سەنبى, 23 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 2709 0 پىكىر 7 جەلتوقسان, 2010 ساعات 12:36

نۇرا ماتاي. اباي ءسوزىنىڭ جاڭا تىنىسى

اباي قۇنانبايۇلى 1904 جىلى دۇنيەدەن قايتتى. سودان بەرى 106 جىل ءوتتى. بىراق ابايدىڭ ءسوزى ولگەن جوق. «ءولدى دەۋگە بولا ما ايتىڭدارشى، ولمەيتۇعىن ارتىنا ءسوز قالدىرعان». ابايسىز ءبىر عاسىردان استام ۋاقىتتا قالىڭ ەلى قازاعى تالاي تاۋقىمەتتى، قاسىرەتتى، قان جىلاعان قاتىگەز جىلداردى باستان وتكەردى. ولمەدى. ءوشىپ كەتپەدى. تۋمىسىنان بەكزات ەل قانداي كۇيدە وتىرسا دا ابايدان ءبىر ەلى اجىراعان جوق. ءار ءسوزى بويتۇمارىنداي كەۋدەسىندەگى ساندىعىندا سايراپ جاتتى. كۇنى بۇگىنگە دەيىن اباي ءسوزى الاشتىڭ ءار بالاسىنىڭ اۋزىنان نەشە مىڭ مارتە ايتىلىپ جاتادى. ابايدىڭ ۇلىلىعىنا كۇندە باس يەدى. بۇگىنگى قازاق - ابايمەن سىرلاس دوس.

قىردا تۋىپ، قىردا وتكەن ابايدىڭ ءوزى ايتقان ولمەس ءسوزى ۇلى ويشىلدىڭ كوزى قاماسقان كۇننەن باستاپ-اق، جاڭا ولمەس، وشپەس ماڭگىلىككە جول العان. ءتىپتى، كوزى تىرىسىندە دە قازاق ورتاسىندا اباي ءسوزى ءوتىمى ەرەكشە بولعانى ايان.

ءاليحان بوكەيحاننىڭ باس بولۋىمەن تۇڭعىش رەت 1909 جىلى ابايدىڭ العاشقى كىتابى جارىق كوردى. الاشتىڭ ۇلدارى قازاقتىڭ باس اقىنى دەپ ابايدىڭ شىن باعاسىن، مارتەبەسىن بەردى. مۇحتار ومارحانۇلىنىڭ «اباي جولى» قازاقتىڭ قاسيەتتى قارا شالىن الەمگە پاش ەتتى. ابايدى زەرتتەۋ مەن زەردەلەۋ ۇزدىكسىز ءجۇرىپ كەلەدى.

اباي قۇنانبايۇلى 1904 جىلى دۇنيەدەن قايتتى. سودان بەرى 106 جىل ءوتتى. بىراق ابايدىڭ ءسوزى ولگەن جوق. «ءولدى دەۋگە بولا ما ايتىڭدارشى، ولمەيتۇعىن ارتىنا ءسوز قالدىرعان». ابايسىز ءبىر عاسىردان استام ۋاقىتتا قالىڭ ەلى قازاعى تالاي تاۋقىمەتتى، قاسىرەتتى، قان جىلاعان قاتىگەز جىلداردى باستان وتكەردى. ولمەدى. ءوشىپ كەتپەدى. تۋمىسىنان بەكزات ەل قانداي كۇيدە وتىرسا دا ابايدان ءبىر ەلى اجىراعان جوق. ءار ءسوزى بويتۇمارىنداي كەۋدەسىندەگى ساندىعىندا سايراپ جاتتى. كۇنى بۇگىنگە دەيىن اباي ءسوزى الاشتىڭ ءار بالاسىنىڭ اۋزىنان نەشە مىڭ مارتە ايتىلىپ جاتادى. ابايدىڭ ۇلىلىعىنا كۇندە باس يەدى. بۇگىنگى قازاق - ابايمەن سىرلاس دوس.

قىردا تۋىپ، قىردا وتكەن ابايدىڭ ءوزى ايتقان ولمەس ءسوزى ۇلى ويشىلدىڭ كوزى قاماسقان كۇننەن باستاپ-اق، جاڭا ولمەس، وشپەس ماڭگىلىككە جول العان. ءتىپتى، كوزى تىرىسىندە دە قازاق ورتاسىندا اباي ءسوزى ءوتىمى ەرەكشە بولعانى ايان.

ءاليحان بوكەيحاننىڭ باس بولۋىمەن تۇڭعىش رەت 1909 جىلى ابايدىڭ العاشقى كىتابى جارىق كوردى. الاشتىڭ ۇلدارى قازاقتىڭ باس اقىنى دەپ ابايدىڭ شىن باعاسىن، مارتەبەسىن بەردى. مۇحتار ومارحانۇلىنىڭ «اباي جولى» قازاقتىڭ قاسيەتتى قارا شالىن الەمگە پاش ەتتى. ابايدى زەرتتەۋ مەن زەردەلەۋ ۇزدىكسىز ءجۇرىپ كەلەدى.

اباي ءار داۋىرمەن بىرگە جاساسىپ، قانداي زاما بولسا دا، ءوز تۇعىرىنان، بارشاعا جاقىن دوستىعىنان تايعان جوق. تەحنولوگيا عاسىرىندا دا اباي العا شىقتى. 2009 جىلى «اbai.kz» اقپاراتتىق پورتالى قالىڭ ەلگە جول الدى. ەندى، مىنە، اباي ءسوزى CD ديسكى دە باسىلىپ تاعى دا قاراورمان قازاعىنا قاۋىشىپ جاتىر.

كۇنى كەشە عانا «ازاتتىق» راديوسى «ابايدىڭ قارا سوزدەرى» دەپ اتالاتىن ديسكىنىڭ تۇساۋىن كەستى. سول شارادا ازاتتىقتىڭ بلوگستانىندا جارىق كورگەن ءتۇرلى تاقىرىپتاعى شاعىن جازبالاردىڭ باسى بىرىگىپ، «بلوگستان» دەگەن كىتاپ بولىپ شىققانى دا ايتىلدى. اباي ءسوزى ىرىمعا بالانىپ وتىر. بۇل - اباي ءسوزىنىڭ ولمەستىگىنىڭ تاعى ءبىر دالەلى. اباي ءسوزى الاش بالاسى ءۇشىن ءار دۇنيەنىڭ ولشەمى.

بارشا الاش بالاسىن اباي ايتقان تولىق ادام بولۋعا جازسىن!

ابايشىل، الاششىل بولايىق، اعايىن.

«اباي-اقپارات»

ابايدىڭ ونىنشى جانە جيىرماسىنشى قارا سوزدەرىن مىنا جەردەن تىڭداي الاسىزدار. قارا سوزدەردى وقىعان - قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى گۇلجامال قازاقباەۆا

 



 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1470
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3246
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5417