كۇنى كەشە ءپۋتيننىڭ سەنىمدى سەرىگى، پرەزيدەنت تاعىن ءبىر كەزەك بەرگەن مەدۆەدەۆ قىتايعا، ۋكراينا پرەزيدەنتى زەلەنسكي جەڭىمپاز رەتىندە امەريكاعا باردى. قازاقشالاپ ايتقاندا قابىرعاسىمەن اقىلداسۋعا باردى.

بۇل جولعى سوعىستا اقش باستاعان باتىس ەردەرى ۋكرايناعا بولىسىپ، ال قىتايدىڭ رەسەيدىڭ شاشباۋىن كوتەرگەنى بەلگىلى. پۋتين بيىل اقپاندا قىتايدا وتكەن قىسقى وليمپيادا ويىندارىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىنا قاتىسىپ، ەكى ەل «شەت-شەكاراسىز» ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتىڭ جاڭا كەزەڭىن باستاعانىن ايتىپ ەدى. امەريكا تارابى سونى كولدەنەڭ تارتىپ «قىتاي ءپۋتيننىڭ ۋكرايناعا سوعىس اشاتىنىن الدىن الا ءبىلدى»، - دەپ ايىپتادى.

مەدۆەدەۆ تەلەگرام كانالىندا شي توراعامەن كەزدەسكەن ۆيدەوسىن جاريالاپ، ەكى ەل قاتىناسىنىڭ «شەت-شەكاراسىز» دەڭگەيدەن اينىماعانىن ايتقانىمەن، باتىس ساراپشىلارى «رەسەي تارابى قىتايمەن ارا قاتىناسىن اسىرەلەپ كورسەتەۋگە بەيىم. بۇل ولاردىڭ زارۋلىگىن، قىتايدىڭ ولارعا وزدەرى سۇراعانداي كومەكتى بەرمەي وتىرعانىن اڭعارتادى»، - دەيدى. سوعىس كەزىندە ەكى تاراپتىڭ ساۋدا كولەمى ارتقانىمەن، قىتاي بار بولعانى ورىستىڭ مۇنايىن كوپتەپ ساتىپ الىپ، ەكونوميكالىق دەمەۋ جاساعانىمەن، باتىستىڭ سانكتسياسىنان قايمىعىپ، قارۋ بەرۋگە قايمىققان.

قىتاي باق-تارىنىڭ جازۋىنشا شي توراعا مەدۆەدەۆپەن كەزدەسكەندە «ەكى ەلدىڭ قاتىناسى حالىقارالىق گەوساياسي داۋىلدىڭ سىناعىنان وتكەنىن، ەكى ەلدىڭ ارىپتەستىگى ەكى ەلدىڭ ۇزاق مەرزىمدىك مۇدەسىنە نەگىزدەلگەنىن» ايتقان. ۋكراينا سوعىسى جايىندا راقايلاسۋدىڭ ماڭىزدى ەكەنىن دارىپتەپ، ەكى تاراپتى داعدارىستى سالماقتىلىقپەن شەشۋگە ۇندەگەن.

زەلەنسكيدى اق ۇيدە قارسى العان پرەزيدەنت بايدەن: «رەسپۋبليكا پارتياسى، دەموكراتيا پارتياسى سونداي-اق، ەۋروپا مەن جاپون تاعى باسقا وڭىرلەردەگى ءبىزدىڭ وداقتاستارىمىز سەندەرگە ەكونوميكالىق، اسكەري، ادامگەرشىلىك كومەك بەرۋگە جالعاستى كەپىلدىك بەرەدى»، - دەدى. وسى ۋاقىتتا اقش كونگرەسمەندەرى ۋكرايناعا 45 ميلليارد دوللار شۇعىل كومەك بەرۋدى تالقىلاپ جاتتى. وسىلايشا اقش-تىڭ سوعىس باستالعالى بەرى ۋكرايناعا بەرگەن جالپى كومەگى 100 ميلليارد دوللاردان اسىپ كەتتى.

وسى اپتادا رەسەي مەن قىتاي ەكى ەل ارمياسى جاپونيا، كورەيا، تايۋان قاتارلى ەلدەرمەن شەكتەسەتىن شىعىس قىتاي تەڭىزىندە ءبىر اپتالىق بىرلەسكەن اسكەري جاتتىعۋدى باستادى. وسىمەن ونىنشى رەت وتكىزىلىپ وتىر ەكەن. ماقساتى اقش پەن ونىڭ وداقتاستارىنا قىر كورسەتۋ ەكەنى بەلگىلى. دەسەدە اسكەري ساراپشىلار نازارىن قىتاي تەڭىزىنە ەمەس، قارا تەڭىزگە، قىرىمعا بۇرىپ وتىر.

ولاردىڭ پايىمىنشا مەدۆەدەۆ پەن زەلەنسكيدىڭ كەزەكتى ساپارى باستالعانىنا 300 كۇننەن اسقان سوعىستىڭ بۇرىلىس كەزەڭى بولۋى مۇمكىن. ونىڭ شەشىمى مەدۆەدەۆ ءوز قولىمەن شي توراعاعا تابىستاعان حاتتا بولۋى مۇمكىن.

اۋە قورعانىسىندا ىرىقسىز ورىندا بولىپ كەلگەن ۋكرايناعا ەڭ وزىق «وتانشىل» قورعانىس جۇيەسىن بەرگەن اق ءۇي وكىلدەرى دە زەلەنسكيدى كەلىسسوزگە كەلۋگە ماجبۇرلەمەيتىنىن، ونىڭ ونسىزدا ىرىقتى ورىنعا شىققانىن ايتۋدا. زەلەنسكي تامىزدا «سوعىس قىرىمنان باستالدى، قىرىمدا اياقتالادى» دەگەن ەدى. امەريكا ساپارىنىڭ الدىندا دا قىرىمعا دەيىن قايتارىپ الاتىنىن ەسكە سالدى. پۋتين كەزەكتى سوزىندە «الدىنعى شەپتەگى جاعداي مۇشكىل» دەپ ءوزى مويىنداعانداي ەندىگى شەشۋشى شايقاس قىرىم ءۇشىن بولاتىن ءتارىزدى. پۋتين تاريحتا قارا تەڭىزدە ويسىراي جەڭىلگەن نيكولاي پاتشانىڭ كەبىن كيمەس ءۇشىن ۋكراينادان اسكەرىن اكەتىپ، قارا تەڭىزگە شىعار جولىن ساقتاپ قالۋ شارتىمەن كەلىسىمگە كەلۋى مۇمكىن. كەلە جاتقان رەجەستۆو مەرەكەسىندە سالى سۋعا كەتكەن پۋتين مىرزا ۋكرايندارمەن باۋىر ەكەنىن، وڭباعان باتىستىڭ ارالارىنا وت سالعانىن تاعى ءبىر قايتالاپ، اتالمىش «ارناۋلى وپەراتسيانىڭ» اياقتالعانىن جاريالاۋى مۇمكىن.

ەسبول ۇسەنۇلى

Abai.kz