باسى: مايدانداعى ۋكراينا ارۋلارى: مارگاريتا ريۆچاچەنكو

جالعاسى: مايدانداعى ۋكراينا ارۋلارى: وكسانا رۋبانياك

جالعاسى: مايدانداعى ۋكراينا ارۋلارى: الەكساندرا

جالعاسى:  مايدانداعى ۋكراينا ارۋلارى: قارلىعاش

ۋكراينا اسكەريلەرى بىرنەشە ايدان بەرى مەملەكەت تاۋەلسىزدىگىن قورعاۋ ءۇشىن جاۋمەن شايقاسىپ كەلەدى. ولاردىڭ ىشىندە كەز-كەلگەن قيىندىقتى ەرلەرمەن بىردەي جەڭىپ كەلە جاتقان ايەلدەر دە بار. ءبىزدىڭ بۇگىنگى كەيىپكەرىمىز – يرينا تسىبۋح. ول «گوسپيتالەرى» باتالونىندا ەرىكتى پارامەديك جانە بەسىنشى ەكيپاج جەتەكشىسى بولىپ جۇمىس ىستەيدى. جاسى- 24-تە. يرينا ءوز كومانداسىمەن بىرگە جارالانعانداردى سوعىس دالاسىنان ەۆاكۋاتسيالايدى ءارى ولارعا تولىققاندى مەديتسينالىق كومەك كورسەتەدى.

– 24 اقپاندا تاڭەرتەڭ كوزىڭىزدى اشقاندا ەڭ ءبىرىنشى نە ويلادىڭىز، نە ىستەدىڭىز؟

– 24 اقپاننىڭ تاڭىن مەن كراماتورسكىدە قارسى الدىم. ول جەردە دونەتسك پەن لۋگانسك وبلىستارىنداعى بالالار تۋرالى ءفيلمىمنىڭ تۇساۋكەسەرىن وتكىزبەكشى بولعانمىن. بۇل ءفيلمنىڭ ماقساتى – جەرگىلىكتى جانە ورتالىق بيلىكتى شالعاي اۋدانداردا تۇراتىن بالالار ءۇشىن ينفراقۇرىلىمدى جەتىلدىرۋگە شاقىرۋ. ءبىز ءفيلمدى سەۆەرودونەتسك قالاسىندا، سودان كەيىن كيەۆتەگى «جوۆتەن» كينوتەاترىندا كورسەتكىمىز كەلدى. بىراق سوعىس بارلىق جوسپارىمىزدى كۇل-تالقان ەتتى. قازىر فيلمدە كورسەتىلگەن ايماقتاردىڭ ءبارىن رەسەي باسىپ الدى.

– سوعىسقا بارۋ تۋرالى شەشىمدى قالاي قابىلدادىڭىز؟

– مەن سوعىس كەزىندە نە ىستەي الامىن دەپ ويلاندىم. الدىڭعى شەپتەگى پارامەديك بولسام، كومەگىم كوبىرەك تيەتىنىن ءتۇسىندىم. مەن MARCH حاتتاماسى بويىنشا ءبارىن جاساي الامىن جانە امەريكالىق جاۋىنگەرلىك دارىگەرلەردىڭ ەڭ جوعارى ستاندارتتارى بويىنشا كومەك كورسەتە الامىن.

– بۇل جەردەگى قىزمەتىڭىز قانداي، كۇنىڭىز قالاي وتەدى؟

– ءبىزدىڭ توپ تەڭىز جاياۋ اسكەرلەرىمەن جۇمىس ىستەيدى. ءبىز ۋكراين جەرىن رەسەيلىك باسقىنشىلاردان بوساتىپ جۇرگەن، كۇشتى وپەراتسيالار ورىندايتىن وتە مىقتى جىگىتتەردىڭ قاسىندامىز. مەن كۇندە جۇمىسىما «بۇگىنگى كۇنىم جارالى جانسىز وتەدى» دەگەن نىق سەنىممەن كىرىسەمىن. بىراق، قازىر مايداننىڭ قىزعان شاعى، سوندىقتان ەكى اپتا بويى تىنباي كەزەكشىلىك ەتىپ ءجۇرمىز. ءبىز ۇنەمى بايلانىستامىز. ءبىزدى راتسيامەن شاقىرادى، جارالانعان ادام بار جەرگە بارىپ، العاشقى مەديتسينالىق كومەك كورسەتەمىز. سودان كەيىن جاۋىنگەردى قاۋىپسىز ايماققا ەۆاكۋاتسيالايمىز. مەن جارالانعان ادامدى مەديتسينالىق ەۆاكۋاتسيامەن اۋرۋحاناعا جىبەرەمىن.

– ءسىزدىڭ بولىمشەڭىزدە گەندەرلىك كەمسىتۋشىلىك بار ما؟

– مەنىڭ ويىمشا، اسكەردە ءبىرىنشى قاقتىعىستان كەيىن گەندەرلىك ماسەلە قالمايدى. قىز بولعانىم بىردە-ءبىر رەت ءۇشىن شەتقاقپاي كورگەن ەمەسپىن. ءبىز تەڭىز جاياۋ اسكەرلەرىمەن تەز ءتىلتابىسىپ كەتتىك. ولار ءبىزدىڭ قولىمىزدان نە كەلەتىنىن كوردى. شايقاس كەزىندە جاۋىنگەرلەردى وتە قاۋىپتى ايماقتاردان ەۆاكۋاتسيالادىق. مەن ۇنەمى جاۋىنگەرلەردىڭ قولداۋىن سەزىپ كەلەمىن، ماعان ءوز باۋىرلارىنداي قارايدى. مايداننان ورالعاندا، ءبارى العاسىن جاۋدىرىپ جاتادى.

– تولىققاندى سوعىس كەزىندە ءسىزدى نە تاڭعالدىردى؟

– تولىققاندى سوعىس ءوزىنىڭ ويىنا كەلگەندى جاساي الادى. ەرەجەسىز جەكپە-جەكتەگىدەي مۇندا توقتايتىن جەرى جوق. باسقىنشىلار ءوز جولىنداعى بارلىق نارسەنى جايپاپ، قالالار مەن اۋىلداردى قيراتادى. سودان كەيىن ءتىرى قالعان جەرگىلىكتى تۇرعىنداردان تاماق سۇرايدى. بۇل سوعىستا ءارتۇرلى نارسە بولادى. قولىڭنان جىبەرمەي، «رەسەي اسكەرىنە تاستاپ كەتە كورمە» دەپ جالىنا سۇرايتىن ادامدار بولادى. ۇرىسقا باتىلدىقپەن قويىپ كەتىپ، كەيىن جارالانىپ، جانى كوزىنە كورىنسە دە سەنىمەن ازىلدەسۋگە شاماسى كەلەتىن جاۋىنگەرلەر بولادى.

5-ەكيپاجىمىزدىڭ باتىرلاردىڭ ءومىرىن ساقتاۋعا دەگەن ۇمتىلىسى جۇرەكتى تەبىرەنتەدى. مەن ولاردىڭ تىندىرعان ىستەرىنە قاراپ قۋانامىن.

– قازىر ءسىزدىڭ رۋحىڭىزدى تۇسىرمەي تۇرعان نە؟

– رۋحىمدى كوتەرەتىن ەكى نارسە بار. ءبىرىنشىسى-مەن ءومىر ءسۇرۋدىڭ ەڭ جاقسى نۇسقاسىن تاڭدادىم. مەن جاڭا عىلىمي دارەجە الۋ ءۇشىن حالىقارالىق باعدارلامادا جۇمىس ىستەپ نەمەسە ۋكراينانىڭ ءبىلىم بەرۋ ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ ءۇشىن گرانتتىق جوبانى باسقارىپ جۇرسەم بولاتىن ەدى. بىراق ەلىم بولماسا، مۇنىڭ باعاسى كوك تيىن. سوندىقتان وسى ەلدىڭ ازاماتتارىن قۇتقارۋ – باستى مىندەت. ەكىنشىدەن – تەڭىز جاياۋ اسكەرلەرى. مەن ءوزى ءومىرىمدى قاتەرگە تىگىپ، ولارمەن بىرگە سوعىسقا اتتانعاندى قۇرمەت كورەمىن. ولاردىڭ ءۇمىتىن اقتاعىم كەلەدى.

– ۋكراينانىڭ بولاشاعىنان قانداي پەرسپەكتيۆالاردى كورەسىز؟

– ۋكراين ۇلتىنىڭ قالىپتاسۋى سوعىستى باستان كەشۋگە، ءۇيىمىزدى تاستاپ، مايدانعا اتتانۋعا سەبەپ بولعانى ارينە، وكىنىشتى. بىراق ەشكىم ءوزىن قازىرگىدەي تۇسىنبەگەن. مەنىڭ ويىمشا، ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز زور. ۋكراينا ارقاشان ەركىن بولاتىن، ارقاشان مۇمكىندىكتەر ورتاسى بولدى، بىراق ءبىز سونى قازىر عانا ءتۇسىنىپ وتىرمىز. سوعىس اياقتالادى، ءبىز جەڭەمىز، سودان كەيىن ءبارى ءوز-وزىنە كەلە باستايدى. اركىم ءوز ىشىنە ۇڭىلەدى. ءوزىنىڭ ومىردەگى ماقساتىن ايقىن بىلەتىن ازاماتتارى بار ەل داميدى.

– سوعىستان كەيىن ومىرىڭىزدەگى نە نارسەنى ماڭگىلىككە وزگەرتەسىز؟

– مەن سوعىسقا دەيىن دە وسى ەلدى ءسۇيدىم، وسىندا تۇرىپ ءبىلىم بەرۋدى دامىتىپ، بالالارعا مۇمكىندىك جاساعىم كەلەتىن. سوندىقتان سوعىس مەنىڭ ماقساتىمدى تەك تاعى دا ايقىنداي ءتۇستى. تاڭداۋىمنىڭ دۇرىس ەكەنىنە كوزىمدى جەتكىزدى. سول ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن ءتىرى قالعىم كەلەدى.

– ۋكراينالىقتار مەن الەمگە نە ايتاسىز؟

– الەم ۋكراينالىقاردىڭ باتىلدىعىن باعالاسا دەيمىن، ويتكەنى بۇل – حالىقتىڭ ءوز بوستاندىعىن قورعاۋىنىڭ ەڭ جارقىن ۇلگىسى. ءبىز دەموكراتيا، تەڭدىك، بوستاندىق ءۇشىن، ۋكراينادا ەمىن-ەركىن ءجۇرۋ ءۇشىن كۇرەسىپ جاتىرمىز. سول ءۇشىن ءومىرىمىزدى قيۋعا بارمىز. الەمدە ەشكىم ماعان كەلىپ «سەنىڭ قوعامىڭ تىم اسكەري» دەپ ايتا الماسا دەيمىن. مەنىڭ ەشقاشان سوعىسقا قاتىسقىم كەلمەدى. اينالامدا بولىپ جاتقان نارسەنىڭ ءبارىن جەك كورەمىن. تاعدىرىمدا مۇنى كورۋگە ءتيىستى ەمەس بولاتىنمىن. مەن ساياحاتتاپ،  بالالارعا ءبىلىم بەرۋ جوبالارىن جاساپ جۇرگەندى جاقسى كورەتىن قىزبىن. ەشقاشان پارامەديك بولۋدى ارماندامادىم. بىراق رەسەيدىڭ اگرەسسياسى وتانىمدى قورعاۋعا ءماجبۇر ەتتى.

مەن فرانتسيادا نەمەسە يسپانيادا تۇراتىن كەز كەلگەن قىز سياقتى جاس قىزبىن. ءبىزدىڭ ايىرماشالىق – مەن سۇيەتىن ەلدىڭ شەكاراسىنا توتاليتارلىق رەجيم شابۋىل جاسادى. مەن ساياحاتتاعاندى ۇناتامىن، بىراق ءوز ەلىمدە ءومىر سۇرگىم كەلەدى. سوندىقتان مەن وتانىمدى قورعايمىن، ەلىمنىڭ بوستاندىعى ءۇشىن ولۋگە دايىنمىن.

مەن قۇرمەتتەيتىن ليبەرالدى الەم ءبىزدىڭ قازىرگى كۇش-جىگەرىمىزدى باعالاعانىن قالايمىن. ءبىز دە سولار سياقتى ليبەرال جانە بەيبىتسۇيگىش بولا الار ەدىك، بىراق بولا المايمىز، ويتكەنى  رەسەي رەجيمى ءبىزدى جويماققا تىرىسىپ جاتىر.

ايجان تەمىرحان

Abai.kz