باسى: ويدان تويعا دەيىن

جالعاسى: تۇڭعىشتىڭ قىزىعى مەن قيىندىعى

جالعاسى: ساياساتتىڭ سالقىنى: ءىى چەمپيونات. 1934 جىل. يتاليا

جالعاسى: پوتستسونىڭ قايتالانباس قولتاڭباسى

جالعاسى: تۇتاس ۇلتتى قايعىرتقان گول

جالعاسى: ءالپى ەتەگىندەگى اۋلا فۋتبولى

ءVى چەمپيونات. 1958 جىل. شۆەتسيا

چەمپيون – برازيليا
كۇمىس جۇلدەگەر – شۆەتسيا
قولا جۇلدەگەر – فرانتسيا

«نە وينايمىن، نە ەلگە قايتامىن!»

1958 جىلعى الەمدىك دوپ دوداسىن ماماندار ەرەكشە باعالايدى. ونىڭ سەبەبى: بۇل، بىرىنشىدەن، شىن مانىندە فۋتبول تاكتيكاسىنا توڭكەرىس اكەلگەن تۋرنير بولدى، ەكىنشىدەن، ويىنداردىڭ مازمۇندىلىعى جاعىنان بۇعان دەيىنگى چەمپيوناتتاردىڭ بارىنەن دە اسىپ ءتۇستى.

50-جىلداردىڭ اياعىنا دەيىن الەمنىڭ ۇزدىك كوماندالارى نەگىزىنەن 3 قورعاۋشى – 2 جارتىلاي قورعاۋشى – 5 شابۋىلشى، ياعني «دۋبل-ۆە» تاكتيكالىق جۇيەسىمەن ويناپ كەلدى. ال برازيليا قۇراماسى 1958 جىلعى دوپ دوداسىنىڭ العاشقى ويىنىنان باستاپ-اق الاڭعا 4-2-4 جۇيەسىمەن شىعىپ، قارسىلاستارىن دا، مامانداردى دا تاڭ قالدىردى (راس، ارعى-بەرگى فۋتبول تاريحىنىڭ ايتۋلى بىلگىرلەرى وسى جۇيەگە ۇقساس تاكتيكالىق ورنالاسۋدى الەمدىك دودادا العاش 1954 جىلى ۆەنگرلەر قولدانىپ ەدى دەيدى، دەگەنمەن اتالمىش سحەمانى تۇتاسىمەن جوعارى دەڭگەيدە مەڭگەرگەن تۇڭعىش كوماندانىڭ برازيليا ەكەنىنە ولار دا كەلىسەدى). قاقپادا جيلمار تۇردى، ورتادا بۇرىنعىداي جالعىز ەمەس، ەكى بىردەي قورعاۋشى ورنالاستى (بەلليني مەن ورلاندو), ول ەكەۋى تىلدى بەرىك ۇستاعاندىقتان قوس قاپتالداعى قورعاۋشىلار (دە سوردي مەن نيلتون سانتوس) شابۋىلعا ءجيى-ءجيى ارالاسىپ ءجۇردى. ارتقى شەپ قيمىلىنىڭ الدەقايدا شيراعانىن بۇرىن وزدەرى قانشا كوپ گول سوقسا، سوعان جەتەقابىل دوپ جىبەرىپ الاتىن كوماندانىڭ جارتىلاي فينالعا دەيىن قاقپا قۇلپىن بەرىك ۇستاۋىنان بايقاۋعا بولادى. الاڭ ورتاسىن ديدي مەن زيتو بيلەپ-توستەدى، ال شابۋىل شەبىنە باس باپكەر ۆيسەنتە فەولا اۋەلگى ەكى ويىنعا جوەل، التافيني، ديدا جانە زاگاللونى قويدى.

برازيليالىق مامان قۇرامدا تەڭبىل دوپتى قالاۋىنشا بيلەتەتىن شەبەر ويىنشىلار قانشا كوپ بولسا دا، تاس-ءتۇيىن بوپ جۇمىلا ارەكەت ەتپەگەن كوماندانىڭ الىسقا بارا المايتىنىن ۇقتى. سول سەبەپتى دە، ول تەحنيكاسى عالامات، بىراق ۇيىمداسا ارەكەت ەتۋى كەمشىن سوعىپ جاتاتىن تالاي تالانتتى فۋتبولشىمەن قوشتاسۋعا قينالعان جوق. باپكەرگە ءوز تالانتىن ءوزى قىزىقتاپ ءجۇرىپ الاتىن جونگلەرلەر ەمەس، ءوزارا قاناتتاسىپ وينايتىن اۋىزبىرشىلىگى مول ۇيىمشىل ۇجىم قاجەت ەدى.

جۇلدىز-ويىنشىلاردىڭ جەكە تالانتىنا ەمەس، ءبىر جەڭنەن قول، ءبىر جاعادان باس شىعارا بىلەتىن ۇيىمشىل ويىنعا سۇيەنۋ – زاماننىڭ ءوزى تالاپ ەتە باستاعان وزگەرىس-ءتىن. زەرتتەۋشىلەردىڭ پىكىرىنشە، فۋتبول ءوزىنىڭ 30-جىلداردىڭ سوڭىنداعى دەڭگەيىن تەك 1958 جىلى عانا قايتا قۋىپ جەتتى. سەبەبى، سۇم سوعىستىڭ كەسىرىنەن ءنومىرى ءبىرىنشى سپورت ءتۇرىنىڭ دامۋى بىرنەشە جىلعا توقتاپ، ءتىپتى توقىراي باستاعان بولاتىن. ياعني برازيليالىق كانىگى جاتتىقتىرۋشىنىڭ شۆەتسياعا جەكە شەبەرلىگى عالامات تالانتتاردى عانا ەرتپەي، كەرىسىنشە، باپكەر تاپسىرماسىن الاڭدا مۇلتىكسىز اتقاراتىن، بولاشاعىنان ۇلكەن ءۇمىت كۇتتىرەتىن جاستاردى تاڭداۋى كوماندانىڭ عانا ەمەس، فۋتبول ونەرىنىڭ دە بولاشاعىن ايقىنداپ بەردى دەسەك، قاتەلەسپەسپىز.

سولاردىڭ ءبىرى – ەدسون اررانتەس دو ناسيمەنتو، نەمەسە قىسقاشا پەلە دەگەن ەسىممەن تانىمال فۋتبول كورولى ەدى. ول اۋەلگى ەكى ماتچتا قوسالقى قۇرامدا وتىردى. انگليانى ۇتا الماعان سوڭ، ارداگەر فۋتبولشىلاردىڭ كەڭەسىنە سۇيەنگەن فەولا العى شەپتەگى ءۇش جىگىتتى اۋىستىرىپ، ولاردىڭ ورنىنا 17 جاسار پەلەنى جانە گاررينچا، ۆاۆا سىندى شەبەرلەردى شىعاردى. كەي دەرەكتەر بويىنشا ونى بۇل قادامعا گاررينچانىڭ: «نە الداعى ويىندا مەنى الاڭعا شىعاراسىز، نە ەلگە قايتامىن!» – دەگەن تالابى دا جەتەلەگەنگە ۇقسايدى. قالاي بولعاندا دا، بۇل شەشىم ءوزىن ءجۇز پايىز اقتادى: اتالعان شابۋىلشىلاردىڭ مىقتى ويىنىنىڭ ارقاسىندا برازيليالىقتار كسرو قۇراماسىن 2:0 ەسەبىمەن تىزە بۇكتىردى – ەكى گولدى دا وڭ قاپتالدا قالاۋىنشا ويناق سالعان گاررينچانىڭ پاستارىن پايدالانىپ، ۆاۆا سوقتى.

ياشين وسىلاي تانىلدى

ايتپاقشى، فيفا-عا 1946 جىلى قابىلدانسا دا، ۇلتتىق قۇرامانى بۇعان دەيىنگى ەكى الەم چەمپيوناتىنا قاتىستىرۋعا جۇرەگى داۋالاماعان كەڭەس-ورىس سپورتىنىڭ باسشىلارى ءوز فۋتبولشىلارى 1956 جىلعى وليمپيادادا التىننان القا تاققان سوڭ عانا، «ە، ەشكىمنەن كەم ەمەس ەكەنبىز عوي» دەگەندەي، دۇنيەجۇزىلىك دودادان سىرت قالماۋعا بەل بايلادى. كسرو كومانداسى ىرىكتەۋ سىنىنا العاش قاتىسىپ وتىرعانىنا قاراماستان بىردەن رەكورد جاسادى: 1957 جىلدىڭ 15 تامىزىندا حەلسينكيدە فينليانديا قۇراماسىن 10:0 (!) ەسەبىمەن ويسىراتا ۇتتى. سىرت الاڭدا! الەم چەمپيوناتىنىڭ ەۋروپا ايماعىنداعى ىرىكتەۋ سىندارىندا بۇل كورسەتكىش تەك 40 جىلدان سوڭ عانا قايتالاندى (ليحتەنشتەين – ماكەدونيا – 1:11). ايتسە دە، شۆەتسياعا بەرىلەر جولداما ءۇشىن تارتىستا ورىس فۋتبولشىلارىنىڭ باستى باسەكەلەسى فيندەر ەمەس، پولياكتار ەدى. ءوز الاڭدارىندا ءبىرىن-ءبىرى جەڭگەن قارسىلاستار مارە سىزىعىنا بىردەي كورسەتكىشپەن جەتكەن سوڭ، بەيتاراپ الاڭدا (لەيپتسيگتە) تاعى ءبىر كەزدەسۋ وتكىزىلىپ، 2:0 ەسەبىمەن جەڭگەن ورىستار فينالدىق تۋرنيرگە شىقتى.

كسرو قۇراماسى شەشۋشى سىنداعى العاشقى قادامىن دا ءساتتى باستادى («D» توبى). برازيليا، انگليا، اۆستريا كوماندالارىنىڭ تەگەۋرىنىنە توتەپ بەرىپ قانا قويماي، توپ جارىپ شىعۋ – ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ قولىنان كەلە بەرمەيتىن ەرلىك. اعىلشىنداردى ۇتۋعا دا بولاتىن ەدى، الايدا 85-مينۋتتا تورەشى ورىس قۇراماسىنىڭ قاقپاسىنا وتە كۇماندى 11 مەترلىك بەلگىلەدى: قورعاۋشى كونستانتين كريجەۆسكي اعىلشىن شابۋىلشىسى دجون حەينستى ايىپ الاڭىنىڭ سىرتىندا شالىپ جىققان بولاتىن. ءادىلىن ايتقاندا، انگليا قۇراماسى دا وسال كوماندا ەمەس-ءتى. الايدا ولاردى الەم چەمپيوناتى باستالاردان ءۇش اي بۇرىن اۋە اپاتىنا ۇشىراعان «مانچەستەر يۋنايتەد» كلۋبىنىڭ قاسىرەتى كۇيرەتىپ كەتتى. بىرنەشە جەتەكشى ويىنشىلارىنان ايىرىلعان اعىلشىنداردىڭ توپتان شىعا الماۋى سوعان دا بايلانىستى ەدى.

اۆستريامەن ويىن ايداي الەمگە لەۆ ياشيندەي قاقپاشىنى تانىتتى. الدىڭعى كەزدەسۋدە ۇتىلىپ قالعان اۆستريالىقتار بۇل ويىنعا بارىن سالىپ كىرىسكەن-ءدى. الايدا ورىس قاقپاشىسى قارسىلاس باعىتتاعان دوپتىڭ ءبارىن قابىلانشا قاقشىدى. ءتىپتى ەكىنشى تايمدا بەلگىلەنگەن پەنالتيدى دە دارىتپادى. راس، سوڭعى تۋردا برازيليالىقتار گاۆريل كاچالين جىگىتتەرىنىڭ ابدەن سىلىكپەسىن شىعاردى-اق: اۋەلگى ەكى مينۋتتىڭ ىشىندە گاررينچا مەن پەلە ءبىر-بىردەن قاقپا باعاناسىنىڭ بەرىكتىگىن سىناپ ۇلگەردى! اقىرى 3-مينۋتتا ۆاۆا ەسەپ اشتى. ودان كەيىن ياشين ءوزىنىڭ الەمنىڭ ۇزدىك قاقپاشىسى ەكەنىن دالەلدەۋگە قايتا كىرىستى. ناتيجەدە ۆاۆادان تاعى ءبىر گول جىبەرىپ العانىمەن، ەسەپتىڭ ءىرى بولماۋىنا وسى ياشين ەلەۋلى ەڭبەك ءسىڭىردى.

دوپ دوداسى الدىندا جۇرتشىلىق وڭتۇستىك امەريكا كوماندالارىنان برازيليانىڭ ەمەس، ارگەنتينانىڭ مۇمكىندىگىن جوعارى باعالاعان ەدى. ويتكەنى ول قاتارىنان ەكى رەت قۇرلىق كۋبوگىن جەڭىپ العان-دى: 1955 جىلعى فينالدا ءچيليدى (1:0), 1957 جىلى برازيليانى (3:0) ۇتقان ارگەنتينالىقتار راسىندا دا كۇشتى بولاتىن. وكىنىشكە قاراي، كەيىنگى تابىستان سوڭ، ونىڭ ۇزدىك فۋتبولشىلارىن يتاليان كلۋبتارى تالاپ اكەتتى. «وكىنىشكە قاراي» دەگەن سەبەبىمىز، ول ۋاقىتتا شەتەلدىك كاسىپقوي كلۋبتارمەن شارت جاساسقان ويىنشىلاردى فەدەراتسيا ۇلتتىق قۇراماعا قايتا شاقىرمايتىن. ماسكو، سيۆوري، گريللو، انحەليللو سەكىلدى جۇلدىزدار ءسويتىپ قۇرامادان سىرت قالدى. شۆەتسياعا وسىلاي ورتاشا قۇراممەن كەلگەن ارگەنتينالىقتار سوندا دا «ا» توبىنان وزىپ شىعۋعا بارىن سالدى. ايتسە دە، ولاردىڭ شاماسى تەك سولتۇستىك يرلانديانى تىزە بۇكتىرۋگە عانا كەلدى. ەسەپتى ءبىرىنشى بولىپ اشسا دا، نەمىستەرگە ەسە جىبەرۋگە ءماجبۇر بولدى، ال چەحوسلوۆاكيادان جەگەن تاياق (1:6) ارگەنتينانىڭ ءالى كۇنگە ەڭ ءىرى ۇتىلىسى سانالادى.

بريتاندىقتار تۇگەل قاتىستى

ال «ۆ» توبىندا ەندى جاڭارا قويۋى نەعايبىل عاجاپ رەكوردتىڭ (6 ويىندا 13 گول!) اۆتورى – سۇرمەرگەن جيۋست فونتەنگە سەنىم ارتقان فرانتسۋزدار جەڭىپ شىقتى. ولار بۇل بىرىنشىلىكتە ناعىز رومانتيكالىق ويىن كورسەتتى. «ەڭ جاقسى قورعانىس – شابۋىل» دەگەن ۇستانىمعا سۇيەنگەن فۋتبول نوياندارىمەن اشىق ويناۋعا باتىلى بارعان پاراگۆاي قۇراماسى ءبىرىنشى تايمدى تەڭ اياقتاعانىمەن (2:2), ۇزىلىستەن سوڭ قارسىلاسىنىڭ قارقىنىنا ىلەسە الماي، شاشىلىپ ءتۇستى: قورىتىندى ەسەپ – 3:7!

شۆەتسياداعى چەمپيوناتقا وسىعان دەيىنگى ءۇش الەم چەمپيونىنىڭ ەكەۋى كەلە الماي قالدى. ۋرۋگۆايدى قۇدايى قوڭسىسى – پاراگۆاي جولدا قالدىرسا، يتاليا ۋىسىندا تۇرعان جولدامادان ءوزى ايىرىلىپ قالدى. ەسەسىنە، تاريحتا ءبىرىنشى جانە ازىرگە سوڭعى رەت ۇلىبريتانيانىڭ ءتورت كومانداسى دا فينالدىق تۋرنيرگە قاتىستى. ويتكەنى ولار بۇرىنعىداي وزدەرى بىرىگىپ كۇش سىناسپاي، ارقايسىسى ءارتۇرلى توپقا تۇسكەن-ءدى. اعىلشىندار مەن شوتلاندىقتاردىڭ كۇش-قۋاتىنان ەل حاباردار ەدى، سوندىقتان ولاردىڭ تابىسى پالەندەي تاڭ قالدىرا قويعان جوق. ال يتاليامەن ءبىر توپقا تۇسكەن سولتۇستىك يرلانديانىڭ ايتۋلى قارسىلاسىنىڭ ازۋىندا كەتەتىنىنە ەشكىم كۇماندانباعان-دى. الايدا ىرىكتەۋ سىنىنىڭ باستى سەنساتسياسى وسى توپتا بولدى. بەلفاستقا بەلگىلەنگەن سوڭعى ويىندا يتاليالىقتار ءۇشىن تەڭ ويىن دا جەتكىلىكتى ەدى. ولار سول ناتيجەگە قول جەتكىزدى دە (2:2), جانە وسى ەسەپ بەكىتىلگەندە فينالدىق سىنعا بەرىلەر جولداما «سكۋادرا ادزۋررانىڭ» قانجىعاسىندا كەتەر ەدى. بىراق ويىنعا قازىلىق ەتۋگە ءتيىس ۆەنگر يشتۆان جولت سولت.يرلانديا استاناسىنا ۋاقتىلى ۇشىپ كەلە الماي، امال جوق، ىسقىرىق جەرگىلىكتى تورەشىگە سەنىپ تاپسىرىلدى دا، بۇعان قارسى بولعان يتاليا دەلەگاتسياسىنىڭ جەتەكشىسى وتتورينو باراسسي ماتچ باستالماي تۇرىپ-اق فيفا وكىلىنە نارازىلىق حاتىن تابىس ەتىپ ۇلگەردى. وسى حاتقا سۇيەنگەن فيفا ويىن ناتيجەسىنىڭ كۇشىن جويىپ، ماتچتى ءبىر ايدان سوڭ قايتادان وتكىزۋگە قارار قابىلدادى. 1958 جىلدىڭ 15 قاڭتارىندا بۇل جولى دەر كەزىندە ۇشىپ كەلگەن تورەشى جولت سولت.يرلانديانىڭ جەڭىسىن تىركەدى (2:1). بريتاندىقتار كەيىن شۆەد جاسىل الاڭدارىندا ءتاپ-ءتاۋىر ويىن كورسەتىپ، ءتىپتى شيرەك فينالعا دا شىقتى.

ال ۋەلس قۇراماسىنىڭ بۇل چەمپيوناتقا كەلۋى ءتىپتى كەزدەيسوق ەدى. ولار ىرىكتەۋ توبىندا چەحوسلوۆاكياعا جول بەرگەن-ءدى. ال ازيا جانە افريكا كوماندالارىنىڭ ءبارى بىردەي يزرايلمەن ويناۋدان باس تارتقان سوڭ، اتالمىش ايماقتىڭ «جەڭىمپازى» – ەۆرەي ەلىنىڭ قۇراماسى بولدى. بىراق بىردە-ءبىر ويىن (!) وتكىزبەگەن كوماندانى فينالدىق تۋرنيرگە قالاي جىبەرۋگە بولادى؟ ارى ويلاپ، بەرى ويلاپ، فيفا اقىرى يزرايل مەن ەۋروپانىڭ ءتورتىنشى ىرىكتەۋ توبىندا وتە جاقسى ونەر كورسەتكەن ۋەلستى ويناتۋعا شەشىم قابىلدادى. كارديففتە دە، تەل-اۆيۆتە دە بىردەي ەسەپپەن (2:0) جەڭىسكە جەتكەن ۋەلستىكتەر، ءسويتىپ، ويلاماعان جەردەن شۆەتسياعا باراتىن بولدى. مۇندا ولار «س» توبىنا ءتۇستى. ۆەنگريا، شۆەتسيا جانە مەكسيكا كوماندالارىنىڭ ۇشەۋىمەن دە تەڭ ويناعان بريتاندىقتار وزدەرىمەن بىردەي ۇپاي جيناعان ۆەنگرلەرمەن قوسىمشا كەزدەسۋ وتكىزىپ، 2:1 ەسەبىمەن ۇتىپ كەتتى.

مۇرىنمەن سوعىلعان گول

جالپى، بۇل بىرىنشىلىكتە كوماندالار ۇپايلارى تەڭ بولىپ قالعان جاعدايدا ءوزارا تاعى دا قوسىمشا كەزدەسۋ وتكىزدى. اتالمىش ەرەجەنىڭ زاردابىن توپتىق تۋرنيردە-اق ءۇش ەمەس، ءتورت ويىننان وتكىزۋگە ءماجبۇر بولىپ، ەكىنشى ساتىعا شىققان كسرو، ۋەلس جانە سولت.يرلانديا قۇرامالارى تارتتى. قارسىلاستارى ءتورت كۇن دەمالىپ، كۇش جيناپ العاندا، بۇلار اراعا ءبىر جارىم تاۋلىك سالىپ، قالجىراعان كۇيى الاڭعا قايتا شىعۋعا ءتيىس بولدى. ناتيجەسى بەلگىلى: شيرەك فينالدا ورىستار شۆەتسيادان جەڭىلدى، سولت.يرلانديانى فرانتسۋزدار تالقانداپ تاستادى، ال ۋەلس برازيليالىقتاردىڭ تەگەۋرىنىنە 65 مينۋت بويى شىداس بەرگەنىمەن، اقىرى تىزە بۇگۋگە ءماجبۇر بولدى. قوسىمشا كەزدەسۋ وتكىزۋ ءداستۇرى ماماندار تاراپىنان دا، كوماندا باسشىلارى جاعىنان دا اياۋسىز سىنعا ۇشىرادى. ءسويتىپ، كەلەسى چەمپيوناتتان باستاپ ۇپايلارى تەڭ بولعان جاعدايدا قارسىلاستاردىڭ دوپ ايىرماسى ەسەپتەلەتىن بولدى.

گەرمانيا قۇراماسىندا وتكەن الەم چەمپيوناتىنىڭ قاھارماندارىنان تەك ف.ۆالتەر، ح.شەفەر، ح.ران عانا قالعان بولاتىن. مۇنداي ارداگەرلەرمەن قاتار ۋ.زەەلەر، ك-ح.شنەللينگەر سىندى تالانتتى جاس ويىنشىلار دا بولدى. بىراق جارتىلاي فينالدا نەمىستەر الاڭ يەلەرىنەن جەڭىلىپ قالدى. راس، شۆەدتەر دە كۇشتى ەدى. 1957 جىلى شۆەتسيا فۋتبول فەدەراتسياسى شەتەلدىك كلۋبتاردا وينايتىن كاسىپقوي فۋتبولشىلاردىڭ دا ۇلتتىق قۇرامادا ويناۋىنا مۇمكىندىك بەرگەن سوڭ، جاسى قىرىققا تاياپ قالعان نيلس ليدحولم مەن گۋننار گرەن ءوز وتانداستارىنا كومەك قولىن سوزدى. ال «ميلاننىڭ» تاريحىنداعى ۇزدىك مەرگەن گۋننار نوردال بۇل كەزدە دوپ تەبۋدى دوعارعان ەدى. دەگەنمەن ونىڭ ورنىن باسقان لەننارت سكوگلۋندتىڭ اتى دا بۇكىل ەۋروپاعا ءمالىم-تۇعىن. ال اگنە سيمونسسون ءتىپتى ۇلتتىق چەمپيوناتتىڭ باس مەرگەنى اتانعان-دى. ول فينالدىق تۋرنيردە دە 4 دوپ سوقتى. ونىڭ ءبىرىن (مەكسيكامەن ويىندا) جاس شابۋىلشى... مۇرنىمەن ەنگىزدى: قاپتالدان قاتتى تاستالعان دوپ ابايسىزدا ونىڭ تۇمسىعىنا ءتيىپ، باعىتىن وزگەرتتى دە، تورعا كۇمپ بەردى، ال بەت-اۋزى قىزىل الا قان بولعان سيمونسسوننىڭ الپەتىن رەتكە كەلتىرۋ ءۇشىن دارىگەرلەر تۋرا التى مينۋت ابىگەرلەندى.

شۆەدتەردى ارقالاندىرعان تاعى ءبىر سەبەپ – ءوز جانكۇيەرلەرىنىڭ قىزۋ قولداۋى ەدى. ونىڭ ۇستىنە، ەسەپ 1:1 بوپ تۇرعان كەزدە تورەشى نەمىس قورعاۋشىسى ەريح يۋسكوۆياكتى الاڭنان قۋدى جانە كوپ ۇزاماي فريتس ۆالتەر جاراقات الىپ، ويىننان شىعىپ قالدى. ءسويتىپ، ازشىلىقتا قالعان زەپپ گەربەرگەردىڭ جىگىتتەرى تاعى ەكى دوپ جىبەرىپ الدى. فينالعا شىعا الماي، كوڭىل-كۇيى ونشا بولماعان گەرمانيا قۇراماسى 3-ورىن ءۇشىن ماتچتا فرانتسيادان ءىرى ەسەپپەن ويسىراي ۇتىلدى (فونتەن ءتورت دوپ سوقتى).

پەلە بۇكىل گولىن شەشۋشى كەزەڭدە سوقتى

ءبىرىنشى جارتىلاي فينالدا قارا كۇشكە كوبىرەك سەنەتىن ۇجىمدار تايتالاسcا، ەكىنشىسىندە كوز قۋانتار اسەم فۋتبولدىڭ جاقتاۋشىلارى باسەكەگە ءتۇستى. برازيليا قۇراماسىنىڭ بۇل دوداعا قانداي تاكتيكالىق جاڭالىقپەن كەلگەنىن جوعارىدا ايتتىق. پلەي-وفف ويىندارى باستالعان سوڭ، ولاردىڭ قارقىنى ءتىپتى ۇدەي ءتۇستى. فرانتسۋزدارمەن ويىندا ولار 2-مينۋتتا-اق ەسەپ اشىپ ۇلگەردى: گاررينچا مەن پەلە دوپتى ءبىر-بىرىنە بەرە قاقپاقىلداپ الىپ كەلدى دە، بولاشاق فۋتبول كورولى قايدا جۇگىرەرىن بىلمەي قالعان قورعاۋشىلاردىڭ اراسىنان ۆاۆاعا ادەمى پاس شىعارىپ بەردى – 1:0. بىراق فرانتسۋزدار دا قاراپ قالعان جوق: 9-مينۋتتا وسى چەمپيوناتتىڭ سۇرمەرگەنى فونتەن ەسەپتى تەڭەستىردى. بۇل – برازيليا قۇراماسىنىڭ وسى چەمپيوناتتا جىبەرىپ العان تۇڭعىش گولى ەدى. كوپ ۇزاماي گاررينچا ەكىنشى دوپتى قاقپاعا ەنگىزىپ ەدى، ۋەلستىك تورەشى گريففيتس جوق جەردەن وفسايد ويلاپ تاۋىپ، گولدى ەسەپتەمەي قويدى. قانى قارايعان گاررينچا مەن ونىڭ ارىپتەستەرى دەرەۋ تورەشىگە دۇرسە قويا بەرىپ ەدى، كوماندا كاپيتانى بەللينيدىڭ: «دوعارىڭدار! بىرەۋىڭدى الاڭنان قۋىپ شىقسىن دەيسىڭدەر مە؟ وعان دا كەرەگى سول بوپ تۇر عوي!» – دەگەن ايعايىنان سوڭ ساپ باسىلدى. 35-مينۋتتا فرانتسۋزداردىڭ ورتالىق قورعاۋشىسى روبەر جونكە اۋىر جاراقات الىپ، ويىننان شىعىپ قالدى. سونى كۇتىپ تۇرعانداي برازيليا كەرەمەت شابۋىل ۇيىمداستىردى. دوپتى ديدي تۋرا ورتا تۇسپەن الىپ كەلە جاتتى، گاررينچا وڭ قاپتالدا، پەلە سول جاق بەتتە ونىمەن قاناتتاسا جۇگىردى، ۇنەمى الدا جۇرەتىن ۆاۆا ءتىپتى ايىپ الاڭىنا ەنىپ تە قالىپ ەدى. فرانتسۋز قورعاۋشىلارى وسى ءۇش شابۋىلشىنىڭ بىرىنە پاس بەرىلەدى دەگەن ويمەن سولاردىڭ جولىن كەس-كەستەي بەردى دە، ءديديدىڭ الدى مۇلدەم اشىق قالدى. جارتىلاي قورعاۋشى كوپ ويلانىپ جاتپاي قاقپانى الىستان ءدال كوزدەپ، لاتىنامەريكالىقتاردى العا شىعاردى! ال ەكىنشى تايمدا ازشىلىقتا قالعان قارسىلاستارىن برازيليا ويىنشىلارى شەمىشكەشە شاعىپ تاستادى – 5:2 (پەلە «حەت-تريك» جاسادى).

تۋرا وسىنداي ەسەپپەن برازيليالىقتار فينالدا شۆەتسيانى تىزە بۇكتىردى. وسىعان دەيىنگى بارلىق ويىندارعا قاتىسىپ كەلگەن وڭ قاپتالداعى قورعاۋشى نيۋتون دە سوردي جارتىلاي فينالدا جاراقاتتانىپ قالعاندىقتان، شەشۋشى ماتچتا ونىڭ ورنىن دجالما سانتوس باستى. قىزىق بولعاندا، اقتىق باسەكەنىڭ ەسەبى وسى دجالما مەن ونىڭ تەكتەس سەرىگى نيلتون سانتوستى جاس بالاشا الداپ وتكەن ءليدحولمنىڭ تاماشا سوققىسىنان سوڭ اشىلدى. ءسويتىپ، وسى چەمپيوناتتا تۇڭعىش رەت برازيليالىقتار قارسىلاسىنان بىرەر ءسات ۇتىلىپ تۇردى. الايدا ارادا بەس مينۋت وتكەن سوڭ-اق ۆاۆا تارازى باسىن تەڭەستىردى، ال ءبىرىنشى تايمنىڭ سوڭىنا تامان ءتىپتى ءوز كومانداسىن العا شىعارىپ تا ۇلگەردى. ويىننىڭ ەكىنشى بولىگىندە بولاشاق داڭقتى باپكەر ماريو زاگاللو ەسەپتى ەسەلەي تۇسسە، ول كەزدە ءالى 18-گە دە تولماعان پەلە تاعى ەكى دوپ سوقتى. جالپى فينالداعى بەس گولدىڭ ۇشەۋى گاررينچانىڭ پاستارىنىڭ ارقاسىندا سوعىلدى. ءسويتىپ، 28 جىل كۇتكەن قۋانىش – نيكە قۇدايى بەينەلەنگەن التىن كۋبوك برازيلياعا اتتاندى.

ويىن ناتيجەلەرى

فينالدىق تۋرنيرگە 16 كوماندا قاتىستى.

35 ويىن وتكىزىلدى، 126 دوپ سوعىلدى (ورتا ەسەپپەن 3,60 گول).

«ا» توبى

گەرمانيا – ارگەنتينا – 3:1, چەحوسلوۆاكيا – سولت.يرلانديا – 0:1, گەرمانيا – چەحوسلوۆاكيا – 2:2, ارگەنتينا – سولت.يرلانديا – 3:1, ارگەنتينا – چەحوسلوۆاكيا – 1:6, گەرمانيا – سولت.يرلانديا – 2:2. 2-ورىن ءۇشىن قوسىمشا ماتچ: سولت.يرلانديا – چەحوسلوۆاكيا – 2:1 (قوسىمشا ۋاقىتتا)

«ۆ» توبى

فرانتسيا – پاراگۆاي – 7:3, يۋگوسلاۆيا – شوتلانديا – 1:1, فرانتسيا – يۋگوسلاۆيا – 2:3, پاراگۆاي – شوتلانديا – 3:2, پاراگۆاي – يۋگوسلاۆيا – 3:3, فرانتسيا – شوتلانديا – 2:1

«س» توبى

شۆەتسيا – مەكسيكا – 3:0, ۆەنگريا – ۋەلس – 1:1, مەكسيكا – ۋەلس – 1:1, شۆەتسيا – ۆەنگريا – 2:1, شۆەتسيا – ۋەلس – 0:0, مەكسيكا – ۆەنگريا – 0:4.

2-ورىن ءۇشىن قوسىمشا ماتچ: ۋەلس – ۆەنگريا – 2:1

«D» توبى

برازيليا – اۆستريا – 3:0, انگليا – كسرو – 2:2, اۆستريا – كسرو – 0:2, برازيليا – انگليا – 0:0, برازيليا – كسرو – 2:0, اۆستريا – انگليا – 2:2.  2-ورىن ءۇشىن قوسىمشا ماتچ: كسرو – انگليا – 1:0

شيرەك فينال

گەرمانيا – يۋگوسلاۆيا – 1:0, فرانتسيا – سولت.يرلانديا – 4:0, برازيليا – ۋەلس – 1:0, شۆەتسيا – كسرو – 2:0

جارتىلاي فينال

برازيليا – فرانتسيا – 5:2, شۆەتسيا – گەرمانيا – 3:1

3-ورىن ءۇشىن ماتچ

فرانتسيا – گەرمانيا – 6:3

فينال

برازيليا – شۆەتسيا – 5:2

29 ماۋسىم. ستوكگولم. «روسۋندا» ستاديونى. 49 737 كورەرمەن. تورەشى گيگ (فرانتسيا).

برازيليا: جيلمار، دج.سانتوس، بەلليني، ورلاندو، ن.سانتوس، زيتو، ديدي، گاررينچا، ۆاۆا، پەلە، زاگاللو.

شۆەتسيا: ك.سۆەنسسون، بەرگمارك، گۋستافسسون، اكسبوم، بەرەسسون، ليدحولم، پارلينگ، حامرين، گرەن، سيمونسسون، سكوگلۋند.

گولدار: ليدحولم، 4 (0:1), ۆاۆا، 9 (1:1), ۆاۆا، 32 (2:1), پەلە، 55 (3:1), زاگاللو، 68 (4:1), سيمونسسون، 80 (4:2), پەلە، 90 (5:2).

سۇرمەرگەندەر: فونتەن (فرانتسيا) – 13 دوپ، ران (گەرمانيا), پەلە (برازيليا) – 6 دوپتان.

ساكەن سىبانباي

Abai.kz