باسى: ويدان تويعا دەيىن

جالعاسى: تۇڭعىشتىڭ قىزىعى مەن قيىندىعى

جالعاسى: ساياساتتىڭ سالقىنى: ءىى چەمپيونات. 1934 جىل. يتاليا

جالعاسى: پوتستسونىڭ قايتالانباس قولتاڭباسى

جالعاسى: تۇتاس ۇلتتى قايعىرتقان گول

جالعاسى: ءالپى ەتەگىندەگى اۋلا فۋتبولى

جالعاسى: ۇلى جاڭالىقتار ۋاقىتى

جالعاسى: گاررينچانىڭ چەمپيوناتى

جالعاسى: ۇرلانىپ-تابىلعان كۋبوك

جالعاسى: 1970 جىل. قوش، «التىن نيكە»!

جالعاسى: 1974 جىل. «تۇتاسقان فۋتبولدىڭ» تۇعىرى

جالعاسى: دەر كەزiندە قۇرتىلعان مۇرت

جالعاسى: 1982 جىل. كاتتەناچچو جانە قارسى شابۋىل

Xءىىى چەمپيونات. 1986 جىل. مەكسيكا

الەم چەمپيونى – ارگەنتينا
التىنداتىلعان جۇلدەنىڭ يەگەرى – گەرمانيا
كۇمىس جۇلدەگەر – فرانتسيا
قولا جۇلدەگەر – بەلگيا

بەارزوت ءداۋىرىنىڭ اقىرى

ءحىىى چەمپيونات... كولۋمبيادا وتۋگە ءتيىس ەدى. بىراق الەم 1984 جىلدى قارسى الار شاقتا ەكونوميكالىق قيىندىقتاردى سەبەپ ەتكەن اتالعان ەل دوپ دوداسىن ۇيىمداستىرۋدان باس تارتتى! ابىروي بولعاندا، ابدىراپ قالعان فيفا-نى مەيماندوس مەكسيكالىقتار قۇتقاردى. ءتۋرنيردىڭ باستالۋىنا نەبارى ەكى جارىم جىل قالسا دا، جاۋاپكەرشىلىكتىڭ اۋىر جۇگىن مويىندارىنا ارتقان ولار جاتپاي-تۇرماي جۇمىس ىستەدى. قۇدايعا شۇكىر، 1986 جىلعى چەمپيونات ەڭ ءساتتى ۇيىمداستىرىلعان دودانىڭ ءبىرى رەتىندە ەستە قالدى.

ءتۋرنيردىڭ وتكىزىلۋ فورمۋلاسىنا دا وزگەرىس ەنگىزىلدى: ءتورت-تورتتەن 6 توپقا بولىنگەن 24 كوماندانىڭ كەلەسى كەزەڭگە 16-سى شىقتى. ياعني ءار توپتىڭ ەكى جەڭىمپازى مەن 3-ورىن العان التى قۇرامانىڭ ۇزدىك كورسەتكىشتەرگە يە تورتەۋى جارىستى ءارى قاراي كۋبوكتىق جۇيە بويىنشا جالعاستىردى.

الەم چەمپيونى – يتاليا قۇراماسى «ا» توبىندا ونەر كورسەتتى. بۇل دودانى ماماندار بىردەن «بەارزوت ءداۋىرىنىڭ اقىرى» دەپ باعالادى. راسىندا دا، 1978 جانە 1982 جىلعى چەمپيوناتتاردا جارقىراي كوزگە تۇسكەن جاسامپاز كوماندانىڭ اۆتورى ەنتسو بەارزوت ءوز كارەراسىن تامامداۋعا تاياۋ ەدى. ونىڭ ۇستىنە، كەزىندە ول سەنىم ارتقان بۋىن دا بىرتىندەپ فۋتبول ساحناسىنان كەتە باستاعان-دى. وسىدان ءتورت جىل بۇرىن التىن العانداردىڭ مەكسيكاعا سەگىزى كەلگەنىمەن، ولاردىڭ تەك بەسەۋى عانا نەگىزگى قۇرامعا ىلىكتى (شيرەا، كابريني، كونتي، التوبەللي جانە بەرگومي). كوللوۆاتي تەك ءبىر ويىنعا عانا قاتىستى، ال روسسي مەن تاردەلليدى ارداگەر جاتتىقتىرۋشى سول كۇيى الاڭعا شىعارمادى.

بۇل جولى يتاليانىڭ ويىنى بۇرىنعىداي كوز جاۋىن الا قويعان جوق. 1982 جىلى نەگىزگى سۇرمەرگەن روسسي بولسا، بۇل جولى ول مىندەتتى التوبەللي ءوز موينىنا الدى. ول 4 دوپ سوقتى، ءبىر گولىن فيفا «اۆتوگول» دەپ كورەي قورعاۋشىسى چو كۆان رەنىڭ اتىنا جازدى، بۇل از بولعانداي، وسى ماتچتا شابۋىلشى 11 مەترلىك ايىپ دوبىن سوعا المادى. بۇل توپتىڭ جەڭىمپازى – باس باپكەر كارلوس بيلاردونىڭ جەتەكشىلىگىندەگى ارگەنتينا قۇراماسى بولدى.

«ۆ» توبىندا مەكسيكا – بەلگيا ماتچى باستالار الدىندا ءبىر توسىن وقيعا بولدى: قىزىق بولعاندا، ۇيىمداستىرۋشىلار بەلگيانىڭ ءانۇرانىن ازىرلەۋدى ۇمىتىپ كەتىپتى! ويىن باستالۋعا ساناۋلى مينۋتتار قالعاندا عانا ەستەرىنە ءتۇسىپ، الدەكىمدى جۇمساپ جىبەرەدى. الايدا ول كەلەم دەگەنشە ماتچ باستالاتىن ۋاقىت تا بولىپ قالادى. امال جوق، ەكى ەلدىڭ دە ءانۇراندارىن ورىنداتپاي-اق ويىندى باستاي بەرەيىك دەپ شەشكەن زاماتتا... ستاديونعا جينالعان بەلگيالىق جانكۇيەرلەر ەشقانداي سۇيەمەلدەۋسىز ءوز مەملەكەتىنىڭ ءانۇرانىن شىرقاي جونەلەدى. ولار توقتاعان زامات مەكسيكالىق جانكۇيەرلەر ءوز گيمنىن باستاپ كەتەدى. ءسويتىپ، فۋتبول اۋەسقويلارىنىڭ تاپقىرلىعىنىڭ ارقاسىندا ۇيىمداستىرۋشىلار ءبىر ماسقارادان امان قالادى. بۇل توپتان كەلەسى كەزەڭگە مەكسيكا، پاراگۆاي جانە بەلگيا كوماندالارى شىقتى.

الەمدى ەستەن تاندىرعان التى گول

العاشقى اينالىمداعى ەڭ قىزىق ويىندار «س» توبىندا ءوتتى. الەم چەمپيوناتىنا ەكى-اق اپتا قالعاندا وسى توپتاعى كسرو قۇراماسىندا وقىس وزگەرىستەر بولدى. وداقتىق سپورت كوميتەتىنىڭ باسشىلارى ە.مالوفەەۆتى ورنىنان الىپ، سودان ون شاقتى كۇن عانا بۇرىن ەكىنشى رەت كۋبوك يەلەرىنىڭ كۋبوگىن جەڭىپ العان «دينامو» (كيەۆ) كلۋبىنىڭ جاتتىقتىرۋشىسى ۆالەري لوبانوۆسكيدى باس باپكەر ەتىپ تاعايىندادى. فۋتبول عۇلاماسى قۇراماعا 12 كيەۆتىك ديناموشىنى، وعان قوسا «دنەپردەن» تاعى ءۇش ويىنشىنى شاقىردى. ياعني 1986 جىلعى كسرو قۇراماسىنىڭ تىزىمىندەگى 22 فۋتبولشىنىڭ 15-ءى ۋكراينادان ەدى. ماسكەۋلىك داساەۆپەن، پەتەربورلىق لاريونوۆپەن جانە مينسكىلىك الەينيكوۆپەن تولىقتىرىلعان كيەۆتىكتەر العاشقى تۋردا ۆەنگريا كومانداسىن جۇندەي ءتۇتتى – 6:0! بۇل ءبىر قاقپاعا دوپ جاۋعان كۇن بولدى: سوعىلعان گولداردان بولەك كەڭەستىك ويىنشىلار تاعى دا 6-7 ۇرىمتال ءساتتى ۋىستان شىعارىپ الدى! شەتەلدىك ءبىر باسىلىمنىڭ «ۆەنگرلەردىڭ رەنجيتىن ءجونى جوق، ەگەر ەسەپ 12:0 بولسا قايتەر ەدى؟» دەپ جازاتىنىنداي-اق بار.

شىنى كەرەك، مۇنداي ناتيجەنى ەشكىم كۇتكەن جوق-تى. سەبەبى، كسرو قۇراماسى چەمپيونات الدىنداعى جولداستىق كەزدەسۋلەردىڭ بارىندە قىم-قيعاش ۇتىلىپ ءجۇردى. الدىڭعى جاتتىقتىرۋشى ە.مالوفەەۆتىڭ ورنىنان الىنۋى دا سوعان بايلانىستى ەدى. ال ۆەنگريا بولسا، كەرىسىنشە، چەمپيوناتتان ەكى اي بۇرىن برازيليانىڭ ءوزىن 3:0 ەسەبىمەن شاشىپ تاستاعان بولاتىن. شاماسى، ۆەنگرلەردى العاشقى 4 مينۋتتا سوعىلعان ەكى گول ەسەڭگىرەتىپ كەتتى-اۋ.

بۇدان كەيىن لوبانوۆسكيدىڭ جىگىتتەرى سول شاقتاعى ەۋروپا چەمپيونى – فرانتسيامەن تەڭ ءتۇستى. كوماندالار الما-كەزەك شابۋىلداپ، ءسات سايىن قاۋىپتى جاعداي تۋىنداتىپ، جانكۇيەرلەردى ريزا ەتتى. داڭقتى پەلەنىڭ ءوزى «بۇل – وسى چەمپيوناتتاعى ەڭ تاماشا ويىنداردىڭ ءبىرى!» دەگەن باعا بەردى. 54-مينۋتتا قورعاۋشى لاريونوۆ قارسىلاستىڭ ايىپ الاڭىنا تاياپ كەلىپ، دوپتى بەلانوۆقا جەتكىزىپ ەدى، شابۋىلشى دوپتى ءوزى ۇراتىنداي سىڭاي تانىتتى دا، لەزدە سول قاناتتاعى راتسقا ىسىرا سالدى. راتس توقتاتپاستان سول اياقپەن سوعىپ جىبەردى – تورعا تۋرا توعىزدىقتان كۇمپ بەرگەن بۇل دوپ چەمپيوناتتاعى ەڭ ۇزدىك گولداردىڭ ءبىرى ەدى. الايدا فرانتسۋزدار ساسقان جوق. ارادا 8 مينۋت وتكەندە پلاتيني تاماشا پاسىمەن فەرناندەستى داساەۆپەن جەكپە-جەك شىعاردى – 1:1. قوسالقى قۇراممەن كانادانى دا ۇتقان (2:0) كسرو قۇراماسى، ءسويتىپ، ءوز توبىندا ءبىرىنشى ورىن الدى. دوپ ايىرماسى جاعىنان ءسال كەمشىن تۇسكەن فرانتسۋزدار ەكىنشى تۇعىرعا قونجيدى.

العاشقى مينۋتتا-اق – قىزىل كارتوچكا!

قاشاندا التىن كۋبوكتان باستى ۇمىتكەرلەردىڭ ءبىرى سانالاتىن برازيليا العاشقى تۋردا-اق ولىسپەي-بەرىسپەيتىن مىعىم قارسىلاسقا تاپ بولدى. «D» توبىنىڭ بەتاشار ماتچىندا يسپانيا فۋتبولشىلارى الەمنىڭ ءۇش دۇركىن چەمپيوندارىن ءوز قاقپاسىنا جولاتپاي قويعانىمەن قوسا، ءجيى-ءجيى قارسى شابۋىلعا شىعىپ، ولاردى قاتتى ساستىردى. 53-مينۋتتا جارتىلاي قورعاۋشى ميچەل تەپكەن دوپ ماڭدايشاعا ءتيىپ، جەرگە ءتۇستى: تەلەقايتالاۋدا دوپتىڭ قاقپا سىزىعىنان ءسال ىشكەرى تۇسكەنى انىق كورىندى. بىراق ول كەزدە تورەشىلەردىڭ تەلەۆيزور قاراۋعا مۇمكىندىگى جوق-تىن، سوندىقتان ولار مۇنى بايقامادى دا، گولدى ەسەپتەمەدى. مەسەلى قايتىپ قالعان يسپاندىقتار سونىڭ ارتىنشا برازيليالىقتاردىڭ شابۋىلىنا تويتارىس بەرە المادى: كارەكانىڭ سويقان سوققىسى ماڭدايشاعا سارت ەتىپ سوعىلىپ، كەرى سەرپىلگەندە، جاقىن جەردە تۇرعان سوكراتەس باسپەن توردى ءدال كوزدەدى.

الجيرمەن جانە سولتۇستىك يرلانديامەن بولعان كەزدەسۋدە باس باپكەر تەلە سانتانانىڭ شاكىرتتەرى بىرتە-بىرتە بابىنا ەنە باستاعانىن بايقاتىپ، توپ جەڭىمپازى اتاندى. كەيىنگى ويىندا كوپتەن بەرى جاراقاتى جازىلماي جاتقان زيكو الاڭعا شىقتى. تاپ وسى كۇنى يرلاند قاقپاشىسى دجەننينگس تۋرا 41 جاسقا تولعان-دى. برازيليالىقتار تۋعان كۇن يەسىن ءۇش دوپپەن «قۇتتىقتادى». داڭقتى قاقپاشى ءۇشىن بۇل – ۇلتتىق قۇراما ساپىنداعى سوڭعى، 119-ويىن ەدى. ال ەكىنشى ورىندى يسپانيا الدى.

«ە» توبىن ماماندار اۋەلدەن-اق «ءولىم توبى» دەپ اتادى. و باستا وسى توپتىڭ ەڭ وسالى دەپ ەسەپتەلگەن دانيا قۇراماسى فينالدىق سىنعا تۇڭعىش رەت قاتىسىپ وتىرعانىنا قاراماستان كورگەن جاندى سۇيسىنتەر كوركەم ويىنىمەن كوزگە ءتۇسىپ، ءۇش قارسىلاسىنان دا ۇستەمدىگىن تانىتتى. اسىرەسە ۋرۋگۆاي قۇراماسى وڭباي وماقاستى (1:6). بۇل – ەلكياەر مەن م.لاۋدرۋپتىڭ ورتاق بەنەفيسى ەدى. الدىڭعىسى ءۇش دوپ سوقتى، كەيىنگىسى قاقپانى ءبىر-اق رەت ءدال كوزدەگەنىمەن، التى گولدىڭ تورتەۋىن ءوزى ۇيىمداستىرىپ بەردى.

12 جىلدىق ۇزىلىستەن كەيىن دۇنيەجۇزىلىك دوداعا قايتا ورالعان ەكى دۇركىن الەم چەمپيونى – ۋرۋگۆاي وتە دورەكى ويىنىمەن كۇللى فۋتبول اۋەسقويلارىن رەنجىتتى. العاشقى ويىندا ولار نەمىس فۋتبولشىلارىمەن كەزدەستى. 4-مينۋتتا ماتتەۋس دوپتى ءوز قاقپاشىسىنا تاستايمىن دەپ بايقاماي السامەنديدىڭ الدىنا سالدى دا بەردى – 0:1. وسىدان سوڭ ويىن تۇگەلدەي ۋرۋگۆايلىقتاردىڭ ايىپ الاڭىندا ءوتتى. ولار باتىسگەرمان كومانداسىنا قارسى تۇرۋعا شەبەرلىگى جەتپەيتىنىن ءتۇسىندى مە ەكەن، وسى ەسەپتى ساقتاپ قالۋ ءۇشىن جانتالاسىپ، نەشە ءتۇرلى قۇيتىرقىعا باردى. بىراق ءبارىبىر ادىلدىك سالتانات قۇردى: 85-مينۋتتا اللوفس تارازى باسىن تەڭەستىردى. دەگەنمەن دورەكىلىك كەلەسى ويىنداردا قايتا جالعاستى: دانيامەن كەزدەسۋدە بوسسيو الاڭنان قۋىلسا، شوتلاندىقتارمەن باسەكەدە باتيستا ماتچتىڭ 56-سەكۋندىندا-اق قىزىل كارتوچكا الدى! بۇل – الەمدىك «رەكورد». ستراچاندى وڭدىرماي وماقاستىرعان باتيستانى نەگە بىردەن قاتاڭ جازالاعانىن فرانتسۋز تورەشىسى ج.كينيۋ: «ۋرۋگۆايلىقتاردىڭ الدىڭعى ەكى تۋرداعى شەكتەن تىس بۇزاقىلىعى مەنى سونداي شەشىم قابىلداۋعا ءماجبۇر ەتتى»، – دەپ ءتۇسىندىردى.

«ع» توبىندا جۇرتتىڭ ءبارىن ايران-اسىر ەتىپ ماروككو قۇراماسى جەڭىمپاز اتاندى. بۇل – افريكا قۇرلىعىنان كەلگەن كوماندالاردىڭ تۇڭعىش توپ جارۋى ەدى. پولياكتارمەن دە، اعىلشىندارمەن دە تەڭ ويناعان ماروككولىقتار ءۇشىنشى تۋردا پورتۋگاليانى تالقانداپ تاستادى (ەسەپ 3:1, داڭقتى ەيسەبيونىڭ كەزىندەگى سەنىمدى سەرىگى جوزە توررەش باپتاعان پيرەنەيلىكتەر ءوز گولىن ويىن سوڭىندا ارەڭ سوقتى).

گولعا قويىلعان ەسكەرتكىش

پلەي-وفف كەزەڭى سەنساتسيامەن باستالدى: تاماشا ويىنىمەن بۇكىل الەمدى تامساندىرعان كسرو فۋتبولشىلارى... بەلگيادان ۇتىلىپ قالدى (3:4). بۇل كەزدەسۋ شۆەد تورەشىسى فرەدريكسسوننىڭ ورەسكەل قاتەلىگىمەن جانە بەلانوۆتىڭ حەت-تريگىمەن جانكۇيەرلەردىڭ جادىنا ماڭگى توقىلدى. 78-مينۋتتا، كەڭەس كومانداسى 2:1 ەسەبىمەن ۇتىپ تۇرعان ساتتە، بەلگيالىق شابۋىلشى كۋلەمانس تازا وفسايدتان گول سوعىپ، ناتيجەنى تەڭەستىرىپ كەتتى. قاپتالداعى قازى ا.سانچەس قولىنداعى جالاۋشاسىن كوتەرگەنىمەن، الاڭداعى تورەشى وعان نازار اۋدارعان جوق. 55-مينۋتتاعى شيفونىڭ گولىن دا وفسايدتان سوعىلدى دەۋشىلەر كوپ. بۇعان قوسا تەلەقايتالاۋدا تورەشىنىڭ 5-مينۋتتا بەلگيالىقتاردىڭ قاقپاسىنا 11 مەترلىك بەلگىلەۋگە ءتيىس ەكەنى انىق بايقالادى: ايىپ الاڭىنىڭ ىشىندە ءوزىن الداپ وتە بەرگەن راتستى گريۋن توبىقتان قاعىپ، جالپاسىنان ءتۇسىردى. بىراق تورەشى ەشتەڭە بولماعانداي ويىندى جالعاستىرا بەردى. 118-مينۋتتا دا بەلگيالىقتار بەلانوۆتى ءوز ايىپ الاڭىندا شالىپ جىقتى، الايدا ىسقىرىق ەستىلگەن جوق.

تاعى ءبىر تاڭ قالارلىق ناتيجە دانيا – يسپانيا كەزدەسۋىندە تىركەلدى. قارسى كەلگەننىڭ ءبارىن شىداتپاي كەلە جاتقان دات قۇراماسىن قورعانىسى مىعىم يسپاندىقتار تالقاندادى (5:1, بۋتراگەنو ءتورت دوپ سوقتى). ز.پيونتەك جىگىتتەرىنىڭ ءبىرىنشى تايمداعى قارقىنىنا قاراپ، ولاردى ءدال وسىلاي ماسقارا بوپ ۇتىلادى دەپ ەشكىم ويلاعان جوق ەدى. 32-مينۋتتا ي.ولسەن 11 مەترلىكتەن ەسەپ اشپاي تۇرىپ تا دانيا فۋتبولشىلارى گول سوعۋعا تالاي رەت مۇمكىندىك الدى. الايدا شەشۋشى ساتتەردە ولارعا سالقىنقاندىلىق جەتىسپەدى، ونىڭ ۇستىنە بۇل كۇنى قاقپاشى سۋبيساررەتا شابىتتانا ويناپ، قوس باعانا اراسىندا ارىستانشا ارپالىستى. ال ۇزىلىسكە بىرەر مينۋت قالعاندا 37 جاستاعى تاجىريبەلى قورعاۋشى م.ولسەننىڭ ءوز قاقپاشىسىنا اسىرام دەگەن دوبى ابايسىزدا بۋتراگەنوعا بەرىلگەن كەرەمەت «پاس» بولىپ شىقتى – 1:1. بۇل وقيعا دات ويىنشىلارىنىڭ ءوز-وزىنە دەگەن سەنىمدىلىگىن سەتىنەتتى مە، ايتەۋىر ەكىنشى تايمدا دوپتى كوبىنە بۇلار الىپ جۇرگەنىمەن، گولدىڭ ءبارىن جالت ەتىپ قارسى شابۋىلعا شاپشاڭ شىعا قويۋدىڭ شەبەرى – يسپاندىقتار سوقتى.

برازيليا – پولشا كەزدەسۋى قىزىقتى ءوتتى. راس، 30-دان اسقان بونەك پەن ونىڭ كومانداسى بۇل جولى وسىدان ءتورت جىل بۇرىنعىداي كوزگە تۇسە المادى. پولياك جانكۇيەرلەرىنىڭ ەسىندە قالار جالعىز كورىنىس 83-مينۋتتا بولدى: وسىعان دەيىن ءۇش الەم چەمپيوناتىنا قاتىسىپ، 20 ويىن وتكىزگەن قورعاۋشى جمۋدا 21-رەت الاڭعا شىعىپ، بۇل كورسەتكىش جونىنەن نەمىس زەەلەردى قۋىپ جەتتى. ەسەسىنە، برازيليالىقتار ادەمى وينادى. پەنالتيدى تەك وزىنە عانا ءتان ەرەكشە ستيلدە ء(بىر ورنىندا قوزعالماي تۇرىپ!) ورىندايتىن سوكراتەس ەسەپ اشتى. ەكىنشى تايمنىڭ باسىندا قورعاۋشى جوزيمار قوس قارسىلاسىن الداپ ءوتىپ، ايىپ الاڭىنىڭ بۇرىشىنان قيعاشتاپ تۇرىپ قاقپانى ءدال كوزدەدى. 69-مينۋتتا الاڭعا جاراقاتىنان ايىققانىمەن ءالى بابىنا تولىق كەلە قويماعان زيكو شىقتى. ارداگەر شابۋىلشى ويىن تىزگىنىن ءوز قولىنا الىپ، ەدينو مەن كارەكانىڭ ەسەپتى ەسەلەي تۇسۋىنە سەپتىگىن تيگىزدى.

يتاليا چەمپيوندىق اتاعىن ساقتاپ قالا المادى. ولاردى فرانتسۋزدار جولدا قالدىردى. ءىش پىستىرارلىق سۇرەڭسىز ويىندا گەرمانيا ماروككونى 35 مەتردەي جەردەن سوعىلعان ماتتەۋس گولىنىڭ ارقاسىندا عانا تىزە بۇكتىرە الدى. مەكسيكا بولگارلاردان باسىم ءتۇستى. وسى ويىندا چەمپيوناتتاعى ەڭ سۇلۋ گولداردىڭ ءبىرى سوعىلدى. 35-مينۋتتا ارىپتەسىنەن پاس العان مەكسيكالىق نەگرەتە ايىپ الاڭىنىڭ سىرتىندا دوپتى جەرگە تۇسىرمەستەن جارتىلاي شالقالاپ قايشىلاي تەپتى! مەحيكوداعى «اتستەكا» ستاديونىنىڭ الدىنا كەيىن وسى كەرەمەت گولدى بەينەلەگەن ەسكەرتكىش قويىلدى.

سۇلۋ فۋتبولدىڭ سالتاناتى

شيرەك فينالداعى ءۇش ماتچتا جەڭىمپازدار ويىننان سوڭعى پەنالتي ارقىلى انىقتالدى: گەرمانيا مەكسيكادان، بەلگيا يسپانيادان، ال فرانتسيا برازيليادان فۋتبول «لوتورەياسى» بويىنشا باسىم ءتۇستى. اسىرەسە كەيىنگى كەزدەسۋ اسا قىزىقتى ءوتتى. 120 مينۋتقا سوزىلعان فۋتبول سپەكتاكلىن مامانداردىڭ «فينال الدىنداعى فينال» دەپ باعالاۋى استە تەگىن ەمەس-ءتى. سۇلۋلىققا تۇنىپ تۇرعان تارتىمدى ماتچتا فۋتبولشىلار ويىن ءتارتىبىن وتە سيرەك بۇزدى. بۇل عالامات تەحنيكالىق شەبەرلىك سالتانات قۇرعان ويىن ەدى. 17-مينۋتتا برازيليالىقتار ەسەپ اشتى. جۋنيور مەن شابۋىلشى ميۋللەر دوپتى كوز ىلەسپەس جىلدامدىقپەن ءوزارا قاقپاقىلداپ اكەلدى دە، ايىپ الاڭىنا ەنە بەرگەن كارەكاعا تاماشا پاس تاستادى. كارەكا اياقتىڭ القىمىمەن قاتتى سوقتى – دوپ قاقپا تورىن جىرتىپ كەتەردەي زىمىراپ بارىپ ارەڭ تىنىش تاپتى.

41-مينۋتتا فرانتسۋزدار تارازى باسىن تەڭەستىردى. جيرەسستەن پاس العان روشتو وڭ قاپتالدان قارسىلاستىڭ ايىپ الاڭىنا سۇعىنا ەندى دە، دوپتى قاقپاعا كولدەنەڭ قيعاشتاي تەپتى. وعان قاقپاشى كارلوس پەن شابۋىلشى ستوپيرا قاتار ۇمتىلدى. قىزىق بولعاندا، الا دوپ ەكەۋىنە دە تيمەستەن زۋ ەتىپ وتە شىقتى دا، ءدال وسىلاي بولارىن عالامات تۇيسىگىمەن سەزىنىپ قاقپا الدىندا جالعىز تۇرعان پلاتينيگە كەلدى. تۋرا وسى كۇنى 31-گە تولعان «التىن دوپتىڭ» ءۇش دۇركىن يەگەرى دوپتى بوس قاقپاعا دومالاتا سالدى.

بۇل – برازيليا قۇراماسىنىڭ قاقپاسىنا وسى دودادا سوعىلعان جالعىز گول ەدى. سانتانا 1982 جىلعى ساتسىزدىكتەن سوڭ، تەك قانا الاقۇيىن شابۋىلعا بوي ۇرۋ تابىسقا جەتكىزبەسىن ۇعىنسا كەرەك، بۇل جولى قورعانىستى دا تاستاي بەكىتكەن ەكەن. سوندىقتان دا 1986 جىلعى قۇرامانى اتالعان ەل تاريحىنداعى بارلىق شەبى ۇيلەسىمدى جاساقتالعان ەڭ ۇزدىك كوماندالاردىڭ ءبىرى دەي الامىز. ونىڭ ۇستىنە، سوكراتەس، زيكو جانە فالكاو باستاعان ۇلى ويىنشىلار بۋىنىنىڭ الەمدىك فۋتبولدىڭ التىن ءتاجىن جەڭىپ الۋ جولىنداعى اقىرعى ساپارى ەدى بۇل. وكىنىشكە قاراي، تەڭبىل دوپتى قالاۋىنشا بيلەتكەن عالامات ويىنىنا قاراماستان، برازيليا قۇراماسىنىڭ تاعى دا جولى بولمادى.

راس، ولار كورگەن جاننىڭ ەسىنەن ماڭگى وشپەس مازمۇندى ماتچتا ءسال عانا باسىمدىق بايقاتتى. 75-مينۋتتا سول باسىمدىقتى ناتيجەگە ۇلاستىرۋعا تاماشا مۇمكىندىك تۋدى. فرانتسۋز قورعاۋشىلارى ءوز ايىپ الاڭىندا برانكونى شالىپ جىقتى دا، تورەشىسى پەنالتي بەلگىلەدى. بىراق زيكونىڭ 11 مەترلىك نۇكتەدەن باعىتتاعان سوققىسىن باتس سىرتقا قاعىپ جىبەردى. زيكو ويىنعا جاڭا عانا قوسىلعان ەدى، بويى ءالى تولىق قىزىپ ۇلگەرمەگەن-ءدى، سوندىقتان دا سوققىسى ءسال السىزدەۋ بولدى. بىراق ويىننان كەيىنگى پەنالتيدى زيكو تاماشا ورىندادى. الايدا شابۋىلشى ءوز قاتەلىگىن تۇزەگەنىمەن، جۋليو سەزار مەن سوكراتەستىڭ سوققىلارى قاقپاعا دارىماي، ولار 3:4 ەسەبىمەن جەڭىلىپ تىندى. «چەمپيوناتتاعى ەڭ ادەمى وينايتىن ەكى كوماندا نەگە شيرەك فينالدا-اق كەزدەسىپ قالدى؟ بۇل ادىلەتسىزدىك قوي!» دەدى كوزىنەن جاس پارلاعان پەلە. بۇكىل الەم جانكۇيەرلەرىنىڭ كوكەيىندە دە وسى ءسوز تۇر ەدى.

مارادونانىڭ چەمپيوناتى

تاعى ءبىر شيرەك فينالدىق كەزدەسۋ ديەگو مارادونانىڭ ەكى گولىمەن ەستە قالدى. 51-مينۋتتا ول دوپتى ۆالدانوعا تاستادى دا، ءوزى ايىپ الاڭىنا ەندى. ارىپتەسى قارىمتا پاس بەرىپ ەدى، وعان اعىلشىن حودج بۇرىن جەتىپ، باسپەن كەرى قايتارماق بولدى. الايدا دوپ شيىرىلىپ العا – قاقپاعا قاراي ۇشتى. وعان مارادونا مەن قاقپاشى شيلتون قاتار ۇمتىلدى. اۋەلەپ كەلگەن دوپقا بويى جەتپەگەن سوڭ، مارادونا ونى قاقپاعا قولىمەن ەنگىزىپ جىبەردى! مۇنى ءبارى دە كوردى، بىراق نەگىزگى كورۋگە ءتيىس ادام – تۋنيستىك تورەشى بەن ناسەر بايقاماي قالدى. ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا ديەگونىڭ جۋرناليستەرگە «بالكىم، گول قولمەن سوعىلعان دا شىعار، بىراق ول مەنىڭ قولىم ەمەس، قۇدايدىڭ قولى بولاتىن» دەپ جاۋاپ بەرگەنى ءالى كۇنگە جىر بولىپ ءجۇر.

ال 4 مينۋتتان سوڭ، الاڭ ورتاسىندا ەنريكەدەن دوپ العان مارادونا بەس بىردەي اعىلشىندى الداپ ءوتىپ، بۇگىنگە اڭىز بوپ جەتكەن ەڭ داڭقتى گولىن سوقتى. كەيىن وسى گول تۋرالى اڭگىمە قوزعالعاندا، الگى ەنريكە: «الدىمەن وعان كىم «پاس» شىعارىپ بەرگەنىن ايتساڭدارشى، سول ساتتە مەن ديەگوعا دوپتى بەرمەسەم، بۇل گول سوعىلمايتىن دا ەدى عوي!» – دەپ ازىلدەيدى ەكەن...

جارتىلاي فينالدا تاعى دا مارادونانىڭ قوس دوبىنىڭ ارقاسىندا ارگەنتينا بەلگيادان باسىم ءتۇستى، ال برازيليالىقتارمەن ۇزاق بەلدەسىپ، ابدەن شارشاعان فرانتسۋزدار گەرمانيانى جەڭە المادى. ءسويتىپ، ءتورت جىل بۇرىنعى سەۆيلياداعى «قاندى قاقتىعىس» ءۇشىن كەك قايتارىلماي قالدى.

جالپى، 1986 جىلعى دودا – فۋتبولدى قانشا جەردەن كوماندالىق سپورت ءتۇرى دەسەك تە، شەشۋشى ساتتە جەكە تۇلعالاردىڭ ماڭىزى اسا زور بولاتىنىن بايقاتتى. مەكسيكاداعى دوپ دوداسىن، تۋراسىن ايتۋ كەرەك، مارادونا ۇتىپ الدى. راس، كەزىندە پەلە دە ءوز كومانداسىنىڭ جەڭىسىنە كوپ ەڭبەك ءسىڭىردى. الايدا ونىڭ جانىنداعى سەرىكتەرى دە ناعىز مىقتىلار ەدى. ەگەر پەلەنى قۇرامنان الىپ تاستاسا، ونىڭ كوماندالاستارى ءبارىبىر چەمپيون بولار ەدى (1962 جىلى فۋتبول كورولى جاراقات العاندا شىنىندا دا سولاي بولدى عوي). ال 1986 جىلعى ارگەنتينا قۇراماسىنان مارادونانى الىپ تاستاساق شە؟ وزگەلەردەن ەش ارتىقشىلىعى جوق ورتاشا كوماندا بولار ەدى. دەمەك، بۇل جەڭىستەگى مارادونانىڭ وراسان زور ءرولىن لايىقتى باعالاماسقا بولمايدى.

فينالدا دا ءبارىن ارگەنتينالىق كاپيتاننىڭ شەبەرلىگى شەشىپ كەتتى. سۇيرەتىلىپ ءجۇرىپ ايتەۋىر فينالعا شىققان نەمىستەر تاعى دا مىنەز كورسەتتى: 0:2 ەسەبىمەن ۇتىلىپ جاتىپ، ولار ناتيجەنى تەڭەستىرىپ تە ۇلگەردى. قۋانىشى قوينىنا سىيماعان ولار ەندى ءبىر ءسات «ۋھ» دەپ تىنىستاۋعا مۇمكىندىك الدى. بىراق جاسىل الاڭدا ۇلى مارتەبەلى ديەگو جۇرگەن كەزدە ءبىر مەزەت تىنىس الۋ مۇمكىن بە؟! ونىڭ دوپتى 40 مەتردەي جەردەن بۋررۋچاگانىڭ الدىنا ءدال تاستاپ بەرگەنى سونداي، گول بولماۋى مۇمكىن ەمەس ەدى...

ءسويتىپ، ارگەنتينا ەكىنشى رەت الەم چەمپيونى اتاندى.

ويىن ناتيجەلەرى

فينالدىق تۋرنيرگە 24 كوماندا قاتىستى.

52 ويىن وتكىزىلدى، 132 دوپ سوعىلدى (ورتا ەسەپپەن 2,54 گول).

«ا» توبى

يتاليا – بولگاريا – 1:1, ارگەنتينا – وڭت.كورەيا – 3:1, يتاليا – ارگەنتينا – 1:1, بولگاريا – وڭت.كورەيا – 1:1, يتاليا – وڭت.كورەيا – 3:2, بولگاريا – ارگەنتينا – 0:2

«ۆ» توبى

مەكسيكا – بەلگيا – 2:1, پاراگۆاي – يراق – 1:0, مەكسيكا – پاراگۆاي – 1:1, بەلگيا – يراق – 2:1, مەكسيكا – يراق – 1:0, بەلگيا – پاراگۆاي – 2:2

«س» توبى

فرانتسيا – كانادا – 1:0, كسرو – ۆەنگريا – 6:0, فرانتسيا – كسرو – 1:1, كانادا – ۆەنگريا – 0:2, كانادا – كسرو – 0:2, فرانتسيا – ۆەنگريا – 3:0

«D» توبى

برازيليا – يسپانيا – 1:0, الجير – سولت.يرلانديا – 1:1, برازيليا – الجير – 1:0, يسپانيا – سولت.يرلانديا – 2:1, برازيليا – سولت.يرلانديا – 3:0, يسپانيا – الجير – 3:0

«ە» توبى

گەرمانيا – ۋرۋگۆاي – 1:1, شوتلانديا – دانيا – 0:1, گەرمانيا – شوتلانديا – 2:1, ۋرۋگۆاي – دانيا – 1:6, گەرمانيا – دانيا – 0:2, ۋرۋگۆاي – شوتلانديا – 0:0

«ع» توبى

پولشا – ماروككو – 0:0, پورتۋگاليا – انگليا – 1:0, ماروككو – انگليا – 0:0, پولشا – پورتۋگاليا – 1:0, ماروككو – پورتۋگاليا – 3:1, پولشا – انگليا – 0:3

1/8 فينال

مەكسيكا – بولگاريا – 2:0, كسرو – بەلگيا – 3:4 (قوسىمشا ۋاقىتتا), برازيليا – پولشا – 4:0, ارگەنتينا – ۋرۋگۆاي – 1:0, يتاليا – فرانتسيا – 0:2, ماروككو – گەرمانيا – 0:1, انگليا – پاراگۆاي – 3:0, دانيا – يسپانيا – 1:5

شيرەك فينال

برازيليا – فرانتسيا – 1:1 (پەنالتي بويىنشا 3:4), مەكسيكا – گەرمانيا – 0:0 (پەن. 1:4), يسپانيا – بەلگيا – 1:1 (پەن. 4:5), ارگەنتينا – انگليا – 2:1

جارتىلاي فينال

فرانتسيا – گەرمانيا – 0:2, ارگەنتينا – بەلگيا – 2:0

3-ورىن ءۇشىن ماتچ

فرانتسيا – بەلگيا – 4:2 (قوسىمشا ۋاقىتتا)

فينال

ارگەنتينا – گەرمانيا – 3:2

29 ماۋسىم. مەحيكو. «اتستەكا» ستاديونى. 114 600 كورەرمەن. تورەشى ارپپي فيلو (برازيليا).

ارگەنتينا: پۋمپيدو، كۋچۋففو، رۋدجەري، براۋن، ولارتيكوەچەا، دجۋستي، باتيستا، ەنريكە، مارادونا، بۋررۋچاگا (تروببياني، 90), ۆالدانو.

گەرمانيا: شۋماحەر، بەرتولد، بريگەل، ك.-ح.فەرستەر، ياكوبس، ەدەر، ماتتەۋس، ماگات (د.حەنەسس، 62), برەمە، رۋممەنيگگە، اللوفس (فەللەر، 46).

گولدار: براۋن، 23 (1:0), ۆالدانو، 56 (2:0), رۋممەنيگگە، 74 (2:1), فەللەر، 82 (2:2), بۋررۋچاگا، 85 (3:2).

سۇرمەرگەندەر

لينەكەر (انگليا) – 6 دوپ، مارادونا (ارگەنتينا), كارەكا (برازيليا), بۋتراگەنو (يسپانيا) – 5-تەن.

ساكەن سىبانباي

Abai.kz