«ايبىننىڭ» ءۇش دارەجەسى ءۇش باتىردىڭ اتىمەن اتالادى
كەشە قر پارلامەنتىنىڭ مءاجىلىسىندە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ناگرادالارى تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىنا ءوزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋ ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى زاڭىنىڭ جوباسى ءبىرىنشى وقىلىمدا قابىلداندى. وسى زاڭنىڭ نەگىزىندە «ايبىن» وردەنىنىڭ ءۇش دءارەجەسى قازاقتىڭ ءۇش باتىرىنىڭ اتىمەن اتالاتىن بولادى.
«ادال ادام – ادال ەڭبەك – ادال تابىس» تاقىرىبىندا وتكەن ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ ءۇشىنشى وتىرىسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى توقاەۆتىڭ بەرگەن تاپسىرماسىن ورىنداۋ ءۇشىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتىنىڭ بىرقاتار دەپۋتاتتارى (ە.ت.جاڭبىرشين، ن.ب.ءجۇسىپ، ا.س.قۇسپان، گ.ت.سارىباەۆ، ب.س.ىزمۇحامبەتوۆ) «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ناگرادالارى تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىنا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋ ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى زاڭىنىڭ جوباسىنا باستاماشىلىق ەتتى.
اتالعان زاڭ جوباسى مەملەكەتتىك ناگرادالار جۇيەسىن جەتىلدىرۋگە باعىتتالعان جانە ول ارقىلى «ايبىن» وردەنىنىڭ ءارتۇرلى دارەجەلەرىنە ساعادات نۇرماعامبەتوۆ، باۋىرجان مومىشۇلى جانە راحىمجان قوشقارباەۆ ەسىمدەرىن بەرۋ جونىندە وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋ ەنگىزىلمەك. اتاپ ايتقاندا، وردەننىڭ ءبىرىنشى دارەجەسىنە ساعادات نۇرماعامبەتوۆتىڭ، ەكىنشى دارەجەسىنە – باۋىرجان مومىشۇلىنىڭ، ءۇشىنشى دارەجەسىنە – راحىمجان قوشقارباەۆتىڭ ەسىمى بەرىلەدى.
دەپۋتاتتاردىڭ مۇنداي باستاماسىنا تاريحي ادىلەتتىلىك ورناتۋ جانە ايبىندى جاۋىنگەرلەرىمىزدىڭ ەرلىگىن ەسكە الۋ نەگىز بولدى. ءبىزدىڭ سايىپقىران ەرلەرىمىزدىڭ، وتان قورعاۋشىلارىمىزدىڭ ەسىمدەرىن بەرۋدەگى تاڭداپ الىنعان كەزەكتىلىك ولاردىڭ داڭقتى جاۋىنگەرلىك ەرلىكتەرىنە بايلانىستى.
ناقتىلاپ كەتسەك:
ساعادات نۇرماعامبەتوۆ – كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى (1945), قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىرىنشى قورعانىس ءمينيسترى (1992–1995), حالىق قاھارمانى (1994), قازاقستان رەسپۋبليكاسى ارمياسىنىڭ گەنەرالى (1993).
باۋىرجان مومىشۇلى – قىزىل ارميا كومانديرى، پانفيلوۆشى، پولكوۆنيك (1943), كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى (بۇل اتاق 1990 ج.، قايتىس بولعاننان كەيىن بەرىلدى).
راحىمجان قوشقارباەۆ – قىزىل ارميا وفيتسەرى، رەيحستاگ باسپالداعىندا جەڭىس تۋىن العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ كوتەردى، حالىق قاھارمانى (1999).
سونىمەن قاتار زاڭ جوباسى قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسياسىنا، مەملەكەتىمىزبەن راتيفيكاتسيالاعان حالىقارالىق شارتتارعا جانە قازاقستاننىڭ قاتىسۋشى بولىپ سانالاتىن حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ شەشىمدەرىنە قايشى كەلمەيتىنىن اتاپ ءوتۋ قاجەت.
باقتىقوجا ىزمۇحامبەتوۆ،
قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى
ەر ەرلىگىن ۇلىقتاۋ – ادىلەتتىلىكتىڭ تاريحي تالابى
ەلگە ەڭبەگى سىڭگەن ەرلەردى ۇلىقتاۋ – ەلدىكتىڭ بەلگىسى. سوندىقتان مەملەكەت تاراپىنان بەرىلەتىن ءتۇرلى دارەجەدەگى وردەندەردى وتان قورعاۋدا ەرەن ەرلىك كورسەتكەن، حالقىمىزدىڭ دامۋىنا ولشەۋسىز ۇلەس قوسقان ايتۋلى باتىرلارىمىزدىڭ ەسىمدەرىمەن اتاۋ – ورىندى ءىس دەپ بىلەمىن.
وسى رەتتە پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ اتىراۋدا وتكەن ۇلتتىق قۇرىلتايدا ەلىمىزدىڭ اسكەري جانە كۇشتىك قۇرىلىم قىزمەتكەرلەرىنە ارنالعان «ايبىن» وردەنىنىڭ ءتۇرلى دارەجەسىن ساعادات نۇرماعامبەتوۆتىڭ، باۋىرجان مومىشۇلىنىڭ جانە راقىمجان قوشقارباەۆتىڭ ەسىمىمەن اتاۋدى ۇسىنعانى – ءادىل شەشىم. بۇل باستاما بۇگىنگى زاڭ جوباسىندا كورىنىس تاۋىپ، زاڭنامالىق تۇرعىدان تياناقتالعالى وتىر.
قازاقتىڭ اتالعان ءۇش باتىرى دا – اتتارى اڭىزعا اينالعان ايگىلى تۇلعالار. سۇراپىل سوعىستا جانقيارلىق ەرلىك كورسەتۋمەن قاتار، بەيبىت كۇندە دە ەلگە ەڭبەكتەرى ءسىڭدى. ماسەلەن، ساعادات نۇرماعامبەتوۆ اسكەري سالانىڭ بىلىكتى مامانى رەتىندە قازاقستان قورعانىس ءمينيسترى، ارميا گەنەرالى بولىپ، ەلىمىزدىڭ قورعانىس سالاسىنىڭ دامۋىنا مول ۇلەس قوستى.
قازاقتىڭ ھاس باتىرى، قايسار قاھارمان باۋىرجان مومىشۇلىنىڭ ەسىمىن بىلمەيتىن ادام كەمدە-كەم. ول ەرلىك پەن ورلىكتىڭ، نامىس پەن اردىڭ، تاپقىرلىق پەن پاراساتتىلىقتىڭ سيمۆولىنا اينالىپ كەتتى. ونىڭ قالامىنان تۋعان كوركەم شىعارمالاردىڭ، عىلىمي-تانىمدىق ەڭبەكتەردىڭ ءمانى وتە زور.
ال بەرليندەگى رەيحستاگقا العاش رەت جەڭىس تۋىن تىككەن راقىمجان قوشقارباەۆ مايدان ومىرىنەن تاعلىمدى كىتاپتار جازىپ، ءتۇرلى سالادا جاۋاپتى قىزمەتتەر اتقارىپ، ەل دامۋىنا ەرەكشە ەڭبەك ءسىڭىردى.
ەكىنشىدەن، بۇل تاريحي ادىلدىكتى قالپىنا كەلتىرۋدە وڭ شەشىم بولماق. ويتكەنى ءاربىر تۇلعا – تاريح.
ۇشىنشىدەن، بۇل – ءبىزدىڭ ساياسي باعىتىمىزدىڭ جاڭا مازمۇنعا يە بولۋى. مەملەكەتتىك يدەولوگيا، ۇلتتىق تاربيە تۇرعىسىنان ماڭىزدى قادام بولماق. حالقىمىزدىڭ ءبىرتۋار پەرزەنتتەرىنە ءتان ەرلىك رۋحى وسى وردەندەردىڭ مارتەبەسىن بيىكتەتىپ، مازمۇنىن بايىتا تۇسپەك.
تورتىنشىدەن، «ايبىن» وردەنىنىڭ دارەجەلەرىنە ءبىزدىڭ اتاقتى اسكەري باسشىلارىمىز بەن قايسار جاۋىنگەرلەرىمىزدىڭ ەسىمدەرى تاريحىمىزدا تۇڭعىش رەت بەرىلىپ وتىر.
سونىمەن قاتار قازىرگى ساتتە سۋ باسقان وڭىرلەردە جان اياماي ەڭبەك ەتىپ، تاسقىننان زارداپ شەككەن تۇرعىندارعا قول ۇشىن سوزىپ جاتقان اسكەري قىزمەتكەرلەردى وسى وردەنمەن ماراپاتتاسا، وتە ورىندى بولماق.
سوندىقتان دا باتىرلار ەسىمىمەن اتالعان بۇل وردەندەر بۇگىنگى كۇننىڭ باتىرلارى تاعاتىن ناعىز مارتەبەلى ماراپاتقا اينالاتىنىنا سەنىمدىمىن.
ەلنۇر بەيسەنباەۆ،
قر پارلامەنتى ماجىلىسىندەگى پارتيا فراكتسياسىنىڭ جەتەكشىسى
دەرەككوزى: دات گازەتى
Abai.kz