ترامپتىڭ سەنىمدى وكىلدەرى ەۋروپا مەن ۋكراينانى قاتىستىرماي، ساۋد ارابياسىندا ءپۋتيننىڭ ادامدارىمەن كەلىسسوز وتكىزگەنەن كەيىن، كارى قۇرلىقتا كۇندە سامميت. ء"تول الۋ" ۇشىندە جينالىس ۇيىمداستىراتىن كەڭەس زامانىن ەسكە ءتۇسىردى. كەرىسىنشە ترامپتىڭ ءسوزى مىعىم، كۇندە باس قوساتىن ەۋروپا باسشىلارى سياقتى ەمەس، ءبارىن ءبىر ءوزى شەشىپ العان بەتىنەن قايتپاۋدا.

اق ءۇي قوجايىنىنىڭ سوڭعى جارلىعى، ناقتىلاپ ايتقاندا ۋكرايناعا اسكەري كومەكتى ۋاقىتشا توقتاتۋ شەشىمى - ەۋروپاعا ارقا سۇيەمەك بولعان زەلەنسكيدى دە رايىنان قايتارىپ، تاۋبەسىنە كەلتىردى. جەكسەنبى كۇنى كانادادان سىرت، ەۋروپانىڭ 17 ەلىنىڭ باسشىسى لوندوندا باس قوسىپ، ترامپقا ەۋروپا مەن ۋكراينانىڭ بىرلەسكەن سوعىستى توقتاتۋ جوسپارىن ۇسىنۋعا كەلىسكەن ەدى. ترامپ ونى كۇتىپ وتىرماي، ۋكرايناعا بارا جاتقان قارۋ-جاراقتىڭ ءبارىن قاڭتارىپ تاستادى.

ۋكراينا تاراپتىڭ جاريالاعان اشىق دەرەگىنشە ۋكراينا اسكەرىنىڭ قولىناعى قارۋدىڭ 50 پايىزى ءوز ونىمدەرى بولسا، 25 پايىزى ەۋروپا قاتارلى سىرت ەلدەردىكى، قالعانى ىشىندەگى ەڭ جويقىنى اقش بەرگەن قارۋلار. ەۋروپا ەلدەرى 2023 جىلى ميلليون دانا وق-ءدارى بەرۋگە ۋادە بەرگەنىمەن، ونىڭ جارتىسىن عانا جەتكىزگەن. 2024 جىلى دا ميلليون ەمەس، 600 مىڭ دانا جەتكىزگەن. ال الدىنعى شەپكە ايىنا 200 مىڭ دانا وق ءدارى كەرەك ەكەن. رەسەي تارابى ايىنا 250 مىڭ دانا وق-ءدارىنى وزدەرى ءوندىرىپ جاتىپتى. ودان بولەك فرانتسيا 2024 جىلدىڭ باسىندا 2 ميلليارد ەۋرونىڭ قارۋ-جاراعىن بەرۋگە كەلىسكەنىمەن، رەسەيدەن 2,4 ميلليارد ەۋروعا گاز ساتىپ الىپتى. زەلەنسكيدى قورعايدى دەگەن تۇركيا رەسەيدەن 3 ميلليارد ەۋروعا گاز الىپتى.

ناقتى فاكت الدىندا زەلەنسكيدىڭ ترامپقا قايتا قايىرىلۋدان باسقا شىعار جولى قالماپتى. ءبىرىنشى بولىپ ۋكراينانىڭ جوعارى راداسى ترامپقا، اقش حالقىنا قيىن ساتتەگى كومەگى ءۇشىن ايرىقشا العىسىن جاريالادى. ترامپ پەن ۆەنس زەلەنسكيدى "بىزگە راحمەتىڭ جوق" دەپ ايىپتاپ، ونىڭ سوعىستى توقتاتۋ كەلىسىمىنە قول قويۋعا ءالى دايىن ەمەس دەپ شەشكەن ەدى. ۋكراينا پارلامەنتى حالىق اتىنان اقش-قا ءبىرىنشى بولىپ العىسىن ءبىلدىردى. ارتىنان زەلەنسكي دە جازبا جاريالاپ، جۇما كۇنگى كەلىسپەۋشىلىك ءۇشىن وكىنەتىنىن جەتكىزدى. ترامپ قانا سوعىستى توقتاتا الاتىنىنا كەلىسكەندەي بولدى. سونىمەن بىرگە پۋتينمەن سوعىستى توقتاتۋعا دايىن ەكەنىن، ءبىرىنشى كەزەكتە اۋە مەن تەڭىز شابۋىلدارىن توقتاتىپ، ءوزارا تۇتقىن الماسۋدى باستاۋ كەرەك ەكەنىن جەتكىزدى. ترامپقا جەكەدە حات جولداپ سيرەك مەتالل قورىن بىرلەسىپ يگەرۋ كەلىسىمىنە قول قويۋعا كەلىسەتىنىن دە جازعان.

ترامپ كەشە كەشكە كونگرەسستە سويلەگەن سوزىندە ۋكرايناعا اسكەري كومەكتى توقتاتۋ - زەلەنسكيدى كەلىسىمگە كەلۋگە ماجبۇرلەۋ شاراسى ەكەنىن اتاپ وتكەن. رەسەي تارابىمەن دە قاتقىل سويلەسكەنىن، ولاردىڭ دا سوعىستى توقتاتۋعا پەيىل ءبىلدىرىپ وتىرعانىن ايتقان. سىرتقى ساياساتىنا توقتالعاندا پاناما مەن گرەلانديانى يەلىگىنە الۋدى قايتالاپ ايتقانىمەن، گازالىقتاردى كوشىرۋ جوسپارىن اۋىزعا الماعان.

ترامپتىڭ بايانداماسى كەزىندە دەموكراتيا پارتيا وكىلدەرى قاتاڭ قارسىلىق ءبىلدىردى. تەحاس شتاتىنان سايلانعان كونگرەسمەن ەل گرين ترامپ سويلەپ 5 مينۋت وتپەي ايقايلاپ ءسوزىن ءبولىپ، ونىڭ "تابىسى ازدارعا مەديتسينالىق قوسىمشا كومەكتى توقتاتۋ" بۇيرىعىنا قاتاڭ قارسىلىق ءبىلدىرىپ، زالدان كۇشتەپ شىعارىلدى.

ميچيگان شاتىنان سايلانعان دەموكرات ەليسسا سلوتكين ترامپتىڭ جۇما كۇنگى زەلەنسكيگە جاساعان مامىلەسىن سىناپ، ونى "كوز الداۋ، قويىلىم" دەدى. ول "ترامپتىڭ سىرتقى ساياساتىنىڭ قانداي ەكەنىن، پۋتين سياقتى ديكتاتوردى كوتەرمەلەپ، كانادا سياقتى دوستارىمىزبەن جاۋلاسىپ وتىرعانىنان-اق بىلۋگە بولادى" دەپ، ترامپتىڭ سىرتقى ساياساتتاعى قادامدارىن -  "جىلجىمايتىن مۇلىك ساۋداسىنان باسقا تۇك تە ەمەس" دەپ سيپاتتادى.

زەلەنسكيدىڭ ترامپپەن كەلىسىم ۇستەلىنە قايتا ورالۋ ارەكەتىنە ءبىرىنشى بولىپ فرانتسيا پرەزيدەنتى ماكرون قولداۋ ءبىلدىردى.

Abai.kz