اسقار جۇمادىلداەۆ – بەلگىلى ماتەماتيك قانا ەمەس، «قازاققا نە كەرەك» دەگەن سۇراقپەن باس قاتىرىپ، ۇلتىنا كەرەگىن تاۋىپ بەرىپ، قاجەتسىزىنەن ءبازدىرۋدى كوكسەپ، قاناتىمەن سۋ سەۋىپ جۇرگەن ازامات.

رۋحاني سالاداعى ونىڭ كوتەرىپ جۇرگەن يدەيالارىنىڭ لەيتموتيۆى «قازاق تەحنوكرات حالىققا اينالۋى كەرەك» دەگەنگە سايادى. اكادەميكتىڭ اۋزىنان «جازۋشى، اقىن كەرەك ەمەس، ولار سىرقات، اۋرۋ ادامدار» دەگەن لەبىز شىعۋىنىڭ قيسىنى وسىدان. بۇل تىركەسكە قاتىستى اركىم ويىنداعىسىن ءبىلدىرىپ، بىرەۋلەر تىكسىنە قاراپ، بىرەۋلەر «ولاي ايتپاعان شىعار» دەگەن سياقتى كۇمان كەلتىرىپ جاتقان سياقتى.

مەن دە قازاق جازۋشىلارىن بەتى-جۇزىنە قاراماي، سىناپ جۇرگەندەردىڭ ءبىرىمىن. مەنىڭ بايلامدارىم دا اسقاردىكىنە جاقىن. قازاق اقىندارىنىڭ كوبى ولەڭدى ويعا قۇرمايدى، كىمنىڭ نەگە ۇقسايتىنىنىڭ ءتىزىمىن جاسايدى. عاسىر بويى قازاق پوەزياسىن يەكتەپ العان «كۇنىمسىڭ، ايىمسىڭ، قايىڭسىڭ» شتامپى جالعاسىپ كەلەدى. ول باستا بىرەۋ ايتقاندى قايتالاي بەرۋدى ەشكىم قوراشتىق دەپ سانامايدى.

زاماناۋي كوركەم ادەبيەت دەگەندە ءبىزدىڭ كوز الدىمىزعا ءالى باياعىشا، جىلاپ تۇرعان سەنتيمەنتاليزم، مۇرنى جەلپىلدەپ تۇرعان رومانتيزم كەلەدى. بىزدە «سولاي بولعان، بۇلاي بولعان» دەپ ماسايراۋ بار. ارتقا قاراپ جالتاڭداي بەرۋ بار. «باتىرلارىمىز كوسەم بولعان، بيلەمىز شەشەن بولعاندى» مىڭ قايتالاپ، جەردىڭ كەڭدىگى مەن بابالارىنىڭ دانالىعىنا قاناعاتتانۋدان ءلاززات الىپ، ساعىم سەزىمگە بولەنۋ بار. سىعاندارشا قۇلاعى مەن موينىنا سارى تەمىردى سىلدىرلاتىپ، «اۋىلدى ساعىندىم» دەپ، زار يلەپ تۇرعان جۋان قاتىننىڭ «ءانىن» تىڭداپ، شاراپقا ماسايعانداي كوزىنە جاس الىپ وتىرۋدان باسقا دۇنيەنىڭ ءلاززاتى جوق سياقتى، قازاق ءۇشىن. قىستاۋداعى قورجىن ءۇي مەن قويقورا بار. ازداعان تاريح بار. ونىڭ ءوزى بالا مەن جاستىڭ جانىن تۇرشىكتىرەتىن، نەگاتيۆكە تولى.

زاماناۋي وركەنيەت جوق. كەلەشەككە قاراۋ جوق. كوك تىرەگەن ءزاۋلىم ءۇيدى مەكەندەگەن زامانداستىڭ بەينەسى جەتىسپەيدى. «قالا – قۇبىجىق» ەكەنىن، «يندۋستريا دەگەننىڭ كوجەگە قاتىق بولمايتىنىن» ميىنا ءسىڭىرىپ العان قازاق ءۇشىن عىلىم، تەحنيكا، ساياسات، قۇقىق … كوركەم ادەبيەتە سيپاتتالاتىن وبەكت ەمەس.

قازاققا زاماناۋي پروزا، پوەزيا، دراما كەرەك. قازاقتى كەلەشەككە باستايتىن ساليحالى وي، سابىرلى يدەيا جەتىسپەيدى. قازاق ونەركاسىپتە، يندۋستريالى قوعامدا جوق. سوندىقتان قازاقتىڭ ءتىلى دە، اتالعان ايالارعا كىرىگە الماي وتىر. ا.جۇمادىلداەۆتىڭ جانى وسىنى كورىپ كۇيىنىپ وتىر. ول قازاقتىڭ زاماناۋي وركەنيەتتى، يندۋستريالى قوعامدا ەركىن ءومىر ءسۇرۋىن قالايدى.

قاناعات جۇكەشەۆ

Abai.kz