جازۋشى تۇرسىن جۇرتبايدىڭ «امەريكا كۇندەلىكتەرى» اتتى جولجازبا كىتابىنىڭ العى بولىمدەرىن مىنا سىلتەمەلەر ارقىلى تابا الاسىز: 

http://abai.kz/post/view?id=2606

http://abai.kz/post/view?id=2587

http://abai.kz/post/view?id=2564

http://abai.kz/post/view?id=2551

http://abai.kz/post/view?id=2533 

http://abai.kz/post/view?id=2505 

http://abai.kz/post/view?id=2489

http://abai.kz/post/view?id=2464     

http://abai.kz/post/view?id=2450

http://abai.kz/post/view?id=2410 

http://abai.kz/post/view?id=2392

http://abai.kz/post/view?id=2365

http://abai.kz/post/view?id=2341

http://abai.kz/post/view?id=2328

http://abai.kz/post/view?id=2298 

http://abai.kz/post/view?id=2264

http://abai.kz/post/view?id=2251

http://abai.kz/post/view?id=2238 

19 قاڭتار، 2014. نيۋ-يورك.

بۇگىن جەڭىل دەمالىس. گۇلزادانىڭ ۇيىنە قوناققا بارار جولدا كولۋمبيا  ۋنيۆەرسيتەتىن كوزدەن وتكىزىپ شىعامىز – دەگەمىز. الايدا ۋنيۆەرسيتەتكە ۇلگەرمەدىك. سوندىقتان دا تىنىس كۇنى دەپ جاريالاپ، وسىندا تۇرعانىنا 23 جىل تولعان، بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ ايەلدەر كوميسسياسىنىڭ افريكا قۇرىلىعى بويىنشا حالىقارالىق باعدارلاماسىنىڭ ۇيلەستىرۋشىسى (قىزمەت لاۋازىمىنىڭ ورامى (فورمۋليروۆكاسى) ءبىزدىڭ ءتىل ورايىمىزبەن ۇيلەسە بەرمەيدى، سوندىقتان دا تۇسىنىكسىز كورىنبەس ءۇشىن مازمۇنى بويىنشا ساباقتادىم) بوپ ىستەيتىن بالدىزىم گۇلزادا بالقاشقىزى بافينانىڭ ۇيىنە قوناققا بەت الدىق. بۇل نيۋ-يوركتىڭ ەڭ باستى جانە اسا اۋماقتى ۇزىنارالىنىڭ (لونگ ەيلاند سيتي) ارال مەن قۇرىلىقتى ءبولىپ تۇرعان شىعىس تۇستىگىندەگى شىعىس اعىستىڭ (يست ريۆەرا، وزەننىڭ) جاعالاۋىن (كۋينست) جيەكتەي ورنالاسقان  جاڭا ورامعا مەترو ارقىلى جەر استىمەن (ناعىندا سۋ استىمەن) جەتتىك. ايگىلى برۋكلين كوپىرى كوزگە ۇيرەنشىك تارتىپ قالعان. كۇنىنە 40 ميلليوننان استام كولىك وتەتىن وتكەلدەن جاياۋلاپ ءوتۋ ءداستۇرى بار. ۇيلەنگەندەر ءاربىر تەمىر باعانداردى شىنجىرمەن وراپ، قۇلىپ سالىپ، كىلتىن تەڭىزگە تاستايدى ەكەن. ماحابباتىمىزدىڭ قۇلپىن ەندى ەشكىم اشپاسىن، اجىراتپاسىن دەگەن ىرىم. حح عاسىردىڭ باسىندا الەمنىڭ كەرەمەتىنىڭ قاتارىنان ورىن العان بۇل كوپىر بۇگىن دە كوپ كەرەمەتتىڭ تىزىمىنەن سىزىلعان جوق. ىستىق پەن سۋىققا بايلانىستى شويىن تەمىرلەر كۇنىنە بەس مەتر ۇزارىپ، نە قىسقارىپ وتىرادى. وسى دەرەكتىڭ ءوزى دە ينجەنەرلىك ويدىڭ ورەسىنەن حابار بەرەدى. بۇل اۋدان، ياعني، اعىستىڭ شىعىسىنداعى ورام وسىدان ون بەس-جيىرما جىل بۇرىنعا دەيىن نيۋ-يوركتىڭ تامىرىن بۇلكىلدەتىپ تۇرعان ۇلكەن پورت ءارى نەشە ءتۇرلى الىپ زاۆودتار مەن فابريكالاردىڭ مەكەنى بولىپتى، بىزشە ايتقاندا، ونەركاسىپ شوعىرلانعان ايلاقتى ايماق. اتاقتى كوكا-كولانىڭ العاشقى فابريكاسىنىڭ شويىن ءتوستابانى مەن وعان قويىلعان جارنامالى ەسكەرتكىش بەلگىسى تۇر. قارسى بەتتە – مانحەتتەننىڭ اسپانمەن تىلدەسكەن زاۋلىمدەرى جاعادان جاپپاي جامىراپ كورىنەدى. تۋرا قارسى جاعالاۋدىڭ جيەگىندە كوزگە تانىس بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ عيماراتى.

الىستا ەگىز عيماراتتىڭ ورىنىنا سالىنعان كوگىلدىر اينەكتى ساۋدا ءۇيى، روكفەللەردىڭ عيماراتى، تاعىسىن تاعىلار. بوستاندىق ەسكەرتكىشى باتىستا اسپانمەن تىلدەسەدى. نەعىلاسىڭ، بۇرىن كولەڭكەسىندە ءجۇرىپ كورە الماعان زاۋلىمدەر ەندى كوز الدىمىزدا جانارىمىزدىڭ جاۋىن الىپ تۇر. جاعالاۋدىڭ اۋاسى دا ساۋمال، سالقىن لەپ ەسەدى. قىستى كۇنى ءارى جاعالاۋ بولعاندىقتان دا بۇل اراداعى جەلكەم جەل بەتتى شىمشيدى.

 جاعالاۋدى جاعالاي وتىرىپ بالدىزىمىزدىڭ وتاۋىنا بەتتەي بەرگەنىمىزدە، باسىندا قىرمىزى قىزىل تۇماق كيگەن گۇلزادانىڭ ءوزى دە قارسى الدىمىزدان شىعا كەلدى. اۋەلى اپايىمەن، سودان كەيىن جيەندەرىمەن، سودان كەيىن جيەنشارىمەن كورىسىپ، سودان بارىپ جەزدەسىنە نازار سالاتىن شىعار دەپ شەگىنشەكتەي قالىپ ەم، جوق، ادەپ كورگەن كورگەندى ءۇيدىڭ بالاسى ەمەس پە، ەكى كوزى اپايىندا بولعانىمەن دە، اۋەلى مەنى قۇشاقتاي الدى. بۇدان كەيىن بوساماعان بۋىندى تارامىس دەپ ەسەپتەۋ كەرەك. ءتىپتى، 16 ميلليون ادامنىڭ ىشىنەن ءبىر قازاق كورسەڭ، باسسالمايسىڭ با؟!. ونىڭ قاسىندا، بالا كەزىندە ەرتەگى ايتىپ بەرىپ، «اعاتايلاتىپ» قويعان ادام ءۇشىن كادىمگىدەي تەبىرەنەرلىك ءسات بولدى. سەزدىرمەي قالجىڭداعان بوپ جاتىرمىن، بىراق، ونىم «قامپيتقان سىرتقى ءجۇنىم» عانا ەدى. گۇلزادانىڭ جانارىنىڭ قيىعىندا تەكتى ءۇيدىڭ ەركەشوراسىنا ءتان ءبىر شىعىمدى ۇشقىن مەن ەركەلى ەركىندىگى بولۋشى ەدى، كيىمدى دە ەركەشورا، ەركىن ۇلگىدە كيەتىن. شيرەك عاسىرعا جۋىق ەلدەن جىراق، جاپادان جالعىز ءجۇرۋ قىز بالاعا وڭاي ەمەس. امەريكا جاسىتىپ جىبەرگەن جوق پا ەكەن؟ – دەگەن كۇدىگىم بولۋشى ەدى. جوق، جانار وتى دا قانىق، ءسوزى دە انىق، ەركەلىگى دە ساقتالىپ قالىپتى. سوعان كوڭىلىم ءوسىپ، شوقتانىپ قالدىم. ءسويتىپ، كوشەدە مارە-سارە بولدىق تا قالدىق. جۇرتتار جىميا قاراپ ءوتىپ جاتىر. ولار دا ساعىنىسىپ كورىسكەنىمىزدى، الىس ەلدىڭ ادامى ەكەنىمىزدى تۇسىنسە كەرەك. ءبىزدىڭ تۇرپاتىمىز عانا ەمەس، گۇلزادانىڭ تاتتىمبەت اعاسى تىكتىرىپ، سىيعا بەرگەن جامبولداردىڭ قىرمىزى قىزىل تۇماعى تۇسىندىرمەي قويسىن با! سونىڭ ءوزى كەز كەلگەن ءماتىبي اۋدارماشىدان كورى شەشەن ءارى جەرىنە جەتە ءتۇسىندىرىپ تۇر ەمەس پە!

گۇلزادا جاعالاۋداعى ءزاۋلىم ەلۋ پالەنبەي قاباتتى عيماراتتىڭ 37-قاباتىنداعى كۇن نۇرى قۇيىلىپ تۇراتىن،  تەرەزەسى مۇحيتقا قاراعان، اسپان مەن اتلانت مۇحيتىنىڭ كوگىلدىر تولقىنى استاسىپ، زاڭگىرى قايسى، ايدىنى قايسى – بىلىنبەيتىن پاتەردە تۇرادى ەكەن. كىرەبەرىسى دە كەڭ، رەسمي مەيمان قابىلدايتىن قوناقجاي سياقتى سالتاناتتى ءارى تازا دا سەرگەك. ارينە، گۇلزادا جات ەلدە قالاي تۇرىپ جاتىر دەگەن وي اعايىن – تۋىستىڭ جۇرەگىن شىمشىپ قويىپ جۇرگەندىكتەن دە، كوڭىلگە بۇل دا ۇلكەن دەمەۋ. بيىككە كوتەرىلىپ، بولمەنىڭ ەسىگى اشىلا بەرگەندە الدىمىزدان قازاقى ءارى قازىرگى مانەردەگى كيىمدى جاراسىمىمەن جاراستىرىپ كيگەن قاراكوك كامزولدى نيكار بەگىم – نيكار اپاي قۇشاعىن جايا ۇمتىلدى. كوزى دە، ءسوزى دە جارقىن. الماتىدان قىزىنا قوناقتاپ كەلگەنىنە ءۇش-ءتورت اي بولعان، ەلدى دە، ءبىزدى دە ساعىنعانى انىق. ال مەنىڭ كورمەگەنىمە جىلعا جۋىقتاعان. جالپى مەن ەنەدەن جولى بولعان اداممىن، ءبىر ەمەس، مەنىڭ بەس ەنەم بولدى. اعايىنداس ادامداردىڭ ورتاسىنداعى جالعىز قىز بولعاندىقتان دا، ءامينانىڭ ەركە وسكەنى ءوز الدىنا، مەنىڭ ەركەلىگىم ولدان دا اسىپ كەتكەندەي. سەبەبى، سول شاڭىراق تاراعان ءتورتىنشى اتالارى باپىنىڭ جاماعاتى جۇزدەن اسىپ كوز جۇمعان «جاس اپاڭ» باستاتقان (جاماعاتىنان جاستاي، ۇمىتپاسام جيىرمانىڭ شاماسىندا جەسىر قالىپ، ەرىكتى تۇردە باپىنىڭ ورىنىن كۇزەتىپ قالعاندىقتان دا، شوبەرە-شوپشەكتەرى تۇگىلى، گۇلزادانىڭ اكەسى بالقاش، اتاسى الىمعازى، باباسى جامانكوز دە سولاي اتاپ كەتسە كەرەك) نيكار، كۇلمەسقان، ءمارزيا، گۇلعاسىل ەنەلەرىم مەن بارعاندا وسى اتالعان رەتپەن قۇشاقتاپ ءسۇيىپ، بارلارىن بەرىپ، قولىما دوللار بولماسا دا، سومداپ ۇستاتىپ جاتاتىن (گۇلعاسىل تاتە سوعان ءماز بوپ قاراپ تۇرۋشى ەدى). كەۋدەلەي كىرگەنىممەن دە، نيكار اپاي گۇلزادادان وتكەن ادەپشىل ەمەس پە، قىزدارىمنىڭ «اپالاپ» جامىراي باسسالعانىنا قاراماستان اۋەلى شوبەرە نەمەرەسى توقبالانى (اكەسى اسەت ارابتىڭ ء«تامينا» – ۋىزىنان جارىعان، توق، توقشىلىق دەگەن سوزىنە ورايلاستىرىپ قويعان، مەن قازاقى جالپاق تىلمەن توقبالا دەپ اتايمىن) قولىنا الىپ ايمالاپ، ماڭدايىنان ءسۇيدى، سودان كەيىن بارىپ الما مەن نازىمدا باۋىرىنا باستى. ايتەۋىر كەزەكتىڭ قىزىنان بۇرىن بىزگە كەلگەنىنە قوقيلانىپ، يىلە بەردىك... جالپى، گۇلزادا تۋعانىنان اسكەرە اسەرشىل («ەكستراۆاگانتنو!»، ەكسترا!) بولىپ ءوستى. كىشكەنتايىنان شەكەسىنە شىت بايلاپ (باندامم), جەر كوكتە جوق شۇپەرەكتەن الەم-جالەم كيىم تىگىپ كيىپ، الماتىنىڭ كوشەسىندە «زىرىلداۋىقپەن» (روليكپەن) زىرىلداي سىرعاناپ، «الەم پوچتالونى» بولام دەپ ءار ۇيگە حات تاسىپ جۇرەتىن. تۋرا سول مانەرمەن بولمەسىن دە جايناتىپ قويىپتى. ولار امان-ساۋلىق سۇراسىپ، بالالار اجەسىن ايمالاپ، شۇيىركەلەسىپ جاتقاندا مەنىڭ كوزىم بىردەن كىتاپ سورەسىنە ءتۇستى. كوزىمە ىستىق باسىلعانى، ءبىزدىڭ ءوزىمىز دە ساۋاتىمىزدى اشقان، ەلۋىنشى جىلداردىڭ سوڭىندا باسىلعان ۇلكەن مۇقابالى «قازاق ەرتەگىلەرى» جيناعى بولدى. ەسكى جاقىن تانىسىمدى كورگەندەي مۇقاباسىن سيپاپ قويدىم. سونى بايقاعان گۇلزادا: «اكەمنىڭ كوزىندەي ىستىق بولعان سوڭ الىپ كەلدىم. بارلىق ەرتەگىمەن وسى كىتاپ ارقىلى تانىسىپ ەم. ءوزىم دە ەرتەگى جازامىن. سوندا سۋرەتتەرىن قاراسام بولدى، ويىم اشىلا جونەلەدى. بۇگىنگىنىڭ شىندىعىن ەرتەگى ارقىلى باتىل جەتكىزۋگە بولادى»، – دەدى.مۇنى ەستىگەندە: بالدىزىم بابىندا ەكەن. جان وتى جانىپ تۇر ەكەن – دەپ، شىنىمەن دە ءسۇيىنىپ قالدىم. ەندى الاڭسىز قوناق بولۋعا بولادى.

ار جاعىن نەسىنە قازبالاپ جاتايىن، تايلى-تاياعىمىزبەن ساۋ ەتە قالعان سوڭ ايانسىن با، «ىستىق، قىزىل، قويۋ، تەگىن» ءشاي دا، كۇيدىرمەي قاقتالعان كاۋاپ تا، قۋىرداق تا ءوز ورىنىن تاپتى. ۇيدەگىدەي ەتىپ دايىنداپتى. سول ورايدا اجارى تارتىمدى اقسارى كەلىنشەكتى تانىستىردى. سويتسەم، قىز كەزىندە ءبىر كورگەن قۇداشام، اتاقتى قازاق تاريحشىسى قۇربانعالي ءحاليديدىڭ نەمەرەسى، نيكار اپايدىڭ تۋعان اپايى،  اسا ساۋىقشىل رايحان اپايدىڭ قىزى گۇلسيلا ەكەن. وسىندا كەلگەنىنە ون جىلعا تاياپتى. قازاقى دامەمەن، ايتەۋىر ءبىر قوناققا شاقىرادى عوي، ءمان-ءجايدى سوندا سۇراسارمىن – دەپ اڭگىمەنى كەيىنگە قالدىردىم. سونىڭ اراسىنشا گۇلسيلا كەلەسى دەمالىسقا قوناققا شاقىرىپ تا ۇلگەردى. كىم قۇداشاسىنىڭ قولىنان ءدام تاتۋدان باس تارتادى. ءارى ول دا ەل-جۇرتتى ساعىنىپ ءجۇر عوي. كەلىستىك، ارينە.

مۇندا ءوز ءۇيىڭنىڭ ىشىندە دە تەمەكى تارتۋعا رۇقسات جوق ەكەن. ال كەرەك بولسا! سونى بىلگەندەي گۇلزادا ءبىزدى وسى عيماراتتاعىلاردىڭ كىر جۋاتىن قىزمەت ورىنى، قوناق شاقىراتىن اشىق جانە جابىق اسپۇزىلى، كاۋاپ جاسايتىن وشاعى، دەمالىس ۋاقىتىن وتكىزەتىن سپورت الاڭى، كىشى جانە ۇلكەن تەننيس كورتى، بالالار باقشاسى  ورنالاسقان تومەندەگى 7-قاباتقا باستاپ اكەلدى. نە كەرەكتىڭ ءبارى دە وسىندا. نيۋ-يورك الاقانداعىداي كورىنەدى.   بۇۇ عيماراتى تۋرا قارسى بەتتەگى جاعالاۋدا يەك استىنان كورىنىپ تۇر. گۇلزادا جازدا مەتروعا ءتۇسىپ جاتپاي، مۇحيتتىڭ اعىسىن تاماشالاپ، قىزمەتىنە قايىقپەن وتە سالادى ەكەن.  اسىرەسە، شىعىس پەن باتىستىڭ عاجايىپ كورىنىسى قاتتى ۇنادى. اسىرەسە، كەش باتىپ بارا جاتقان كەزدە كۇننىڭ شاپاعى ارايلانىپ، مۇحيتتىڭ ايدىنىنا قىزىل شۇعىلاسى توگىلىپ، اسپان مەن جەر استاسىپ كەتەدى ەكەن. بالا كەزدەن بەرگى ادەتىم بويىنشا، كۇن قاشان ۇياسىنا كىرىپ، كوز بايلانعانشا قىزىقتاپ تۇردىم. ارينە، تەمەكىنىڭ دە وكىنىشى قالعان جوق. اسپان شۇعىلاسىن جۇتىپ العانداي بوپ بولمەگە كەلدىك.

بايىرقالاعان، اپتىعى باسىلعان كادىمگى اڭگىمە باستالدى.

گۇلزادا ەكەۋمىزدىڭ اڭگىمەمىز كىتاپتان باستالىپ، بارا-بارا جەكە باسقا ويىستى. قازاق ءتىلىن ۇمىتپاعان، ءسوزى جاتىق. قالادا وسكەن قىز ءۇشىن جانە ەلىنەن شيرەك عاسىرعا جۋىق جىراقتا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ادام ۇشىن«قاتىپ» تۇر. بالا كەزدەگى ەركەشورالىعىن، ءتۇرلى قىزىق جايلاردى، اتاسى مەن اجەلەرى، اكەسى مەن اعايىن-تۋىستارى ەسكە الىندى. «الەم حابارشىسى» بولمىن دەپ جازعى دەمالىستا باس پوچتاعا حات تاسۋشى بوپ ورنالاسىپ، قالانى ءۇي-ءۇيدى زىر جۇگىرىپ ارالاپ جۇرەتىنى، العاشقى جالاقىسىن العانداعى قۋانىشى، جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىندەگى ۇستازدار، «درۋجنايا رەبياتا» گازەتىندە ءتىلشى بوپ ىستەگەن  العاشقى ايلارى ەسكە الىندى. اكەسى بالقاش اعا دۇنيەدەن قايتقان سوڭ سونىڭ بارلىعدا سۋ سەپكەندەي باسىلعانى، مىنەزىنىڭ وزگەرگەنى، سىرتتا تىم ۇزاق ءجۇرىپ قالعانى، ەلگە قايتۋدى ويلاستىرعانى ءجون شىعار دەگەن ەمەۋىرىن ايتىلدى. ارا-تۇرا الماتىعا كەلگەندە اماندىق-ساۋلىق، جەڭىل قالجىڭ ايتىلاتىن جانە ول كەزدە اپا-اجەلەرى دە، «شوڭ اكەلەرى» دە ءتىرى بولاتىن. ساعىنعان شىعار.

بۇل اڭگىمە كوڭىلىن قوزعادى ما، گۇلزادا بەگىم دە ءوزىنىڭ امەريكاعا كەلگەن العاشقى جىلدارىنداعى كەشۋىن ايتتى. تىڭداپ وتىرىپ تۇلا بويىم شىمىركەندى. ماقسات جولىندا قانداي جانسەبىل كۇن كەشكەن دەشى؟!.

اۋمالى قيىنشىلىق جىلدارىندا رەسپۋبليكالىق گازەتتەردە، بىرەۋىندە ەمەس، بىرنەشەۋىندە، «درۋجنايا رەبياتا»، «لەنينسكايا سمەنا»، «پانوراما» سياقتى باسىلىمداردا قاتار قىزمەت ىستەپ جۇرگەن. ءبىر كۇنى شەتەلگە شىعاتىن بولىپتى دەگەندى ەستىدىك. نەگە؟ سويتسەك،  حالىقارالىق تاقىرىپقا جازاتىن جۋرناليستەردى  تاجىريبەدەن وتكىزەتىن لوندونداعى ءۇش ايلىق كۋرسقا جولداما الىپتى. سودان تارتىلعان جەلى امەريكاعا قاراي ساباقتالعان. مۇندا تىرشىلىك ءۇشىن كۇرەس باستالادى. العاشىندا، قازاقستاننىڭ امەريكاداعى ءتىلشىسى رەتىندە ۇستاۋعا، تاپسىرما بەرۋگە جومارت گازەتتەر كەيىننەن سوزىنەن تايقىپ، سوزبۇيداعا سالىپ، جالاقى دا، قالاماقى دا تولەمەۋگە كوشەدى. بىراق تاپسىرما بەرۋدەن جالىقپايدى. امالىن تاۋىپ، وسىندا شىعاتىن «ورىس ءسوزى» گازەتىندە تاجىريبەدەن وتۋگە جانە تىلشىلىككە ورنالاسۋعا ۇمتىلادى. شەتەلدە تۇرعانىمەن اتا مىنەزى قالسىن با، مۇنداعىلار مەنسىنبەي قارسى الادى. قىرجيعان قىرقىلجىڭداردىڭ قيانپۇرىستىعىنا  «قياڭقى» گۇلزادا كونسىن بە.  قاسارىسا ءجۇرىپ تاپسىرمالارىن ورىندايدى، قوسىمشا  ىدىس جۋشى، پوچتا تاسۋشى، بالا كۇتۋشى بوپ  جۇمىس ىستەپ، كۇن كورىسىن ايىرادى. ءسويتىپ، جانتالاسا ءجۇرىپ جەتى جىل وتكەندە بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنان ءبىر-اق شىعادى. ارينە، ءوز كۇشىمەن. قازىر الەمنىڭ 111 مەملەكەتىنىڭ جارناسى بولىنگەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ ايەلدەر جوباسىندا ۇيلەستىرۋشى. بۇل دەگەنىڭىز كادىمگى لاۋازىم. پارمەنىنە دارمەنى ساي قىزمەت.

– جيىرما جىل بويى قازاقستان ءۇشىن كۇيە-كۇيە وزەگىم ورتەندى. قازىر سونىڭ بارىنە بايىپپەن قارايمىن. ءبىزدىڭ قازاقستاندىقتار قىزىق. مۇندا كەلگەندەردىڭ بارلىعى دا بىزگە شەكەسىنەن قارايدى. كۇڭىن دە ولاي جۇمسامايتىن شىعار. ماعان وسىندا كىلەڭ ءبىر توقمەيىلسىگەندەر تاڭدالىپ جىبەرىلەتىن سياقتى. ەلشىلىكتەگىلەر ءوزىنىڭ ءتيىستى قىزمەتىن بۇلدانىپ اتقارادى. جۇمساۋعا كەلگەندە كەرەمەت. ءبىز دە بارىمىزدى سالىپ ءوتىنىشىن ورىندايمىز. بىراق كىسىمسىگەنى جۇيكەڭە تيەدى. ءبىز ولاردان اقشا سۇراپ تۇرعامىز جوق. كەيدە نەسىن وتكىزىپ قويدى دەپ شامداناسىڭ دا. اسىرەسە، تاۋەلسىز مەملەكەت رەتىندە تۇڭعىش رەت قاتىسقان اتلانتا وليمپياداسى كەزىندە جانىمىزدى سالدىق.  قازاقستاننان تىلشىلەر قاتىسا المادى. پودۆالوۆ دەگەن قازاقستاندىق ورىس جىگىتى ەكەۋمىز  اش ءجۇرىپ، جۇگىرىپ ءجۇرىپ قازاقستانعا ارناپ تەلەحابار ۇيىمداستىردىق. ۇيىقتاۋعا دا مۇرشامىز بولمادى. ال ول وليمپياداعا قازاقستاننان كىمدەر كەلمەدى دەسەڭشى!  اشىعىن ايتايىن، سپورت ۇيىمداستىرۋشىلارى قازاقستانعا بولىنگەن بيلەتتەن بيزنەس جاساپ، سپورتقا قاتىسى جوق توعىشىلاردى جيناپ اكەپتى. قىزمەت كورسەتكەندەرگە كۇڭ مەن قۇلشا قاراعانى جانىمىزعا باتسا دا، پودۆالوۆ ەكەۋمىز  قازاقستاننىڭ تاۋەلسىز ەل رەتىندە تۇڭعىش قاتىسقان وليمپياداسىنان تەلەرەپورتاج  بەرىپ تۇردىق. ول قازاق جۋرناليستيكاسىنىڭ التىن قورىندا ساقتالىپ قالدى. ءسويتىپ، شىن مانىندە، اش ءجۇرىپ توقتىڭ «تاريحي ءىسىن اتقاردىق». نەگ ەكەنىن بىلمەيمىن، دەلەگاتسيا باسشىسى قوناقۇيدەن شىققان جوق (اقباەۆ ول كەزدە جازىلمايتىن دەرتپەن اۋىرىپ جۇرگەن بولاتىن. قايتىپ كەلگەن سوڭ كوپ ۇزاماي دۇنيەدەن وزدى – ت.ج.)

 سودان كەيىن ەرىكسىز ەلشىلىكتەن بوي تارتا باستادىم. ءوز بەتىممەن جول تاپقىم كەلدى. بىراق تا ەلىمدى ەش ۇمىتقامىن جوق. ءسويتىپ ءجۇرىپ دۇنيەنىڭ ءبىراز جەرىن ارالادىم. ەلگە جاقىن بولايىن دەپ قىرعىزستانداعى جوباعا قاتىستىم. ۇلتتار ۇيىمىندا ءار ۇلتتىڭ وكىلدەرى قىزمەت ەتەدى. دوستارىم كوپ. ءوزارا وتىرىستا قازاقستان اۋىزىمنان تۇسپەيدى. ۇلتتىق تاعامدار جاساپ بەرەمىن، سالت-ءداستۇرىمىزدى اڭگىمەلەمىن. كەيدە ەرتەگىلەرىمىزدى ايتىپ بەرەمىن. ءان، كۇيىمىزدى تىڭداتامىن. قاتتى قىزىعادى. ۇلتتىق كيىمدەرىمىزدى  ماۋسىمىنا ۇيلەستىرىپ ۇنەمى كيىپ جۇرەمىن (سول جىلدارى نيۋ-يورككە كەلگەن ءبىر قازاق ء(انۋار ءالىمجانوۆتىڭ ۇلى اسقار بولۋى كەرەك) كوشەدە قازاقى تاقيا مەن ويۋلى كۇرتەشە كيىپ جۇرگەن قازاق قىزىن كورىپ، تاڭ قالىپ جازعانى بار. سول قىز – وسى گۇلزادا بولاتىن).  مىنا تۇماقتى تاتتىمبەت اعايىم ارنايى تىكتىرىپ بەرگەن. قىستى كۇنى باسىمنان تاستامايمىن. امەريكانىڭ ءار قالاسىندا جىل سايىن ءداستۇرلى جيىرما شاقىرىمدىق «نامىس» مارافونى وتەدى. مەن نيۋ-يوركتەگى سول جارىسستان قالمايمىن. دوستارىم قازاقتىڭ كوك تۋىن جەلبىرەتىپ دۋىلداي قولداسىپ، «قازاقستان»، «گۇلزادا» دەپ ايعايلاپ، قولداۋ جاسايدى. ىشىمنەن «ەلىم ءۇشىن، جەرىم ءۇشىن، اعايىن، تۋىس ءۇشىن، قازاقتىڭ نامىسى ءۇشىن» دەپ تىرىسامىن جانە بايگەسىن الامىن. مەنى سوندا ەلىم جەبەيدى. مىنە، قانشا ماراپات. سوندا امەريكالىق تەلەارنالار «گۇلزادا» دەپ ەمەس، «كازاحستان!» دەپ سويلەپ جاتادى. سوعان قۋانامىن. بوس ۋاقىتىمدا كىتاپ وقيمىن. «قازاق ەرتەگىلەرىنىڭ» ەسكى باسىلىمىن بالالىق شاعىمنىڭ بەلگىسى رەتىندە الىپ كەلدىم. ءوزىم دە ەرتەگى جازىپ ءجۇرمىن.  ەلگە قايتقىم دا كەلەدى. بىراق ەندى وندا مەن كىمگە كەرەكپىن. مەنى كىم كۇتىپ تۇر. قىزمەتتى كىم بەرەدى؟ پاتەر جالداپ تۇرا المايمىن عوي. قالايدا جەردە قالماسپىن. مىنا حالىقارالىق جوبا وزىمە ۇنايدى. ادىمىمدى اشتى. ەندى مەنى ءبىراز مەملەكەت بىلەدى. ول دا دەمەۋ، – دەپ ءشاي دەمدەۋ ءۇشىن ورىنىنان كوتەرىلدى.

سۋرەتتە: نيۋ-يوركتەگى بىردەن بەر قىرمىزى تۇلكى تۇماق كيگەن قازاق قىزى، مەنىڭ نامىستان جاراتىلعان بالدىزىم گۇلزادا بالقاشقىزى باپينا بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ كەڭسەسىندەگى بولمەسىنىڭ الدىندا.

ءبارى دە دۇرىس-اۋ، شىركىن، كىپ-كىشكەنتاي بوپ نامىستان جاراتىلعان بالدىزىم، قارىنداسىم سول! ەر جىگىت جول تاپپايتىن تۇيىقتان جول تاۋىپ، الەم ايەلدەرىنىڭ نامىسىن قورعاپ جۇرگەنىڭە جالعىز مەن ەمەس، بار قازاق ماقتانىش تۇتادى سەنى!

بۇل ءبىر كوڭىلدى، تاعدىرلى، تۋىستىق سەزىم بيلەگەن كەش بولدى. مەن سورەدەن ل.گ.يۋرگەننىڭ «شىڭعىس حان تۋرالى ساياسي ميفتەر» جونىندەگى كىتابىن وقۋعا الدىم. ءتۇن ورتاسىنا الا ىشىمدە ىستىق جالىن بۋىرقانىپ جاتقانداي اسەرمەن گارلەمدەگى پاتەرىمىزگە قايتتىق. كىتاپتى پاراقتاي باستاپ، كۇندەلىگىمە قايتىپ ورالدىم.

(جالعاسى بار...)

اباي.kz