بەلگىلى ايتىس اقىنى مۇحامەتجان تازابەك ءوزىنىڭ فەيسبۋك پاراقشاسىندا بىلاي دەپ جازدى: «ماعاۋيننىڭ قازاسى نەنى ۇقتىردى… ءۇش كۇننەن بەرى ءۇش نارسە ويىما ورالا بەردى. جۇرەكتە ساقتاماي، جۇرتپەن بولىسكەندى ءجون كوردىم»… ‑ دەپ. قارالىمى سۇمدىق. دۇرىس ەكەن دەپ جاتقان جۇرتتىڭ دا قاراسى  جەتكىلىكتى. سوندىقتان، مۇحامەتجاننىڭ بۇل جازباسىنا سىرتتاي پىكىر ءبىلدىرۋدى ءجون كوردىك...

م.تازابەك: 1 - ۇلى ادامداردى اللا ۇلى عىپ جاراتادى. جاقسى  ما، جامان با، عالىم با، زالىم با، زيالى ما، زياندى ما - ۇلى ادام ءبارىبىر تاريحتا ۇلى بوپ قالا بەرەدى.

پىكىر: «ۇلى ادامدار» جاقسى ما، جامان با، عالىم با، زالىم با، زيالى ما، زياندى ما.... وتە كۇماندى سوزدەر. سەبەبى، «ۇلى» ءسوزىنىڭ ءوزى ادامنىڭ «قۇداي قالاۋلىسى» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. ەندەشە، «جامان»، «زالىم»، «زياندى» ‑ ادامزات ءۇشىن ەشقاشان ۇلى بولىپ قالا المايدى. «ۇلىلىق – قۇداي سيپاتى» دەسەك، وندا ءبىز سياقتى پەندەلەردىڭ «قۇدايدىڭ وزىندە زىمياندىق پەن زۇلىمدىق»  بار دەپ ايتۋعا ەش قاقىمىز جوق.

جازبا اۆتورى مۇمكىن گيتلەردى «ۇلى» دەگىسى كەلگەن بولار. بىراق، ادامزات ونى ەشقاشان ۇلى دەپ ايتپادى. گيتلەر – ادامدار ءۇشىن ءار ۋاقىتتا «زۇلىمدىق گەنيى» بولىپ قالا بەرمەك. ونداي ادامداردىڭ تۇلعالىق سيپاتى «زۇلىمدىق ەتالونى» بولۋىمەن سيپاتتالادى. ەشقانداي ۇلىلىق جوق وندا.

م.تازابەك: ىرىلەردىڭ ءىرى بوپ، مىقتىلاردىڭ مىقتى بوپ قالۋىنىڭ ەڭ ءبىرىنشى سەبەبى - ماقساتىنا ادال بوپ، پرينتسيپىنەن قايتپاۋىندا. 

پىكىر: بۇل سوزبەن ءبىرشاما كەلىسۋ‑كەلىسپەۋگە بولادى: «پرينتسيپتەن اۋىتقىماۋ» ‑ ول جامان قاسيەت ەمەس...  بىراق، مۇندا «ماقساتىنا ادال بولۋ» دەگەنگە نازار اۋدارۋ كەرەك. ول نە ماقسات؟ ول ىزگىلىككە باستايدى ما، الدە زۇلىمدىققا باستايدى ما؟ماسەلە وسىندا. ەگەر، ادام زۇلىمدىقتى ماقسات ەتسە – ونىڭ ماقساتىن ادامگەرشىلىككە جاتقىزا المايمىز. ونداي ماقساتتاعى ادامدى «ادام» دەپ ساناۋعا دا بولمايدى. بۇل بۇگىندەگى ادامزات ساناسىندا قالىپتاسقان ەرەجە ءھام فورمۋلا..

م.تازابەك: ءبىزدىڭ جاقسى بولساق تا، جامان بولساق تا ۇساق بولۋىمىزدىڭ، كوپ نارسە تىندىرا الماۋىمىزدىڭ ەڭ ۇلكەن سەبەبى - ماقساتىمىز ايقىن ەمەس، پرينتسيپتەرىمىزدەن دە ءسات سايىن تايقىپ كەتۋىمىزدە…

پىكىر: ۇساق ادامنىڭ ماقساتىن ءسوز ەتۋدىڭ قاجەتى شامالى. ونداي ادامدار – ميلليارد. ولار كۇندەلىكتى تىرشىلىك ەتىپ، كۇندەلىكتى ءومىرىن سۇرۋدە. بىراق، ولار دا «ۇلى ماقساتى بارلاردى» وزدەرىنە ۇلگى تۇتۋعا، ولاردان ساباق الۋعا قۇقىلى. ويتكەنى، ماقسات ايقىن نە ۇلى بولماسا دا ‑ «ۇساق ادام» دا سانالى تىرشىلىك يەسى. ەندەشە، كۇندەلىكتى ومىردەگى سيتۋاتسيالىق جاعدايدا جوسپاردىڭ مىڭ قۇبىلۋىن – «ماقساتتان تايۋ» دەپ باعالاۋ دۇرىس ەمەس.

 ماقساتتان تايۋ – ادامنىڭ وزىنە‑وزى جاساعان ساتقىندىق دەڭگەيىندەگى قۇبىلىس! م.ماعاۋين وعان بارا الماس ەدى، سەبەبى، ونىڭ  باستاپقى ماقساتى ەلى مەن جەرى ءۇشىن جارالعان. ول – ءتاڭىردىڭ قالاۋى بولاتىن.

م.تازابەك: ماعاۋين اتامىز كەشە دە، بۇگىن دە ماقساتىن بەلگىلەپ العان سوڭ پرينتسيپىنەن ءبىر تايعان جوق. ءبىز دە سونداي بولساق، ءبىراز جەرگە بارار ەدىك.

پىكىر: «ماعاۋين اتامىز دا ماقساتىن بەلگىلىپ الدى، سودان تايعان جوق». دۇرىس، ول ماقساتىن تەك ءوز ۇلتىمەن بايلانىستىردى، ۇلتى ءۇشىن كۇرەسۋدەن جاڭىلمادى...

بىراق، «ءبىز دە ءبىراز جەرگە بارار ەدىك» دەگەنىڭىز كۇماندى. ول ءۇشىن ادامنىڭ جەكە ماقساتى ەلى مەن جەرىنىڭ تۇپكىلىكتى ماقساتىمەن ءبىرتۇتاس بىرىگىپ كەتۋى قاجەت. ولاي بولماسا – «ءبىراز جەردىڭ» دە اۋىلى الىس... مۇحتار ماعاۋين بولسا – جەكە ماقساتىن ۇلتتىق ماقساتقا ۇشتاستىرعان ەرەكشە تۇلعا – قايتالانبايتىن تۇلعا!

م.تازابەك: 2 - اتامىز ءوز شىندىعىمەن ءومىر ءسۇردى. جاستاۋ كەزىندە قازاقتى سۇيگەن شىعار. كەيىن بىزدەن باس تارتى. ءبىرازىمىزدان جيىركەندى. قازاقتىڭ جازۋشىسى ەمەس، الەمنىڭ ويشىلى ەكەنىن ءتۇسىندى. قازاقتىڭ ۇلىسى ەمەس، ادامزاتتىڭ ءىرىسى ەكەنىنە سەندى.

پىكىر: بۇل ەندى، م.ماعاۋينگە جاپقان جالا دەسە بولادى. بۇلاي دەر بولساق، وندا «ماعاۋين جاستاۋ كەزىندە جاستىقتىڭ اسەرىمەن قازاقتى ءسۇيدى. كەيىن اقىلى تولىسقان سوڭ، ءوز ۇلتىنان باس تارتتى ‑ ۇلتىنان جيىركەندى» دەگەن وتە اۋىر ايىپتاۋ سوزگە جول اشادى ەكەنبىز. ءارى، ماعاۋيننىڭ وعان بارعان سەبەبى – «ءوزىنىڭ الەم ويشىلى ەكەنىن سەزىپ قالعانىنان باستالادى» دەپتى... بۇل دەگەنىمىز ماعاۋيندى تىرىدەي جەرلەۋ عوي ‑ ول كىسى سونشالىقتى داڭقۇمار نە داڭعوي ەمەس ەدى. نەگىزى، ومىردە تەك «ءوز شىندىعىن» عانا بىلەتىن ادامدار اتاق‑داڭقا قۇمار كەلەدى...

كەزىندە بەلگەر اعامىزدى المانيا وزىنە شاقىرعان ەكەن. ول سوندا «مەن ول جاقتا كىممىن – بەلگىسىز. ال، مەن قازاقستاندا «بەلگەرمىن» دەپ باس تارتقان ەكەن. مۇندا دا سول سياقتى ‑ مۇحتار ابىزىمىزدى ەشكىم دە «بولدى، سەن ەندى الەمدىك ابىزعا اينالدىڭ، قازاق ەلىڭ ەندى سەنىڭ تاقياڭا تار» دەپ قولىنان شەتكە جەتەكتەپ اكەتكەن  جوق. بالاسىمەن بىرگە تۇرۋدى قالادى ول... ادام رەتىندە اكەلىك ينستينكتتەن اسقان جوق

تىپتەن، «الەمدىك وي دەڭگەيىنە جەتتىم» دەپ ءوز ەلىن تاستاي قاشاتىن ادامدى ابىز دەۋگە كەلمەس. ماسەلەن، ل.تولستوي ءومىر بويى ءوز دەرەۆنياسىندا قالدى، ش.ايتماتوۆ تا قىرعىزستانىنا كەلىپ، ومىردەن كەتتى، مۇقاعالي اقىن قول جەتە بەرمەيتىن ماسكەۋدەگى وقۋىن تاستاي «قاشىپ»، ءوز جەرىنە كەلىپ الدى، كانت – كينگسبەرگتەن شىققان جوق، گەگەل – گەرمانيادا، بالزاك – فرانتسيادا قالدى... مۇنداي مىسالدار از با؟

م.تازابەك: اقىرىندا بىزگە ءۇش تالاق ايتىپ، قايىرىلماي كەتتى…

پىكىر: ەلگە تالاق ايتۋعا ەستى قازاقتىڭ ءداتى بارماس... ەل – تالاق ايتاتىن قاتىنىڭ ەمەس.  بۇلاي دەپ ويلايتىن بولساق، وندا ءوزىمىزدىڭ ايگىلى ابايىمىز ءوز ەلىنە «مىڭ تالاق» ايتىپ ەدى دەگەن ابسۋردقا دا جەتەمىز... ەلىن سىناپ، قايىرىلماي كەتتى مە، اباي؟ سۇراقتى وسىلاي قويساق قالاي بولار ەكەن؟

م.تازابەك: جارىسا ماقتاپ، جابىلا تەڭەۋ ىزدەپ، قان-سورپامىز شىعىپ جاتىر. ول ماعاۋينعا كوك تيىنعا دا كەرەك ەمەس.

پىكىر: م.ماعاۋيننىڭ قايتۋى ءوز حالقىنىڭ «قان سورپاسىن» شىعارعان جوق. قازاق حالقى ءوزىنىڭ مىڭداعان جىلدىق داستۇرىمەن ۇلى ابىزىنا «جوقتاۋ» ايتىپ جاتىر... ارينە، قانشا ايتساڭ دا «جوقتاۋدىڭ ولگەن ادامعا ەش قاجەتى جوقتىعىن» – بەسىكتەگى بالا دا بىلەدى. ول، مىنا، تىرىلەرگە كەرەك. قازاقتىڭ ءاربىر داناسى «جوقتاۋسىز» قالماۋى كەرەك – حالىق وسى قۇرمەتىن كورسەتۋدە. جالپى، جارامساقتانۋ – قازاققا جات مىنەز.

م.تازابەك: ول ماقتاماسا، ماقتانباسا جۇرە المايتىن قازاق قوعامى ءۇشىن، اينالامىز ءۇشىن ايتىلىپ جاتقان ادەتتەگى اڭگىمەمىز عانا… 

پىكىر: بىلمەيمىن، «ماقتانۋ‑ماقتانباۋدى» كىمنىڭ قالاي تۇسىنەتىنىن. بىراق، بۇل قازادا ەشقانداي «ماقتانۋ» كورىنبەدى، بولۋى مۇمكىن دە ەمەس.  بىراق، قازاق قازا قانشا اۋىر بولسا دا، ودان كەيىن «ءتىرى ادام تىرشىلىگىن جاسايدى» دەگەن دانالىقتى مەڭگەرگەن حالىق. بۇل جەردە وسىنى ەسكەرگەن ءجون...

م.تازابەك: سەبەبى، ول بىزدەن باسىن الىپ قاشتى، كوبىمىزدى مەنسىنبەدى، ءبىرازىمىزدان قۇسقىسى كەلدى. شىندىعى سول. ءبىز مويىنداعىمىز كەلمەيدى. ارسالاڭدايمىز. اناسىنا جابىسقان تاستاندى بالاداي جاۋتەڭدەپ، ەتەگىنە جابىسامىز. ول كوزىنە دە ىلگەن جوق.

پىكىر: مىنا ءسوز، ەندى، تىپتەن سۇمدىق جالا. ەگەر، ءدال بۇگىن مۇحتار اعامىز قايتا ءتىرىلىپ كەلسە – مىنا ءسوز ءۇشىن ەشكىمدى اياماس ەدى...

م.تازابەك: شىعارمالارىن وقيمىز، تامسانامىز. ءبىز ءۇشىن جازعانداي مەيىرلەنەمىز. ءبىز ءۇشىن جازعان جوق. ءوزى ءۇشىن جازدى. ول تاريحتاعى شىن قازاقتى، تەكتى تۇرىكتى، بەكزات بولمىستى اڭسادى. بۇگىنگىلەردەن ءتۇڭىلدى. بىزدەن قاشتى. ءبىزدى ايادى.  

پىكىر: بۇل جەردە وقىرمان ويىن ادەيى شاتاستىرۋ ورىن الىپ وتىرعان سىڭايلى. جالپى، مۇحتار ماعاۋين ءوز شىعارمالارىن قازاققا ارناپ جازباسا، سوناۋ امىريكاندىق ۇندىستەرگە ارناپ جازدى دەي الار ما ەدىك؟ بولماسا، سوڭعى جىلدارى كوشىپ كەلگەن تۇرىك  جۇرتىنا ارناپ جازدى دەيمىز بە؟ الدە، ءبىراز جىل مەكەن ەتكەن چەح حالقىنا ارناپ جازدى ما ەكەن؟ بىراق، قانشاما الەمدىك وي الىبىنا اينالسا دا، م.ماعاۋين ولار تۋرالى جازام دەسە دە جازا المايدى عوي... سوندا قالاي بولعانى؟...

م.تازابەك: ول اسا تالانتتى، ايىرىقشا اقىلدى، ەرەكشە ەڭبەكقور ادام. ءوزىنىڭ باعاسىن ءبىلدى. ءبىزدىڭ «بويى بۇلعاڭ، ءسوزى جىلماڭ» ورتامىزدان بەزىپ جوعالدى. جۋىق ارادا تۇزەلمەسىمىزدى سەزىپ، سۇيەگىن دە سيپاتپادى، جانازاسىنا دا تۇرعىزبادى.

پىكىر: بۇل جەردە اۆتور، ءسىرا، ءوزى شالقىپ ءومىر سۇرگەن كۇنى كەشەگى اۆتوريتارلىق قوعامدا پايدا بولاتىن جاعىمسىز قىلىقتاردىڭ اسەرىنەن ارىلا الماي وتىرعان سىڭاي بايقاتادى... ءيا، ءبىز وتىز جىلدان استام، «بويى بۇلعاڭ، ءوزى جىلماڭ» ورتانىڭ بەل ورتاسىندا جۇردىك... سولار حالىققا ۇلگى بولدى، ايتقاندارىنا قۇدايداي سەنىپ، حالىق اۋىزدارىن اشتى... بىراق، ول كەزدەگى جالعان ماقتاندى، جارامساقتىقتى  «قازاقتىڭ تۇزەلمەس كەسەلى» دەپ دياگنوز قويۋعا، ۇكىم نە ءپاتۋا شىعارۋعا ەشكىمنىڭ قاقى جوق دەر ەدىم...

م.تازابەك: ءبىز بولساق، ءالى سول - قىرىققا ءبولىنىپ، قۇرىققا تالاسىپ، وسەكپەن تاڭ اتىرىپ، كەسەكپەن كوك جەلكەدەن ۇرىپ، اياقتان شالىپ، سۇرىنگەنگە كۇلىپ، ۇرلىقپەن نان جەپ، زورلىقپەن ەر بوپ، تۇلعانى ءتۇتىپ، ساۋ ادام قالدىرماي، بىتىرگەن تۇك جوق، كۇندىز-ءتۇن كۇپىنىپ، كۇن وتكىزىپ جاتىرمىز…

پىكىر: بۇعان نە ايتۋعا بولادى؟ ەلدە ۇرلايتىن زات قالمادى – ءبارىن ۇرلاپ تاۋىسىپ ەك قوي. ەلىم دەگەن ەرلەردىڭ ءبىرازىن شەتكە شىعاردىق، تۋرا ءسوزدى شەت اسىردىق، كونبەگەندەرى – وققا ۇشتى... ەندى نە قالدى؟ داقپىرتى قالدى!

بۇگىندە وسى قالىپتان قاشان شىعامىز دەپ جانتالاسقان جۇرتتى جازعىرۋعا بولماس ءسىرا، كىمگە دە بولسا!

م.تازابەك: ارامىزدان شىققان از-كەم ىرىلەر ارقاسىن بەرىپ كەتىپ جاتىر. ءبىز تۇزەلمەك تۇگىلى نە بوپ جاتقانىن دا تۇسىنبەي اۋرەمىز.

پىكىر: سول «ىرىلەر» دەپ وتىرعانى كىمدەر دەگەن سۇراق تۋادى؟ مۇمكىن ولار: ءبىرى يزرايل ازاماتى، ءبىرى –انگليا ازاماتى، ءبىرى – بەلگيا ازاماتى بولعان وليگارحتار ما; نە بولماسا، ءبىرى – اقش‑قا قاشقان، ءبىرى –تۇركيەگە (نە ماسكەۋگە) قاشقان بايلار ما ەكەن؟

م.تازابەك: ءبىز كىسىلىككە قايتپاساق، ىنتىماققا ۇيىماساق، ءتىلىمىزدى باقپاساق، كوپ نارسەدەن ايىرىلۋ ۇستىندەمىز. مىقتىلار بىزبەن بىرگە بولماق تۇگىلى، ءبىر زيراتتا جاتقىسى كەلمەي جاتىرقاۋدا. ويلاناتىن، تولعاناتىن جاعداي بۇل، بەۋ، تويشىل، ساۋىقشىل، ءسوزۋار قازاق…! 

پىكىر: ءيا، كىسىلىككە قايتپاساق بولمايدى.  كىسىلىك – ەجەلدەن كەلە جاتقان قازاقتىڭ ءتول قاسيەتى. ول ءۇشىن ازعانا دۇنيە كەرەك: ادىلەتتىككە نەگىزدەلگەن دالا دەموكراتياسى، ۇلتتىق تاربيە، ۇلتتىق مادەنيەت، ۇلتتىق مەملەكەت، عىلىم قۋعان جاستار... بولدى. ودان وزگەنىڭ قاجەتى جوق.

ال، مىقتىلاردىڭ لەگىن كورۋ ءۇشىن كەڭسايدى تاعى ءبىر ارالاپ كەلگەن دۇرىس.

م.تازابەك: 3 - ماعاۋين ءولىمى، ەلدىڭ وعان دەگەن ماحابباتى نەنى ۇقتىردى؟ كوپ ادامنىڭ وسىنداي تاعدىرعا ريزا ەكەنىن، سوڭعى شەشىمدەرىنە قۇرمەتپەن قارايتىنىن ءبىلدىردى. ياعني، ماعاۋين تۇلعاسى - قازىرگى كوپ قازاقتىڭ اڭساعان مودەلى. وسىنداي بولسام عوي دەگەن ارمانىنىڭ كورىنىسى.

پىكىر: مەن «ماعاۋينشە ءومىر سۇرەمىن» دەپ ارماندايتىن كوپ قازاقتى بىلمەيدى ەكەنبىز: ورەسى جوقتار ونداي ارماندى «ورەسى جوقتىقتان» ارماندامايدى، ال، ورەسى بارلار – مۇحتار اعانىڭ ءومىرى قانشالىقتى اۋىر ەكەنىن بىلگەندىكتەن ونى ارمانداۋدان بوي تارتادى.

نەگىزى، «م.ماعاۋيننىڭ ءومىرى – جەكە‑دارا ءومىر» دەگەن دۇرىس. ونى ەشكىم قايتالاي المايدى، قايتالانبايدى... كىم قانشاما ارمانداسا دا؟

م.تازابەك: دەمەك، كوپ قازاق ءوز ءىسىنىڭ مايتالمانى بولعاندى قالايدى، ۇلتتىق تاقىرىپتاردا جۇرگەندى دۇرىس سانايدى، شەتەلدە تۇرعاندى اڭسايدى، جات جەردە جان تاپسىرىپ، سوندا جەرلەنۋگە دە كەت ءارى ەمەس…

پىكىر: شەت ەلدە تۇرىپ جاتقانداردىڭ كوبى وسىدان بۇرىن وتىز جىل بويى وزدەرىنىڭ قانداي «مايتالمان» ەكەندەرىن دالەلدەپ كەتتى عوي. سولاردىڭ سالعان «مايتالمان ارەكەتىنەن» ءالى دە ەس جيىپ، ايىعا الما جاتىرمىز...

م.تازابەك: راسىندا سولاي بولسا، «ەر تۋعان جەرىنە» دەگەن دە ماقالدىڭ مازمۇنى اۋىسا باستادى دەگەن ءسوز. بۇرىنعى ءىرى قازاقتاردىڭ ءولىمى، جەرلەنگەن جەرىنىڭ ءوزى - ماعىنا ارقالاپ، ۇلكەن ميسسيا اتقارىپ تۇراتىن.

پىكىر: «ەر تۋعان جەرىنە» دەگەن ماقال ەندى عانا جاڭا ماعىنامەن تولىعا باستاعان سىڭايلى: بۇرىنعى جەكە بىرەۋدىڭ يەلىگىنە كەتكەن ميلليونداعان گەكتار جەر حالىقتىڭ مەنشىگىنە قايتارىلۋدا. تونالعان بايلىقتى دا ىزدەستىرىپ جاتىرمىز... جوعالعان رۋحاني بايلىقتى دا تۇگەندەۋدەمىز... مۇنىڭ ءبارى «ەر تۋعان جەرىنە» دەگەن قازاق دانالىعىنىڭ ىقپالىمەن جۇزەگە اسىپ جاتىر... ول بۇرىنعى «ادام ‑ تويعان جەرىنە» دەگەن جىمىسقى ەرەجەگە قاراما‑قارسى ارەكەت ەتۋدە.

م.تازابەك: «تولە بي تاشكەنگە جەرلەنۋىن قالاپتى، ۇرپاعىنا الدەنەنى ۇقتىرۋ ءۇشىن…» 

پىكىر: ويپىرماي، بۇل دا تولە بي بابامىزعا جابىلعان جالا عوي. و كەزدەگى تاشكەن مەن بۇ كۇنگى تاشكەننىڭ ايىرماسىن ءبىلىپ بارىپ ايتساق – بۇل ءسوز ايتىلماس ەدى...

م.تازابەك: ەسەت باتىر: «باسىمدى قۇبىلاعا قاراتقانمەن، اياعىم كورشى ەلگە قاراسىن. ەڭ بولماسا تابانىممەن شەكارانى تىرەپ جاتايىن» دەپتى، دەگەندەي اڭگىمەلەر كوپ ايتىلاتىن.

پىكىر: ءوز جەرىنە نىق تابان تىرەگەن باتىردىڭ ءسوزى!

م.تازابەك: ال، ماعاۋين اتامىز اقش-قا جەرلەنۋىمەن نە ۇقتىرعىسى كەلدى ەكەن؟! تۋعان جەر، اتامەكەن دەگەن ۇعىمدار كەڭەيىپ، باسقا مازمۇن الا باستادى ما؟

پىكىر: تۋعان جەر امەريكاعا كوشىپ كەتكەن جوق... اتامەكەن دە ءوز ورنىندا قالدى. تەك، م.ماعاۋيننىڭ ۇرپاعى اقش ازاماتتىعىن الدى، سول ەلدى تاڭدادى. ابىز بالالارى، نەمەرەلەرى باسىما كەلىپ، دۇعاسىن وقىپ، باتاعا كەلىپ تۇرسىن دەگەندىكتەن سوندا قالۋدى دۇرىس دەپ تاپقان سىڭايلى... بۇل ءار ادامنىڭ ءوز تاڭداۋى. قازاق ابىزىن ىزدەسە امەريكاعا بارا المايدى دەيمىسىڭ؟

م.تازابەك: الدە، قۋ دۇنيەنىڭ قۇبىلاسى باتىس بوپ، «امان قالام دەسەڭ الاڭدايتىن باعىتىڭ وسى جاق بولسىن» دەگەن اتامىزدىڭ يشاراسى ما ەكەن؟!

پىكىر: بۇل سوزدە ۇلكەن شىندىق بار ەكەنى راس...

م.تازابەك: بالكىم، تۇعىرىنان الىستاپ، تۋعانىنان جىراقتاپ، باس قامىن ارتىق قويعان تويىمسىز ءناپسىنىڭ جازاسى ما؟!

پىكىر: ءناپسى دەۋى ۇياتتىلاۋ ەكەن... بايلىققا قىزىققان جان بولسا، مۇحتار اعاعا ءوز ەلىندە مۇمكىندىكتەر الدە قايدا كوپ ەدى عوي...

م.تازابەك: نە بولعاندا دا دۇنيەنىڭ ديدارى وزگەردى. قۇندىلىقتار دا قىرىق قۇبىلدى. باتىس بىلگەنىن جاساپ، شىعىس شىندىعىن جوعالتىپ، ادامزات توعىز جولدىڭ تورابىندا تۇر…

پىكىر: اركىمنىڭ ءوز شىندىعىمەن ءومىر سۇرگەنى دۇرىس.  

م.تازابەك: تۇيەنى جەل شايقاسا، ەشكىنى كوكتەن ىزدە! الەم ءابىرجىپ جاتقاندا ءبىز نە بولامىز؟! ءبىز ماعاۋيندى ماقتاۋمەن اۋرە بوپ جاتىرمىز، ال، ول ءبىزدىڭ ماقتاۋ تۇگىلى جوقتاۋىمىزدى كەرەك قىلماي، مۇحيتتىڭ ارعى جاعىندا ماڭگىلىككە ماڭداي تىرەدى. 

پىكىر: قازىر كوسموستان شىقكان ءۇنىڭ ىلەزدە جەرگە جەتىپ جاتقان زامان عوي. سوندىقتان، قازاقتىڭ جوقتاۋى م.ماعاۋين جول تارتقان ارۋاقتار الەمىنە جەتەتىنى انىق. ارۋاقتار مەكەنى – بۇكىل جەر شارىن قورشاپ تۇرعان تىلسىم الەم عوي. جەردەگى سىبىرلاعاندى دا ەستيدى ولار... بۇيىرعانى وسى...

م.تازابەك: كىمدىكى دۇرىس؟ جالباقتاپ جابىسىپ جاتقان بىزدىكى مە، قاشىپ ءجۇرىپ، قابىرىن اۋلاق قازعان اتامىزدىكى مە؟ 

پىكىر: ەندى، مىناۋ ءتىپتى سوراقى! ەلدەن قاشقان دەپ كىمدى ايتامىز:

1. قىلمىس جاساپ قاشۋ بار.
2. ۇرلىق جاساپ قاشۋ بار.

ودان وزگە، «كەتۋ» دەگەن بار...  بىرەۋلەر شەت ەلدە جيناعان اقشاسىنىڭ سوڭىنان كەتە بارادى....جاستاردىڭ وقۋ ىزدەپ كەتۋى بار. ...كۇنكورىس ىزدەپ كەتۋ تاعى بار...الايدا،  مۇحتار اعانىڭ «كەتۋى» مۇنىڭ بىرىنە دە جاتپايدى. ول بار جوعى بالاسىمەن بىرگە بولۋدى قالادى. اكەلىك پارىز ونى وسىعان جەتەلەدى: «ۇلى ادامدا وتباسى بولمايدى» دەگەن ءجون ءسوز ەمەس...

م.تازابەك: مەنىڭشە، قازاق بالاسى وسى ولىمنەن عيبرات الۋ كەرەك!

پىكىر: ءاربىر ءولىم ءوز جولىمەن ادامعا عيبراتتى وي سالا الادى...

م.تازابەك: بويىمىزدا نەنى وزگەرتۋ كەرەك، قانداي قىلىقتان قۇتىلۋ كەرەك؟

پىكىر: كوپ قوي...

م.تازابەك: تۋعان ۇلىڭ نەگە تۇرا قاشتى؟

پىكىر: وزىمىزدەن سۇرايىق...

م.تازابەك: ءبىز نەگە ءالى اسەر قۋىپ، ءسوز قۋىپ، داۋ قۋىپ ءجۇرمىز؟

پىكىر: سونى ايتام دا...

م.تازابەك: نەگە سەنگەنىمىز سەرتتەن تايا بەرەدى؟

پىكىر: مۇحتار اعا ەشقاشان ءوز حالقىنا ەرتەگى ايتىپ كورگەن ەمەس... «ماعان سەنىڭدەر» دەپ شارت تا قويعان ەمەس. ەندەشە، بۇل ءسوزدىڭ ادرەساتى باسقا...

م.تازابەك: نەگە كۇتكەنىمىز كۇن استىنان شىقپاي قويادى؟

پىكىر: شىعادى دەپ سەنەيىك...

م.تازابەك: نەگە الدانا بەرەمىز؟

پىكىر: ادال  حالىق الدانعىش...

م.تازابەك: قايتسەك، ارمانعا جەتەمىز؟!

پىكىر: سۇراقتاردىڭ كوكەسى وسى!

پىكىر الماسقان ‑ ءابدىراشيت باكىرۇلى

Abai.kz