قازىر ءبىزدىڭ قازبا بايلىعىمىزدى يگەرىپ جاتقان شەتەلدىك كومپانيالارعا ءونىمدى ءبولىسۋ كەلىسىمىنە (وبك) بايلانىستى ءسوزىمىزدى وتكىزە الماۋىمىزدىڭ ءبىر ۇشتىعى – قاجىگەلدين بيلىكتە بولعان كەزەڭدە جاتىر.

مىنە، سول كەزدە كەتكەن وبك-دەگى كەمشىلىكتەردىڭ ورنىن تولتىرۋدى «اقجول» پارتياسى ۇنەمى كوتەرىپ كەلەدى. نازارباەۆ داۋىرىندە بۇل جابىق تاقىرىپ بولعانى جاسىرىن ەمەس. انىعى سول - قازاق مۇنايىن شەتەلدىك كومپانيالارعا باسى ءبۇتىن بەرىپ، بۇگىنگى تاڭدا وبك-تەگى سول كەتكەن كەمشىلىكتىڭ كەسىرىنەن، اڭقاۋ قازاقتى قۇر الاقان جايعىزىپ، اسپانعا قاراتىپ وتىرعان جايىمىز، بۇل...

وبك-كە قاتىستى پروبلەمانى ءبىر ءوزى ۇنەمى پارلامەنت قابىرعاسىندا كوتەرىپ كەلە جاتقان پارتيا – بۇل «اقجول». پارتيا توراعاسى ازات پەرۋاشەۆ وسى جولى دا جۇرسىنەن جاڭىلماي، وبك-كە قاتىستى قوردالانعان پروبلەمانى تاعى ءبىر كوتەردى.

ەلىمىزدەگى قولدانىستاعى زاڭدا ستراتەگيالىق ماڭىزى بار كەن ورىندارىنداعى قازاقستاننىڭ ۇلەسى 51%-دان كەم بولماۋى كەرەك! بۇعان نازارباەۆ داۋىرىندە كوز جۇما قارادى. جانە ايتىلعان سىلتاۋ – «قىسا بەرسەك ينۆەستورلاردى قاشىرىپ الامىز» بولعانى جاسىرىن ەمەس. «سول قاشىرىپ الامىز» دەگەن جالتاقتىقتىڭ زاردابىن ازات پەرۋاشەۆ: «مىرازالار، كىمگە قۇرداي جورعالايتىندارىڭدى ناقتىلاپ الىڭدار!؟» دەپ اشىپ ايتتى.

قاجىگەلدين باسشىلىعى كەزىندە رەسمي ستاتيستيكانى زەردەلەيتىن بولساق، ءبىر عانا 1995 جىلى 5 ءىرى مەمكومپانيا جەكەشەلەنسە، 44-ءى (12-ءسى شەتەلدىكتەر قاراۋىنا) سەنىمدى باسقارۋعا بەرىلدى. ال، كەلەسى 1996-شى جىلى ولاردىڭ سانى – 28 كاسىپورىنعا، 1997-ءشى جىلى – 47-گە جەتىپ، ناعىز بايلىقتىڭ يەسى - قارا قازاق جۇگەن ۇستاپ قالدى دەسەك تە بولادى.

وسى ماسەلە ەندى-ەندى جارىققا شىعىپ، كىم باسقارعان كەزدە نە كەتىپ، نە قويعانى قارا حالىققا تۇسىنىكتى بولا باستادى. بۇنىڭ بارلىعىن پارلامەنتتەگى «اق جول» پارتياسىنىڭ ەرىك-جىگەرى ارقىلى ءوز سايلاۋشىلارىنا وي سالعانى ءھام ولاردىڭ وزدەرىنە جۇكتەگەن ۇمىتتەرىن اقتاعانى دەپ ۇقساق دۇرىس شىعار.

ازات پەرۋاشەۆ: «ەلىمىزدەگى ەڭ ءىرى قاشاعان كەن ورنىنداعى مۇنايداعى وبك – قازاققا كوك تيىن تيمەيتىن قاراقشىلىق ءونىم ءبولىسۋ»، - دەپ سانايدى. «اق جول» پارتياسى جاڭا جاساقتالعان ۇكىمەت قۇرامىنا قىلبۇراۋدى ىشقىنتا سالىپ، كەزىندە كەتكەن ەسەمىزدى ەسەلەپ قايتارۋ ءۇشىن دەپۋتتاتىق سۇراۋ سالدى.

جاسىراتىنى جوق، بۇرىنعى بىلىكسىز بيلىك كەزىندە قابىلدانعان وبك مەرزىمدەرى 2033 جانە 2041 جىلدارعا دەيىن جاسالعان. مىنە، وسىنداي سوزىلمالى اۋىرۋداي مەرزىمدەردى قايىرا قاراپ، قازاقتىڭ ۇلەسى 51 پايىز بولاتىن جاڭا وبك جاسالۋعا تيىستىگىن دەمپارتيا وسى جولى تاعى ايتتى. بىراق بيلىك «باياعى جارتاس ءبىر جارتاس» كۇيىندە قالا بەرۋدە.

ازات پەرۋاشەۆ: «ءبىزدىڭ «اك جول» دەمپارتياسى ءبىر جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى قازاقستان ءۇشىن قولايسىز شارتتاردى قايتا قاراۋ مەن ماقۇلداۋعا نە بولماسا ونى جوققا شىعارۋعا قاتىستى دەپۋتاتتىق ساۋالدار كوتەرىپ كەلەدى. ءبىز قوعامعا اشىق ايتىلمايتىن جەر قويناۋى بايلىعىن پايدالانۋعا قاتىستى كەلىسىمشارتتارعا زاڭمەن تىيىم سالىنۋىن تالاپ ەتەمىز!

«اق جول» دەمپارتياسى قولدانىستاعى كونستيتۋتسيالىق نورمالاردى باسشىلىققا الا وتىرىپ، ءونىمدى ءبولىسۋ كەلىسىمدەرىندە قازاقستاننىڭ ستراتەگيالىق ماڭىزى بار شيكىزاتتار كەن ورىندارىنداعى ۇلەسى 51%-دان كەم بولماۋىن زاڭمەن بەكىتۋدى ۇسىنادى.

سونداي-اق، شەتەلدىڭ جەر قويناۋىن پايدالانۋشىلارى قازاق ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا ءوز ۇلەسىن قوسىپ، جەرگىلىكتى ءونىم وندىرۋشىلەردەن تەحنيكا ت.ب. ساتىپ الۋعا ءتيىس. جەر بايلىعىمىزدى ەمىنە ەمىپ جاتقاندار ءوز قۇلقىندارىن عانا ويلاپ قويماي، قازاقستاننىڭ تەحنولوگيالىق دامۋىنا دا كوڭىل ءبولۋى كەرەك»، – دەپ مالىمدەدى.

بىراق بيلىك كوپ جاعدايدا اقجولدىقتاردىڭ مەسەلىن قايتارىپ كەلەدى. وسى جولى قالاي بولار ەكەن!؟

Abai.kz