنىڭ ءۇيى تەڭىز جاعاسىندا ورنالاسقان ەكەن. ارا-اراسىندا وباما اكەسىنىڭ قاسىنان تابىلماعانىنا رەنجيدى، جالپى اكەسىن ءجيى ويلايدى. كەيدە وعان اناسىن كىنالاعانداي دا بولادى. ءوزىن جەتىمسىرەگەندەي سەزىنەدى. ايتسە دە، وباما ءالى كۇنگە دەيىن اناسىنىڭ مەيىرىمىنە بولەنگەن ساتتەرىن ەسىنە الىپ، العىسىن بىلدىرەتىنى بايقالادى.
پۋناحوۋدا وقىعان از ۋاقىت ىشىندە باراك وباما امەريكاندىق ەليتا وكىلدەرىنىڭ ءبىراز ءداستۇر-عۇرىپتارىنىڭ قىر-سىرىن ءتۇسىنىپ، تەرەڭ مەڭگەرەدى. بۇل اراداعى كورگەن-بىلگەنى كولۋمبيا ۋنيۆەرسيتەتى مەن گارۆارد زاڭ ينستيتۋتىندا وقىعان كەزىندە قاتارلاستارىمەن دۇرىس ءتۇسىنىسىپ، ءوز دەڭگەيىندە ارالاسۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
كەيىن وباما «اكەمنىڭ ارماندارى» اتتى كىتاپ جازادى. وندا ول ءوزىنىڭ كىم ەكەنىن ويلاپ، قاتتى باسى قاتقانىن جاسىرمايدى. مەكتەپتەگى جاتتىقتىرۋشىسى دا «نيگگەر» ءسوزىن ءجيى قولدانعان ەكەن. ول از بولسا، سۇيىكتى اجەسىنىڭ ءوزى دە كەيدە ناسىلگە، ەتنوسقا بايلانىستى ءتۇرلى ستەرەوتيپتەردى بەتىنە باسىپ تاستاپ، جيەنىن قاتتى ىڭعايسىزداندىراتىن بولعان. باراك وباما بۇل تۋرالى كەيىن ناسىلدىك تاقىرىپتا بيىك مىنبەلەردەن سويلەگەن سوزىندە دە ەسكە الادى.
«اكەمنىڭ ارماندارى» («Dreams from My Father») اتتى كىتابىن وقىساڭىز، وبامانىڭ ءجاسوسپىرىم كەزىندەگى ىشكى دۇنيەسىندە ۇيالاعان ويلار مەن ايتىلماعان بالالىق سەزىمدەر تۋرالى بىلەر ەدىڭىز. ءوزىنىڭ دۇنيەگە كەلۋ تاريحىنىڭ كۇردەلىلىگىمەن كۇرەسكەنى، ءوزىن-ءوزى تانىپ-ءبىلۋ، انىقتاۋمەن مازاسىزدانعان ۋاقىتتاردا بىردە ىزالانىپ، بىردە نامىستانىپ، بىردە ماقتان ەتىپ دەگەندەي، شاتاسىپ جۇرگەنى بايقالادى. بىراق، گارۆارد زاڭ مەكتەبىنە كەلگەنگە دەيىن بۇل ىزالىق سەزىم ساباسىنا ءتۇسىپ، اقىلى كىرەدى. «مەنىڭ ەرتەڭىمدى انىقتايتىن بۇگىنگى شەشىمىمە كەشەگى كۇنىم قانداي بولسا دا كەدەرگى بولا المايدى» دەگەن تۇجىرىمعا كەلەدى. ۋاقىت وتە كەلە وسى قاعيداسى كۇشەيىپ، وبامانىڭ ءۇمىت وتى لاۋلاپ جانىپ، ارماندارى ونى بيىك شىڭدارعا جەتەلەي جونەلەدى. ءاسىلى، بالا مەكتەپتە، دالادا نەمەسە باسقا جەردە كورگەن-تۇيگەنىنە قاتىستى وزىنشە قورىتىندى جاسايدى. جاس تا بولسا، وزىنشە شەشىم قابىلدايدى. وسىنداي ساتتەردە بالانىڭ قاسىنان تابىلىپ، ونىڭ اڭگىمەسىنە نازار اۋدارىپ، ىشكى سىرىن ايتۋىنا مۇمكىنشىلىك تۋعىزۋدىڭ ماڭىزى زور سياقتى. كەز كەلگەن جاعدايدا، دۇرىس بولسا دا، بۇرىس بولسا دا، بالانى مۇقيات تىڭداپ، تۇسىنۋگە تىرىسۋ كەرەك دەپ ويلايمىن. بالامەن وتكىزگەن ءاربىر ءساتتىڭ قۇنى ءارى ءمانى زور. ءاربىر ايەل زاتى ءوزىنىڭ انا رەتىندەگى پارىزىن ورىنداسا، ءاربىر ەركەك اكە رەتىندەگى ءرولىن تەرەڭ سەزىنگەنى ءجون. سوندا عانا سانالى ۇرپاق قالىپتاسىپ، قوعامنىڭ جاعىمدى سيپاتى اشىلا تۇسەدى. جازعان ەستەلىكتەرىنە قاراعاندا، وباما اكەلىك ماحابباتقا ءزارۋ بولعان جان. اشىپ ايتپاسا دا، ول ۇدايى اكەسىن جوقتاۋمەن نەمەسە ىزدەۋمەن بولعان.
1979 جىلى 2 ماۋسىمدا وباما مەكتەپتى ءبىتىرىپ جاتقاندا جوعارعى وقۋ ورنىنىڭ سول كەزدەگى پرەزيدەنتى رودەريك ماكفي داۋىستاپ تۇرىپ، سوناۋ حح عاسىر باسىندا جازىلعان ەسكى ءسوزدى وقىدى:
«ءجيى ءارى كوپ كۇلۋ;
ءبىلىمدى ادامداردىڭ قۇرمەتىنە جانە بۇلدىرشىندەردىڭ ماحابباتىنا بولەنۋ،
ادال سىنشىلاردىڭ جوعارى باعاسىن الۋ، جالعان دوستاردىڭ ساتقىندىعىنا شىداۋ;
سۇلۋلىقتى باعالاۋ، باسقالاردىڭ ارتىقشىلىعىن كورە ءبىلۋ;
اركىم وزىنە بۇيىرعان الەۋمەتتىك جاعداي شەڭبەرىندە بارىنشا جاقسى ءومىر ءسۇرۋ;
سەن ءومىر سۇرگەندىكتەن، كەم دەگەندە ءبىر ءومىر جەڭىل تىنىس العانىن ءبىلۋ.
مىنە، جەتىستىك دەگەن وسى!»
مەكتەپتەن كەيىن وباما لوس-انجەلەستەگى باتىستىق باعىتتاعى كوللەدجدە (Occidental College) وقيدى. كەيىن كولۋمبيا ۋنيۆەرسيتەتىنە اۋىسىپ، ونى 1983 جىلى ساياساتتانۋ جانە حالىقارالىق قاتىناستار ماماندىعى بويىنشا باكالاۆر دارەجەسىندە ءبىتىرىپ شىعادى.
كولۋمبيادا وقىعان كەزدە وبامانىڭ ساياساتقا جاقىندىعى بايقالادى. اپارتەيدكە قارسى ستۋدەنتتەر توبىنا كىرىپ، بەلسەندىلىك تانىتا باستايدى. كولۋمبيادان كەيىن ءوزىنىڭ ارمانىنداعى كوستيۋمدى كيىپ، ءوز بەتىمەن اقشا تاۋىپ، مارتەبەگە يە بولۋ ءبىراز قيىندىق تۋعىزادى.
وسى جەردە امەريكاندىقتاردىڭ اقشاقۇمارلىعى مەن مارتەبەگە قىزىعۋشىلىعى بىردەن بايقالادى. مۇمكىن بۇل دا دۇرىس شىعار، بىراق، امەريكاندىقتاردا «تاجىريبە جينايىن، عىلىم قۋىپ باسقا سالالاردا قىزمەت ەتەيىن» دەگەن ويدان گورى، تەزىرەك اقشا تاۋىپ، جاعدايدى جاقسارتىپ الۋ ماقساتى باسىم تۇرادى. بۇل قاسيەت ءبىزدىڭ جاستاردا دا بار. ارينە، جەتىستىككە جەتۋگە جەتەلەيتىن ارماندار بولارى حاق. بىراق، ءوز مۇمكىندىكتەرىڭدى ايقىنداپ الماي، ەڭ الدىمەن، قاي سالادا قالاي جۇمىس ىستەي الاتىنىڭدى سىناپ كورمەي، باسشى بولۋعا تىرىسۋ ۇيرەنەتىن ءارى ۇلگى الاتىن نارسە ەمەس دەپ ويلايمىن.
امەريكاندىق جاستاردىڭ بۇل ادەت-داعدىلارى دا وتباسىندا العان تاربيەگە بايلانىستى بولسا كەرەك. ولاردىڭ بالا تاربيەلەۋ ءۇردىسى وزىندىك سيپاتقا يە. كوزىن اشقاننان بالاسىنا 17-18-گە تولعاندا بولەك شىعاتىنىن، بىرگە تۇرعان جاعدايدا پاتەردىڭ شىعىندارىن ءبولىپ تولەيتىنىن ەسكەرتىپ قويادى. سوندا مەكتەپ بىتىرۋگە جاقىنداعان سايىن امەريكاندىق بالانىڭ جاۋاپكەرشىلىگى ارتىپ، ءوز بەتىمەن ءومىر سۇرۋگە دايىندالا باستايدى.
بۇل دۇرىس ەمەس تە شىعار. بىراق، ءبىر قاراساڭىز، بالانى جاس كەزىنەن ورنىمەن ەركەلەتە وتىرىپ، تىرشىلىك تاۋقىمەتىنەن حاباردار ەتىپ وتىرۋدىڭ ماڭىزى زور ءتارىزدى. اتا-انانىڭ مەيىرىمىنە بولەنىپ وسكەن بالا قاتىگەزدىككە، ورىنسىز ارەكەتتەرگە جول بەرمەيدى.
جوعارىدا ايتقانىمىزداي، باراك بالا كەزىندە «بارري» اتانعان. قانداي ماعىنا بەرەدى دەسەڭىز، ءوزىنىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، اراب جانە سۋاحيلي تىلىنەن اۋدارعاندا «اللانىڭ نۇرى جاۋعان» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەتىن كورىنەدى. بالالىق شاق - باقىتتى كۇندەر، جاستىق شاق - جانىپ تۇرعان شاقتار. ال وبامانىڭ جاستىق شاعى تۋرالى اڭگىمەلەسەتىن جان - تۋعان قارىنداسى مايا.
جاستىق شاق: قالىپتاسۋ جولىنداعى قاتەلىكتەر مەن كوڭىلگە تۇيگەن جايتتار
چيكاگوعا كوشكەن كەزىندە باراك وباما كوللەدجدى ءبىر جىل بۇرىن عانا بىتىرگەن جاس جىگىت ەدى. چيكاگودا ونىڭ نە تانىسى، نە تۋىسى بولماعان. قاراجات جاعىنان دا قاتتى قينالسا كەرەك. بىراق، سونداعى شىركەۋ باسشىلارى وعان قوعامدىق ۇيىمداستىرۋشى قىزمەتىن ۇسىنعان. كەزىندە وندىرىستىك ورتالىق بولعان چيكاگو ءبىر كەزدەرى قىزمەت كورسەتۋگە نەگىزدەلگەن ەكونوميكاسى بار قالاعا دا اينالعان. كەيىننەن وندا ۇلكەن ءورت بولىپ، ەكى سۋ قويماسىنان باسقا عيماراتتار تەگىس قيراپ قالعان.
1985 جىلى چيكاگونىڭ اتىشۋلى وڭتۇستىك بولىگىندەگى قوعامدىق ۇيىمداستىرۋشى گەرالد كەلمان جاس جىگىتتى جۇمىسقا الماق بولادى. الدىن الا كەزدەسىپ، اڭگىمە-دۇكەن قۇرعان ۋاقىتتا ءوزى وقۋدى جاڭا بىتىرگەن ۇمىتكەر «جاڭا نارسە ۇيرەتەسىز بە؟» دەپ، كەلماننىڭ وزىنە قاتال تالاپ قويعان كورىنەدى. «مەنى قالاي ۇيرەتەسىز؟ مەن ناقتى نە ۇيرەنەم؟ قانداي پايداسى تيەدى؟» دەپ ابدەن ساستىرسا كەرەك. بۇل، ارينە، كەلمانعا ۇناعانى ءسوزسىز.
وسىلايشا، 2000 دوللارعا ەسكى كولىك ساتىپ العان وباما 3 جىل بويى قوعامدىق جۇمىسپەن اينالىسادى. جانىن سالىپ جۇمىس ىستەيدى. قاراپايىم حالىقتىڭ ۇيىمداستىرۋشىسى بولىپ، شىركەۋگە جيىلاتىن جۇرتتىڭ باسىن بىرىكتىرۋ ىسىنە قىزۋ ارالاسىپ كەتەدى. جاعدايى ناشار ادامداردىڭ مۇددەسىن قورعاي ءجۇرىپ، زاڭدىق جۇيەنى جەتىلدىرىپ، ساياسي جۇيەنى وزگەرتۋ كەرەكتىگىن تۇسىنەدى. ول ساتتەردى وباما: «سول اۋداندا ءوسىپ، ومىرىمدەگى ەڭ جاقسى ءبىلىمدى سول جەردەن الدىم. ءدال سول جەردە ءوزىمنىڭ حريستياندىق سەنىمىمنىڭ ءمانىن ءتۇسىندىم»، - دەپ سيپاتتايدى.
راسىندا دا، سول كەزدە وباما كوپتەگەن جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزەدى. وڭتۇستىك اۋداننىڭ تۇرعىندارىنا جاڭا ەكونوميكالىق دامۋ، ءوندىرىس سالاسىندا ءبىلىم الۋ، قورشاعان ورتانى قورعاۋ تۋرالى وي-پىكىرلەرىن ورتاعا سالۋعا مۇمكىندىك بەرىلەدى. الايدا، ۇيىمداستىرۋشى رەتىندە باراكتىڭ الدىنا قويعان ماقساتى مەن مىندەتى انىق ەدى. ول قاراپايىم حالىقتىڭ ساياسي جانە ەكونوميكالىق مۇمكىندىكتەرىن بارىنشا پايدالانۋىنا جول اشاتىن جەرگىلىكتى ستراتەگيالاردى قايتا دايىنداۋعا تالپىنىس جاسايدى. حالىقتى دا سوعان ىنتالاندىرادى.
ءۇش جىلعا سوزىلعان بۇل جۇمىستان كەيىن وباما شاشىراپ قالعان ەلدىمەكەندەردىڭ جاعدايىن جاقسارتۋ ءۇشىن اناعۇرلىم جوعارعى دەڭگەيدە زاڭ شىعارىپ، ساياسي جۇمىس جاساۋ كەرەك دەپ شەشەدى. وسىنى ارقاۋ ەتكەن ول گارۆارد ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زاڭ فاكۋلتەتىنە وقۋعا تۇسەدى. 1988 جىلى گارۆارد ۋنيۆەرسيتەتىنە تۇسكەن وباما ەكى جىلدان كەيىن گارۆارد زاڭگەرلەرى كلۋبىنىڭ العاشقى پرەزيدەنتى بولىپ تاعايىندالادى. بۇل بەدەلدى لاۋازىمدى قارا ءناسىلدى ستۋدەنتتىڭ يەلەنۋى 104 جىل ىشىندە العاش رەت بولعان وقيعا ەدى. ول تۋرالى «نيۋ يورك تايمس» تا 1990 جىلعى 6 اقپانداعى سانىندا جازادى. ازاماتتىق قۇقىق بويىنشا ماماندانعان وباما قوسىمشا كونستيتۋتسيالىق قۇقىقتان ساباق بەرەدى.
ەلدەگى ەڭ بەدەلدى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ستۋدەنتتەر اراسىنداعى ەڭ جوعارى لاۋازىمىنا يە بولعان 28 جاسار وباما تاعايىنداۋ ءراسىمى وتكەن ساتتە: «مەنىڭ بۇگىن سايلانعانىم ۇلكەن پروگرەستىڭ بەلگىسى. بۇل جايت مەنى قاناتتاندىرادى»، - دەيدى. «مەنىڭ مۇنداي اتاققا جەتۋىم قارا ناسىلدىلەردىڭ جاعدايى جاقسى دەگەندى بىلدىرمەيدى. مەندەي دارىندى جۇزدەگەن، ءتىپتى مىڭداعان قارا ناسىلدىلەردىڭ مۇمكىندىكتەرى دە جوق. سونى ەستەن شىعارماۋ كەرەك»، - دەيدى وباما مىنبەدە تۇرىپ.
«Harvard Law Review» باسىلىمىن ستۋدەنتتەر دايىندايدى. ول ستۋدەنتتەرگە ءوز زەرتتەۋ جۇمىستارى مەن باياندامالارىن تەرەڭدەتە تۇسۋگە، جازۋ قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ال قىزمەتتەگى سوتتار مەن ماماندار ءۇشىن جاڭا دايەكتەر قالىپتاستىرۋدىڭ تاماشا جولى. «گارۆارد لو رەۆيۋ» باسىلىمى ەڭ كوپ قولدانىلاتىن جانە سىلتەمە جاسالىناتىن باسىلىم. وباما ءوز مىندەتتەرىن سيپاتتاي وتىرىپ، باسىلىمعا جاڭا جازۋشىلاردى تارتىپ، ونى اناعۇرلىم جاندى دۇنيەلەر جازىلاتىن «پىكىرتالاس فورۋمىنا» اينالدىرۋدى دا كوزدەگەن ەكەن. ءسويتىپ ءجۇرىپ ول بيلل كلينتون سياقتى دەموكراتتارعا سايلاۋدا قولداۋ كورسەتۋ ءۇشىن چيكاگوداعى سايلاۋشىلاردى تىركەۋ ءجۇمىسىنا ارالاسىپ كەتەدى.
1991 جىلى وقۋدى ۇزدىك ءبىتىرىپ (magna cum laude), قۇقىق عىلىمدارىنىڭ دوكتورى دارەجەسىن يەلەنەدى. سودان چيكاگوعا ورالادى دا، زاڭدىق تاجىريبەمەن اينالىسادى. ءارتۇرلى سەبەپتەرمەن ديسكريميناتسياعا ۇشىراعان حالىقتى قورعاۋ ىسىنە اتسالىسادى. دەموكراتيالىق پارتيا شتابىندا دا قوسىمشا جۇمىس اتقارىپ جۇرەدى. 2004 جىلعا دەيىن چيكاگو ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زاڭ فاكۋلتەتىندە قوسىمشا ءدارىس بەرەدى.
ول ءۇش ءپان بويىنشا ءدارىس وقيدى. ونىڭ ىشىندەگى ەڭ ەرەكشەلەرى - ناسىلدىلىك پەن زاڭ، تاريحي-ساياسي سەمينار جانە زاڭ. وباما سول جەردە قوعامدىق جەردە سويلەۋ قابىلەتىن اشىپ، ءوز ءستيلىن شىڭدايدى. ۇلى تەوريالارعا اباي بولىپ، زاڭ سالاسىنداعى تاريحتا ورىن العان كەزەڭدەرگە ءمان بەرىپ، سونى ناتيجەگە جەتۋدە پايدالانعان دەسەك، قاتەلەسپەيمىز.
كەيىننەن ول «مينەر، بارنحيلل جانە گالاند» اتتى زاڭ فيرماسىندا جۇمىس ىستەيدى. سول كەزدەرى سولتۇستىكامەريكاندىق ەركىن ساۋدا ايماعىنا (North Atlantic Free Trade Agreement) قارسى شىعىپ، ناسىلدىك ديسكريميناتسيامەن اشىق كۇرەسىپ، جالپىعا بىردەي دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنىڭ جۇمىس ىستەۋىن قولدايدى.
«گارۆارد لو» (Harvard Law) باسىلىمىنا ءجيى ماقالا جولدايتىن مايكل ماككوننەل (Michael W. McConnell) كونسەرۆاتيۆتى مامان ەدى. ول ءوزىنىڭ جازعاندارىن وبامانىڭ تۇزەگەنىنە تاڭقالادى. ءسويتىپ، ونى زاڭ مەكتەبىندەگى قاۋىمداستىققا شاقىرادى. كەڭسەدەن ورىن الىپ، كومپيۋتەرگە يە بولعان وباما «اكەمنىڭ ارماندارى» اتتى كىتابىن سول كەزدە جازا باستايدى.
1992 جىلى وباما جاس باسشىلاردىڭ قابىلەتتەرىن كۇشەيتۋ بويىنشا قۇرىلعان كوممەرتسيالىق ەمەس ۇيىمدى ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ قاتارىنان تابىلادى. 1993-2004 جىلدارى ادۆوكاتتىق كەڭسەدە جۇمىس ىستەپ ءجۇرىپ، قايىرىمدىلىق شارالارىمەن دە اينالىسادى. 2002 جىلعا دەيىن، «زاڭ قىزمەتكەرى» دەگەن ليتسەنزياسىنىڭ مەرزىمى بىتكەنشە جۇمىس اتقارادى.
وباما دىنگە گارۆاردقا بارماي تۇرىپ-اق ەرەكشە ءمان بەرە باستاعان. ونىڭ كوپ ايتاتىن ۋاعىزدارىنىڭ ءبىرى - ۇمىتتەنۋ ءۇشىن باتىلدىق كەرەك. بۇگىندە قۇراما شتاتتاردىڭ بيلىگىن قولىنا العان وبامانىڭ ەكىنشى كىتابى ءدال وسىلاي اتالادى دا.
ەسەيگەننەن كەيىن دە وباما چيكاگونىڭ لينكولن پارك نەمەسە سولتۇستىك شور (North Shore) سياقتى ءومىر سۇرۋگە جايلى جەرلەرىندە ەمەس، قارا ناسىلدىلەر ەڭ كوپ شوعىرلانعان وڭتۇستىك جاعىندا تۇرۋدى قالايدى. ءسويتىپ 1992 جىلى افريكان-امەريكاندىق قىزبەن تۇرمىس قۇرىپ، اينالاسىنا سەنىمدى جان دوستارىن جينايدى. ولاردىڭ قاتارىندا ۆالەري دجاررەت (Valerie Jarett), مارتي نەسبيت (Marty Nesbitt), دجون رودجەرس، (John Rogers) جانە باسقالارى بار. بۇلاردىڭ ءبارى اتىشۋلى «وڭتۇستىك جاقتىڭ» (South side) جىگىتتەرى ەدى. سول دوستارىنىڭ كوپشىلىگى 2008 جىلى، سايلاۋ ناۋقانى قىزباي تۇرعاندا جەر-جەردى ارالاپ، افرو-امەريكاندىق كوشباسشىلاردى وبامانىڭ «ناعىز قارا ءناسىلدى» ەكەنىنە يلاندىرۋمەن جۇرەدى. سونداعى ايتقان دايەكتەرى: «پرەزيدەنت بولۋعا ۇمىتكەر باراك ەلدەگى قارا جانە اق ناسىلدىلەردىڭ باسىن بىرىكتىرىپ، ءبىرتۇتاس حالىقتى باياندى بولاشاققا جەتەلەي الادى».
سەكسەنىنشى جىلداردىڭ باسىندا قوعامدىق بەلسەندىلىك تانىتىپ جۇرگەن جاس وباما چيكاگونىڭ وڭتۇستىگىندەگى قوعامدىق ۇيىم مۇشەلەرىنىڭ باسىن قوسىپ، ترەنينگ وتكىزبەك بولادى. ول جاستارعا باسىنان وتكەن وقيعالارى مەن الدىنان شىققان قيىندىقتاردى جەڭۋدى، لاۋازىمدى تۇلعالاردىڭ نازارىن اۋدارتۋ جولدارىن ۇيرەتۋگە تالپىنادى. بۇل ماقساتىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن چيكاگونىڭ شەتىندە ميچەگاننىڭ لانسينگ قالاسىنا اپاراتىن تاس جولدىڭ بويىنداعى قوناقۇيدىڭ كونفەرەنتس-زالىن جالداپتى. الىس جەرگە بارۋدى ونشا قالاماعان بەلسەندىلەر ايدالاعا اپارعانىنىڭ سەبەبىن تۇسىنبەي اڭ-تاڭ بولىپتى. اقشا جاعىنان دا بۇل ساپار ارزانعا تۇسپەگەن. سوندا جينالعاندار وبامادان نەلىكتەن ءدال سول جەردى تاڭداعانىن سۇراپتى. وباما بولسا: «سىزدەردىڭ الاڭداماي جۇمىس ىستەگەندەرىنىزدى قالادىم. قالا ورتالىعىنا نەمەسە باسقا ىڭعايلى جەرگە بارساق، ساۋدا-ساتتىق جاساۋعا، رەستوران ارالاپ كەتۋگە اسىعىپ، كەيبىرەۋلەرىڭىز كەتىپ تە قالار ەدىڭىزدەر. ال مەن سىزدەردىڭ ءبىر-اق نارسەنى كوزدەپ، ءبىر-اق نارسەگە كوڭىل بولگەندەرىڭىز دۇرىس دەپ شەشتىم»، - دەگەن ەكەن. سول كەزدىڭ وزىندە قوعامدىق جۇمىس بەلسەندىلەرى وبامانى ەرەكشە سىيلاپ، ونىڭ ايتقانىن ىستەۋگە تىڭداۋعا تىرىسقان سىندى. ءبارىنىڭ كوڭىلىنەن شىقپاسا دا، كوبىسى جاس بولسا دا باس وباماعا سەنىم ارتىپ، بالاسىنداي كورگەن. باراكتىڭ جەتىستىككە جەتۋىنە تىلەكشى بولعان.
مەملەكەتتىك قىزمەتكە ءوز ادالدىعىن تانىتىپ، 1996 جىلى وباما چيكاگو سەناتىنىڭ يللينويس شتاتى بويىنشا دەپۋتاتتىق ورىندى يەلەندى. بۇل ونىڭ بۇرىنعى قوعامدىق ۇيىمداردىڭ ۇيىمداستىرۋشىسى رەتىندەگى جۇمىسىنىڭ قيسىندى جالعاسى بولدى.
المات ەرداۋلەتۇلى،
اقش، نيۋ-يورك
(جالعاسى بار.)
«القا» جۋرنالى، №3, 2010.