قمدب توراعاسى،
                                           باس ءمۇفتي ناۋرىزباي تاعانۇلىنا!

ورامال - اللانىڭ ايەل بالاسىن وزىنە جاقىنداتاتىن سىيى

بيميللاھي راحماني راحيم

«ەي» - دەپ ءسوز باستاعانىما ءىلىمي تۇسىنىستىكپەن قارارسىڭ، اللا تاعالام مۇحاممەد (ع.س.س.) پايعامبارعا قۇراندى «ەي، قۇلىم»، - دەپ باستاپ ءوز ءىلىمىن تۇسىرگەن. ال، قۇران - اللانىڭ كوكتەن جىبەرگەن ءامىرى. ول تالقىلاۋعا جاتپايدى، تەك قانا ورىندالادى.

مەنىڭ ايتپاعىم، قازىر رەسپۋبليكا وقۋ ورىندارىندا ساباق باستالعالى وقۋشىلاردىڭ مەكتەپكە ورامال تاعىپ بارۋىنا قارسىلىق رەتىندە ءدىن ءيسى مۇرىنا كىرمەيتىندەر بىلگىشسىنىپ ەل جۇرتتىڭ مازاسىن الۋدا. ءتىپتى بۇل دۇرمەككە پارلامەنت باسشىلارى مەن مۇشەلەرى، مينيستر دە ارالاسىپ كەتسە نە جورىق؟

سەن ەلدەگى باس ءمۇفتيسىڭ. ساعان ەلدەگى بۇل ابىرويلى ءدىن تاعىن سەنىم ارتىپ سي ەتكەن اللا, پايعامبار سياقتى اللانىڭ قۇرانىن قورعاسىن، ناسيحاتتاسىن دەپ سىناققا بەرىپ وتىر. الدىڭدا مارتەبەلى قۇران تۇر، اشىپ قارا، وندا; «ءاي، ادام بالاسى. ۇياتتى جەرلەرىڭدى جابۋ ءۇشىن كيىم جانە ساندىك بۇيىم تۇسىردىك. (جاراتتىق). نەگىزىندە تاقۋالىق يمان كيىمى جاقسى. سولار اللانىڭ بەلگىلەرى. ارينە تۇسىنەسىڭدەر!» - دەپ كورسەتىلگەن. بۇدان بۇرىن دا ادام اتا مەن حاۋا انا جەرگە قۋىلعاندا; «ارتتارىڭنان كىتاپ جانە پايعامبارلار تۇسىرەمىن»، - دەگەن بىرنەشە سۇرەدە ەسكەرتۋى بار. حاۋا انا جەرگە قۋىلعاندا باسىندا ورامالى بولدى. دەمەك، ادامعا يمان كيىمى قۇراننان دا، پايعامباردان دا بۇرىن بەرىلگەن. مۇنى ايتىپ وتىرعانىم ادامعا اياتتى جاتتاۋ عانا ەمەس، ول اياتقا قىزمەت ەتۋ دە جازىلعان. ءبىز ءسوز ەتىپ وتىرعان يماني كيىم ايەلگە دە، ەركەككە دە جانناتتا بەرىلىپ قويعان. ولار وندا العاش اللادان ۇيالىپ ۇياتتى جەرلەرىن جاپىراقپەن جاپتى. سول جاپىراقتى اللا يمان كيىمىنە اينالدىردى. بۇل - ۇلكەن ءىلىم.

مەن تاياۋدا ءوزىم عايىپتان قابىلداپ، قولدارىڭا الدىن الا تاپسىرعان  «ءىلىمي وقۋلىقتارىم» ماسەلەسىمەن قابىلداۋىڭدا بولدىم. قاسىڭدا ءۇش ورىنباسارىڭ وتىردى. سول كىتاپتاردىڭ ءبىرى جەتى دەڭگەيلى - «ءىلىم الىپپەسى». كىتاپتىڭ العاشقى ءتورت دەڭگەيى جالپى جۇرتقا ارنالسا، سوڭعى ءۇش دەگەيى جاسىرىن ءىلىم. سونىڭ جەتىنشى دەڭگەيى «كىتاپتىڭ سۇلتانى - قۇران، كيىمنىڭ سۇلتانى - يمان كيىمى»، -  ەكەندىگىن، يمان كيىمى ادامنىڭ بويىنداعى ار ۇياتتى وياتاتىنىن، ار ۇيات ويانعاندا الدىمەن اللادان ۇيالاتىنىن، وزىمەن ءوزى سەنىڭ بويىڭداعى قاسيەتىڭدى كۇشەيتىپ اللانى مويىنداتاتىنىن، ەڭ ءبىرىنشى جانناتقا جول قىز بالاعا دا، ەر ادامعا دا يمان كيىمى ەكەنىن، اللانىڭ الدىندا ۇيالۋ قاسيەتىن كوتەرەتىن كيىمدى كيۋ جاي كيىمگە قاراعاندا قيىنداۋ، ال بىراق كيىپ الۋ، كيىپ جانناتقا بارۋ وڭاي ەكەنىن، يمان كيىمى قۇراننان دا بۇرىن تۇراتىندىعىن، سەبەبى كىتاپتان بۇرىن جەرگە دەنەنى جاۋىپ يمان كيىمى كەلگەندىگىن، يمان كيىمى رۋحتى ساقتايتىنىن، يماننىڭ يەسى – اللا، ءدىنىنىڭ اتى – يسلام، تۇراتىن جەرى – جاننات ەكەنىن، ءار ادام ءوز ۇلتىنىڭ قادىر قاسيەتىن ۇستانا ءبىلۋى كەرەكتىگىن، ۇلتتىق يدەيا – حالىقتىڭ ءوزى جايلى ويلاۋى ەمەس، قۇدايدىڭ حالىق جايلى ويلاۋى ەكەندىگىن،  وسىنىڭ ءبارىن ساقتايتىن  ۇلتتىق ءتارتىپ ەكەندىگىن، سول ۇلتتىق ءتارتىب ميىڭ مەن تىلىڭدە ءبىر اللا ايتقان دىنىڭە باعىشتالعان بولماسا، ول ۇلت قۇريتىنىن، اللا ونى كوكتەن قۇرتاتىنىن، جوق قىلاتىنىن، وشىرەتىنىن، دوزاققا سالاتىنىن، ادامي قاسيەتتەن كەتىرەتىن جەتكىزگەن.

دەمەك، ورامال - اللانىڭ ايەل بالاسىن  وزىنە جاقىنداتاتىن - ولارعا تاعدىرىنا تارتقان سيى. مەكتەپكە اللانىڭ سيى ورامال تاعىپ بارعان سول قىزدارعا ورامال تاعۋدى قاي مولدا ۇيرەتتى. جاسىنان ورامال تاعۋدى ۇيرەنگەن قىز قانشا زورلاساڭ دا ورامالىن شەشپەيدى. ورامالدا - يماني تاربيە بەرەتىن تىلىسىم قاسيەت بار. ورامال - تاربيەشى، يماندىلىققا ۇيرەتەتىن ۇستاز. حيدجاپ ورامالعا جاتپايدى. ونىڭ ۇستىنە مۇعالىم بەرسە ءبىلىمىن قىزدىڭ ورامالىنا بەرمەيدى، وزىنە بەرەدى. وسىنى قۇراني تىلمەن ەلگە ءتۇسىندىرىپ ايتۋ ەڭ الدىمەن ءدىن قىزمەتكەرلەرىنىڭ، وعان جەتەكشىلىك ەتىپ وتىرعان مۋفتياتتىڭ، ونىڭ جەتەكشىسى ءمۋفتيدىڭ مىندەتى. ءمۇفتي ءدىننىڭ جەردەگى يەسى، قورعاۋشىسى. سەنىڭ قىزمەتىڭ ۇكىمەتتىڭ زاڭىن ورىنداۋ ەمەس، دىنگە يەلىك ەتۋ، قۇران ۇكىمىن قورعاۋ. ۇكىمەتتىڭ زاڭى ەش ۋاقىتتا شاريعات زاڭىنان بيىك تۇرمايدى. قۇرانداعى وسى زاڭدى مىڭگىرلەپ; ««شاريعات بويىنشا باليعات جاسىنا تولعان مۇسىلمان قىزعا ورامال تاعۋ – پارىز... ءمۇفتيات شاريعات بويىنشا باليعات جاسىنا تولعان مۇسىلمان قىزعا ورامال تاعۋ پارىز ەكەنىن جوققا شىعارعان ەمەس... مۇنى مۇسىلمان قاۋىمى تەرەڭ ءتۇسىنۋى ءتيىس. الايدا شاريعاتىمىز باليعات جاسىنا تولماعان قىزعا ورامال تاعۋدى مىندەتتەمەيدى. مۇنى دا مۇسىلمان جاماعاتى دۇرىس ءتۇسىنۋى كەرەك...»، - دەپ، شاريعاتتىڭ نە ايتقانىن وزدەرىڭ ءتۇسىنىپ الماي تۇرىپ، ەلگە تۇسىنىكسىز ءسوز ايتۋ كۇپىرلىك. قۇران - وزىنەن دە، ءوزىن تۇسىندىرەتىن شاريعاتتان دا بۇرىن، قىزدارعا ورامال - يمان كيىمى ەكەنىن جازىپ قويعان. بۇنى بارلىق مۇسىلمان ءبىلۋى ءتيىس جانە سولاي ايتساق ۇكىمەت ەش ۋاقىتتا دا كەدەرگى جاساي المايدى. ءبىز الەم مويىنداعان يسلام مەملەكەتىمىز.

بۇعان قوسارىم سوڭعى كەزدە تەلەديدار بەتىندە ءدىن تۋرالى وزدەرىن ناسيحاتتاۋمەن كەتكەن ءارتىس يمامدارىڭىز بەن بەياۋىز ءسوز سويلەۋشىلەردىڭ بارىنە توقتاۋ سالدىرتار كەز جەتتى. ءدىن - ادامزات بالاسىنا اللانىڭ سيلاعان جولى، اللانىڭ ايتقانى، اللانىڭ ءسوزى، اللانىڭ ءوزى، ول - قۇران. ءدىن - ءدىندى ۇستانعاندارعا، سول جولدا جۇرگەندەرگە ارنالعان. ول اللانىڭ ءۇيى مەشىتتە عانا ناسيحاتتالادى، ايتىلادى. تەلەديدار - مەشىت ەمەس. ونىڭ بەتىندە اللاعا، ونىڭ دىنىنە ءتىل تيگىزگەندەرگە ءتاڭىردىڭ جازاسى قاتال.  بىلمەسەڭ  باسقا ولشەمدىك كەڭىستىكە ءوتۋ ارقىلى اللادان سۇرا. ءدىندار جان ءتىرى قۇران ارقىلى اللامەن تىلدەسە الادى. بۇل تۇجىرىم; «راببىلارىڭ بۇيىرادى; ماعان دۇعا ەتىڭدەر، جاۋاپ بەرەيىن» («عافىر»،60) - دەپ قۇراندا مورلەنگەن عوي.

مەنىڭ سەنىڭ اللا بۇيىرتقان قىزمەتىڭدەگى تىرلىگىڭە ارالاسۋعا، ىسىڭە جاقسى جامان دەپ باعا بەرۋگە قۇقىعىم جوق، ونى كەزىندە اللا عانا بەرەدى. بىراق تاقۋا ەسەبىندە ويىمدى جەتكىزۋگە ەشكىم بوگەت بولا المايدى. ويتكەنى وي دا اللادان كەلەتىن قۋات. قابىلداۋ كەزىندە سەنىڭ دە، ورىنباسارلارىڭنىڭ دا ءىلىمي دارەجەلەرىڭە قارنىم اشتى. ادام - اينا. سول ايناڭا قارا. ودان ءوزىڭدى كورەسىڭ. قۇداي; «مەن - سەن، سەن - مەن»، - دەيدى.  ويلان، وتىرعان ءدىن تاعىڭنىڭ دا ابىرويىن ويلا. قۇدايدان قورقۋ كەرەك. سوندىقتان دا كەزدەسۋ سوڭىندا، پاتشانىڭ بارىپ كەل، شاۋىپ كەل قول بالاسى بولماي، قۇدايعا عانا قۇل بولۋلارىڭ كەرەكتىگىن ەسكەرتىپ كەتتىم. ول ءۇشىن ءىلىمي دارەجەلەرىڭدى كوتەرۋدە امال جاساڭدار. ءىلىم عانا قۇرانمەن تىلدەستىرەدى. قۇراندى ءتۇسىنىپ وقۋ جوق، ونى تۇسىندىرەتىن عانا بار. ول - اللا...

اللانىڭ ءامىرىنسىز ەشتەڭە جازىلمايدى، سوندىقتان بۇل حات ەل يگىلىگىنە جارات قازىنا، ءوزىم ءۇشىن اللامنىڭ ديدارىنا قاۋىشۋ ءۇشىن جازىلعان دانەكەر دۇنيە بولۋىن تىلەيمىن.

سالەممەن،

ءحالام يەسى، «قازاقستان قاجىلارى» ءدىني بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى،  باقتىباي اينابەكوۆ

Abai.kz