باسى: ويدان تويعا دەيىن

جالعاسى: تۇڭعىشتىڭ قىزىعى مەن قيىندىعى

جالعاسى: ساياساتتىڭ سالقىنى: ءىى چەمپيونات. 1934 جىل. يتاليا

جالعاسى: پوتستسونىڭ قايتالانباس قولتاڭباسى

جالعاسى: تۇتاس ۇلتتى قايعىرتقان گول

جالعاسى: ءالپى ەتەگىندەگى اۋلا فۋتبولى

جالعاسى: ۇلى جاڭالىقتار ۋاقىتى

جالعاسى: گاررينچانىڭ چەمپيوناتى

جالعاسى: ۇرلانىپ-تابىلعان كۋبوك

جالعاسى: 1970 جىل. قوش، «التىن نيكە»!

جالعاسى: 1974 جىل. «تۇتاسقان فۋتبولدىڭ» تۇعىرى

XI چەمپيونات. 1978 جىل. ارگەنتينا

الەم چەمپيونى – ارگەنتينا
التىنداتىلعان جۇلدەنiڭ يەگەرi – گوللانديا
كۇمiس جۇلدەگەر – برازيليا
قولا جۇلدەگەر – يتاليا

ۆەنگرلەر «تاياقتى» تورەشىدەن جەدى

الەمدiك فۋتبول چەمپيوناتىن بەلگiلi بiر بيلiكتiڭ ءوزiنiڭ ساياسي رەجيمiن ورنىقتىرۋ ءۇشiن پايدالانعانى تاريحتا بار (ماسەلەن، 1934 جىلى). حI چەمپيوناتتاعى جاعداي دا سوعان ءسال ۇقساس ەدi: ارگەنتيناعا گەنەرال حورحە ۆيدەلا باسقارعان اسكەري حۋنتا بيلiگiن جۇرگiزiپ تۇرعان بولاتىن.

1934 جىلعا تاعى بiر ۇقساستىق: چەمپيوناتتى ۇيىمداستىرۋشى ەلدiڭ قۇراماسى التىن كۋبوكتان دامەلi باسقا ۇمiتكەرلەردەن كۇشتi بولماسا دا، توپ جاردى. جالپى، 70-جىلداردىڭ سوڭىنا قاراي الەمدە جەتەكشi كوماندالاردىڭ دەڭگەيi ءوزارا تەڭەلە تۇسكەن-ءدى. 1978 جىلى يتاليا، برازيليا، گوللانديا، گەرمانيا، تiپتi پولشا چەمپيون اتانسا دا، ەشكiم تاڭ قالماس ەدi. ارينە، الاڭ يەسى رەتىندە بۇل قاتارعا ارگەنتينا قۇراماسى دا قوسىلاتىن. ءبىر قىزىعى، باس باپكەر لۋيس سەسار مەنوتتي ءاۋ باستا كەڭەيتىلگەن قۇرامدا بولعان 17 جاستاعى تۋما تالانت ديەگو مارادونانى تۋرا جارىس تاقاعاندا تاڭداۋلى 22-ءنىڭ قاتارىنا قوسپاي، تاستاپ كەتتى. ماماننىڭ بۇل شەشىمى ەلدە اجەپتاۋىر داۋ تۋعىزىپ، قىزۋ پىكىرتالاس دودا بىتكەنشە تولاستامادى.

ارگەنتينا فۋتبولشىلارى «ا» توبىندا ۆەنگريا، فرانتسيا جانە يتاليا قۇرامالارىمەن كۇش سىناستى. ولاردىڭ ۆەنگر كومانداسىمەن بولعان العاشقى ويىنى وتە تارتىستى دا قىزىقتى ءوتتi, قوس قارسىلاستىڭ دا جەڭiپ كەتۋگە مۇمكiندiكتەرi بولدى. بىراق شەشۋشى گولدى 83-مينۋتتا ارگەنتينالىق دانيەل بەرتوني سوقتى (2:1). بۇدان سوڭ جانۇشىرا قورعانعان الاڭ يەلەرi قوناقتاردى قايتا-قايتا شالىپ جىعۋمەن بولدى. تورەشi تۇك بولماعانداي ويىندى جالعاستىرا بەردi. اقىرى اندراش تەرەچيكتiڭ ءتوزiمi تاۋسىلدى دا، ءوزiن وڭدىرماي وماقاستىرعان قورعاۋشىنى شىنتاعىمەن قاعىپ جiبەردi – سول-اق ەكەن، ونىڭ الدىنان قىزىل قاعاز جارق ەتە قالدى! مۇنداي ادiلەتسiزدiككە كۇيiپ كەتكەن تيبور نيلاشي كەزەكتى ءبىر جانجالدى ساتتە تورەشiنi جەتi اتاسىنان بەرمەن قاراي تۇك قويماي بوقتادى دا، ءبارiبiر بەرiلەر قىزىل كارتوچكانى كۇتپەستەن سىرتقا بەتتەي بەردi. ءوزارا تەرەزەسi تەڭ قارسىلاستاردىڭ كەزدەسۋi اقىرى الاڭ يەلەرiنiڭ جەڭiسiمەن اياقتالدى.

«ءولىم توبىنان» يتاليا مەن ارگەنتينا شىقتى

قالعان ويىنداردا دا قازىلار كەي داۋلى ساتتەردى ارگەنتينالىقتاردىڭ پايداسىنا شەشۋگە تىرىستى. ماسەلەن، فرانتسيامەن كەزدەسۋدiڭ 45-مينۋتىندا لەوپولدو لۋكە تەپكەن دوپ شابۋىلشىمەن قاقتىعىستا قۇلاپ تۇسكەن فرانتسۋز قورعاۋشىسى ماريۋس ترەزوردىڭ قولىنا تيiپ، الاڭنان شىعىپ كەتتi. ياعني ادەيi قولمەن ويناۋ بولعان جوق، ايتسە دە تورەشi بiردەن 11 مەترلiك نۇكتەنi نۇسقادى. ءسويتiپ، ارگەنتينالىقتاردىڭ كاپيتانى دانيەل پاسسارەللا ەسەپ اشتى. شىنىن ايتۋ كەرەك، بۇل بiر وتە مازمۇندى ويىن بولدى، قوس قاقپانىڭ الدى قاۋiپتi ساتتەردەن 90 مينۋت بويى ارىلعان جوق. اسiرەسە ەسەپ 1:1 بوپ تۇرعان كەزدە (تارازى باسىن 23 جاسار تالانتتى جارتىلاي قورعاۋشى ميشەل پلاتيني تەڭەستiرگەن-دi) قاقپاشىمەن جەكپە-جەك شىعىپ، دوپتى باعانادان ءسال قيىس جiبەرiپ العان فرانتسۋز ديدە سيكستiڭ قاتەلiگi وتە وكiنiشتi بولدى. «سەن سوعا الماساڭ، ساعان سوعادى» دەگەن فۋتبولدىڭ ەجەلگi قاعيداسى بۇل جولى دا بۇلجىمادى: لۋكەنiڭ الىستان سوققان دوبى ارگەنتيناعا ەكىنشى جەڭىستى سىيلادى.

جالپى بۇل توپ، قازiرگi قالىپتاسقان سوزبەن ايتقاندا، ناعىز «ءولiم توبى» ەدi. 12 جىلدىق ۇزiلiستەن سوڭ الەمدiك دوداعا جولداما العان فرانتسۋزدار دا، 1974 جىلى توپتىق تۋرنيردە-اق توڭقالاڭ اسقان يتاليالىقتار دا ارگەنتيناعا ءارi جاس، ءارi اسا تالانتتى كوماندا الىپ كەلدi. قۇرامانى جاڭادان جاساقتاعان ميشەل يدالگو مەن ەنتسو بەارزوتتىڭ جۇلدىزدى شاعى ءالi الدا ەدi. فرانتسۋزدار ءولىم توبىنان «تiرi» شىعا المادى، بiراق ۇنەمi ءوز باقىتىن الدان iزدەيتiن شابۋىلقۇمار ويىنىمەن جانكۇيەر قاۋىمنىڭ جادىندا قالدى. ال يتاليا توپتىق كەزەڭدە بۇلاردان الدەقايدا ءساتتi وينادى. بەارزوت يتاليان فۋتبولىنىڭ مىعىم قورعانىسقا نەگىزدەلگەن بايىرعى باعىتىن ساقتاي وتىرىپ، وعان وتكىر شابۋىلداۋ ءستيلىن وتە شەبەر كىرىكتىرىپتى. سوڭعى تۋردا ونىڭ جىگىتتەرى تiپتi الاڭ يەلەرiنiڭ ءوزiن ۇتىپ كەتتi. بiراق بۇل جەڭiلiس ارگەنتينانىڭ تۋرنيرلiك تاعدىرىنا ەش زيانىن تيگiزگەن جوق.

برايتنەر – اسكەري رەجيمگە قارسى

«ۆ» توبىنان الدىڭعى دودانىڭ قاھارماندارى – پولشا مەن گەرمانيا شىقتى. ەگەر پولياكتار ءتورت جىل بۇرىنعى دەڭگەيiن سالىستىرمالى تۇردە ساقتاي السا (22 جاستاعى دارا دارىن زبيگنەۆ بونەك ابدەن قالىپتاسقان، تاجىريبەلى ۇجىمعا ءساتتى كىرىگىپ، شەبەر جىمداسىپ كەتتى), اسا ارتىلىپ كوزگە تۇسپەگەن الەم چەمپيوندارى ءۇش ويىننىڭ ەكەۋiن تەڭ اياقتاپ، تەك مەكسيكانى عانا ۇتتى. باتىسگەرمان كومانداسىنىڭ ساپىنان بۇل جولى قۇرامامەن قوش ايتىسقان فرانتس بەككەنباۋەر، ۆولفگانگ وۆەرات جانە گەرد ميۋللەر سەكىلدى مىقتىلارعا پاراپار ويىنشى تابىلعان جوق. سوندىقتان بۇرىنعى جەتەكشi شەبەرلەرiنسiز قالعان قورعانىس شەبi دە، ورتالىق الاڭ دا، شابۋىل دا ادەتتەگi دەڭگەيدەن السiزدەۋ كورiندi. ولاردىڭ ورنىن جوقتاتپاۋعا تيiس دەلiنگەن بەرتي فوگتس ول ءۇمiتتi اقتاي العان جوق، حانسي ميۋللەر ءالi تاجiريبەسiز ەدi, ال سول كەزدەگi بۋندەسليگانىڭ ەڭ ۇزدiك مەرگەنi كلاۋس فيشەر چەمپيوناتقا جازىلماعان جاراقاتىمەن كەلدi دە، ويىنداردىڭ بارiنە دەرلiك قاتىسقانىمەن، كوماندانى سوڭىنان ەرتە المادى. تەك «باۆاريانىڭ» 23 جاستاعى دارىندى شابۋىلشىسى كارل-حاينتس رۋممەنيگگە عانا جۇرت كۇتكەن ۇدەدەن شىققانداي بولدى. نەمiستەردiڭ تاعى بiر ويىنشىسى ارگەنتيناعا... ساياسي سەبەپتەرگە بايلانىستى كەلمەي قالدى. 1974 جىلعى دودا قاھارماندارىنىڭ بiرi پاۋل برايتنەر گەنەرال ۆيدەلا باسقارعان اسكەري حۋنتا رەجيمiنە قارسىلىق بiلدiرiپ، چەمپيوناتقا قاتىسۋدان باس تارتتى.

بۇل توپتاعى تۋنيس كومانداسىن سەنساتسيا جاسايدى دەپ ەشكiم دە ويلاماعان ەدi. ويتكەنi وسىدان ءتورت جىل بۇرىن باتىس گەرمانياعا كەلiپ، كۇلكi بوپ قايتقان زاير فۋتبولشىلارىنىڭ «كومەدياسىنان» سوڭ افريكالىق كوماندالارعا دەگەن سەنiمنەن گورi كۇدiك كۇشەيە باستاعان-دى. الايدا تۋنيستiكتەر وزدەرiن وتە ۇيىمشىل ءھام تاكتيكالىق بiلiگi جوعارى ۇجىم رەتiندە تانىتىپ، مامانداردى دا، جانكۇيەرلەردi دە ريزا ەتتi. اسiرەسە ولاردىڭ سول شاقتاعى الەم چەمپيونى – گەرمانيا قۇراماسىمەن تەرەزەسi تەڭ ونەر كورسەتiپ، ۇپاي جىرىپ الۋى وسى دودانىڭ ايتا جۇرەر ايتۋلى وقيعالارىنىڭ بiرi بولدى. ال بۇل تۋرنيرگە مۇلدەم ازiرلiكسiز كەلگەندەي اسەر قالدىرعان مەكسيكانى ولار 3:1 ەسەبiمەن ۇتتى. بۇل – افريكالىق كوماندالاردىڭ فينالدىق سىندارداعى تۇڭعىش جەڭiسi ەدi.

«ەرسىلى-قارسىلى فۋتبول» ءۇردىسى باستالدى

«س» توبىندا دا تارتىستى ويىندار جەتكiلiكتi بولدى. اسiرەسە حانس كرانكل مەن ۆالتەر شاحنەر باستاعان اۆستريالىقتاردىڭ قيمىلى كوز جاۋىن العانداي ەدi. ماسەلەن، شۆەدتەردى مۇلدە ماسقارا ەسەپپەن جەڭىلۋدەن شەبەر قاقپاشى رونني حەلسترەم عانا قۇتقارىپ الدى. جالپى 1978 جىلعى قۇرامانى ماماندار بiر اۋىزدان «اۆستريانىڭ جاڭا تاريحىنداعى ۇزدiك كوماندا» دەپ سيپاتتايدى. ساق تا ساۋاتتى قورعانا بىلەتىن، الاڭ ورتاسىن قالاۋىنشا بيلەپ-توستەي الاتىن ولاردىڭ العى شەبى دە شابۋىلداۋدىڭ الۋان تۇرىنە بەيىم ەدى. ولاردىڭ يسپانيامەن ويىنى دا وتە قىزىقتى ءوتتى (2:1). يسپاندىقتار العا ءۇش شابۋىلشىنى قاتار قويىپ، جەڭىس ءۇشىن بارىن سالدى. ولاردىڭ ءتىپتى تايلى-تاياعىمەن تۇگەل العا كەتىپ، تىلدى تورۋىلداۋدى دا ۇمىتقان كەزدەرى از بولعان جوق. اۆستريالىقتار دا قارسىلاسىمەن اشىق ايقاسقا شىقتى، ايتسە دە، قاجەت تۇستاردا قورعانىسقا قارايلاۋدى، جالپى ءار شەپ اراسىنداعى تىعىزدىقتى ساقتاۋدى ۇمىتپادى. بۇل كەزدەسۋ كەيىن ماماندار اراسىندا «ەرسىلى-قارسىلى فۋتبول» اتالعان ۇردىسكە اشىلعان داڭعىل جول ىسپەتتى ەدى. وسىدان باستاپ، كوپتەگەن ويىنداردا ەكى جاق تا شابۋىلعا شابۋىلمەن جاۋاپ بەرىپ، قارسىلاسىنان ەش قورىقپايتىنىن، ءوز باعاسىن جاقسى بىلەتىنىن، وزىنە دەگەن سەنىمى مول ەكەنىن باتىل اڭعارتۋعا كوشتى. ەندى دوپ قورعانىس شەبىندە كوپ كىدىرمەيتىن بولدى، قارسىلاستار ويىن تىزگىنىن ءوزى يەلەنۋگە ۇمتىلدى، ورتا تۇستان جارىپ وتۋگە تىرىسۋشىلىقپەن قاتار قوس قاپتالدى دا ءتيىمدى پايدالانۋعا ۇمتىلىس بەلەڭ الدى. بۇل – بىرتە-بىرتە الەمدەگى جەتەكشى كوماندالار مەن كۇشى ورتاشا ۇجىمداردىڭ اراسىنداعى ايىرماشىلىقتىڭ ازايىپ، ارا-سالماقتىڭ تەڭەلۋىنە الىپ كەلدى.

يسپاندىقتار برازيليامەن كەزدەسۋدە دە 90 مينۋت بويى شابۋىلداعانىمەن، ەمەرسون لەاو قورعاعان قاقپانىڭ كiلتiن تابا المادى. ءۇش دۇركiن الەم چەمپيوندارى بۇل دودادا قارسى جاق قاقپاسىنىڭ الدىن شاڭ قىلاتىن اقبوران شابۋىلىنان گورى، نىعىز قورعانىسىمەن كوبىرەك ەستە قالدى. ولاردىڭ جارىستا بiردە-بiر رەت ۇتىلماعان جالعىز كوماندا بولۋى دا كەزدەيسوق ەمەس. فينالدىق تۋرنيرلەر تاريحىنداعى برازيليانىڭ ەڭ جاس باپكەرى كلاۋديو كوۋتينو (چەمپيونات باستالعاندا ونىڭ جاسى 39-عا دا تولماعان ەدى) باپتاعان جىگىتتەر ەكi تەڭ ويىننان سوڭ، سوڭعى تۋردا ماسەلەسiنiڭ ءبارiن شەشiپ قويعان الاڭسىز اۆستريانى ۇتىپ، ەكiنشi كەزەڭگە شىقتى.

مىڭىنشى گولدى گوللاندىقتار سوقتى

«D» توبىندا ويلاماعان جەردەن پەرۋ فۋتبولشىلارى ءبىرىنشى ورىن الدى. چەمپيونات الدىندا «قارسىلاسىمىزدىڭ قاي-قايسىسىن دا شىداتپايمىز، تiپتi جۇلدەسiز دە قالماسپىز» دەپ شiرەنگەن شوتلاند جاتتىقتىرۋشىسى الليستەر ماكلەودتىڭ جiگiتتەرiن ولار شەمiشكەشە شاعىپ تاستادى (3:1). وسى ماتچتان سوڭعى دوپينگ-تەكسەرiستە شوتلاند فۋتبولشىسى ۆيللي دجونستوننىڭ تىيىم سالىنعان مەديتسينالىق پرەپاراتتاردىڭ بiرiن پايدالانعانى بەلگiلi بولدى. فيفا «شوتلاندياعا 0:2 ەسەبiمەن جەڭiلiس جازۋ كەرەك» دەگەن شەشiم شىعارعالى تۇردى دا، ولار ونسىز دا ەكi دوپ ايىرماسىمەن ۇتىلعاندىقتان، ويىن ناتيجەسiن سول كۇيi قالدىرۋدى ۇيعاردى. «قوي، ەندi كiرiسپەسەك بولماس» دەگەن بريتاندىقتار ەكiنشi ويىندا يراندى دا ۇتا المادى. تەك سوڭعى تۋرداعى گوللانديامەن كەزدەسۋدە عانا ماكلەودتىڭ شاكiرتتەرi مىقتى كومانداعا ءتان ويىن كورسەتتi. بiراق ول كەزدە ءبارi كەش ەدi...

گوللاند كومانداسىنىڭ ءتورت جىل بۇرىنعى قۇرامى تولىعىمەن دەرلiك ساقتالعان بولاتىن. تەك باس ديريجەر يوحان كرويف پەن باس باپكەر رينۋس ميحەلس قانا جوق-تى. ونىڭ ورنىن باسقان اۆستريالىق مامان ەرنست حاپپەل قۇرامانىڭ ويىن مانەرiنە كوپ وزگەرiس قوسا قويعان جوق، بiراق ءتورت جاسقا قارتايىڭقىراعان فۋتبول جۇلدىزدارى كۇش-قۋات پەن جىلدامدىق جاعىنان ءسال سىر بەرiپ قالعان-دى. چەمپيوناتقا دايىندىقتىڭ ويداعىداي بولماعان ءبىر سەبەبى – ءوزى جاتتىقتىراتىن «بريۋگگە» (بەلگيا) كلۋبىمەن بىرگە چەمپيوندار كۋبوگىنىڭ فينالىنا شىققان («ليۆەرپۋلدەن» ۇتىلدى) ە.حاپپەل گوللانديا قۇراماسىنىڭ جاتتىعۋ بازاسىنا ارگەنتيناعا اتتاناردان نەبارى ءبىر-اق اپتا بۇرىن كەلگەن ەدى. ابىروي بولعاندا، بىرنەشە جىلدان بەرى بىرگە ويناپ كەلە جاتقان جىگىتتەر ونسىز دا ءبىر-ءبىرىن قاس-قاباعىنان-اق تۇسىنەتىن، مۇنداي تۋرنيرلەردە اسا ماڭىزدى ءرول وينايتىن تاجiريبە جاعىنان دا كوماندا ەشكىمنەن وسال ەمەس-ءتى. سوڭعى تۋردا ءۇش دوپ ايىرماشىلىعىمەن ۇتسا، بۇلاردى جولدا قالدىرۋعا مۇمكiندiگi بار شوتلانديا فۋتبولشىلارى قانشا جەردەن بارىن سالسا دا، سالقىنقاندى گوللاندىقتار ءبارiبiر ءوز دەگەنiنە جەتتi: ياعني جەڭiلسە دە، ەكiنشi تۇعىردان تومەندەگەن جوق. بۇعان قوسا الەم چەمپيوناتتارى تاريحىنداعى 1000-گولدى سوقتى (روبەرت رەنسەنبرينك).

«كىنانى ايەلدەن ىزدە»

بۇل دوپ دوداسى تۋرا 1974 جىلعى دودانىڭ رەگلامەنتi بويىنشا ءوتتi. ياعني بiرiنشi كەزەڭدە ءار توپتان وزىپ شىققان كوماندالار ەكiنشi ساتىدا دا ءتورت-تورتتەن ەكi توپقا ءبولiنiپ وينادى. بiر قىزىعى، جارتىلاي فينالدىق توپتاردىڭ بiرiنە كiلەڭ ەۋروپالىق كوماندالار تۇسسە (يتاليا، گەرمانيا، اۆستريا، گوللانديا), ەكiنشiسiنە وڭتۇستiك امەريكانىڭ ءۇش مىقتىسى (ارگەنتينا، برازيليا، پەرۋ) مەن پولشا شوعىرلاندى. توپتاردا بiرiنشi ورىن العان كوماندالار بiردەن فينالعا شىقتى، ال ەكiنشi تۇعىردا قالعاندارى چەمپيوناتتىڭ كۇمiس جانە قولا جۇلدەلەرiن ساراپقا سالدى.

ەكiنشi ساتىدا گوللانديا قۇراماسى تاماشا ويىن كورسەتتi. جارتىلاي فينالدىق كەزەڭنiڭ اۋەلگى تۋرىندا ولار اۆستريامەن كەزدەستi. العاشقى اينالىمداعى تارتىمدى ويىنىنا ريزا بولعان اۆستريا فۋتبول فەدەراتسياسىنىڭ باسشىلارى ارگەنتيناعا ويىنشىلاردىڭ ايەلدەرi مەن قۇربىلارىن الدىرىپتى. سۇيگەن ساۋلەلەرiمەن جولىعىسىپ، كوزايىم بولعان جiگiتتەر ەرتەڭىنە گوللاندىقتاردان 1:5 بوپ ويسىراي ۇتىلدى! مۇندايدا فرانتسۋزدار «شەرشە ليا فام» («كiنانi ايەلدەن iزدە») دەمەۋشi مە ەدi... راسىندا دا، بۇرىن قۇر اتتاي جەلىپ تۇرعان اۆستريالىقتار بۇل ويىندا قارسىلاسىنىڭ قارقىنىنا مۇلدە ىلەسە الماي، پۇشايمان بولدى.

گوللاندىقتار بۇدان سوڭ 1974 جىلعى فينالدا وزدەرiن جەڭiپ كەتكەن «اتا جاۋى» – گەرمانيا قۇراماسىمەن وينادى. وتە قارقىندى باستالعان ويىن جانكۇيەرلەردi اياعىنا دەيiن بايىز تاپتىرمادى. نەگiزگi قۇرامدا وتە سيرەك شىعاتىن ريۋديگەر ابرامچيك العاشقى مينۋتتاردا-اق ەسەپ اشىپ ۇلگەردi. بۇل – نەمiس جارتىلاي قورعاۋشىسىنىڭ ۇلتتىق كوماندا ساپىنداعى جالعىز گولى ەدi. بiرiنشi تايمنىڭ ورتاسىندا نىسانانى الىستان كوزدەۋدiڭ ايتۋلى شەبەرi اري حاان كورگەن جاندى سۇيسiنتەر كەرەمەت گول سوقتى. كەزدەسۋدiڭ ەكiنشi بولiگi دە الما-كەزەك شابۋىلمەن ءوتتi. سونداي قاربالاس ءساتتiڭ بiرiندە قاعىلەزدiك تانىتقان ديتەر ميۋللەر نەمiستەردi تاعى دا العا شىعاردى. الايدا «قىزعالداقتار ەلiنىڭ» ەرلەرi سوندا دا ەڭسە تۇسiرگەن جوق. ماتچ بiتۋگە 6 مينۋت قالعاندا ارiپتەسiنەن ادەمi پاس الىپ ايىپ الاڭىنا ەنە بەرگەن رەنە ۆان دە كەركحوف قاقپاشىدان اسىرىپ، نىسانانى ءدال كوزدەدi. جانۇشىرا ۇمتىلعان قورعاۋشى فوگتس دوپتىڭ جولىن... قوس قولداپ بوگەۋگە تىرىسسا دا، ودان ناتيجە شىققان جوق.

گوللانديا بۇدان سوڭ يتاليانى تiزە بۇكتiرiپ، فينالعا شىقتى. ەكiنشi ورىننان نەمىستەردىڭ دە ءۇمiتi بار ەدi, بiراق ولارعا اۆستريالىق باۋىرلارى توسقاۋىل بولدى. اۆستريا قۇراماسى اتاقتى قارسىلاسىمەن ەشقانداي جۇرەكسiنۋسiز، باتىل دا ەركiن وينادى. اسiرەسە شابۋىلشى كرانكل ەرەكشە كوزگە ءتۇستi. ول بايعۇس فوگتستى وڭ قاپتالدان جەرلەتە بەرiلگەن دوپتى ءوز قاقپاسىنا ەنگiزiپ الۋعا ءماجبۇر ەتiپ قانا قويعان جوق، بiرiنەن-بiرi وتكەن عالامات ەكi گولدىڭ اۆتورى اتاندى. اۋەلi ول سول قاناتتان اۋەلەتiپ بەرiلگەن دوپتى جەرگە تۇسiرمەي قابىلداپ (!), سول اياعىمەن سوعىپ جiبەردi. ال ويىن سوڭىندا ەكi بiردەي قورعاۋشىنى الداپ ءوتiپ، جەڭiس دوبىن سوقتى.

پەرۋ ويىندى «ساتتى» ما؟

ەكiنشi جارتىلاي فينالدىق توپتان فينالعا شىعۋعا نەگiزiنەن برازيليا مەن ارگەنتينا ءۇمiتتi بولاتىن. العاشقى اينالىمدا بiردە-بiر دوپ سوقپاعان ارگەنتينالىق شابۋىلشى ماريو كەمپەس ودان كەيiن مەنوتتيدiڭ كەڭەسiمەن مۇرتىن قىرىپ تاستاپ ەدi, سونى كۇتiپ جۇرگەندەي ونىڭ تەپكەن دوبى قاقپاعا تۇسە بەرەتiن بولدى! شىن مانiندە، مۇنىڭ تاعى بiر سەبەبi بار ەدi: بۇعان دەيiن جارتىلاي قورعاۋشىلارعا وتە تاۋەلدi ورتالىق شابۋىلشىنىڭ مiندەتiن اتقارعان كەمپەس ەكiنشi اينالىمدا العى شەپكە تىلدان كەلiپ قوسىلىپ، توسىننان دەم بەرەتiن جارتىلاي قورعاۋشىنىڭ ورنىنا اۋىسقان-دى.

بiراق ەكiنشi اينالىمداعى العاشقى ماتچ الاڭ يەلەرi ءۇشiن وڭايعا سوققان جوق. پولشا فۋتبولشىلارى بiرiنشi تايمدا ولارمەن تەرەزەسi تەڭ ونەر كورسەتتi. ياتسەك گموحتىڭ شاكiرتتەرi 16-مينۋتتا كەمپەس ەسەپ اشقان سوڭ دا بiلگەنiنەن جاڭىلعان جوق. 37-مينۋتتا اندجەي شارماح سول قاپتالدان ايىپ سوققىسىن ورىندادى. جانۇشىرا ۇمتىلعان ۋبالدو فيلول قاتەلەستi دە، بارiنەن بيiك سەكiرگەن گجەگوج لياتو دوپتى باسپەن نىساناعا ءدال باعىتتادى. بiراق قايدان تاپ بولعانى بەلگiسiز... كەمپەس دوپتى تۋرا قاقپا سىزىعىنان قولمەن قايتاردى. ول كەزدە مۇنداي ارەكەتتi بiردەن قىزىل كارتوچكامەن جازالاۋ ەرەجەگە ەنبەگەن ەدi, سوندىقتان تورەشi وعان ەسكەرتۋ بەردi جانە پەنالتي بەلگiلەدi. وكiنiشكە قاراي، كازيمەج دەينا ونى وتە ناشار ورىندادى، ارگەنتينالىق قاقپاشى ءالسiز سوققىنى قينالماي-اق قاعىپ الدى. ال الاڭدا قالعان كەمپەس ەكiنشi تايمدا تاعى دا قانجىعاسىن مايلادى.

ءسويتiپ، ماتچ سايىن گول سوعا باستاعان كەمپەستiڭ كەرەمەت ويىنىنىڭ ارقاسىندا ارگەنتينا الەم چەمپيونى اتاندى. ايتپاقشى، ولاردىڭ فينالعا شىعۋى-شىقپاۋىنىڭ ءوزi نەعايبىل ەدi. سوڭعى تۋرداعى ارگەنتينا – پەرۋ ماتچى برازيليا – پولشا كەزدەسۋiنەن، نەگە ەكەنى بەلگىسىز، ءبىر ساعات كەش باستالدى. ءسويتiپ، ەكiنشi تايمعا شىعار الدىندا الاڭ يەلەرi برازيليانىڭ 3:1 ەسەبiمەن ۇتقانىن بiلiپ الدى: جانكۇيەر قاۋىمنىڭ جانىن راحاتقا بولەگەن تاماشا ماتچتا گولداردان بولەك برازيليالىقتاردىڭ ءتورت سوققىسى قاقپا ماڭدايشاسىنا تيگەن-دi. دەمەك، ارگەنتينالىقتارعا پەرۋدi كەم دەگەندە ءتورت دوپ ايىرماسىمەن جەڭۋ كەرەك. مەنوتتيدiڭ جiگiتتەرi جوسپاردى ارتىعىمەن ورىندادى – 6:0!

وسى ماتچ ناتيجەسىنىڭ شيكى ەكەنى تۋرالى اعىلشىن ءجۋرناليسى دەۆيد ياللوپ «ويىن قالاي ۇرلاندى؟» اتتى كىتاپ جازىپ شىعىپتى. ونىڭ ايتۋىنشا، پەرۋلىكتەردى «ساتىپ الۋ» ماسەلەسىمەن تىكەلەي ح.ۆيدەلانىڭ ءوزى اينالىسىپتى-مىس. گەنەرال كورشى ەلدىڭ باسشىلارىنا 50 ميلليون دوللار مەن 35 مىڭ توننا استىق بەرگەن كورىنەدى. پەرۋدىڭ فۋتبولشىلارى دا قۇر الاقان قالماپتى: ولاردىڭ ارقايسىسى 20 مىڭ دوللاردان قالتاسىنا باسىپتى. بىراق بۇل دەرەكتەردى ارگەنتينا مەن پەرۋ وكىلدەرى جوققا شىعاردى. كىمدىكى دۇرىس ەكەنىنە ءبىز دە تورەلىك ايتا المايمىز.

ال كەمپەس شەشۋشى ويىنداردا ءوزىن ناعىز سۇرمەرگەن رەتىندە تانىتتى. فينالدا دا ەسەپتى سول اشتى. جەڭiسكە دەگەن عالامات ەرiك-جiگەر تانىتقان الاڭ يەلەرiن ناننينگانىڭ قارىمتا گولى دا، 90-مينۋتتا گوللاندىق سۇرمەرگەن رەنسەنبرينكتiڭ ويىن تاعدىرىن شەشە جازداعانى دا (دوپ باعاناعا تيگەن-دi) توقتاتا العان جوق. ارگەنتينا قۇراماسى قوسىمشا ۋاقىتتا تiپتi قارقىنىن ۇدەتە ءتۇسiپ، تاعى ەكi گول سوقتى. ءسويتiپ، تۇڭعىش رەت التىننان القا تاقتى.

ويىن ناتيجەلەرى

فينالدىق تۋرنيرگە 16 كوماندا قاتىستى.

38 ويىن وتكiزiلدi, 102 دوپ سوعىلدى (ورتا ەسەپپەن 2,68 گول).

«ا» توبى

ارگەنتينا – ۆەنگريا – 2:1, فرانتسيا – يتاليا – 1:2, ارگەنتينا – فرانتسيا – 2:1, يتاليا – ۆەنگريا – 3:1, ارگەنتينا – يتاليا – 0:1, فرانتسيا – ۆەنگريا – 3:1

«ۆ» توبى

گەرمانيا – پولشا – 0:0, مەكسيكا – تۋنيس – 1:3, پولشا – تۋنيس – 1:0, گەرمانيا – مەكسيكا – 6:0, پولشا – مەكسيكا – 3:1, گەرمانيا – تۋنيس – 0:0

«س» توبى

يسپانيا – اۆستريا – 1:2, برازيليا – شۆەتسيا — 1:1, شۆەتسيا – اۆستريا – 0:1, برازيليا – يسپانيا – 0:0, شۆەتسيا – يسپانيا – 0:1, برازيليا – اۆستريا – 1:0

«D» توبى

پەرۋ – شوتلانديا – 3:1, گوللانديا – يران – 3:0, شوتلانديا – يران – 1:1, گوللانديا – پەرۋ – 0:0, پەرۋ – يران – 4:1, گوللانديا – شوتلانديا – 2:3

بءىرىنشى جارتىلاي فينالدىق توپ

يتاليا – گەرمانيا – 0:0, اۆستريا – گوللانديا – 1:5, يتاليا – اۆستريا – 1:0, گەرمانيا – گوللانديا – 2:2, گوللانديا – يتاليا – 2:1, گەرمانيا – اۆستريا – 2:3

ەكىنشى جارتىلاي فينالدىق توپ

ارگەنتينا – پولشا – 2:0, برازيليا – پەرۋ – 3:0, ارگەنتينا – برازيليا – 0:0, پولشا – پەرۋ – 1:0, برازيليا – پولشا – 3:1, ارگەنتينا – پەرۋ – 6:0

3-ورىن ءۇشىن ماتچ

برازيليا – يتاليا – 2:1

فينال

ارگەنتينا – گوللانديا – 3:1 (قوسىمشا ۋاقىتتا)

25 ماۋسىم. بۋەنوس-ايرەس. «مونۋمەنتال» ستاديونى. 71 483 كورەرمەن. تءورەشi گونەللا (يتاليا).

ارگەنتينا: فيلول، ولگين، پاسسارەللا، تارانتيني، ل.گالۆان، گالەگو، ارديلەس (لارروسا، 65), بەرتوني، كەمپەس، ورتيس (حاۋسمان، 74), لۋكە.

گوللانديا: يونگبلاد، پورتۆليە، حاان، براندتس، كرول، يانسەن (سۋربيەر، 72), نەەسكەنس، ۆ.ۆان دە كەركحوف، ر.ۆان دە كەركحوف، رەپ (ناننينگا، 59), رەنسەنبرينك.

گولدار: كەمپەس، 38 (1:0), ناننينگا، 81 (1:1), كەمپەس، 105 (2:1), بەرتوني، 114 (3:1).

ەسكەرتۋ العاندار: ارديلەس، كرول، پورتۆليە, لارروسا، نەەسكەنس، سۋربيەر.

سۇرمەرگەندەر: كەمپەس (ارگەنتينا) – 6 دوپ، رەنسەنبرينك (گوللانديا), كۋبيلياس (پەرۋ) – 5.

ساكەن سىبانباي

Abai.kz